trú sb. f. [-ar]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) troværdighed, oprigtighed, ærlighed, loyalitet, troskabsløfte, æresord
Se kvað hon her er trv mina. at ec skal hallda þat sem ec he‹i›t þér
Streng 11415●●● hann vill eigi nema a þvi tru
Gulᴵ 8834Jngigerð bað þa favðvr sinn hallda trv sina er ‹hann› hafði sellt henne
ÓH 21112seger sek konunglega vana vilia meðr goðre tru væl hallda ok varðvæita
~ lat.bona fide
6136 Thom¹ 6117●●● Fallarðr konvngr kos (ɔ: kaus) af sinvm monnvm .ii.M. manna ok tok trv þeirra, at þeir skvlv drepa Flovent
Flóv¹ 15840kom þar huartueggi með her sinn. Giora þa tru milli sin
Rómv595(2010) 1083Jtem þeir sem ey halda iattaða tru
evt. def. 2 StatPáll³ 7538Ek skal abyrgiaz hann trv minni ok o᷎llo þui riki er horfer til handa mer
KlmA1980 11417sóru vit eiða ok lǫgðum trú okkra saman, at hon skyldi engan mann eiga fyrr en ek sendi henni þetta bein
FlórKon 15712med þui skilordi ath fyr nefnd steinunn skylldi sier þiona med dygd. tru og æru
DI IX (1533) 6598hefur hann nu lofad upp a̋ sijna æru og tru. ad skilia sig fullkomlega ad samræde og vistum vid þessa konu
DI IX (*1536›Lbs 115 Iˣ) 76328hann vill hallda heit sinnar truar og orda þau er hann hafde vid Erex hier vm
ErAˣ 185hon het honum sinni trv at hvn skilldi hann eiga en eingann annann mann
KlmB1980ˣ 877þeir sǫgðuz vildu tala við hann með trú ok sǫgðuz eigi vera svá ótrúir sem hann
Knýtlˣ 29210med þui ad þier vilied þessu jata med tru ÿdvarre þa vil ek fyrer þad mꜳl binndast
MírmA179(1997)ˣ 1206imisir men þeir sem þat er helder fyrirbodet en lofvat at landzsloghum taka ser sveina oc lata lofva sęr tru oc svęiria ser eidha sva sem konongher eder hofdinghiar
RbME (*1332)ˣ 16012megu vid þvï vel ockra trü bïnda tvo᷎ saman, þö at vid ko᷎llum þar ei flejre at, utan ockra hejmulega smäsvejna
SigrFrˣ 553en (þér) skuluð sueria æiða. ⸢oc hallda sætt oc tryɢð [var. ath alla sætt og trygder AM 178 folˣ “A”; ad hallda tru og digd AM 177 folˣ “B”]
var. Þiðrᴵᴵ 6813: AM 177 folˣ “B”góðr félagskapr ok trú eru meðr sumum konum svá sem * Salomon kóngr segir í síðuztu bók sinni af kvenna lofi
Æv⁶⁸ˣ 18516
● (upp) á trú [sína/e-rs]
Sæg mer svæinn sagðe hon upp a tru þina. huar var þetta hit goða pell funnit
Streng 602Þat vęit ec vpp a trv mina ... at ...
StjC 53420stodduzt þa fulkomlegha þæir lutir er her fylgia upp a þa tru sem þæir ero guði skyldugir oc honum (ɔ: konungi)
Hirð 4287ma uera at þu naer at leysa hann vt heðan með miklum penningum. ok þo þviat eins ef þu heitr upp ꜳ tru þina at selia hann eigi við verði
ÓTᴵ 8513ek hefuir þvi heítit guði vpp ꜳ tru mína at ek skal þessu sinni aɴat huart fa kristnat Danmo᷎rk eðr deyia her ella
ÓTᴵ 1409ek tok hann upp aa mina tru
~ lat.in meam ... fidem
Vulg Gen 44,32 Stj¹ 21923þat ma med sonnu segiaz upp ꜳ mina tru, at ...
