Martin Chase (ed.) 2007, ‘Anonymous Poems, Lilja 66’ in Margaret Clunies Ross (ed.), Poetry on Christian Subjects. Skaldic Poetry of the Scandinavian Middle Ages 7. Turnhout: Brepols, pp. 637-8.
Þú fyrirdæmdir auma Évam,
Éva mann fyrir epli bannað,
maðr bannsettr um allar ættir,
ættin Krist, er spjóti nisti.
Kristr þig þó, er fant í fystu
fystan prett og manndráp settir;
svá ódygðar brandrinn bjúgi
beygiz aftr í þína kjafta.
Þú fyrirdæmdir auma Évam, Éva mann fyrir bannað epli, maðr bannsettr um allar ættir, ættin Krist, er nisti spjóti. Kristr þig þó, er í fystu fant fystan prett og settir manndráp; svá beygiz bjúgi brandrinn ódygðar aftr í kjafta þína.
‘You doomed to death wretched Eve, Eve [doomed] the man with the forbidden apple, man was cursed through all his descendants, his descendants [doomed] Christ, whom they pierced with a spear. Christ nevertheless [doomed] you, who, in the beginning, conceived the first fraud and established murder; thus the recoiling sword of faithlessness is turned back into your mouth.’
Cf. Geoffrey of Vinsauf, Poetria nova: Hostis enim primus damnaverat Evam, / Eva secunda virum, vir tertius omne quod ejus / Stirpis erat, stirps quarta Deum, Deus ultimus hostem, / Cui mors ipse fuit ‘So the condemnation justly came to a close with him from whom it began. For the enemy had first condemned Eve; Eve, secondly, condemned her husband; her husband, thirdly, condemned all his offspring; the offspring, fourthly, condemned God; God, last of all condemned the enemy whose cause of death he was’ (Nims 1967, 57-8; Faral 1924, 232; see Foote 1982, 118-9). JH notes that this st. has become garbled in the ms. tradition: none of the scribes appears to have understood it fully. The basic theme is that of the second helmingr of st. 45: the curse laid on humanity by the devil is now turned back on him. Eiríkur Magnússon (1870, 66-7) offers a step-by-step theory of how the text became corrupt. Hill points out that this st. marks a key juncture in the poem, the completion of the Atonement, while st. 67 marks the beginning of a new age. He notes that ‘Christ’s birth is described in st. 33. Thus the poet describes Christ’s life on earth through the completion of the Atonement in a sequence of thirty-three verses, which obviously corresponds to the traditional asumption that Christ lived thirty-three years on earth’ (Hill 1970, 564). The st. is dunhent ‘resounding rhymed’: it exhibits anadiplosis as well as climax or gradatio and polyptoton: see Note on 49/1-4 and cf. st. 55.
Text is based on reconstruction from the base text and variant apparatus and may contain alternative spellings and other normalisations not visible in the manuscript text. Transcriptions may not have been checked and should not be cited.
Þú fyrirdæmdir auma Évam,
Éva mann fyrir epli bannað,
maðr bannsettr um allar ættir,
ættin Krist, á spjóti nisti.
Kristr þig er , fant í fyrsta
fystan prett og manndráp settir;
svá ódygðar brandrinn bjúgi
beygiz aftr í þína kjafta.
Þu fyrir dæmdir auma euam eua mann fyrir | epli bannath madr bannsettr um allar ætter | ættín crist ꜳ spiotí nístí kristr þig er fannt | j fyrsta fystann prett ok manndrap | setter sua odygdar branndurínn biugí | beygizt aptr j þína kiapta ჻ |klerk
(VEÞ)
Þú fyrirdæmdir auma Évam,
Éva mann fyrir eplið bannað,
maðr bannsettr um allar ættir,
ættin Krists, á spjóti nistir.
Kristr að þig þó , fann í fyrstu
á fystan prett og manndráp lystann;
sá ódygðar brandrinn bjúgi
beygðiz aftr í þína kjafta.
þű fyrirdæmder | aűma Eűam og Eűo mann fyrir eplid | bannat madur bannsettűr vm allar ætter | ættina christs A spiote nistir // chr | istűr at þig þo fann j fy̋rstű a fy̋ | stann prett og manndráp ly̋stann · sá | ody̋gdar brandurinn biűge bey̋gdist | aptur j þijna kiapta : //
(VEÞ)
Þú fyrirdæmdir †aua† Éva,
og Éva mann fyrir eplið bannað,
maðr bannsettr um allar ættir,
ættin Krists, á spjóti nistu.
