ÞJ ch. 13

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Nú sem menn koma heim um kveldit, er frúin móðir mín mjök hrygg ok
harmsfull. Hon hugsar nú um, hversu hon mætti helzt hjálpa mér; síðan
sendir hon þjónustumey sína með hunangsbyttur tvær, ok lét koma á fingr
henni gull þat, er hana mátti eigi sjá; þat gull höfðu átt móðurfrændr mínir,
svá var þat með mörgum náttúrum, at varla mátti sá maðr farast, sem þat
hafði. Mærin fór þar til, er hon fann mik, þar er ek sat bundinn í stokknum.
Hon dreifði hunanginu umhverfis stokkinn ok á stokkinn; því næst gaf hon
mér fæðu, ok reið á mik allan hunanginu, ok lét í munn mér hunangslifr, hon
lét gullit á fingr mér; hon skar bönd af höndum mér ok fótum, ok breiddi yfir
mik skikkju sína; eftir þat fór hon á brott. Veðr var kalt, ok kól mik mjök.
Ok er af var þriðjungr af nótt, þá heyrða ek hark mikit í skóg, svá mikit, at
hver eik brotnaði um þvera aðra; því næst kom fram ylgr svá mikil, at hana
bar litlu lægra, en limar á skóginum; hon var fótlág, en búkdigr, halalöng ok
höfuðmikil; þótt hundrað riddara færi í móti henni, þá hefði hon skjótt alla í
helju haft ok sá ek þá fyrir vísan bana minn. Kom mér þá í hug trúa sú, er
boðin var fyrir utan hafit, ok þat, at sá mundi mikill, er skapat hafði himin ok
jörð ok alla skepnu; staðfestist mér þat í hug, at ek skylda þann sið fylla, ef
ek kæmist heill í brott. Ylgrin fór sleikjandi um grasit ok um stokkinn, er
hon kenndi hunangsþefinn; hon sleikti mik milli hæls ok hnakka. Móðir mín
hafði sent mér kníf ok belti, ok helt ek á knífnum. En þá er hon hafði sleikt
mik, rétti ylgrin tunguna í munn mér, því at hon kenndi hunangsþefinn. Ek
beitt í tunguna, ok rak ek á rauf fyrir ofan, ok helt ek þar í, en aðra höndina
rétta ek inn í munn ylginni ok skar ór tunguna í tungurótunum, ok hon brá
við hart, svá at hon hafði á lofti allan stokkinn, ok braut hann í sundr; var ek
þá lauss; hafða ek þá tunguna ór ylginni, en hon lá í fjörbrotum, þar til er hon
dó. Svá hlífði mér sá átrúnaðr, er ek hafða fest mér í brjósti, at ylgrin lagði
hvárki at mér tennr né klær, heldr en væri járn glóanda. Tók ek þá yfir mik
skikkjuna ok hljóp ek í brott ór þessum stað, þar til, er ek kom undir stein
ein; mátta ek þaðan hvergi fyrir kulda, því at sýldi benjarnar, ok leið þá yfir
mik öngvit. En er ek vitkaðist, var ek kominn í faðm kvikindi nokkru, ok
hljóp þat með mik óðfluga, ok lagði mik niðr í steini nokkurum. Þetta var
dvergr ok dyrgja. Þau tóku af mér járngjörðina ok fægðu sár mín í kerlaug,
lögðu mik síðan í hægja sæng, ok leituðu mér hæginda í öllu. En er sár mín
váru mjök gróin, þá mælti dvergr: “Nú megu vér eigi lengr hér vera fyrir
fjölkynngi þess ok illsku, er líf þitt vill hafa, ef hann má ná”. Eftir þat fluttu
þau byggð sína í ríki Vilhjálms konungs, á þá völlu, sem nú eru þau.
Dvergrinn talar þá til mín, ok sagði, at ek nyta föður míns ok þeirra góðra
hluta, er hann gjörði honum. Fekk hann mér þá í hendr hringinn Gáinn, ok
sagðist hafa tekit hann frá Roðbert jarli, þá er hann var í svefni. En hringrinn
hafði lestst í einni samkomu, ok gjörðum vit þá hringinn saman í 12 hlutum,
er áðr var í einum; kölluðum hann þá Gainn, í þá minning, at ek skylda heldr
gá minna harma við Roðbert jarl, ef ek kvæmist í færi um. Þat sagði hann ok,
at jarl hefði mikinn hug á hring þessum, at tveggja huga mundi orka, hvárt
ek gæti á honum haldit; ok fyrir þat gjörðum vit fjóra hluti í hringinn með
þeim atkvæðum, at hann skyldi honum aldri ná. Ek nam at dvergnum margar
íþróttir ok hagleik; hann sagði mér ok jafnan, hvat fram fór um háttu
Roðberts jarls: hann vildi ganga at eiga drottninguna, en hon beiddi, at hann
mundi bíða þrjá vetr, til þess at hon hygði betr af hörmum sínum. En með
því at jarl átti mjök sökótt í landinu, en drottning mjök stórráð, þá lét hann
þat leiðast. Ok er sú stund var liðinn, heimti jarl fram þessi heit ok beizlu
hennar; hon bað þá, at hann skyldi bíða Marsilíu dóttur hennar um fimm
vetr, “ok er þat kvánfang miklu sæmiligra, er hon ung, en ek gömul; man
hon ok eigi til föðurdrápsins”. Jarl leiddist eftir þessu, ok festi hér á hug
sinn. Þá var ek 16 vetra, er ek rudda Þélargötu ok dvergar þessir með mér;
þótti af því leggja upp reyk mikinn á fjallit, af því vér surfum í sundr hvern
hamar með undarligum tólum, er dvergrinn hafði gjört. Þá smíðuðu vit ok
líkneskit eftir Marsilíu, þat er þú sátt heima í Vallandi; er hon nú 12 vetra, en
ek 18. Hefi ek nú gjört þér nokkurra ávísan um þína heitstrenging, en þú af
vissir í fyrstunni; skaltu nú kjósa, hvárt þú vilt vera lauss þinna ummæla við
Marsilíu, eða sækja hana af jarli”. Eiríkr svarar: “Þat skal ek enda, er ek hefi
talat, at ek skal þessa mey eiga, eða enga”. Bundu þau þat nú með sér. Þá
mælti Jón: “Nú skulum vit brott ganga, ok er þó of lengi setið, því at hér er
nú hugr jarls”.