blóð sb. n. [-s]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) blod, udgydt blod ⫽ blood, shed blood
●●● Huaþan vas hann (ɔ: maðrinn) licamlegr ... Af .iiii. hofoþ scepnom ... hann hafþe hold af iorþo eɴ bloþ af vatne blost af lofste eɴ hita af elde
~ lat.sanguinem
4026 ●Eluc674(1989) 401●●● Ef maðr aflar manne bloz. eða bens af hæftugri hænde ...
EiðKrA 38728●●● (i kenning for digtning ⫽ in a kenning for poetry) kꜹllvm vær skaldskap Kvasis bloð
SnE 8311●●● (i kenning for havet ⫽ in a kenning for the sea) Hvernig skal sæ keɴa? Sva at kalla hann ... Ymis bloð
SnE 1165●●● hiarta mannz kenner allz ok við hiartat liggr bæði barki ok velendi ok andblasnar æðar renna þar vpp ok rætaz bæði þær æðar er bera uind eða blastr bloð eða lioð
Gramm²W 507●●● Flosa brá svá við, at hann var í andliti stundum rauðr sem blóð
NjM 2922●●● ver hellum nu ut voro blodi allír firir þínar sakar
~ lat.cruorem
IliasLat 1320 TrójS 1159●●● aus upp uatnit or Nil ... ok skal allt þat uatn at blodi uerda
~ lat.sanguinem
Vulg Exod 4,9 Stj¹ 26031●●● (i blodstandsningsformel, cf. Reichborn-Kjennerud 1933 123 ⫽ in a charm for stemming blood) Þessa blod-stemmu mattu sennda ... Stodviz blod þitth ... inn nomine patris et filii et spiritus amen. Stodviz blod þeim er blædir ...
Med434 1213●●● ... þa ena uænstu er uerda matti sko᷎pud af holldi og blodi
~ eng.Makyd of fleshe & bloode
628 ÆvMið²⁷ 621●●● hann át hrátt, ok drakk blóð bæði úr mönnum ok fénaði
GHr 24122÷ Ec true at haɴ vas lagþr spióte andaþr a crossenom vɴder hondena hǿgre. Ec trui þui. at þar kom ór bǽþe blóþ oc vatn
Játn¹(1993) 67r13÷ oðlazt i vthelling bloz sins. hins blæzaða
~ lat.precioso sanguine suo
JDamBarl 12031 Menota: 92vb3 BarlA 1768÷ þat er um þat atan er sva verðr dauðt. at vigia scal sallt. oc vatn. oc kasta a kiote oc festa upp. oc lata or þorna bloð
GulKrᴵ 195÷ Um misvigi (cap.) ... En þat er hit fimta ef maðr er dauðr hoggvinn. oc kemr eigi bloð út
Gulᴵ 8024÷ ef fenaðr fællr firer bærgh oc brestr æigi bloð ut [var. + at nasum BorgKr²ᴵᵛ 6730] þa skal vnyta
BorgKr¹ 3424÷ kꝍmr bloð a jorð i kirkiu garðe. þa skall kaupa iarðar vigslu at mork sa er bloð vækkir
BorgKr¹ 35215÷ ok berr þu þat fram segir hann er ecki er i nema bloð eitt. ok undr er þv ser eigi mismiði a þvi
Heið 8226÷ huergi spillir vigslunni afundar laust bloð
SvKr 4179÷ þo at sár risans væri eigi mikit þa liop þo af hanvm stort bloð
~ lat.sanguis
HRB 47213 Bret 29218÷ Fio᷎lnir hneígðiz at konungi ok talaði við hann hliótt um hrið konungr bra lit við ok go᷎rði rauðan sem bloð
Jvs7 1316÷ var andlit hans sem í blóð sæi
NjR1908 34812÷ bannadi hann (ɔ: guð) þeim at eta kiot með blodi
VerA 136÷ ek vil aldri hrátt eta né lið mitt ok ei blóð drekka
ǪrvS 6511÷ ef hæiftugri hændi værðr slægit at eigi kome bloð vtt
FrostKrᴵ 13417÷ En huærgi spillir uigslum ofundar laust bloð
