bjarg sb. n. [-s; *-]
(cf. berg sb. n.) berg sb. n. [88]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) (mindre) fjeld, klippe, klippefremspring ⫽ hill, cliff, crag
●●● Sia mego þer at sa kømr laupande umm fioll. yfir laupanda (!) biorg
~ lat. in textucolles
9027 HómNo¹⁹ 9028●●● Nu leigir maðr þrœl mannz. hann scal hann abyrgiasc at hann visi hanom eigi a ár ufꝍrar. æða a isa ufꝍra. ne til biarnar hiða. æða i biorg ufꝍr
Gulᴵ 355●●● þeír ... blotaðu hann at b‹r›auta eða gatna moti oc a hestum (ɔ: hǽstum) biorgum
HómHauksb¹ 15831●●● er rétt at ... kenna dverga til steina eða urða, en jǫtna til fjalla eða bjarga
SnEApp 25512●●● þeir ... gerþv af hanvm iorð. Af bloþi hans sæ ok votn. biorg af beinvm griot af tavɴɴvm
SnEU 613●●● Gyðingar hivggv ser hella i biorgvm oc fio᷎llvm oc bioggv sem þeir mattv o᷎ll sin vigi til verndar
~ lat.in montibus
Vulg Judic 6,2 StjC 38915●●● Þa er ok þat til tiþinda, at sva skelfr iorþ ꜹll ok biorg, at viþir losna or iorþv vpp
SnE 7023●●● Sigvrðr konvngr ... for til hellíssíns. hann var framan i bergí nǫckvrv. ok var míok bratt at ganga vpp hallinn til steinvegsíns. En biargít skvttí ifir framm
Huldaᴵᴵ 17026●●● hugdi kongr at fiallino ok þotti honum ogurligth yfer farar fyrer saker biarga ok hꜳleika frostz snęfa ok jo᷎kla
KlmA1980 11014÷ oc baþsc þar. firer løngom a biarge nøcqero es nę́r var høfneɴe
ClemCod645 4911÷ (propr., cf. Sigurður Nordal & Guðni Jónsson 1938 [ÍF 3] 348) En þa er hann kiemr heim þa byz smala maðr at reka fe sitt ut a biorg
Heið 6917÷ Þeir (ɔ: menninir í ǫrkinni) þyddo biorg ok [stei]na moti toɴɴvm ok beinvm [var. + kuikenda SnEW¹ 26]
SnEU 120÷ drapv þa baða ... a biargi þvi er ... het Oreb
~ lat.in petra
Vulg Judic 7,25 StjC 39430÷ for Samson til eins helliss i biargi þi er Etham heitir
~ lat.in spelunca petrae Etem
Vulg Judic 15,8 StjC 41328÷ Iorþin var gǫr af holdinv, en biorgin af beinvnvm, griot ok vrþir gerþv þeir af tavɴvm ok iǫxlvm ok af þeim beinvm, er brotin voro
SnE 1423÷ hann (ɔ: fjǫturrinn) var giorr at *vi. lvtvm, af dyn kattarins ok af skeɢi konvɴar ok af rotvm biargsins ok ...
SnE 368÷ eigi erv rætr vndir ⸢biarginv [var. berginu AM 242 fol “W”]
SnE 3613÷ viþir losna or iorþv vpp, en biorgin hrynia, en fiotrar allir ok bꜹnd brotna ok slitna
SnE 711÷ þa skvlv þer færa hana þar til sem vatn fellr af bíargí framm. ok stemmít af vatnfallínv ... en verít þo sva nær læknvm. at gerla heyrí forsfallít
Huldaᴵᴵ 4020÷ satt þu biorgin sundr bresta, daudra manna grafir vpp springa ...
Mar240a 33714÷ hann kemr at fialle nockuru ok finnr þar einn helli ... er hann kemr inn, þa tekr hellirinn bratt at rymazt, ok þar er þa liost um at siaz, þviat biargit er þa opit yfir honum. Ok i þeim glugg, er ꜳ var biarginu ...
