verð sb. n. [-s; dat. -um]
(cf. verðr sb. n.) ?2verðr sb. n. [4] 1verðr sb. m. [7]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) værdi, pris, udbytte, ydelse
Bǽþe vér oc allr cristeɴ lýþr. erom éins dróttens þrǽlar. oc éino verþe v́r a nꜹ́þ léyster
~ lat.uno pretio
CaesASerm 72821 HómÍsl⁶¹(1993) 101v12Jþron oc vferbót algor synþa várra. þat er alt verþ himenrikis fullsǽlo
HómÍsl⁸(1993) 9v3... oc glotom eige verþe blóþs crists
~ lat.Non perdamus pretium sanguinis Christi
PsAugSerm 197968 HómÍsl¹⁷(1993) 25v22Eigi verðr hann fyʀ frials en hann hefir goldit hælminginn verðz sins eða meira. þa er manne frelse gefit at fullo er hann er i lög leiddr
GrgKonᴵ 1923Met oc uarning þinn allan i gott uerð oc þo þui nær sem þu ser at taca mon en eigi or hóve þa heitir þu eigi mangare
KgsFrgα 12916●●● slict er þat oc lögveð þott þeir hafe marcat verð á landeno
GrgStað 43311●●● er her hv́s hvert fvllt af vllo oc verþr ecki til verþs halldit
FærÓH 3635Nu hever maðr kú mællta i skulld sina. þa er hvarke skerðe verð. ne leigu. þa scal su eigi væra ellri en atta vetra
Gulᴵ 2524Mannfrælsi scal hallda nema þeim liggi við hel. æða husgangr. þa scal hann taca fostrlaun af hanom. ef hann gallt eigi verð sitt
Gulᴵ 551þa scal hann aura bioða fimtungi minni en iorð er meten. æða verð er
Gulᴵ 928falar scipit at Halldori oc vill at hann hafi verþ sømilict
HalldSn³Mork 15316þat er logmale a lande at hann skal eiga kost at kaupa fyrst landet at sliku uerðe sem annarr byðr við
Járns 2866eigi fǿz fire giavar beði verð oc vinátta. en ønga þok mego kaup auðlaz
Alex 612en vænda verþinu ser til tignarnafns
Thom¹ 16526þar geck mælir similiobravðs fyrir einn staterem. oc at slikv verði .ii. mælar bygs
StjC 62231Ek vil aldri kaupmenn ræna né búkarla meira, en svá sem ek þarf til strandhǫggva, ok leggja þó verð eptir fult
ǪrvS 6515skolu þeir allir er innan borðz eru giallda þeim uerð firir er atte sua mikit sem þeir mattu við fa i þeim kaupstað sem þeir koma til. sua at allra þeirra uerði iammikil skaðe af iamnu fe
BlFar 27810En ef hestr eða ross bitr mann eða lystr. eða naut stangar eða suin hꝍggr. bꝍte sa er fenað a halfum sarbotum til þess er bꝍtt er sua mikit verð sem þat kuikuendi er uert er hann fek mein af
Landsl 688lꝍysi hann af faður brꝍðrum sinum fimta lut minna en uerð eru
Landsl 8015fiorðungr uerðz ligr uið auga a rosse
Landsl 12722Sua oc ef maðr skilr seer læighur firir ⸢kyr oc verð [var. kyruerd GKS 1154 fol “C”, etc.]
JKr 3806flyti aftr þat sem han sælldi undir iamt værð sem annara manna gengr amillum
Bl 25210synir hann honvm bokina. ok segir a hvat þeir havfðv sæzt vm verðit sin imillvm. ok bað hann virða bokina
JBpA(2003) 2735hann ætlaði at heimta þá verð fyrir silfrit
Laxd 405●●● engi em ek mangsmaðr, því at þessi hross fær þú aldregi, þóttu bjóðir við þrenn verð
Laxd 12722engi skal annars oðal at fíandboðum hafa. ok kaupi slikt sem hann hefir þa verð til
Landsl1154 13910En vm æignabyggingar vilium ver at huer raðe sinni jorðu ok byggi eftir þui sem hann getr bæzst j værð komet
DN VI (1358) 27826kavpa mantv vilia fe mitt, sva sem þv hefir virt til tivndar. Sveinn svarar oc qvaþ hann eigi mundv vilia selia honom CCC hvndraþa a frest, ef hann villdi eigi eiga at honom verd þrigia væta matar
StuᴵK 9914gvllhringr þessi er til verðz latínn
HrafnG 752Ef þer hafit eigi annat uerd edr kaupeyri moti kostinum at gefa. þa ...