FrostKrᴵ 13418÷ En ef eitt huert naut hefir ben a hornom. gor eða bloð eða har. þa er þat likazt til
Landsl 12814÷ þerþo þęr blóþ oc sveita af blasio meþ dvkom sinom
~ lat.guttas sanguinis
PassBlas 341b47 BlasA623 413÷ Synir Bors drapv Ymi iotvn, en er hann fell, þa liop sva mikit bloð or sarvm hans, at með þvi drekþv þeir allri ætt hrim[þv]rsa
SnE 1411÷ Þeir tokv Ymi ok flvttv i mitt Giɴvnga gap ok gerþv af honvm iorþina, af bloþe hans sæiɴ ok vǫtnin
SnE 1422÷ Þa mælti Iafnhar: Af þvi bloþi, er or sarvm raɴ ok lavst fór, þar af gerþv þeir sia þaɴ, er þeir gerþv ok festv saman iorþina
SnE 152÷ hann fylliz með fiorvi allra þeira maɴa, er deyia, ok hann gleypir tvngl, *en stavckvir bloþe himin ok lopt ꜹll
SnE 192÷ Hár svarar: Sva mikils virþv goþin vé sin ok griþa staþe, at eigi vildv þav savrga þa með bloþe vlfsins
SnE 385÷ letv reɴa bloð hans i tvꜹ ker ok eiɴ ketil, ok heitir sa Oðreyrir ... þeir blendv hvnangi við bloþit, ok varð þar af mioðr sa, er hverr, er af dreckr, verþr skald eþa fræþa madr
SnE 8213÷ ef hæiftugri hende er maðr losten i kirkiu eða i kirkiu garðe. þo at æigi kome bloð utt
●JKr 3477÷ En huergi spillir kirkiu ofundar laust bloð
●JKr 3478÷ þat er annat vithni en blod drifr a klæde hennar i gangs klæde eda huilu klæde
BorgKr² 35824÷ ef vindr fællir vid a fenad ok ... ef æi bræstr bloð vt firir tre þa skal æigi nyta
BorgKr²ᴵᵛ 6731÷ ef vindr fællir vid a fenad ok bræstr bloð vt firir tre þa skal nyta
BorgKr²ᴵᵛ 6731÷ var andlit hans at sjá sem á blóð sæi, en stórt hagl hraut ór augum honum
NjM 37813÷ hon spio longum blóði
ÞBpB 31924÷ Hversu man þat sama fyrir guði, ef ... þetta meinlausa blóð, fóstbróðir minn ok félagi, sé fram dreginn í bráðan dauða
Æv⁹² 2908÷ þeir villðv eigi, at kirkiann savrgaðiz af þeim ęða bloði þeira
StuᴵK 2886÷ var hann þa ravðr sem bloð
StuᴵᴵK 12719÷ ‹H›Akon ... let þa binda sar sitt. en þar ran[n] bloð sva miok at eigi uarð stoduat
ÓTᴵ 4519÷ fannz þar ꜳ (fǿtinum) blꜳʀ fleckr. ok blasinn af eitri. let biskup þann fleck skera or með holldi ok bloði
ÓTᴵᴵ 1422÷ leon aurdgar hofudit oc þystir til blodsins
~ lat.cruoris
IliasLat 2511 TrójS 14327÷ þessír ij hofdingiar fella fylkingar vm alla vollu sua ad þeir fliota i blodi dauþra manna
~ lat.sanguine
IliasLat 272 TrójS 14622÷ manninum uar lofat at eta kuikendanna kio᷎t utan blods
~ lat.absque sanguine
SpecH 23b58 (I 60) Stj¹ 6125÷ sua ... at þat man allt at blodi uerda
~ lat.in sanguinem
Vulg Exod 7,17 Stj¹ 2685÷ gengu þeir ut ok fundo hann ligia dauðan i blóði sino
ǪgmÓT 1211÷ at þu spillir eigi blodi þinu at ...
~ lat.ne effundas sanguinem tuum
VitMalc 5911 Malc 4434÷ I ianuario skal eigi blod minka, en adra tima eptir likams þyrpt þinni
Med194 844÷ hvi gerir þu þigh sua diarfan at þu geíngr mer i augsẏn ofdrẏckiu madr blodsíns ... mẏklu sætari kenniz þer dreẏri mannzíns en ...