Thom² 36917vil ek borga þer vpp ꜳ̋ mina trv, ath þu skallt verda Fracka kongr
ClarB 1822ꜳ̈ mina tru þad skal eg honum grimliga giallda
GibbC 10021enn eg skylldugur ꜳ̋ tru mijna henni fyrstur nij tijdinde ad seigia
ErAˣ 191segir Óláfr þat upp á trú sína, at hann skal þessa menn út leysa
Knýtl1741ˣ 15322skyt ek þui a trv hanz ad hann gangi i giegn og ríȷ́di vid mig ef hann þorer
MírmA179(1997)ˣ 803
● bregða/brigða trú sinni [við e-n]
þa sneri scaplyndi hans idraþiz hann þeꜱ er hann hafþi brvgþit trv siɴi vid Olaf konung
ÓH 5124þeir hꜹfðv aðr brvgþit trv siɴi oc svardꜹgvm við Knvt konung
ÓH 55915være þat oherralega giortt at brigdꜳ sinne trv og lofvn fyrer eins fvgl skvlld
OsvReyk 7635
● festa trú sína [e-m]
●●● skulu aller men ⸢gera konongr (ms. kononge) tryglæik [var. festa konungi tru sina AM 304 fol “B”, etc.]
var. Hirð 39911: AM 304 fol “B”Rollant, segir hann, ek festi þér trú mína tryggliga, at Agulandus er at vísu dauðr, ef hann bíðr vár
KlmA 34414festí hann henní tru sína ath giora allt þat er hon letí ser vel lika
ÍvA 9815riddara þá er þeir höfðu tekit, létu þeir festa trú sína at þeir skyldu meynni ok allri hennar hirð aldri mótstöðu veita
Parc 243Nú bið ek at hvárr festi öðrum trú sína, at hvárr segi öðrum allt þat er spyrr ok öngu af leyni. Festi nú hvárr öðrum trú sína
ValvA 678skal ek allar þessar þrauter a̋ mik leggia ef hann vill fæsta tru sina oc ast
TrójO¹ˣ 148
● gefa trú (sína) [e-m] [til e-s]
Sa maðr oc sem horar oc gefr trv annars mannz ‹eigin› cono at lifanda bonda hennar
ÁKr 388ek gef yðr trv mina, ef þer vilit mín fa
Bær 10322Sa madr horar er gefr tru sina annars manz æiginnar kono
BorgKrNᴵᴵ 30026tok hann mik þegar a sinn varnat ok gaf þeim trausta tru til mutu meyiunni
VP 58616gef honum með þeim skildaga, at hann gefi þér trú sína, at hann sé þér í bróður stað um þat, er þú þarft
FlórM 8516játtu honum allir menn þá hlýðni ok gáfu þar til trú sína
ǪrvA 1354
● játa trú sína/sinni [e-m]
.vi. menn iattuðo honom trv sina at hann skylldi fara i griþom
HákFris 53715þar til hefir ek ok iatat mína tru er sumum monnum þickir no᷎ckurꜱ verd
Rómv226(2010) 3516Nv þacka aller hofut konginum fyrer sin ord. ok jata honum tru sinni medur handatake
Rém 27926skulum vid játa huǫrt ǫdru ockar tru
FriðAˣ 725
● rjúfa trú (sína) [við e-n]
hon fylldiz með þeirri údygð at rjúfa þá trú sem hon átti af lögunum sínum bónda at veita
Æv⁹ 287rauf keisarinn trú sína við Svein konung ok neyddi hann til at geraz sér handgenginn
Knýtlˣ 2405þó má ek ekki með henni búa, nema ek rjúfa trú mína ok svívirða minn manndóm
~ fr.Si jo ne mei voil desleer
Tristan 8119 Trist¹ˣ 1485
● selja trú (sína) [e-m] [til e-s]
Selldi konungr oc sva trv sina sendimonnom til þessa mals
ÓH 2115selldv þar til trv sína at þeir scylldi geraz menn Knvz konungs
ÓH 44811geraz þeirra maðr oc selia til þeꜱ trv sina