~ lat.pretium
Vulg Gen 47,16 Stj¹ 22415Hvert verd vilit er, at ek gefa ydr fyrir sveina þessa, er þer tokut?
~ lat.pretium
Dialᴵᴵ 1045 GregDialB 19711Nú verðr lamb mismarkat i stekk, þá skal sá er markaði gjalda annat lamb fyrir úmarkat eða ⸢verð [var. verðr (!) AM 169 4° “b”] lambs
Jb 18014Konungr má láta veiða vali á hvers manns jǫrðu er hann vill, ok leggja verð eptir, utan á kirkjueignum
Jb 1926þá skal hann hafa þat er hann kallar til, en verð fyrir hitt er lógat er
Jb 20817Stóðhestr, ok sé verði betri fyrir vigs sakir, þat er metfé
Jb 2172Warist men oc okir swa sem er at selia eðir taka seer nakora fearmune framar en rett verð
StatPáll³ 75026Jesus Kristr smidadi sina heilaga kristni ok leysti hana til sin med suo miklu uerdi, sem er sialfs hans blod
Thom² 38628sá er hefir eins penings verð af því (ɔ: klǽði), þótt hann væri sárr til úlífis, ok kœmi þat við líkama hans, þá mundi sá þegar heill vera
Klma 45616ath hann leyse steininn suo miklv verdi, sem Karlus keisari kostadi hann fyrst ꜳ Jorsalalandi
Thom²y 49816þꜳ vilivm vær leggia til annath fie iafnmikith, þuiat þꜳ erum vær ottalauser, ef vær ‹leysum› steininn tueimr verdum
Thom²y 49816fosturfadir hans greiddi uerd fyrir
Trist¹Frg1878 2065●●● Fyrirbodit er ok lærdum mo᷎nnum fastliga undir bannz pinu. at gera nockut kaup edr skilyrdi edr [var. + taka verð fyrir AM 135 4° “L”] krefia nockurn mann fyrir pusan iardan edr olean. edr nockut prestligt embætti. þviat huerr er skylldugr kauplaust at veita þat
var. StatEi² 53317: AM 135 4° “L”Sannlega oll þessi veraulld má eigi virðast við eina sál til verðs, því at guð villde eigi gefa sína aund fyrir alla veraulld, hverja er hann þó gaf fyrir mannsins sál
~ lat.Totus quidem iste mundus ad unius animæ pretium æstimari non potest
Medit 49034 BernhRitn 1951hann leysti hana eptir með hinu dýra verði síns blóðs
~ lat.ut pretioso sanguinis sui pretio eam redimeret
Medit 49046 BernhRitn 19513Honum kvezk þat lǫg sýnask, at nǫkkut hefði fyrir komit, þótt eigi væri fullt verð
Gr 323Vil ek ... lúka verð fyrir uxana, svá mikit sem þú villt sjálfr hafa
Vígl 8129Enn ef sá vill ecki hallda kaupi er felldi, þá beidi hinn kaups sins, oc biódi honum verd, oc leggi vid rán ef hann helldr
BjarkExcYaˣ 9542Oc so ef hinn vill eigi hafa kaup er keypti, þá beidi hann verds oc biódi honum kaup
BjarkExcYaˣ 9543Giorum vier þesse Grenetrie til verds Eyrer
DI VII (*1492›Lbs 63ˣ) 9527En hver sem kaupir þa se þæt uptœkt er i kaup þæirra kom oc so verdit er firir var skilt
DN VII (*1331›DonVar 1ˣ) 1539ef útlenzcr þræll er oc kemr honum mál í hendr. þá scal dróttinn hans selia þræl þann í hendr sacarábera. en hann scal pína hann til sannrar sögu svá at hann se hvárki verri at verði ne verci. en búandi taci þræl sinn síðan ef hann er scírr oc nýti ser
Frostˣ 22631●●● En ef hinn vill eigi við taka. þá bióði hann honum með vátta .ij. oc segi hann af sína ábyrgð. en ef hann helldr þá enn á verði. þá leggi hann honum rán við
Frostˣ 2297er her hus hvert fullt af ullo. oc verðr ecki til verþz haldit
FærKˣ 973verdí
~ lat.Vendidisti populum tuum sine pretio
4817 (Vulg Psalm 43,13) GlossPsalt 4919verd
~ lat.Et precium redempcionis anime sue
605 (Vulg Psalm 48,9) GlossPsalt 615Tok aboti fe af hertuga ok setti stadinn Holm j ⸢vedi [var. verðit AM 42 folˣ]
var. Hák81 5313 → Hák AM 42 folˣ 155r17Eigi skulu vér gjafar at biðja; láttu Odd ok Arngrím gera verð fyrir þína hǫnd, en þar á ofan vil ek gefa þér gjafar
Hǿnsˣ 1423[var. + skulu þeir er falt hafa hanum ... selia fyrir slikt verð sem aðrir kaupa Holm perg 31 4° “Gs”, etc.]