~÷ hann sueipadi harinu fram yfir ho᷎fuð ser ok retti halsinn ... Giorit eigi hꜳr mitt ⸢bloðugt [var. i blodi AM 53 fol “B”, etc.]
var. ÓTᴵ 1979: AM 53 fol “B”÷ laust til hennar svá hart, at hon tók blóð í serk sér
KlmA 38323÷ saman koma hestarnir einhverju sinni ... ok bitusk svá, at í blóði var hvárrtveggi
Reykd 2221÷ þer ættid mik at ueria ok ydart blod fyrir mitt ut ꜳt leggia
Thom² 3497÷ hans sk‹e›yti woru oll eitrut ok hafdi huer bana er hann kom blode wt
Rém 30532÷ ristur (Samson) a henni (ɔ: trollkonunni) allan kuidin oc hlaupa vr henni inniflin verdr ain sem blod at sea
Sams 159÷ hann hefer hogguit vorn prest til blods
DI V (1473) 72531÷ Drottningin sem hon sá sinn bonda j blódi fliota
Adon 9617÷ maðr skal mikil vandræði þola fyrir sakir dróttins síns ... ok týna bæði af holdi sínu ok blóði
Klma 50725÷ (i blodstandsningsformel, cf. Reichborn-Kjennerud 1933 123) Vid blod ras. les iij. pater noster ok þessi ord ... Vid nef dreyra rist a eiki tre med blodinu ok lat þorna þessi ord ...
MedMisc 5016÷ Stapar madur hana ok leggur vid þrutit tanna holld. ok fulltt med blod, þa dugir þat miok vid tann verk
MedMisc 5514÷ þat som af naturu hefir kalltt blod ok vott
MedMisc 6118÷ hun (ɔ: basilika) er ok god þeim er sidu verck hafa. ok blodi spyta
MedMisc 6223÷ hann (ɔ: fumus terrae) hreinsar ok vant blod ok vætu
MedMisc 737÷ hann (ɔ: fumus terrae) gerir ok skærtt blod allra hellz ef hann er blandadur med mirru æda balsamo
MedMisc 738÷ Dreckur madur liliu med vin. þat er til at hreinsa skadligtt blod j manz lifvi
MedMisc 7515÷ hun (ɔ: lupinus) hreinsar of mikit blod ok dugir vid verck
MedMisc 7625÷ þat rekur burt þrota af illu blode
MedMisc 7820÷ Einskyns salltt. heitir sal gemma. þat hreinsar mann af einu jllu blodi. þvi sem kemur af kullda ok vætu
MedMisc 9020÷ kasta þeir aff sier sijnumm slitnumm klædumm, og ætla ad läta þuo blöd sitt og binda sȧȧr sijn
DínDrˣ 3411÷ hann tók upp allt saman, blóðit ok snæinn, í hendi sér ok kreisti ok stakk í munn sér ok spurði, hverjum þar hefði blœtt
Ebˣ 12912÷ Þat hygg ek, sagði Snorri, at þetta sé feigs manns blóð, ok munu vér eigi eptir fara
Ebˣ 12917÷ hann var í leistabrókum, ok váru vátar allar af blóðinu
Ebˣ 12922÷ Um ácastan alla heiptugri hendi þá er halfrétti uppi ef eigi kemr blóð út
Frostˣ 16421÷ ef eigi kemr blóð út. þá scal hálfrétti uppi
Frostˣ 16432÷ vitne beðr eða blæia eða blóð ef á klæðum er
Frostˣ 1703÷ j blodí
~ lat.in sanguine
921 (Vulg Psalm 67,24) GlossPsalt 921÷ hin fegrsta er nökkurn tíma var fœdd af holdi ok blóði
KlmBˣ 5310÷ Þeir sem sekir váru blóðs ok bana þessa dýrðarmanns
KlmBˣ 55217÷ er mér svá sagt, at þú hafir hann drepit. Því krefjumz ek nú hans blóðs af þinni hendi
Rémˣ 2496÷ Þeir þurfa aldri síðan jólavistar at biðja, því at fjándinn bauð hverjum heim, fyrr en blóðit var kalt
Rémˣ 2867÷ ‹þá sýndiz ok sólin rauð sem blóð› emend. Stu 3666: BLAdd 11127 “IIp”