ÓH 5114æða hafe annat hvart ẏckat sællda tru mæðr handsale. þu annare kono. æða þv aðrum karlmanne
DI II (*[c1300]›Thott 110) 32833Ek sel þer ok þar til mina trv er sumum mun æigi þikkia uerð minna en alþyðu tru
Rómv595(2010) 351Batt hann þat svar do᷎gum. ok selldi ‹þeim› trv sína til þess
ÓTᴵᴵ 1167.íííȷ́ jarlar af Skotlandi selldv honum trv sina, til þess at hann skylldi fara j gridum af þeim fundi
Hák81 61420Jarlmann seigir: Víli þier, fru, selia mier ydra tru til at vera eigin-kona mins fost-brodurs ok mier fylgia heim i Frannz, þꜳ skal eg ganga i lid med faudur þinum ok gladur beriast vid Romꜳnus
Jarlm² 149batt hann þat svardǫgum við þá ok seldi þeim trú sína til þess
Hkrᴵˣ 39116hann hefir nú gǫrzk minn maðr ok selt mér trú sína til þess
Hkrᴵᴵᴵˣ 413ef þier viljed selja mier ydra trü, þä vil eg mïna trü ï möte gefa
SigrFrˣ 5420
● sverja trú sína [e-m]
● þat veit trú mín
þat væit tru min, er ec a guðe at giallda, ef æigi værir þu faðer minn, dyrt skyllder þu þetta haugg kaupa!
ElisA 119þat væit tru min herra minn sagðe hon. nu hævir þu mioc huggat mec
~ fr.Par fei
LaisMar 6223 Streng 8628þat veit trv min
~ fr.Par fei
LaisAnon 1921 Menota: 32ra3 Streng 1288Þat ueit ⸢trv [var. trva KlmA1980 2725] min
KlmBFrg1980 27325Enn þat ueit tru min seger sa sem sauguna hefer skrifat
Saulus 5311Nei þat ueit tru min at þu nair hennj eigi fyrir allt ueralldar gull
Vald 5520Nei þat ueit tru min at þu nair hennj eigi fyrir allt ueralldar gull þo at allr Saxlandz her fylgi þer
Vald 5520þat ueit tru mijn segir hann ath slijkra hluta uarde mig sizt
SigÞǫgl 20223Þat veit trú mín, segir Etgarð, þetta viljum vér ei gera
Blómstrˣ 511þat veit trú mín, ef þú værir ekki minn fóstbróðir, skyldir þú skjótt deyja
HjǪˣ 50930þat veit trv mı̋n ad ...
Mǫtt179ˣ 554þat veit trú mín
Trist¹ˣ 358
● við sína trú
þeir iatudu þui ok soru vid gud ok ‹tru sijna› at ... emend. Klm 410: Lbs 156 4° “b²”
emend. KlmB1980ˣ 410: Lbs 156 4°ˣ “b²”þat sagdi hann ⸢wid [var. a AM 177 folˣ “B”] sina tru
Þiðrᴵᴵˣ 14014
2) (troskabs-/sikkerheds)garanti, borgen, lejde
son sinn byðr hann þer oc í gisling til fullz friðar oc fastrar trv
Alex 5917Gaíus Manlíus. vill at Romueríar halldi ord sín. ok spilli æigi ⸢almenniligri tru [var. alþyðu tru Rómv595(2010) 362] er honum var selld
om statslig sikkerhedsgaranti~ lat.fidem publicam
3623 Rómv226(2010) 3615kom ok tak fé þitt þat er þú lagðir niðr undir mína trú
Æv⁶⁹ˣ 18722
● ganga á trú [e-rs]
● ganga í trú [fyrir e-n] [með e-m]
Sveinn konungr bað hann ganga í trú fyrir sik
Knýtlˣ 24022Síðan varð þat at lyktum, at Valdimarr gekk í ⸢trúna [var. trúnað AM 1005 4°ˣ “W”, etc.] með Sveini konungi
Knýtlˣ 2413
3) [til e-s / á e-m] tiltro, tillid
●●● Hezechias hafði alla sina trv oc travst a gvði
StjC 64025góða trú berum vér til yðvarrar undirstöðu, kunni þér ok þat vel styðja meðr skilríkum orðum