PErem 1857÷ þar uoru biorg nockur. þar giora þeir bal mikid ꜳ biargino
MHFlat 2928÷ hann gekk í Smalsarhorn ok festi skjǫld sinn í ofanvert bjargit
Hkrᴵˣ 40815÷ var hátt at ganga upp í hellinn til steinveggsins, en bjargit skútti yfir steinvegginn fram
Hkrᴵᴵᴵˣ 2746÷ (i propr.comp.) ǫnnur (leið) liggr austr yfir hraun undir Hrafnabjǫrg ok undir Reyða‹r›-múla til Gjábakka ok svá austan um hraun til búða
StuᴵR440ˣ 3711
● fyrir bjarg ud over klippe, ned ad klippeside ⫽ over a cliff, down a cliff
●●● ef manne er sva banat at eigi er asynt a honom oc er eigi ben a honom. verðe hann eltr a vatn eða fyrir biorg eða kyrctr i hel eða barðr
GrgKonᴵ 15613●●● heiðingiar blota hinvm verstvm monnvᴍ ok rinda þeim fyri biorg eða hamra
Kristni 14227●●● Menn ... villdu henda skiaʀa sauði. ok kuíoðu a fluga biorgum ok villdu þar hondla. En þar hrataði ofan eín ær firir biorgin
ÞBpB 3278●●● (þeir) hrinda þeim fyrir bio᷎rg eðr í giar
ÓTᴵᴵ 19217●●● þau uoro laug þeirra. at huerium manni skyllde fyrer biarg kasta
Harð 1581
2) (item pl. bjǫrg) klippe (ved havet), klippeside (spec. om fuglefjeld) ⫽ (item pl.) cliff (on the coast), cliff-face (spec. in conn. with fowling)
●●● cona ein com ofan af landi oc a biorgin fram er voro viþ hofnina
Mork 26611●●● hliop hon v́t af biarginu a sund
EgM(2001) 5725●●● Þa hetu þeir á sælan Þorlak byskup. En þegar geck vedrit. ok stoð þa af biorgunum
cf.Kaupmenn nockurir ... komu við Færeyiar þar sem fluga biorg voru firir
3153-4 ÞBpB 3157●●● Svá er Ísland vaxit ... með sjónum, at standa stór björg með svá frábærri hæð, at í sumum stöðum gengr langt yfir hundrað faðma
GBpD 11114●●● Í þessháttar björg samnast í mörgum stöðum á sumarit svá margr sjófugl, at þat er útöluligr fjöldi, verpr hann í þeim holum eðr hellum, sem verða í bjarginu
GBpD 11117●●● Nockuʀum kaupmonnum or Orckn eyium. bęgdi stormur at Fǫreyium þar sem fyrir uar ⸢biorg [var. fluga biorg ÞBpB 3154] ok bǫdar. ok þotti ollum ser þar daudi uis
ÞBpA 2353●●● skamt fra ho᷎fninni var hamra fiall eítt harðla hátt ok hín brattaztu bio᷎rg
ÓTᴵᴵ 22910●●● þu skallt ganga hier vpp ꜳ fiallit þuers og renna firer ofan og stodua þig ef þu matt a framan uerdum biorgunum
Hem1010 2213●●● sa eg ꜳ land up hæd mi‹kla› eda fiall; enn i fialli þui framann voru hamrar vid sioinn og biarg mikid og hꜳtt
Fljˣ 1522÷ Í þessháttar björg samnast í mörgum stöðum á sumarit svá margr sjófugl, at þat er útöluligr fjöldi, verpr hann í þeim holum eðr hellum, sem verða í bjarginu
GBpD 11115÷ brestr fram ór bjarginu greip, eigi smáleit, ok bregðr títt á festina stórri skálm
GBpD 11131÷ þeir ho᷎fðo kapp mæli vm. hvarr þeira mundi bratt gengri i ⸢bio᷎rg [var. fioll AM 54 fol “C¹”, etc.]