emend. StuᴵK 3666: BLAdd 11127ˣ “IIp”÷ Þórálfr mælti: ekki hyggr þú nú at, Kálfr, hvat þú gerir; ver eigi svá nær krossinum, at blóðit hrjóti á hann. Kálfr sagði: vant geri þér mér nú, ok lagðiz niðr firr meir krossinum
StuᴵR8ˣ 4562÷ Var þá leitat, ef nǫkkurr væri sárr nær, sá er blæddi, eða hvaðan þat blóð væri komit, ok funduz til þess engi líkindi
StuᴵᴵR11127ˣ 29216÷ Broder hans saknadi hans a bænum, og leytadi hans þegar og fann hann liggiandi j sialfs syns blodi
ÞBpC³ˣ 35326÷ tók Þórðr til Indriða ok kippti honum ór blóði ok lætr hann á bak hesti sínum
Þórð²ˣ 1978
● ganga blóði have blodig afføring, ?lide af dysenteri (cf. ²Salmonsen, blodgang), ?have blod i urinen ⫽ have blood in one’s excrement, ?suffer from dysentery, ?have blood in one’s urine
●●● porlaukur ... Hans logur er þeim godur ath drecka er blodi spyta eda ganga ... þat er gott ath gefva þeim manni er blod rennur af kvidi
MedMisc 8318●●● Pinum (ɔ: grǫn) ... vætir manz likam. ok er gott vid þeirri sott er geingur blodi med saur
MedMisc 8633●●● beyddi hann ad ganga þurftarinnar, gieck hann þa blodi og blodlifrum, j eina stora munnlaug
cf.tok kranckleika mikinn ... ad hann gat torvelldliga, og med miklum särleik geingid *hinnar þynnre þurftarinnar
3626-8 ÞBpC³ˣ 36215÷ Eiɴ vtlendr maþr. er v́t hafþi comet þetta sumar. hafþi mikit meín hann gek bloþe a hveriom holfom manaþi
ÞBpCod645 69
● láta blóð [sér] [ór e-u] lade sig årelade, blive tappet for blod ⫽ bleed oneself, be bled
●●● kom i kastala mins herra at huilazc ok skulo þer þar yðr bloð lata. Eftir hinn þriðia dag bloðlaz scalltu laugazt. En minn herra scal þa ok laugazt ok með þer bloð lata
~ fr.se seignera
LaisMar 411 Streng 7611●●● er maðr i baðzstofo. eða lætr ser bloð
Bl 25110●●● I febru-ario er blod gott a[t]h lꜳta or þumalfingrs e᷎di
Med194 6224●●● Hvertt sinn er þorf er þa ma blod lata
MedMisc 8130÷ kom i kastala mins herra at huilazc ok skulo þer þar yðr bloð lata
~ fr.serez seigniez
LaisMar 4032 Streng 7610÷ kom ekuitan þangat ... oc let ser þar bloð ... ok at hallda honom felagscap þa let bloð með honum ræðis maðr hans
~ fr.Seiner se fet
LaisMar 4119 Streng 7622÷ I martio ... blod lattu eigi, lausnar dryck tak þu eigi þviat allt aflar ri[d]u
Med194 635÷ Lat þer ecki blod
MedMisc 1177÷ reydir manne sylfur eda tekr, liggr undir elldi oc lœtr brenna sig, edur blóð lætr
BjarkExcYaˣ 9329÷ Hann dreymði at honum væri blóð látit
Æv¹⁶664ˣ 583
● blóð er látit [e-m] (ngn) årelades ⫽ (sby) is bled
●●● spvrðí ... hví hann væri sva bleikr ... hann kvað ser latíð bloð. Hvskarl Bíarnar mælti. Eigi villdí ek sva verða við bloðlatið fiskbleikr sem þv ert
Huldaᴵᴵ 30020●●● þu hellt mvnlaughu þa er honum var blod latid ok hann hafdi bana
KlmA1980 18213÷ Enn hvort sem þa er blod latit monnum edur fenadi, þꜳ ...
Med434 135
● blóð er látandi [e-m/e-u] åreladning (af ngn/dyr) må finde sted ⫽ (sby/an animal) may be bled
● nema/taka/draga/slá blóð [e-m] [af e-u / á e-u] årelade (ngn), tappe for blod ⫽ bleed (sby)
●●● Ef maðʀ ... nemr blóð manne til heilendis honom ... varðar þeim þat eigi við lavg er læcna villdi maɴ. þot ...