GBpD 981fyrir þa reidupeninga er þau haufdu honum j godri tru wt gefit
DI VIII (1517) 60524gulldu þeir sïn *seckia gio᷎lld. Enn þar epter var sagt. ad þeir hefdu vered svikner ï riettre tru af Pining og Heinrik Mæding
DI VII (*1484›varia I 50ˣ) 136
4) tro, trosretning, religion
goþ ... þo oss fvr tru í scírn
~ lat.per fidem
15735 ●Eluc674(1989) 15411á at fylgia trueɴe vǫ́n
HómÍsl⁶⁰(1993) 98r18fyr trú oc litellę́te
~ lat.per fidem et humilitatem
CaesASerm 7727 HómÍsl²¹(1993) 31r34En af þui scal credo þar at skylldo fylgia. at i uphafe dagstíþaɴa er skylt at iáta trú sína. oc miɴasc keɴingar .xii. postola fyr .xii. stunder dagseɴs
HómÍsl³²(1993) 49v18●●● Vaon. ok trv. ok ast. þessar þriar ero. ok er ꜵst þæirra męst
~ lat.Spes, Fides, Caritas
5524 Alk619 5419þat verþr opt at anlig scilning eflir tru en siþbot saga
~ lat.allegoria fidem ædificat
GregHom 130215 Hóm677 3725En hværsconar folc var þar er þangat hꜵfðu sot af ꜵllum lꜵndum fyr á-gæteꜱ sakar hotiðar þeꜱ dagꜱ. ok sva fyrir trvar sakar sem enn sǿkia menn
HómNo²⁰ 9321●●● er Paulus sa hann oc visse, at hann hafði tru til heilso sin‹n›ar, þa melte hann viþ [hinn] siuca
Páll¹ 21938Með tru eða felagi kann æigi gǽta frænndi. frænda. ne broðer broður. þa er su ǫðe kꝍmr
~ lat.Iura fidemque
Pamphilus 2452 Pamph 10911her ma nv i sliku hœyra. hegomlega trv yðra oc lygi
Menota: 1vb23 BarlA 55giæt firir þvi ... þui sem þu hevir val vpp haftt. staðfastlega milldi. með skynsamlegre trv. þeirri er fyʀ hevir þu nomet
Menota: 95rb30 BarlA 1816●●● Gvðbrandr ... sagði at ... maðr var cominn ... oc vill bioða oss trv aðra. oc briota guð var avll i svndr
ÓH 2725gerþa ec þa þat at breɴa fyr þeim er þeir hꜹfðv adr gengit af trv siɴi oc tekit vp blot
ÓH 5416til þess kom ek a þinn fvnd at kenna þer sana trv ok boða þer nafn drottins ok helga skirn at margir trvi guðe fyr þin boð
ÓTOddS 4519●●● hann var miok blandin i trvnni. hann trvði a Crist en þo het hann a Þór til sæfara ok harðræða
LdnHauksb 734þa mundu borgarmennirner aller eða þui nær hafa skipt trunni þuiat þæir eru brigðir i skapi
~ lat.fidem mutauissent
7320 Rómv595(2010) 733iattaði hann sik vera i tru með yfvirgyðingum um upprisu dauðra manna
Páll²A 25818þat hafði hann hellz til truar at hann bles i kroꜱ yfir dryck sinum aðr hann drack
Hallfr 938huersu sem truín. edr. heímrinn skipaz. þa mvn æ þickia sæmd at nafní Katoníꜱ
Rómv226(2010) 3675Her byriaz vpp kristinna lagha þatt. ok seghir j fyrsta capitula vm drottinlegha tru
cap.Ollum monnum þotti mickils vert vm trv hans, oc þeim ollvm mest, er vitrastir voro
StuᴵK 1488hann uilldi fyrir guds sakir sinn son offra. ok af þeirri tru sem hann trudi at hann mundi sidan lifgaz ok uppreisaz
Stj¹ 13017Vér vitum ekki til annarrar trúar ... en vér trúm á mátt várn ok á megin, en hverja trú hafi þér?
