Nj ch. 45

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Nú er að segja frá Njálssonum að þeir fóru upp til
Fljótshlíðar og voru um nóttina við hlíðina og fóru nær
Hlíðarenda er morgna tók. Þenna morgun hinn sama stóðu þeir
upp snemma, Sigmundur og Skjöldur, og ætluðu til stóðhrossa.
Þeir höfðu beisl með sér og tóku hross í túni og riðu í
braut. Þeir leita stóðhestsins um hlíðina og fundu hann meðal
lækja tveggja og leiddu hrossin ofan að götum mjög.
Skarphéðinn sá Sigmund því að hann var í litklæðum.

Skarphéðinn mælti: "Sjáið þér rauðálfinn sveinar?"

Þeir litu til og kváðust sjá hann.

Þá mælti Skarphéðinn: "Þú skalt gera að ekki Höskuldur því að
þú munt oft sendur einn saman óvarlega. En eg ætla mér
Sigmund. Þykir mér það karlmannlegt. En þið Grímur og Helgi
skuluð vega að Skildi."

Höskuldur settist niður en þeir gengu þar til er þeir komu að
þeim.

Skarphéðinn mælti til Sigmundar: "Tak vopn þín og ver þig. Er
það nú meiri nauðsyn en kveða flím um oss bræður."

Sigmundur tók vopn sín en Skarphéðinn beið meðan. Skjöldur
sneri í mót þeim Grími og Helga og börðust þeir í ákafa.
Sigmundur hafði hjálm á höfði sér og skjöld á hlið og gyrður
sverði og hafði spjót í hendi, snýr nú í mót Skarphéðni og
leggur þegar spjótinu til hans og kemur í skjöldinn.
Skarphéðinn laust í sundur spjótskaftið og færir upp öxina í
annað sinn og höggur til Sigmundar og kom í skjöldinn og
klauf ofan öðrum megin mundriða. Sigmundur brá sverðinu hinni
hægri hendi og höggur til Skarphéðins og kom í skjöldinn og
festi sverðið í skildinum. Skarphéðinn snaraði svo fast
skjöldinn að Sigmundur lét laust sverðið. Skarphéðinn hjó þá
enn til Sigmundar með öxinni Rimmugýgi. Sigmundur var í
pansara. Öxin kom á öxlina og klauf ofan herðarblaðið. Hann
hnykkir að sér öxinni og féll Sigmundur á kné bæði og spratt
upp þegar.

"Laust þú mér nú," segir Skarphéðinn, "en þó skalt þú í
móðurætt falla áður við skiljum."

"Það er illa þá," segir Sigmundur.

Skarphéðinn laust á hjálminn Sigmundar og hjó hann síðan
banahögg. Grímur hjó á fótinn Skildi og tók af í ristarliðnum
en Helgi lagði sverði í gegnum hann og hafði hann þá bana.

Skarphéðinn sá smalamann Hallgerðar. Þá hafði hann höggvið
höfuð af Sigmundi. Hann seldi smalamanni í hendur höfuðið og
bað hann færa Hallgerði og kvað hana kenna mundu hvort það
höfuð hefði kveðið níð um þá.

Smalamaður kastaði niður þegar höfðinu er þeir skildu því að
hann þorði eigi meðan þeir voru við. Þeir bræður fóru nú þar
til er þeir fundu menn niðri við Markarfljót og sögðu þeim
tíðindin. Lýsti Skarphéðinn vígi Sigmundar á hendur sér en
þeir Grímur og Helgi vígi Skjaldar sér á hendur. Fóru þeir þá
heim og sögðu Njáli tíðindin.

Njáll mælti: "Njótið heilir handa. Hér skulu eigi sjálfdæmi
fyrir koma að svo búnu."

Nú er þar til máls að taka er smalamaður kemur heim til
Hlíðarenda. Hann segir Hallgerði tíðindin.

"Fékk Skarphéðinn mér í hendur höfuð Sigmundar og bað mig færa
þér en eg þorði eigi að gera það," segir hann, "því að eg vissi
eigi hversu þér mundi það líka."

"Það var illa er þú gerðir það eigi," segir hún. "Eg skyldi
færa Gunnari höfuðið og mundi hann þá hefna frænda síns eða
sitja fyrir hvers manns ámæli."

Síðan gekk hún til Gunnars og mælti: "Eg segi þér
víg Sigmundar frænda þíns. Hefir Skarphéðinn vegið hann og
vildi láta færa mér höfuðið."

"Slíks var Sigmundi von," segir Gunnar, "því að illa gefast
ill ráð. En jafnan gerir hvort ykkart Skarphéðins grálega til
annars."

Gekk þá Gunnar í braut. Hann lét ekki búa til vígsmálið og
engan hlut að hafa. Hallgerður minnti oft á og sagði Sigmund
vera óbættan. Gunnar gaf ekki gaum að því.

Nú liðu þrjú þing þau er menn ætluðu að hann mundi sækja málið.
Þá kom eitt vandamál að hendi Gunnari það er hann vissi eigi
hversu upp skyldi taka. Reið hann þá til fundar við Njál. Hann
fagnar vel Gunnari.

Gunnar mælti til Njáls: "Heilræði er eg kominn að sækja að
þér um eitt vandamál."

"Maklegur ert þú þeirra," segir Njáll og réð honum ráðin.

Gunnar stóð þá upp og þakkaði honum.

Njáll mælti þá og tók til Gunnars: "Helsti lengi hefir
Sigmundur frændi þinn óbættur verið."

"Fyrir löngu var hann bættur," segir Gunnar, "en þó vil eg
eigi drepa hendi við sóma mínum."

Gunnar hafði aldrei illa mælt til Njálssona. Njáll vildi ekki
annað en Gunnar gerði um málið. Hann gerði tvö hundruð
silfurs en lét Skjöld vera ógildan. Þeir greiddu þegar allt
féið. Gunnar sagði sætt þeirra upp á Þingskálaþingi þá er þar
var mest fjölmenni og tjáði hversu þeim hafði vel farið
feðgum og sagði um orð þau hin illu er Sigmundi dró til
höfuðsbana og skyldi engi þau herma síðan en vera ógildur
hver sem hermdi. Þeir mæltu það báðir, Gunnar og Njáll, að
engir hlutir skyldu þeir til verða að eigi semdu þeir
sjálfir. Efndist það og vel síðan og voru þeir jafnan vinir.