Kristr þau er , fant í fyrstu
fyrstann prett og manndráps lysti;
sá ódygðar brandrinn bjúgi
beygiz aftr í þína kjafta.
Þu fyrdæmdir aua Euo og Ew mann fyrir eplíd bannad , madur bannsettur vm allaʀ ættir : ættínn kristz ꜳ̋ spioti nistü | kristur þau eʀ fantt j fyrstü : fyrstann prett og manndraps | lysti : sa odygdar brandürenn bíugi beygdízt aptur j þína ⸝⸝ kiapta |
(VEÞ)
Þú fyrirdæmdir auma Évam,
og Éva maðr fyrir epli bannað,
maðr bannsettr um allar ættir,
ættin Krist, er spjóti nisti.
Kristr af þier að , fann í fystu
fystan prett og manndráp lystir;
sá ódygðar brandrinn bjúgi
beygðiz aftr í þína kjafta.
Þu fyrir dæmdir auma ewam . og ewo madur fyrir eplít bannat madur bann[…] | ættenn krist er spíote níste / kristur af þier at fann j fystu . fyst […] | lystir sa odygdar brandenn bíuge . beygdizt aptur j þina kiapta . // |
(VEÞ)
Þú fyrirdæmdir auma Éva,
og Éva mann fyrir eplið bannað,
maðr bannsettr um allar ættir,
ættina Krists, á spjóti nisti.
Kristr liet því að , fanstu í fyrstu
fyrstann prett til manndráps lystar;
þann ódygðar brandinn bjúgi
beygjaz aftr í þína kjafta.
Þú fyrirdæmdir auma Éva,
og Éva mann fyrir eplið bannað,
maðr bannsettr um allar ættir,
ættin Krists, á spjóti nisti.
Kristr liet því að , fanstu í fyrstu
fystan prett til manndráps lystar;
þann ódygðar brandrinn bjúgi
beygjaz aftr í þína kjafta.
Þu fyrerdæmder ꜹmu Evu, og Evu mann fyrer eplid bannad, | madur bannsettur umm allar ætter, ættena christs a̋ spiote | niste. | Christur liet þvi ad fanstu J fyrstu, fyrstan prett til mann || draps listar, þann ődigdar branndenn biuga bei | giast aftur J þyna kiapta.
(VEÞ)
Þú fyrirdæmdir auma Évam,
og Éva mann fyrir epli bannað,
maðr bannsettr um allar ættir,
ættin Krist, á spjóti nisti.
Kristr að þig þó , fann í fyrstu
á fystan prett og manndráp þystan;
svá ódygðar brandrinn beygði
beygiz aftr í þína kjafta.
Þu fyrir dæmdir auma Evam | og evo mann fyrir eplit bannat | madur bannsettur um allar ætter | ættina krists a spiote nisti: | Christur at þig þo fann i fyrstu | a fystan prett og manndrap þystan | sa odygdar brandur inn beygdi | beygdist aptur i þina kiapta.
(EB)
Þú fyrirdæmdir auma Éva,
og Éva mann fyrir epli bannað,
maðr bannsettr um allar ættir,
ættin Krists, er spjótið nisti.
Kristr af þier að , fann í fystu
fyrstann prett og manndráps lystir;
svá ódygðar †brodrinn† bjúgi
beygðiz aftr í þína kjafta.
Þu fyrir dǫmdir aumo Evu, oc Evu mann fyrir eplit bannat madr bannsettr um allar ǫttir ǫttinn Kristz er spiotid nisti Kristr af þieer at fann i firsto, firstann prett oc manndraps listzir saa odigdar broddrinn biuge, beigdezt aptr i þyra ciapta
(EB)
Use the buttons at the top of the page to navigate between stanzas in a poem.
The text and translation are given here, with buttons to toggle whether the text is shown in the verse order or prose word order. Clicking on indiviudal words gives dictionary links, variant readings, kennings and notes, where relevant.
This is the text of the edition in a similar format to how the edition appears in the printed volumes.
This view is also used for chapters and other text segments. Not all the headings shown are relevant to such sections.