GrgStað 38214●●● A 6-ta degi i upphafi manadar marcii skaltu draga blod af hegra armleɢ
Med194 8324●●● lat slꜳ þier blod ꜳ hægra armlegg ꜳ siaunda degi
Med434 1310●●● Þat seigia sumer menn at Ogmundur Helgason tæke Orme blőd þar a þingenu a giősædenne, og sijdan fellde sottena at honum
~÷ þar sem maðr tekr manni blóð ... eða annat með lækningu
Jb 499÷ þau létu taka sér blóð konungr ok drottning
Trist¹ˣ 1211
● nema/slá blóð [sér] [í e-u] lade (sig) årelade, blive tappet for blod ⫽ bleed (oneself), be bled
●●● Huart sem helldr uilia menn aa þeim do᷎gum byria sina ferd edr sla ser blod
~ lat.inchoatione ... minutionis
HistSchol 12512 Stj¹ 27810●●● Frodi nam sier blöd j kalfanum og bad hann drecka, og so giǫrir Bǫduar
Hrólfˣ 7015
● plága til blóðs(ins) torturere til blods ⫽ torture till the blood flows
● blóð rennr [e-m] (ngn) mister blod ⫽ (sby) loses blood
●●● Þa fecc Einarr lag af spioti a siðv, oc rann honvm miog bloð
StuᴵK 925●●● let (Vilhjálmr) binda sꜳr hanns. war honum miog blodrunnit suo at hann omætti af
SigÞǫgl 11219
● spýja blóði spytte blod, brække blod op ⫽ spit/vomit blood
● vekja blóð/blóði [sér/e-m / á e-u] lade blod flyde, fremkalde blødning ⫽ make blood flow, open a vein
●●● Ef þræll vǽcr frialsum manne bloð ... þa ...
FrostII 50615●●● ef bloð uæckir mæð ofund i kirkiu garðe. þa skal sa lata uigia kirkiu garð. mæð sinu fe. er þui bloðe uacte
EiðKrA 3881●●● Vǫktu sér síðan blóð, ok létu renna saman; heldu menn þat þá eiða
EgÁsm 2810●●● nu vekia þeir sier blod ok lata renna saman dreyra sinn i þeire molldu, er upp var skorin undan iardarmeninu, ok hræra saman allt, molldina ok blodit
Gísl 723●●● faderinn eggiadi þetta sama holld af ad snyda, vakti hann þa blod a þui
ÞBpC³ˣ 35531÷ kꝍmr bloð a jorð i kirkiu garðe. þa skall kaupa iarðar vigslu at mork sa er bloð vækkir
BorgKr¹ 35216÷ ef bloð uæckir mæð ofund i kirkiu garðe. þa skal sa lata uigia kirkiu garð. mæð sinu fe. er þui bloðe uacte
EiðKrA 38732÷ ef þræll vecr friálsum manne blóð
index
2) (om blod som sæde for sjælelige egenskaber ⫽ of blood as the seat of mental properties)
●●● þa er þat (ɔ: ǽðablóð) með .íííj. litum. efzt er rauða bloð elldi likt. ok at nátturu heítt ok þurt. Þar næst er rauðbrúnt bloð likt lóptínv at vokua ok verma. Neðzt er melannkolea suarta bloð io᷎rðu likt at lít at nátturu þurri ok kalldri ...
EncHauksb 18118●●● Hvar hvilir sala manz, þa er hann sefur? ... I þrim stodum, i heila, i hiarta, i blode
Encᴵᴵᴵ624 3719÷ Bloð vex ok mest með manni vm uárið. rauða bloð vm sumar suarta bloð vm haust
EncHauksb 1823
3) (om blod som varsel om ulykke, død, etc. ⫽ of blood as a portent of disaster, death, etc.)
