Bós ch. 8

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

"Hér í skógi þessum stendr hof mikit. Þat á Hárekr konungr,
er hér ræðr fyrir Bjarmalandi. Þat er göfgat goð þat, er
Jómali heitir. Þat er gull mikit ok gersemar. Fyrir því hofi
ræðr móðir konungs, er Kolfrosta heitir. Hún er mögnuð af
blótskap, svá at henni kemr engi hlutr á óvart. Hún veit þat
fyrir með konstrum sínum, at hún á eigi at lifa út allan
þenna mánuð, ok því fór hún hamfari austr á Glæsivöllu ok nam
í burt Hleiði, systur Goðmundar konungs, ok ætlar, at hún
skuli vera hofgyðja eftir sik. En þat er þó skaði mikill, því
at hún er allra meyja fríðust ok kurteisust, ok væri betr, at
þat færist undan."

"Hvat er til vandhæfa í hofinu?" sagði Bósi.

"Gammr er þar," sagði hún, "svá bölvaðr ok grimmr, at hann
drepr allt þat, er fyrir verðr hans ódæmum. Hann horfir beint
í móti dyrum ok þekkir hvat, er inn kemr, ok er því engu lífs
at vænta, sem verðr fyrir hans klóagangi eða eitri. Þræll
einn er í hofinu; hann vaktar mat gyðjunni. Tvævetra kvígu
þarf hún í mál. Undir þessum gammi er egg þat, sem þú ert
eftir sendr. Griðungr einn er í hofinu, trylldr ok blótaðr.
Hann er bundinn með járnviðjum. Hann skal skjóta kvíguna, ok
blandast þá ólyfjan við hana, ok tryllast þeir allir, sem af
eta. Hana skal matgera fyrir Hleiði konungs systur, ok verðr
hún þá líka tröll, sem hofgyðjan var áðr. Nú þykkir mér óvænt
um, at þú munir sigra óvætti þessa, við svá mikinn tröllskap
sem um er at eiga."

Bósi þakkar henni nú sögu sína ok gerði henni góðan danganda
í skemmtanarlaun, ok fór þá báðum vel, ok sváfu þau nú allt
til dags. En at morgi fór hann til Herrauðar ok sagði honum,
hvat hann hafði frétt, ok dvöldust þeir þar þrjár nætr, ok
sagði bóndadóttir þeim, hvat þeir skyldu stefna til hofsins,
ok bað hún vel fyrir þeim at skilnaði. Fara þeir nú leið
sína.

Ok einn morgin snemma sá þeir, hvar maðr fór mikill vexti í
grám kufli. Hann leiddi með sér naut. Þeir þóttust vita, at
þat mundi vera þrællinn, ok stilltu þeir nú at honum. Bósi
sló hann kylfuhögg svá stórt, at þat var hans bani. Síðan
drápu þeir kvíguna ok flógu af henni belg ok stöppuðu upp með
mosa ok lyng. Herrauðr fór í kufl þrælsins ok leiddi eftir
sér kvígubelginn, en Bósi steypti kápu sinni yfir þrælinn ok
bar hann á baki sér, þangat til at þeir sá hofit. Þá tók Bósi
spjót sitt ok rak í rass þrælnum ok neðan eftir honum
endilöngum, svá at oddrinn kom út við herðarnar. Ganga þeir
nú at hofinu. Herrauðr gekk inn í hofit í búningi þrælsins.
Hofgyðjan var þá í svefni. Hann leiðir kvíguna á básinn, en
leysir griðunginn. Hann hljóp upp á kvíguna. Mosabelgrinn
varð léttr fyrir, ok rak griddi höfuðit út á múrinn ok braut
af sér bæði hornin. Herrauðr greip þá í bæði eyrun á honum ok
í granirnar ok snaraði hann svá ór hálsliðinum.

Þá vaknaði gýgrin ok hljóp á fætr. Í þessu kom Bósi inn í
hofit ok bar þrælinn uppi yfir höfði sér á spjótinu. Gammrinn
brá nú við skjótt ok steypti sér ofan ór hreiðrinu ok vildi
gleypa þann, sem inn var kominn. Svalg hann nú þrælinn ofan
at mitti. Bósi þrýsti þá spjótinu, svá at þat gekk upp í háls
gamminum, þar til at stóð í hjartanu. Gammrinn setti nú
klærnar í þjóin á þrælsskrokkinum ok setti vænghnúfana við
eyrat á Bósa, svá at hann fell í óvit. Fell gammrinn þá ok
ofan á hann, ok váru hans fjörbrot ógurliga mikil. Herrauðr
réðst á móti hofgyðjunni, ok var þeira atgangr inn harðasti,
ok hafði kerling illa skornar negl, ok reif hún hold hans
niðr at beini. Þau bárust þangat at, sem Bósi var fallinn, ok
var þar blóðugt mjök. Kerlingu varð hált í gammsblóðinu, ok
fell hún á bak aftr, ok váru þá sviptingar miklar með þeim,
svá at ýmsi váru undir. Bósi raknaði þá við ok greip höfuð
griðungsins ok rak á nasir gýginni. Herrauðr sleit þá af
henni höndina í axlarliðinum. Tók henni þá at dafna leikrinn,
en í fjörbrotum hennar varð landskjálfti mikill.