var. Landsl 17614: Holm perg 31 4° “Gs”Selt hefi ek hana (ɔ: skikkjuna) ok fullu verði
LjósvLˣ 379ok spyrr eptir, ef hinn fatæki madr vill selia klædit. Hann segir sik vist vilia selia þat ... suo þo at hann vill ecki i verdit taka vtan hundrat kua
MarD635ˣ 9569Þessa eign alla tak þu ꜳ morgin med handsolum, suo at mitt er liosit i verd
MarD635ˣ 105316iafnmo᷎rg bolvanarorð at tolu, sem peningar þeir voru, er Judas hafði i verð tekit, þa er hann selldi drottin
Mthiasˣ 76925Þeir er hus attu ... þa selldu, ok førðu verðit postolum
~ lat.pretia
Vulg Act 4,34 Pétr²Aˣ 16619huerr ráde sinne iordu ok bygge eptir þui sem hann getr bezt i værd kommit
RbHM (*1297) 2913þeir tokv matinn ok ‹logdu verd ep›tir emend. Kristni 13616: AM 105 fol “JErl.s afskrift”
emend. Kristni 13616: AM 105 folˣ “JErl.s afskrift”
‖ (propr. comp.) :
● kaupa (við) verði [e-t] [at e-m]
ec scylda margfaulldvm verðum þionosto yðra caupa
ÓH 11210æigi þotti silfrið nockvrv verði kavpanda a hans (ɔ: Salómons) davgvm i Jorsalaborg
StjC 57231kononge skal oc fyrst bioða alla dyrgripi ... ef hann vil fullu værði kaupa. ellegr seli huærium sem vilia
Hirð 4341skulot þer þa ... færa Julio mítt ho᷎fud. Man hann þat ok morgum verdum kaupa
Rómv226(2010) 3627‹Ketill› keypti land at Skardi at Lopti við uerði
StuᴵK 37123þviat ecki atte hann þar þꜳ nema þat er hafde verde keypt
StephReyk 2212einngi kaupmadur kunni ad selia nie verde ad kaupa
Mǫtt179ˣ 115einngi kaupmadur kunni ad selia nie ⸢verde [var. við verði MǫttFrgβ 1120] ad kaupa
Mǫtt179ˣ 115
● leggja verð [á e-n/e-t]
hann lagði a hvernn þeirra (ɔ: þrǽlanna) verþ oc lausn. leysto margir sec til fręlsis
ÓH 626lagði konungr verþ eptir slict er hann villdi
Sv 14138ok slikt værd a lægghiæ sæm þa gengær almenneleghæ manna millum
RbHM (*1293) 2221hann leggr verð ꜳ̋ tialldit, segir, at þat gengr fyrir ekki v́t nema sialfrar hennar bliðv
ClarA 1246Leggit ꜳ uerðit ok man hann auruɢligha eptir þui ko᷎pa
JBpB(2003) 967hun bidr hann ä leggia verd gripina enn hann seger þä ej fala vera nema firer siälfrar hennar blïdu
SigrFrˣ 661
● (með/við) litlu verði
æf þæir sællde þau æige sua skiott litlo verþe
~ lat.parvum ... pretium
27226 Thom¹ 2724Þessi syn angrar hann storliga miog, at fullrikir skolu sælaz ꜳ fatækum ok fꜳ þeira gerssimar littlu verði
Mich 68214fekk Þorbjǫrn ǫngull þá mikinn hlut eyjarinnar með litlu verði
Gr 23629þeir ... ætla ad geima sijna gullhringa ... sem þeir þöttust med litlu verde feingid haffa
DínDrˣ 225keipti hann [var. + landit AM 156 folˣ “B”] vid litlu verdi
Hrafnkˣ 4314
2) betaling, købesum, kompensation
ef þat beʀ quiðr at hann keypti hann til frelsis oc gallt iɴ meira luta verðzens. þa dømiz hann af hendi honom oc a hendr þeim er verðavrana átte at taca fyrir hann af honom
GrgKonᴵᴵ 207Ef hualr er virðr oc comi eigi fram verðit þa a scot maðr at stefna hvart sem hann vill i boanda kirkio garðe eða at lögbergi til utgongo fiarens