ÓTᴵᴵ 22913÷ þat klaustr stendr ⸢vndir hꜳ biargi [var. vid hatt fiall eda ei sidr biarg AM 54 fol “C¹”] er heitir Draufn
var. ÞorvVÓTᴵ 30017: AM 54 fol “C¹”÷ toku þeir sund ok laugduz fram med biorgunum, þar til er þraut hamrana
Orkn 21020÷ Nu er ek hier á straundinne nidurkomenn j okunnu land ‹Héðan má ek ekki sjá nema fj›oll ok dali. stliett (sic) biorg ok hamra
Trist¹Frg1964 549÷ bjarg var undir hellinum ok urð við sjóinn
Gr 7419÷ giordi suo mykinn storm og storuidri ad huor hiellt a sijnum faungum ef ei skylldi fra þeim slijta stormur og ofuidri Var so gangur þessa vedurz ad fuglar stucku ur biarginu og kumu *dauder ä siö
GBpB204(2018)ˣ 23818
● fara í bjarg gå el. lade sig fire ned ad klippeside (på fuglefjeld for at fange fugle, samle æg, etc.) ⫽ go fowling on a cliff-face (to take birds, eggs, etc.)
●●● þessi er fjárafli margs manns, at fara í björgin at taka egg ok fugla
GBpD 11118●●● sem hann ferr í bjargit með sömu festi, fyglir hann svá margt, at hann hleðr sik bæði bak ok fyrir
GBpD 11127●●● Þat er fvglberg mikit ... Nv fer hann j biargit ok fyglir vm daginn .viij. hvndra‹d› eda meiʀ
GBpB(2018) 20618●●● æinn dag foru þeir j biarg at sækia ser huannir ... þar var sexto᷎gt ofan a fiorugriot
FbrFlat 15911●●● Ekki þurftu þeir brœðr at starfa, útan at fara í bjarg, þá er þeim líkaði
cf.þar var gott til matar fyrir fugls sakar ok eggja
Gr 23728-2381 Gr 2384
3) udbytte fra fuglefjeld ⫽ yield from fowling on a cliff-face
4) klippeblok, stor sten ⫽ boulder, rock
●●● milli þeirra gia ok gliufra ok storra steina edr biarga sem aa *siofar stro᷎ndum eru
Stj¹ 9022●●● Elldz vpp kuama ... med sua miklu afle at fiallit rifnade ... J þeim ellde leku laus biorgh stor sem kol aa afle
AnnL 26225●●● hann hefir fært þat biarg j hellisdyrnar at ekki ma j hellinn komazst medan þat stendr þar
OStór 52932●●● ok bad hann vellta til sin þeim steini eda biargi, er þar stod hia þeim
~ lat.saxum
VitPat 85219 VP 62316●●● stendr Oddr upp ok gengr þar til, sem féit var undir hellunni, ok var þat svá mikit bjarg, at margir menn máttu hvergi hrœra
ǪrvA 12512●●● gengu til margir menn at sjá steininn, ok þótti þeim mikil furða, at svá ungr maðr skyldi hefja svá mikit bjarg
Gr 4815●●● færdizt vr stad biarg eitt suo stort at þat var sex fadma kringvm oc vel mannhatt. hafdi biargit færst ur sinne stodv
AnnLy 29134÷ haɴ gerþi borgina ok dro til griot vm nætr a hestinvm. Vndr þotti asvnvm hve stor biorg haɴ færþi til. halfo meira gerþi hestriɴɴ en smiþriɴɴ
SnEU 2223÷ en þat þotti asvnvm mikit vndr, hversv stór biorg sa hestr dro
SnE 461÷ þar sem hann sitr a þvi sama biargi, sem fyrr var greint i soghunni
Mich 70811÷ stor bio᷎rg fellv fyrir hella þa er þav voro inni
ÓTᴵ 2476÷ hialli litill sa var i hlidinni, ok skutti þar yfir biarg mikit. Enn sa stadr syndiz Nunnoso hellz fallit til kálgardzins, ef eigi meinadi biargit, en honum syndiz steinn sa sva mikill, at eigi mundi hundrat yxna draga