●●● Sá atburðr varð, er þeir riðu til Rangár upp, at blóð kom mikit á atgeirinn
NjM 1759●●● þeir saa elld aa sænvm vt til hafs ... eptir þetta sa þeir blod aa klædvm sinum, ok uissu eigi hvaþan at var komit. Bloð saz uiða, þar sem menn vissv enga von til
StuᴵK 3112●●● Molld mun j (sporinu) vera ef þu verdur sottdaudur, vatn ef þu verdur siödaudur, blod ef þu verdur vopndaudur
Hrólfˣ 715÷ Epter þessa syn sꜳ þeir blod ꜳ klædum sinumm þat er þeir vissu ei huadann var komed
HrafnAˣ 2297
4) (om blod i rituel sammenhæng ⫽ of blood in a ritual context)
●●● ... at þar veri drepin navt oc hross. en roðnir stallar af bloði oc framit blot oc veittr sa formali at þat scylldi vera til arbotar
ÓH 26111●●● tók hon kníf sinn ok reist rúnar á rótinni ok rauð í blóði sínu ok kvað yfir galdra
Gr 2502●●● skyldi þar støkkva með ór bollanum blóði því, er hlaut var kallat; þat var þess konar blóð, er svœfð váru þau kvikendi, er goðunum var fórnat
Ebˣ 92÷ (hann) fréttir hana, hvat honum væri helzt til heilsubótar. Hon segir: Hóll einn er heðan skamt í brott, er álfar búa í; graðung þann, er Kormakr drap, skaltu fá ok rjóða blóð gráðungsins á hólum útan
Korm 2887÷ hræra saman allt, molldina ok blodit
Gísl 725
● blanda blóði (saman) blande blod (ɔ: indgå fostbroderskab) ⫽ mingle blood (ɔ: enter into blood-brotherhood)
●●● ek særi þig firi varnn drottin, at þu spillir eigi blodi þinu ... veitu mer þat, at þu tak mig fyrr af lifi, ok blondum sva blodi ockru, ok veri þat ockar hiuskapr i guds augliti
Malc 4435●●● þer erut eidrofa, ok mundir þu þat uglaukt, er þit blaundudut blode saman Sigurdr ok þu
cf.Þeir sveriazt nu i brędralagh
6527 Vǫls 8217
5) (om Jesu blod ⫽ of the blood of Christ)
●●● ór várs dróttens sáre raɴ bǽþe vatn oc blóþ. þat iartéiner i þui at ver erom i vatne skírþer. en léyster meþ blóþe goþs
HómÍsl²⁶(1993) 39r25●●● biðr hann enn fyrir guðssunar blóð ok benjar, at ...
Æv² 1325●●● Eg er saklaus af blodi þessa rettuisa mannz. gydingarnir hropudu. hans blod skal koma yfir oss og yfir uor born
~ da.blod
23826 ChrP² 2385÷ En allr lýþr svaraþe. Se blóþ hans yfer eoꜱ. oc yfer ǫ́ra sǫno
~ lat.Sanguis eius
Vulg Matth 27,25 Theol15²(1993) 79v18÷ sva skyli hon (ɔ: heilaga kirkja) ok verþa frelst af þrælkan veralldlegra hofþingia fyri bloð þessa pinslarvattz
~ lat.per sanguinem martyris
26823 Thom¹ 2686÷ er nu skænkt oss gall firir vín, en eítr firir guds bloð
SvR 234÷ huer hans lifsbok, sem lesin vard, liodar enn leynir æigi, huer hædar skugsio ok hofdingia spegill hann hefir verit formonnum kristninnar ... med olmusugædi ok ubeygdri stadfesti, allt til krunu blodsins
Thom² 29520÷ sꜳ̋ elskadí oss er oss þuo fra syndum vorum j blodí sínu
Mess³ 624÷ Eg er saklaus af blodi þessa rettuisa mannz. gydingar hropudu. hans blod skal koma yfir oss og yfir uor born
~ da.blod
23825 ChrP² 2384÷ neita þeir ... blodi Jesu christi
DI 12015
● helga blóð Jesu hellige blod (om Skriðuklaustr “helliget den almægtige Gud, Jomfru Maria og det hellige Blod”, cf. Jón Helgason 1925, 242) ⫽ the Holy Blood of Christ (of Skriðuklaustr “dedicated to Almighty God, the Virgin Mary, and the Holy Blood”)
●●● gefur ec austur til helga blod (sic) þess‹ar› iij iarder ... og þar med eitt kristz likneski med þui sem honum fylger ... fingrgull ...