ǪrvM 11414●●● ef ek sigrar hann takit allir trv wara. en ef hann sigrar mik þa vil ek snuaz til yduars sidar
KlmBFrgÞjms 2102mællti Olafr konungr at Sigridr skyllde taka skirnn ok tru retta. Hon suaradi. ekki mun ek ganga af tru þeirri er ek hefui haft ... man ek ok ekki at telia þoat þu truir a þat god er þer likar
ÓTFlat 37118Ok er uors herra tru var tekin um landit (ɔ: England), skipar herra pafinn med ualldi Roma kirkiu, huersu rikit skal sundr greinaz undir formanna stiorn i byskups syslur
Thom² 30522Valgꜹtr jarl var heidinn ok gerdi ser tru en marger gengu epter hans vilia
EgSH1 78738fogur ad aliti enn fegri ad tru
JBpC(2003)ˣ 13434kom higat, því at fyrir trú mína skal ek eigi lengra undan þér renna
KlmBˣ 24121Marga hluti tok hann þa vpp til ⸢trv [var. trúar BLAdd 11127ˣ] ser, at engi maðr vissi ne einn mann adr haft hafa her a landi
var. StuᴵK 1489 → Stu BLAdd 11127ˣ 36v21Þeir byskup ok Þorvaldr fóru með nýjan sið, at bjóða mǫnnum aðra trú en sú, er hér var áðr
Vatnˣ 1077þá sǫmu trú boða ek
Vatnˣ 10811firer sÿna trü
~ eng.feithe
2923 ÆvMið¹⁷ˣ 299
● almennilig trú
fyrir hvi sa hann Crist standa. þar er almenneleg ⸢trv [var. trua HómÍsl⁴⁷(1993) 81r29] vár iater hann sitia til høgre handar guðꜱ fꜵður
HómNo⁵ 4427Almennilig trv
~ lat.fides catholica
VitAnt 16310 Ant 1115tilgangr ok savk *heilagleiks hans hefvir verit vandlæti almenniligrar trvar ok vornn kristiligs siðar
Thom³G 53823●●● hann bodadi bratt kristni vm lanndit ok allmenniliga trv
Eir557 49a4
● heilǫg trú
boðaði þar helga tru. fyrst eínsliga konungi ok drotningu
ÓTᴵ 15416þu ert þeim samlendr ok ættaðr vel. Algio᷎rr i heilagri tru ok siðferði
StefnÓT 30919hann helt helga tru með mo᷎rgum mann dygdum ok goðlifnaði
ÞorvVÓTᴵ 29520
● kristilig trú
Þat er upphaf laga varra islendinga sem upphaf er allra goðra luta at vær skulom hava oc hallda kristelega tru
Járns 26132gramt guð at oss i æiðum varom oc briotum kristilegha tru er ver brigðumzt honum i nokoru þessu
Hirð 39113Kristilig trv vattar gvð sinn komið hafva af himni til iarðarinnar
~ lat.Christiana credulitas
VitAnt 15914 Ant 10313Kristilig trv
~ lat.Christiana fides
VitAnt 15917 Ant 10317jattadom ver honom a vara kristilegra tru
DN I (*1319›Holm 35) 13814ek Karll biskup j. Lynkœpangh. jattade a vighslu mina ok prestðom. ok mina kristilegha tru. ok ver aller fyrsaghðr riddarar af Suiariki a wara kristilegha tru ... at ...