GregDialB 1887÷ En þeir lofudu gud ... þann er sva mikinn crapt veitti helgum Nicholasi, at hann matti færa or stad biorg ok steina
Nik2 2715÷ Snati ... velti ofan stóru grjóti at henni ... Svá lauk með þeim, at Snati velti einu stóru bjargi, ok kom þat á hrygg kerlíngar
Bárð489 3522÷ Nu sem steinninn er uppbrotinn ... stigr aboti upp ꜳ steininn ... bidiandi hiartaliga, at sialfr gud ok hans signada modir geymi sua til, at aungvum uerdi mein at þessu biargi
MarE 63612÷ er buit er at lykia hauginn, þꜳ geingr Gisli til ossins ok tekr upp stein einn, svo mikinn sem biarg væri
Gísl 2827÷ elldur kom vpp vr Heklu ferle ... j þeim elldi lieku laus biorgh sto᷎r sem kol ꜳ afle
LBpA 2015
5) (som materiale) klippe, sten, klippegrund ⫽ (as material) rock, stone, rocky ground
●●● þessa verx grundvollr scal setr vesa vuer (ɔ: yfir) ⸢biarg [var. biorg Eluc675(1989) 67] þat es christus
~ lat.petram
530 ●Eluc674(1989) 61●●● naliga var maɴ [h]eþ at biargino. es á oxanom lá. þa var til farit at høgva biargit. af oxanom
ÞBpCod645 213●●● sa er fyrr gaf viðsmior af þurru keri oc vatn or biargi fram fliotandi til dryckiar þyrstum lyð
Mth⁴ 8395●●● Bavlverkr ... mælti, at Bavgi skal bora ⸢biargit [var. bergit AM 242 fol “W”]
SnE 8415●●● i biarginu frammi firir forkirkiu eru nykomin tvǫ fotspor, þvilikt sem maðr hefði stigit i kramman snio
Mich 6979●●● Kári snerisk undan á hæli, ok missti Glúmr hans, ok kom lagit í bjargit
NjM 43420●●● ok gáði eigi at hellirinn var lágr, ok kom sverðit í hellisbergit, ok beit þat bjargit
EgÁsm 7519÷ Farit er til gnipo þeirrar er drangsteinar .iii. ero up settir oc holit iɴan biargit
GregDialA 11218÷ þa var til farit at høgva biargit. af oxanom
ÞBpCod645 214÷ Kári snøriz undan á hæli, ok misti Glúmr hans, ok kom lagit í bjargit
NjR1908 3964÷ la biargit a vxanum þriɢia alna hꜳ́tt eða meira
ÞBpB 31416÷ komu þeir at þar er biargit hafði nyliga sprungit fra einum hellis munna
ÓTᴵ 2512
● hǫggva bjarg bryde sten ⫽ quarry stone
Form.: biorg (13); biarg (9); biargit (8); bjargit (6); biargi (6); biorgin (5); bjarg (4); bio᷎rg (4); biorgunum (3); biarginu (3); biorgh (2); biarga (2); biargino (2); bjarginu (2); björg (2); biorgvm (1); björgin (1); biargsins (1); biargs (1); biargít (1); biorgum (1); bíargí (1); bjarga (1); bjǫrg (1); biarginv (1); bjargi (1); biarge (1);
Comp.: fluga- (4), há- (3), hellis- (2), sǽvar- (1)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM ¹bjarg; Bl; WPA _;
Litt.: Bandle 1977 [Rit 12] 53; Bjorvand 1994 5, 124, 128, 163; Bjorvand 1994 5-6; Grønvik 1989 [MM 1989] 15; Hald 1956 [KLNM 1] 651; Holtsmark 1963 [KLNM 8] 440; Marstrander 1932 217
Genre. (expected): religious works [rel]: 19 (22); contemporary sagas [bis]: 17 (6); historical works [his]: 14 (14); family sagas [isl]: 12 (10); learned works [div]: 11 (3); þættir [tot]: 3 (2); legal works [jur]: 2 (8); romances [rom]: 2 (9); legendary sagas [fas]: 2 (4); charters [dip]: 1 (6); unclassified [ ]: 0 (0);
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
birtingr - bjarg
...
...