DI VII (1494) 23320●●● eig (sic) og cecelia ... haufuum gefuit iordena alla skridu j fliotzdal ... gude almatigum junfru marie og helga blod til ævinlegz klausturzs
DI VII (1500) 48631●●● ... at eg hefui gefuit ... gude juncfru mariu og helga blod a skriduklaustre ... jordena alla
DI VII (1500) 52525
● hold ok blóð dróttins/... (Jesu kød og blod ɔ:) nadveren ⫽ (body and blood of Our Lord Jesus Christ ɔ:) the Eucharist
●●● megem vér ... ganga til altera at taka holld oc blóþ várs drottens
~ lat.sanguinem
CaesASerm 7238 HómÍsl⁶¹(1993) 100v18●●● Messo hald sette drottinn Iesus þa er hann gerðe or brauðe ok or vine hold sitt ok bloð ok gaf at bergia postolom sinom scír-dags aptan
~ lat.sanguinem
Gemma 57225 Mess¹619 16012●●● Gelasius pafi bauð at hver maðr sa er tøke corpus domini í brauðs á-sio. scylde ok taca bloð drotins í dryc or kalec
~ lat.sanguinem
Gemma 57355 Mess¹619 1634●●● toko baðir þionostu, holld ok bloð Iesu Christi i sinn likama
StuᴵᴵK 1273÷ þiónosto hollds oc blóþs dominus gefr goþ siálfr hveriom þeiʀa es niota má. en etke stoþar þéim at taka af keɴe maɴe. es eige verþr at þiggia af goþe siólfom
FV15³(1993) 92v28÷ Epter þat er at miɴasc aptan sꜵngs tíþar. i miɴing matmáls ens epta þeꜱ er guþ helgaþe at þui matmále. hold sitt ór bráuþe oc blóþ ýr vini
HómÍsl³²(1993) 49v30÷ J kirkiu scal vígia hold ok bloð drotens várs
HómNo²¹ 9524÷ hit hælga husl. en þat er hold ok bloð drottins vars
HómNo³ 3618÷ með hollde oc bloðe vars drottens er i messunne helgaz með bæna hallde
Járns 26210÷ byscop ... gengr ... til þesar rꜹnar treystr þa meþ holldi oc bloþe almattigs Gvþs oc var ȷ́ ollvm byscops scrvþa
Jvs291 3226÷ þeir scolo eigi taka holld oc bloð uars herra Jesu Christi
ÁKr 541÷ með holldi ok blodi várs drottins. er i messvnne helgaz með bæna halldi
ÁKrD 1630÷ siðan sculde men offir sit till altare fo᷎ra oc heiðra swa embeti heilagrar messo oc guðz hold oc bloð sem i messonne helghaz
StatÁrni 84210÷ drottinn gaf holld sítt ok blod postolum sinum skírdags aptan ok gíordí þꜳ laga skípte
Mess²625 369÷ braud giort med hondum syndugra manna ok vín ok vatnn. fœrtt til alltariss med syndugs manz þionuztu. skal verda at holldí ok blode cristz
Mess³ 6030÷ Sa er ęttur holld mít ok dreckur blod mít. makliga mun hann hafa j. lift lif
Mess³ 6230
6) (om relikvie) Jesu blod(dråbe) ⫽ (of a relic) (a drop of) the blood of Christ
●●● (om relikvie ved Niðaróss domkirke, Jesus’ blod tilsynel. opbevaret i kapsel formet som fingerring ⫽ of a relic at Niðaróss Cathedral, the blood of Chris□□□) þan dagh er bloð uars herra komm till Þrondhæims er fingrgulz messo daghr er kallaðr
JKr 35822●●● Hin VI. misseri fell Ari Þorgeirs son, oc þa com bloþ Cristz i Niðar-os
StuᴵK 13012●●● þar er páfa stoll, þar er blod Christi ok kle᷎di Mario ok mikill hlutr beina Iohannis baptiste
Encᴵ 1720
7) (om befrugtende legemsvæske hos både mand (ɔ: sæd) og kvinde ⫽ of a fecundatory bodily fluid in both males (ɔ: semen) and females)
●●● man margr madr fyrirlata sinn fo᷎ður ok moður ok samtengiaz sinni husfru sem einum part af sealfum ser. ok manu þau .ii. uera medr einn likam. af þi at af samblandningh beggia þeirra bloðs byriaz barnit
~ lat.Non enim ex sanguine uno, sed ex sanguinibus concreator parvuli caro
HistSchol 237 Stj¹ 3415●●● stundum lꜳgum vid a hlidina bædi. stundum suo at eg horfde vndan enn hann epter fremiande j huerre þessare samkuomu holldliga blidv med blodsins afkasti og o᷎llum þeim hræringum lida og lima ockara beggia sem eg matti hana framaz fysta