Þeir gengu nú um hofit ok rannsökuðu þat. Í hreiðri gammsins
fundu þeir eggit, ok var þat allt með gullstöfum ritat. Þar
fundu þeir gull svá mikit, at þeir höfðu nóg at bera. Þeir
kómu at stalla þeim, sem Jómali sat á. Af honum tóku þeir
gullkórónu, setta með tólf gimsteinum, ok men þat, sem
kostaði þrjú hundruð marka gulls, ok ór knjám honum tóku þeir
silfrbolla svá stóran, at engir fjórir menn mundu af drekka.
Hann var fullr af rauðagulli. En pell þat, sem tjaldat var um
Jómalann, var meira vert en þrír farmar af drómundi þeim, er
ríkastr skríðr um Grikklandshaf. Þetta tóku þeir allt til
sín.

Þeir fundu afstúku eina í hofinu, ok var hún komin mjök
leyniliga. Þar var fyrir steinhurð sterkliga læst, ok váru
þeir at allan daginn at brjóta hana upp, áðr en þeir kómust
inn. Þeir sá þar konu sitja á stóli. Eigi höfðu þeir aðra
vænni sét. Hár hennar var bundit við stólbrúðir; þat var
fagrt sem hálmr barinn eða gull teint. Járnfestr var um hana
miðja, vandliga læst at henni. Hún var grátin mjök.

En er hún sá mennina, spurði hún, hvat olli ókyrrleika þeim,
"er verit hefir í morgin, eða hví þykkir ykkr líf ykkart svá
illt, at þit fýsizt hingat í trölla hendr, því at þeir, sem
hér ráða fyrir, munu þegar drepa ykkr, er þit sjáizt hér?"

En þeir sögðu, at mörgu svaraði frestin. Þeir spurðu at, hvat
hún hét ok hví hún væri þar svá harðliga haldin. Hún sagðist
Hleiðr heita ok vera systir Goðmundar konungs austr á
Glæsivöllum. "En tröllkona sú, sem hér ræðr fyrir, sótti mik
þangat með fjölkynngi ok ætlar, at ek skuli ganga fyrir
blótum í hofinu ok vera hér abbadís, þá hún er dauð, en ek
vilda fyrr vera brennd."

"Góð mundir þú vera þeim manni," segir Herrauðr, "er þik
frelsaði heðan." Hún segist vita þat mundi engi gert geta.

Herrauðr mælti: "Viltu eiga mik, ef ek kem þér heðan?"

"Engan veit ek svá leiðan mennskan mann," segir hún, "at ek
mundi eigi heldr vilja eiga en at vera blótuð hér í hofinu,
eða hvert er nafn þitt?"

"Herrauðr heiti ek," segir hann, "sonr Hrings konungs af
Eystra- Gautlandi, en eigi þarft þú at óttast hofgyðjuna, því
at vit Bósi höfum sungið yfir hausamótum hennar, en til þess
máttu ætla, at ek þykkjust sæmda af þér verðr, ef ek leysi
þik heðan."

"Ekki hefi ek meira í veð at setja en sjálfa mik," segir hún,
"ef þat er vili frænda minna."

"Eigi mun ek til þeira giftingar leita," segir Herrauðr, "ok
vil ek hér engan undandrátt í hafa, því at ek þykkjumst í
engu þér varboðinn ok skal leysa þik sem áðr."

"Eigi veit ek þann mann," segir hún, "at ek vil heldr eiga en
þik, af þeim sem ek hefi sét."

Þeir leysa hana nú. Herrauðr spyrr, hvárt hún vill heldr fara
heim með þeim ok geri hann brúðlaup til hennar eða senda hana
austr til bróður síns ok sjái hún hann aldri síðan. En hún
kjöri at fara með honum, ok lofaði hvárt öðru trú sinni.

Eftir þat báru þeir út gull ok gersemar ór hofinu, en síðan
lögðu þeir eld í hofit ok brenndu upp at ösku, svá at enga
örmul sá nema öskuna, ok fóru síðan burt með þat, sem þeir
höfðu fengit, ok léttu eigi fyrr en þeir kómu til Hóketils
karls ok dvöldust þar eigi lengi ok gáfu honum fé mikit ok
báru á mörgum hestum gull ok gersemar til skips, ok urðu menn
þeira þeim fegnir.