GrgKonᴵᴵ 12914Nu vill hann ganga til siðan vaxet er. oc kenna ser. þa scal hann leysa út með verðe sva miclu sem valenkunnir menn meta
Gulᴵ 314●●● Nu fꝍrer maðr bu sitt i annat fylki ... þa scal sa eigi taca verð firi skip sitt. oc eigi kaupa sér annat
Gulᴵ 9810melto svmir at sellt mondi oc gefit fatøkom monnom verþit
Mork 4056þui uærði skal þriskifta. tæckr biscup þriðiung. konongr annan. bꝍnðr hinn þriðia
EiðKrA 38826Þess væri vert, at vér tœkim ok legðim verð í staðinn
NjR1908 10710En sa sæm kaupir hann skal missa þat sama kaup ok goðz ok þo luka þeim verðet fyrir sem hann kæypti att
RbHM (*1302-1313)¹ 1355●●● ef maðr kaupir uið man. oc hæuir eigi silfr a ser oc gengr hann hæim æftir værði oc uil ræiða honum sitt þa ...
Bl 25616Vidrgongum vitt ok at vitt hofwm j hende af fyrnefndum Arnna Jons syni j verð firir adrnefnda jord, tiu merkr forngildar
DN I (1337) 19613●●● Þess væri vert, at vér tœkim ok legðim verð í staðinn
NjM 12126Gallt hann þegar verðít í gvllí ok brendv silfri. sva at eigi stoð meíra eftir en half mǫrk gvllz
HalldSn³Hulda 17824lúki þeim ⸢þetta ⸢verð [var. verðr (!) AM 133 4° “m”]
Jb 1831beiddi konungr lidsmenn ok leidangrsmenn at hann vill skip ok skipreida allann saman at hann hafi fyrir .xv. merkr gullz. enn monnum hugdiz sua at at eigi mundi þridiungr verdz vppi ef hann hefdi sua
SvFlat 65338ef bꝍndr láta gera scip oc kaupa þeir við smiða oc leggia þeir stefnu á nær verð scal reiða. þá ...
Frostˣ 19820þá sveri sá er caupa vill. at hann hefir þat í sinni ‹ætlan› at caupa ser til óðals ... oc caupi slíct sem þá hefir hann verð til. oc eigi ecki boð optar á
Frostˣ 23712
● bjóða verð [fyrir ■]
sá er útlagr oc allt þat er hann á nema iörð hans. nema hann bióði hinum verð fyrir oc gangi við verci sínu
Frostˣ 18120En ef hann gengr við at hann brennir eða höggr eða brýtr. þá bióði hann þeim er átti verð fyrir. eða fari útlagr
Frostˣ 2564
● selja við/með verði [e-n/e-t]
þaɴ dag var haɴ seldr til piningar. viþ verþe
●EncCod1812 37Ðvi at sa sælr droten við verði er fyrir fe-girni *næigisc fra guðꜱ lꜵgum
HómNo¹⁶ 8116Biorn svarar at æigi kvezk manu sælia Olaf konong með verði at sinni
ÓHLeg 7222Eigi erom ver sua blauðir eða veikir. at ver selium við verði reiði þinnar. rettennde var
BarlA 984þar sæm rettæɴde værða við værði sælld
Kgs 10228En þa kvað domʀinn sva at. at æf stephanus hafðe sællt rettenndi við værðe at hann skylldi sialfr fylgia til glatanar þeim fiarlut. En þa er leitað var við stephanum hvart su soc var sonn eða æigi. þa nikvæddi hann þæssaʀri soc oc kvaz alldrigi muna at hann hafi fe tekit i domi eða giof
Kgs 10320Ef maðr vil selia oðrom manni land sitt við verði. þa skulo þæir kueða a um merki með ser um land. oc skoga oc engiar oc reka. væiðar oc afrætter ef ero oc allra gæða skulo þæir geta þæirra er þui lande eigo at fylgia
