Þorg ch. 68

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Bændur í héraði, er þeir spurðu ófrið þenna, fóru á fund Eyjólfs ábóta og báðu hann til meðalgöngu. Annan morgun viku kom til þeirra Þorgils Þorsteinn prestur tittlingur. Hann hafði verið til kennslu í Stafaholti með Ólafi Þórðarsyni og var hann kunningi Þorgils og Sturlu og allra vestanmanna. Gengu þeir Þorgils og Sturla þegar á tal við hann og fögnuðu þeir honum vel og spurðu hvar hann hefði verið um nóttina. Hann kvaðst verið hafa á Draflastöðum um nóttina. Þeir spurðu hvað hann vissi til þeirra Eyjólfs og Hrafns. Hann kvað þá öndverða nótt hafa riðið norður til Fnjóskadals. Hafa þeir, segir hann, verið á Vöðlaheiði og séð flokk vestanmanna og utanreið eftir firðinum. Hafði þeim sýnst mikill og þóttust eigi hafa afla til að bíða en trúðu illa héraðsmönnum. Segir þeir ætluðu að ríða norður til Öxarfjarðar og safna mönnum og fjölga þannig lið sitt en hrökkva þegar við er þeir hefðu föng á eða færi það er yfir tæki ef eftir væri riðið. Tóku flestir menn undir það léttlega og þótti þá von að bardagi mundi undan dragast en menn mundu fara mega frjálslega sér til nauðsynlegra birgða um héraðið. Trúðu flestir menn því er hann sagði, því að hann tók mikið af, að þetta væri satt. En engi maður tók af því jafnmikið sem Þórður Hítnesingur að hann mundi eigi ljúga til. Þá svarar Sturla: Hér er eg í annarri hugsan. Hann ætla eg allt ljúga og hygg eg það eigi satt er hann segir hér um. Samþykkja þeir þessu Þorvarður og Þorgils. Reið prestur þá í brott. Litlu síðar sjá þeir ríða menn mjög marga út með fjallinu og stefna inn eftir héraði hið efra. Var þeim á því forvitni því að þeim þótti sem þeir væru norðan að komnir og mundu menn þar fá fréttir ef það væru eigi flokkamenn. Var þar skipaður til Magnús Jónsson og voru þeir sex af Þorvarðs mönnum, Þórður Hítnesingur af Þorgils mönnum, þeir voru átta, Þorbjörn nef af Sturlu mönnum, og voru þeir fjórir. Þessarar ferðar voru flestir ófúsir. Þeir riðu upp eftir mýrum og stefndu fyrir þá. Hinir riðu seinlega og er þeir fundust var þar Eyjólfur ábóti og nokkurir munkar með honum og kennimenn. Þeir spurðu ábóta hvað hann vissi til Eyjólfs og Hrafns. En hann segir að þeir lágu uppi á Rauðahjalla yfir Kaupangi. Ætla þeir, segir hann, að hlaupa þegar ofan á flokkinn er þeim þætti færi á vera. Hefi eg, segir ábóti, sent menn til þeirra Þorgils að segja þeim að þeir væru sem varastir og gefi eigi færi á sér en eg mun koma brátt þangað til yðar. Reið eg því til þeirra að leita um sættir og þótti mér þeir mæla um það eigi ólíklega en vera þó treglegir. Reið ábóti þá en þeir Þórður til Þverár hinnar litlu og mötuðust þar. Síðan riðu þeir til móts við þá Þorgils. Þeir Hrafn og Eyjólfur höfðu séð reið þeirra Magnúss og Þórðar. Skipuðu þeir til sveit að ríða að þeim ef þeim þætti færi á. Var þar fyrir Svarthöfði Dufgusson. En þó frestaðist fyrir því að þá bar fyrr ofan að flokkinum en þá varði. Litlu síðar kom ábóti í Þórunnarey og segir þeim Þorvarði og Þorgilsi sættaumleitan þá er hann hafði haft við þá Hrafn og Eyjólf. Kvað hann þá bjóða að leggja mál þeirra Þorvarðs öll undir jafna hönd og sættast að því en skilja undan héraðssektir og utanferðir og ríki þau öll er Þórður Sighvatsson hafði þeim skipað. Töluðu þeir þar margt um. Var Þorvarður eigi fjarri sættum og gerði þann kost að mál þeirra mundu fara í jafnaðardóm en Eyjólfur skyldi fara utan og láta lausar sveitir. Hrafn skyldi hafa sveitir sínar vestur í fjörðum og vera eigi vistum fyrir sunnan