ÞJ ch. 2

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Sitr nú Vilhjálmr konungr eftir í Vallandi í Rúðuborg; hon var í þann tíma
mikil borg ok fjölmenn. Svá var háttað, at í austr ok suðr frá borginni var
fjall hátt, svá mikit, vítt ok langt, at þat var stór meintregi, at engum
atflutningum náði nema um langa vegi. Fjallit var allt lukt með hömrum ok
björgum, svá at ekki komst upp á þat, nema fljúgandi fuglar; þar var eigi
hjörtur né hreinkolla, ok ekki ferfæt kvikendi; engi maðr hafði þar ok upp á
komit, ok engi vissi, hversu þar var háttað uppi á. Enn fram ok ofan undan
fjallinu váru vellir sléttir ok viðir, fagrar grundir með friðum bekkjum.
Konungr henti mikit gaman at knattleikum ok burtreiðum. Þat er sagt, at einn
góðan veðadag boðar konungr út af borginni riddurum sínum til burtreiðar á
þá ina slétta völlu, er fyrr váru nefndir. Konungr sjálfr fór út af borg, ok er
settr undir hann stóll; ok er hann hefir nokkura stund setit, hefir hann hátta
brigði nokkut um daginn á sér frá því er hann a vanda til: hann horfir upp á
fjallit, ok hefir aldri augu af. Konungr átti ráðgjafa tvo, hét annarr Amon enn
annarr Abmon; þeir váru bræðr ok höfðu verit með konungi langan tíma.
Amon gengr at konungi, ok mælti: “Herra, hvat veldr, at þér eruð svá
starsýnir á fjallit, at þér gáið eigi leika fyrir?” Konungr svarar: “Ek sé
nýbreytni nokkura upp á fjallit, þvílíka sem þá er jóreyk leggr upp, þá er
fjöldi manns ríðr; munda ek ætla, at umbrot nokkur mundi vera á fjallinu,
þau er með miklu kappi væri at gengit; er þetta af því ólíkligt, at ek veit þar
engri kreatura vist vera.” En at degi á liðnum sjá þeir, at maðr gengr ofan af
fjallinu, hvat er þeir undrast harðla mjök, því at hvárki sjá þeir at fyrir
honum verði gjár né hamrar. Hann hafði á herðum sér því líkt sem malr væri
eða pakki nokkur; heldr leizt þeim hann mikill. Hann víkr þegar þangat, sem
konungr sitr ok hirðin leikr fyrir honum, leggr af sér byrðina, ok gengr í
hringin; er þat bæði, at engi heilsar honum enda heilsar hann á engan. Hann
gengr fyrir konung ok kvaddi hann á þessa leið: “Siti þér allra konunga
heilastr, með sæmd ok virðing, friði ok farsæld.” Konungr tók honum vel, ok
spyrr, hverr hann væri. Hann svarar: “Kallit mik Gest Gunnólfsson, en ætt
mína eða óðaljörð kann ek eigi at segja. En bráð eru brautingja örendi, herra,
ek vil biðja yðr vetrvistar.” Konungr sagði: “Vandhæfi nokkut sýnist mér á,
at veita þér vetrvist, er þú vil hvárki segja ætt þína né óðaljörð; hefi ek ok
ekki lagt þat í vana minn, at taka við þess háttar mönnum; lízt mér svá á þik,
sem þér muni vandveitt vera, manntu leita þér annars.” Gestr svarar: “Þat
ætla ek, at ek heyrða engan konunginn slíkt mæla; skal ok eigi lengi þérs
biðja, er eigi má veitast; lif allra konunga veilastr ok aumastr; skal ek ok
þinni sínku ok eymd við bregða, þar til er ek finn annan þér vesalla;” gengr
síðan út ór mannhringnum snúðigt, svá at engi fekk orð af honum.
Konungrinn sitr eftir ok lítr í gaupnir sér, ok mælti til ráðsmanns síns: “Gakk
til Gests þessa, ok seg honum, at hann fari til mín ok vil ek tala með hann”
Hann gjörir svá. Gengr Gestr þá fyrir konung, ok spyrr, hvat hann vill
honum. Konungr mælti: “Með hverjum hætti gekktu yfir fjall þetta, at engi
maðr man at nokkur hafði yfir komst?“ Gestr svarar: “Á fótum mínum fór ek
yfir fjall þetta, ok hefi ek þar rutt götu svá breiða, at aka má tveimr vögnum í
senn, ok rutt urðum ok hömrum í gljúfr ok rifur jarðarinnar, svá at þar er nú
eigi ósléttara en þjóðvegr.” Konungr mælti: “Mikið þrekvirki hefir þú unnit,
eða hvat hefir þú fleira til haft en hendr þínar?” Gestr svarar: “Ek færði undir
stór brot með viðum ok sig á aðra endana, ef eigi hefir gengið elligar, ok fært
svá stór björg ór stað, en þat grjót sem jarðfast hefir verit, hefi ek höggvit
með berghöggum, ok slétt yfir með því er ek hefi í hendinni, ok var ek at
þessu verki 2 mánuði.” Konungr leit á handhöfn hans; var þar at eitt skapt ok
járnhólkar á endunum, en ór fram járn fjögurra álna hátt, ok því líkt at gjörð,
sem þél eða höggvinn tannrefill. Konungr sagði Gesti til reiðu vetrvistina, ok
sagði hann vel hafa til hennar unnit. “Þiggja mun ek vistina,” segir hann, “en
vegr þessi er skemmri, en þér munduð hugsa, um fjallit, þat sem torveldi
hefir verit í at brjóta, en þó vil ek, at þér gefið nafn leiðinni, því at hana
munu margir fara.” Konungr gjörði svá, ok kallaði Þélarveg, ok þat hefir við
hann festst síðan. Er þat eigi meirr en morgunleið til þeirra heraða, er áðr var
at sækja til á mörgum dögum. Nú bað Gestr fá sér eitt hús at sofa í, ok einum
sér sæti, þat er engi settist í annarr. Konungr gjörir svá; fekk honum eina
maltshlöðu, ok sæti á inn æðra bekk næst hirðmönnum. Gestr býst vel um í
því húsi; hann sækir þing sín leyniliga á fjallit, þar er hann hafði þau geymt.
Gestr var jafnan hljóðr ok átti fátt við aðra menn.