DN VIII (*1319›apogrˣ) 7412þat jattaðom ok ver a wara kristilegha tru aller fyrnæmfdir Suiarikis menn. at ...
DN VIII (*1319›apogrˣ) 759
● trú Krists
es þau tꜵlþo trv criz fyr honom siúkom. þa stygþesc haɴ viþ þat
Steph15(1993) 96r28Paulus ... boþaði tru Cristz i borgom oc i heroþom
Páll¹ 22222
● rétt trú (til guðs)
Hann (ɔ: Constantinus keisari) hafðe gefit Eleno drotning mœðr sinni riki firi austan haf i gyðinga vællde. En mæðr þvi at hon hafðe stiorn oc forsio þar. þa skilðez hænni þat at ængi munde annur væra tru rett til guðs nema su er gyðingar hofðu
Kgs 7028konungr bad þa taca scirn oc trv retta
ÓH 5361þa monde skiott allr heimr þiona retre tru
Alex 847ef þv trvir sanliga mvno margir eptir þer hverfa til rettrar truar
ÓTOddS 4027feʀ nv ibrꜹtt ok til Griklanz ok hítti þar dyrliga kenne meɴ ok vel trvaða er honum kendv retta trv. ok gvðs boð orð
ÓTOddS 4128hann hellt fyrstr Noregs konunga retta trv til guðs
ÓTOddS 8724Svein ... het at snuaz til kristni ok boða folkinu retta trv
Hamb415 625at taka sk‹i›rnn ok retta trv
JBpA(2003) 39‹A›ðalsteinn konungr lét skíra Hakon ok kenna honum retta tru ok goða siðu. ok allz hattar kurteisi
ÓTᴵ 172tok hann tru retta ok var skirðr af saxlendzkum biskupi þeim er Friðrekr het
ÞorvVÓTᴵ 2848þeir stoðo með o᷎llu afli einna mest ímoti rettri tru ok kost giæfðu at eyða kristiligv siðlæti
ÞorvVÓTᴵ 2894toko retta tru ... O᷎nundr ... ok Hlenni ... ok Þorvarðr
ÞorvVÓTᴵ 2917ef nockuʀ fellr j firidæmda villu firilatandi rétta tru
StatJón 18025mællti Olafr konungr at Sigridr skyllde taka skirnn ok tru retta. Hon suaradi. ekki mun ek ganga af tru þeirri er ek hefui haft ... man ek ok ekki at telia þoat þu truir a þat god er þer likar
ÓTFlat 37117[var. + hann hellt fystr nor’ (ɔ: Noregs) konunga retta tru. til guds GKS 1005 fol “D²”]
var. ÓTᴵ 25310: GKS 1005 fol “D²”Remund bidr hann taka retta tru en hann neitti þwi skiott
Rém 30827bað Otte kæisare Haralld konong taca retta tru. en hann nitaðe. oc kvað ser þat byria at hafa þann sið sem hans forælldri
FskBˣ 7513hann hellt fyrstr Noregs kononga retta tru til guðs
FskBˣ 1132Aðalsteinn konungr lét skíra Hákon ok kenna rétta trú ok góða siðu
Hkrᴵˣ 1595(hann) tok af hanum skirn ok trv retta
Kristniˣ 12611Þorvalldr ... tok af hanum skirn ok trv retta
Kristniˣ 12611
5) [við e-n / til e-rs] tro (på ngn), (religiøs) overbevisning
ꜵn trv́na ma enge maþr líca guþe
HómÍsl⁶⁰(1993) 98r15Sið com ilvirki sia til trv. en mykil varð ⸢trv [var. trua HómÍsl²²(1993) 32v27] hanꜱ
HómNo¹⁶ 7933baðo ... við tru oc með tarom
ÓHLeg 9415i þer er trv mín iesus christus
~ lat.in te confido
10523 BǿnAlk 1056Abraham likadi gudi helldr fyrir tru ok rettlæti en fyrir skurdarskirn
Silv 2643Ynguar mun hialpazt af tru þeiri, er hann hefer til Guds