Járns 28516hafdi sa hinn aumi maðr ... margan drottin kannat ok i þvla við verþi selldr verit
ÓH325V 84416ef maðr sæl uið uærði kirkiu iorð sina. oc skil ser kirkiu. ef hon fællr niðr. þa skal hans iorð bera iam mykla abyrgð. sem hin er hann sælldi
EiðKrA 38830ma uera at þu naer at leysa hann vt heðan með miklum penningum. ok þo þviat eins ef þu heitr upp ꜳ tru þina at selia hann eigi við verði
ÓTᴵ 8513Ek var þa selldr við verði sem aðrir mans menn
ÓTᴵ 2425Guinelun jarl hefir nú selt oss með verði í gulli ok silfri ok góðum gripum
Klma 50810hann (ɔ: Mathías) var ok oss gefinn til hofðingia ok forstiora i stað Judas Skarioths, er drottin varn selldi við verði
Mthiasˣ 76713
● skifta verði [í milli e-rs ok e-rs]
þat er rett at selia huð oc skipta verðinu
GulKrᴵ 195Skiptir sidan verdinu i midil erckibyskups ok sin
Thom²y 47413
3*) ?værdsættelse, anerkendelse
Sighvatr tekr hann ok heldr undir sínu yfirboði, á þann hátt sem opt verðr í heiminum eptir orrustur, at menn eru þjáðir til verðs
GBpD 11830guð mun ambona þér, sæti mín, hversu trausta vináttu þú veitir mér, þvíat í hennar verð veitir þú alla þína aura blíðliga
GBpD 13324
II. (y. no.)
Form.: verð (33); verði (18); verd (9); verde (4); verþe (4); verðit (4); verþ (4); uerð (3); værði (3); værd (3); verdum (2); verðz (2); uærði (2); verðs (2); værð (2); uerd (2); verdit (2); verdi (2); verds (2); uerði (1); uerðe (1); værðe (1); verdinu (1); uerðz (1); verðe (1); verðet (1); verþs (1); verdí (1); verðít (1); verþit (1); verðinu (1); verðum (1); verþinu (1); verþi (1); uerdi (1); verdz (1); uerðit (1); verþz (1); verðzens (1);
Comp.: akr- (1), and- (2), au- (1), bókar- (1), búzu- (1), felda- (1), for- (1), fugl- (1), garð- (3), gras- (5), hest- (3), heys- (3), hey- (3), hross- (2), hundraðs- (1), húsa- (1), hús- (3), hvals- (3), hval- (3), jarðar- (22), ketils- (2), ketil- (2), klǽða- (5), kýr- (3), laðar- (14), laða- (1), lands- (6), laxa- (2), lóðar- (2), lóðr- (2), lykðingar- (1), malt- (1), matar- (8), oxa- (2), saums- (1), skikkju- (3), skips- (1), skip- (3), smíðis- (1), svín- (1), teigs- (1), tíundar- (3), varnings- (2), vax- (2), viðar- (2), øxar- (1), øxna- (1)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr err. m.; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Konráð Gíslason 1858 [ANOH 1858] 136; Kuhn 1954 [APS 22] 69; Widding 1968 [ScriptIsl 18] 13
Genre. (expected): legal works [jur]: 42 (12); religious works [rel]: 26 (32); historical works [his]: 15 (21); family sagas [isl]: 11 (15); romances [rom]: 9 (13); contemporary sagas [bis]: 7 (9); charters [dip]: 5 (9); þættir [tot]: 3 (3); learned works [div]: 2 (4); unclassified [ ]: 2 (0); legendary sagas [fas]: 1 (5);
SB (red.) — August 2016
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
venja - verða
véla - við, viðr
vár - yfirmusteri
...
...