Gilsfjörð. Ábóti mælti: Hér er langt í millum. Þeim þótti Oddur hafa unnið til óhelgi sér og gert óhæfur í héraði er hann tók með ráni og hét þeim aðförum en Eyjólfur sagðist hafa konungsbréf og skipan í Skagafirði, þóttist eiga stórsakir á Þorgilsi og Sturlu fyrir aðfarir en vera saklaus. Það mæltu þeir og, segir ábóti, að þeim sýndist að mál þeirra öll færu undir konungs dóm og færu utan að sumri annarhvor eða báðir Eyjólfur og Hrafn, annarhvor eða báðir Sturla eða Þorgils, en Þorvarður fyrir sitt mál, og væri þá undir konungs sætt og sveitarskipanir. En þeir Þorgils og Þorvarður vildu það víst eigi. Vildu þeir að Eyjólfur færi utan samsumars og rýmdi sveitir norður þar. En Þorvarður tók eigi af fyrir utanferð sína að sumri ef hann yrði liðugur til. Þorgils lést eigi utan fara mundu nema konungur sendi honum orð. Sturla kvaðst ekki það gert hafa svo að hann vissi að hann þyrfti land að flýja og þótti þeir gert hafa sér grýlur um sumarið. Var hann eigi mjög sættfús. Ábóti segir þeim að honum þótti búnaðarmunur mikill og þótti vera hið mesta hætturáð að berjast en sá mun á baugi ef eigi er sæst. Sturla mælti: Má vera að minni hætta verði en til er hugað. Segir mér svo hugur um að Eyjólfur muni mjög fyllt hafa sína lífdaga. Þeir Þorgils og Þorvarður kváðust á mundu hætta að berjast með guðs miskunn ef eigi væri þeirra sætta unnt er þeim gætist að. Fór ábóti þá við svo búið til þeirra Hrafns og vildu þeir eigi þessari sætt játa. Tók Eyjófur eigi fyrir utanferð að sumri en þverknýtti að láta hérað fyrr en það væri konungs vilji. En Hrafn var í allri sætt tregari og fúsari að berjast. Þóttust þeir hafa sanna frétt að liðsafli var lítill en búningur minni. Hafði þeim og jafnan veitt léttlega að berjast og hugðu þeir að enn mundi svo vera. Gera þeir nú þau orð með ábóta að þeir skuli finnast á grundinni hjá Þverá fyrir norðan og berjast til umskiptis, standa jafnfram og stelast hvorigir að öðrum. Fór ábóti nú ofan til Þorgils og þeirra og segir að eigi gangi sætt saman að þessum boðum: Þeir buðu að berjast á Þveráreyrum til umskipta. Köru þeir Þorgils heldur að berjast. Ábóti mælti: Þann kjósa nú hvorirtveggju sem verr gegnir. Er eg, segir hann, heitbundinn að láta þá Hrafn vita hvað upp væri tekið. En er þeim Hrafni og Eyjólfi kom þessi orðsending urðu þeir glaðir við þetta og lið þeirra. Stendur þá Hrafn upp og talar fyrir liðinu og segir þeim að nú er þar komið að skammt mun að bíða bardaga, bað þá alla menn segja sinn vilja heldur en síðar ef nokkurir eru þeir menn er eigi vilja berjast. Munum vér öngum óþökk fyrir kunna, þeim sem nú segja þótt eigi vilji berjast en hlaupa þá eigi frá oss er vér komum í raunina. Auðun Seldæll mælti: Eigi væri mér þannig ef eg væri feigur. Þá svarar Eyjólfur: Það er geta mín að þeir munu illa gefast hverju sem þeir hétu. Væri það eigi firr mínu skapi að hætta eigi að sinni. Er það eigi síður mitt hugboð að eigi sé víst hvort vér sigrumst á svo stórbornum mönnum á fjöldafundum þótt oss hafi veitt vel í áhlaupum með skyndiráðum eða skjótum atburðum. Ætla eg mér Hrafn eigi að renna frá þér í dag þótt við komum í nokkura raun enda treysti eg þér vel að þú munir eigi renna frá mér. Hrafn kvaðst eigi mundu renna eða láta elta sig um sveitir við svo frækilegt lið: Þykir mér við hætt hafa á óvænna og hefir vel dugað. Vætti eg og enn að sú auðna fylgi oss til sigurs sem fyrr og sé eigi enn frá oss horfin. Bjuggust þeir þá til ofanreiðar og höfðu lið frækilegt og búning góðan. Voru flestir menn fúsir að berjast.