Yngv 2415þꜳ þurfum ver þessa eínka hlute þría til ad hafa. Tru fasta ... ok meta til synnda eínardligha þat ver gíorum illa. ok idron til komna
Mess²625 55b20Undarligt heyri ek nú, er þú hefir nú týnt trú þinni við Maumet ok látit lönd þín erfingjalaus
Klma 45930
6) trosbekendelse
7) den kristne tro, “troen”
þa hvarf Paulus til heiþinna þioða oc kendi þeim tru
Páll¹ 2229var þa skirðr allr Dana herr. En Hakon j. (ɔ: jarl) var allt tregari. til truarennar
ÓTOdd 5225Siþan var Arnliotr scirdr. kendi konungr honom þat af trvɴi er honom þotti scylldast vera
ÓH 55715Nest skirn er hælghan su er færmingh hæitir er sumir kalla byscupan. er þat staðfesting. viðr tekinnar truar
JKr 34412sua er ollum i þæssare staðfesting truarrennar aukan framlæiðis till miskunnar
JKr 34417iattom ver aller soman. a vara tru. sannende ok hæidr. at ...
DN I (1344) 23037●●● kom ek til konungs ok villdi hann mik til truar briota
Hallfr 695[var. + svmir dana konvngar vrdv kristnir af keisara valldi ok kǫstvdv sidan trvnni AM 62 fol “D¹”, etc.]
var. ÓTᴵ 11616: AM 62 fol “D¹”Hann hafdi litt vid. trv blanndazt sidan hun kom. aa. grænnland
Eir557 61a12
● bjóða/boða trú
Eɴ i þann tima kꝍmr Olafr trẏgua son i land. Oc boðar þegar truna. Oc er hann kꝍmr a upplond þa kristnar hann þar
ÓHLeg 533þa kom Pall byskop af Griclande ok boðaðe trv i trꜹsti Olafs ok skirðe hann konung ok drottningo með ollom her sinom
ÓTOddS 4328Aa hino ysta Indialandi bodadi Barth‹o›lomeus postoli ⸢kristinndom [var. tru AM 736 I 4° “736”]
var. Encᴵ 92: AM 736 I 4° “736”Þangbrandr var sendr út ‹hingat› af Óláfi konungi Tryggvasyni at boða trú
NjM 2564þeir foru vida vmm Island at ⸢boda trv [var. predika (var. fremia GKS 1005 fol “D²”) guðs orð (var. ærendi AM 325 VIII 2 d 4° “C¹”) ÞorvVÓTᴵ 28813]
Kristniˣ 12725
● halda (vel) trú (sinni)
hann gefr eiliuan føgnoþ þeim er halda trv siɴe
~ lat.fidem suam ... custodiunt
PassMatthFabr 6618 Mth²Cod645 12024sagdi at þeir menn væri sælir er truna helldv vel ok henni fylgdi nyskunn ok hialp
Eir557 55a14
● taka (við) trú [af e-m]
gecc allt lið Cosdroa á hond honum ok tóc trv
HómNo²⁹ 13518ef þer vilit við trv taca. þa mon ec gefa yðr lif
Mork 34230þar fell mikit folc. en svmt gecc til haɴda oc toc trv
Mork 3446sende konungr honvm orð ok bað hann taka trvna
ÓTOddS 12528þeir er tru hofðu tekit af Gyðingum
~ lat.qui erant ex circumcisione
Vulg Act 11,2 PP 29116hinir vitrari menninir toku seinna við nybreytninni eða trunni en alþyðan
Páll²A 2503Þar tók við trú Hildir ok hjú hans ǫll
NjM 25811tok hann þa tru ok var skirðr
ÓTᴵ 1444ætla ek þviat eins at taka við truɴi í Noregi. at ek skal litils virða Þór hinn nærsta uetr er ek kem til Islandz
ÓTᴵ 36611þat var frægt med Christz lærisueinum er heiðnir menn ho᷎fdu vid tru tekit