DI VI (*[1479]›JS 308ˣ) 24119●●● hafdi (ek) þær hræringar med sialfri mier ... at mitt natturligt edli losadizt burt ... myrdandi þad efni og understo᷎du sem afskapligt er. sem almattigr gud hefer til ætlat at af samblandi blódsins ma gio᷎raz
DI VI (*[1479]›JS 308ˣ) 24131÷ barnn nyborit ... þessi er svo fagurliga ok giptuliga skapadur (sic) sem holld ok blod matti uerda jmilli kallmans ok konnv glediligaz
Æv238XXI² 31713
8) liv, alt levende ⫽ life, all living beings
9) (blod ɔ:) slægt ⫽ (blood ɔ:) kin
●●● En bornn yður. bloð oc af springi oc ætt se selld siðan. vndir eilivar þrældom
Menota: 64va20 BarlA 11822●●● þeir sem hans bloð ok afkuęmi uaru
Stj¹ 4713●●● Eingi madr skal ganga til frændkonu blods sins. at hann uiti liotleik hennar
~ lat.sanguinis sui
Vulg Lev 18,6 Stj² 31938
● blóð ok bein/... barn, afkom, nær slægtning ⫽ child, descendant, near relative
●●● Josaphat. konongs. sunr. svaraðe feðr sinum ... grímr vikingr er þu villdir enga vægsl hava við þitt bloð oc ⸢barnn [var. bein AM 232 fol “b”]
BarlA 1067●●● þv ert mer sva kiærr oc ælskvligr nafrendi sem þv ser mitt bæin oc bloð
~ lat.os meum et caro mea
Vulg 2Reg 19,13 StjC 53714●●● ... sem mivkr fadir kann fremz. ger‹a› vid sit bloð ok bæin
Æv238XXVII 32123●●● gekk aptr til barnsins, með svá hjartaligri sorg, sem móðirin kann hafa með sitt blóð ok bein
GBpD 17018
II. (cogn.)
●●● (i propr.comp.) Af þessum athburd feck Eigell kenningarnafn og uar kalladr Blodeigell
cf.meiri hluti er blods og manna dreyri. Eigell stendr upp og tok hialmenn af haufdi sier og saukuir nidr j kiolinn og ‹dreckr› .iij. drycki mikla
4378-10 KnýtlFlat 43716÷ (i propr.comp.) Af þessum atburð fekk Egill kenningarnafn ok var kallaðr Blóð-Egill
Knýtl1741ˣ 865
Form.: bloð (47); blod (35); blóð (24); blodi (19); blóði (8); bloþe (6); blóþ (5); blode (5); blods (4); bloði (3); blóðit (3); blodsins (3); bloþ (2); blóðs (2); bloz (2); blöd (2); bloðe (2); blodí (2); blóþs (1); blodsíns (1); blőd (1); Blóð (1); blódsins (1); blodit (1); bloþi (1); Bloð (1); blodinu (1); blóðinu (1); blódi (1); Blod (1); bloðsins (1); blóþe (1); bloðs (1);
Comp.: bana- (19), báru- (1), bróður- (2), bruna- (1), bukka- (7), dúfu- (3), fórnar- (3), fórn·fǿringar- (1), gamms- (1), goða- (1), hafra- (1), heiftar- (10), hera- (2), hjarta- (14), hol- (1), kalfs- (1), karl·manns- (2), kiðja- (1), kiðlings- (1), koppa- (4), lambs- (4), lífs- (3), losta- (1), mánaða- (2), manna- (10), manns- (15), nasa- (2), náttúru- (1), nauts- (3), of- (1), ó·líkans- (1), rauða- (2), refs- (2), sátt·máls- (1), síðu- (1), spá·manna- (1), svarta- (3), svíns- (1), vín·bers- (1), ǽða- (7), ǫfundar- (4)
Gloss.: EJ; ClV err. bloð; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4; Fischer _; Anm _; Bin Blóð-; Rím; LP; Med blod; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Gunnar F. Guðmundsson 2000 314-316; Helga Kress 1999 4-20; Hill 1995 [SS 67] 146-147; Kjartan G. Ottósson 1983 60-64; Møller-Christensen 1966 [KLNM 11] 80; Nordland 1957 [KLNM 2] 7-8; Reichardt 1930 [ANF 46] 203; Reichborn-Kjennerud 1924 [MM 1924] 175; Reichborn-Kjennerud 1928 22-24; Reichborn-Kjennerud 1940 134-135; Salvesen 1968 56; Sigurður Samúelsson 1998 21; Tarsi 2022 169
Genre. (expected): religious works [rel]: 71 (50); legal works [jur]: 31 (18); romances [rom]: 20 (19); contemporary sagas [bis]: 18 (14); family sagas [isl]: 15 (23); historical works [his]: 10 (33); learned works [div]: 9 (6); legendary sagas [fas]: 6 (8); charters [dip]: 6 (14); unclassified [ ]: 2 (1); þættir [tot]: 1 (4);