~Margir menn toku tru a Jslandi
cap.Hon hafdi tru tekit af einum cristnum manni
Ambr 4540þiodhilldr villdi ecki hallda samfarer. uid Eirek. Sidan er hun tok tru
Eir557 49a20kendi (hann) mǫnnom cristni oc scírþi þá alla es viþ trú tóco
Menota: 4v18 Íslbˣ 2818Þá er Haraldr konungr Gormsson hafði skíraz látit ... nauðgaði hann Hákoni jarli Sigurðarsyni at taka við trú
Knýtlˣ 3032tók vid trv Onundr ... ok Hlenni ... ok Þorvardr
Kristniˣ 1275Ormr svn hans villdi eigi ⸢vid tru taka [var. skiraz lata ÞorvVÓTᴵ 2889]
Kristniˣ 12718Koðrán tók trú ok skírn í fyrsta lagi
Vatnˣ 10710Byskup bað þá taka við trú ok láta skíraz
Vatnˣ 10720hann skal taka við þessi trú
Vatnˣ 10818
● telja/tala (um) trú [fyrir e-m]
dvel‹s›k hann þar i goðv yfir læti ok talþe fyrir þeim vm trvna ok sagðe hvat þeim hefðe at þav tryðe a sanan guð er skop himin ok iorð ok alla luti
ÓTOddS 4224talaði hann (ɔ: kardinálinn) margfallda trv fyrir folkino
HákFris 5285er ek talda tru fyrir þeim, þa kom heilagr andi yfir þa
~ lat.Cum autem colpissem loqui
Vulg Act 11,15 PP 29127taldi konungr tru firir þeim ok bað þa kasta forneskiu ok illum atrunaði
Hallfr 493Einn hvern dag átti konungr þing í bœnum út á eyrum ok talaði trú fyrir mǫnnum
Laxd 1469hann talði tru fyrir Haralldi konungi ok sagði morg stor takn almattigs guðs
ÓTᴵ 1439taldi hann tru fyrir þeim. talaði langt ok miukliga
ÓTᴵ 3627Þorvalldr taldi þar tru fyrir mo᷎nnum. en Friðgerðr blotaði meþan inni
ÞorvVÓTᴵ 29012ꜳ alþingi talði Þorvalldr Koðrans son tru ... opinberliga fyrir o᷎llum lyð
ÞorvVÓTᴵ 2933Hofudprestar allir ok kapelluprestar er sokn hafa skolo telia trv fyrir soknarfolki sinu a huerium sunnudegi
StatEi² 53620taladi ‹hann› margfallda tru ‹fyrir› folkino
Hák81 59111tok Milon pafi at telia trv fyrir Karveli kongi
KlmB1980ˣ 21913taladi Þorvalldr tru fyri monnum þviat byskup vnderstod þa ei norrænu
Kristniˣ 1272talade biskup tru firer henne
Yngvˣ 4318
II. (y. isl.)
Af Gudzspiallinu og trunne til Gudz
DI 1267at þeir sieu varer ... nær þeir tala vm ... kristeligt frelsi edur adra þuilika truarinnar Articulos
DI 12626
III. (y. no.)
Form.: tru (97); trv (60); trú (36); truar (5); trü (3); trunni (2); trvar (2); trvna (2); truna (2); trúar (2); trvnni (2); trunne (1); truarennar (1); trv́na (1); truarinnar (1); truɴi (1); trúna (1); truarrennar (1); rétta (1); Tru (1); truín (1); trvɴi (1); trueɴe (1);
Comp.: fals- (1), guð·spjalla- (1), guðs- (6), gyðinga- (6), heilsu- (1), júða- (1), kirkju- (1), konu- (1), krists- (2), ó- (48), píningar- (1), van- (29), villu- (1), þrenningar- (12)
Gloss.: EJ; ClV → trúa; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím _; LP _; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Bjarni Einarsson 1971 [MSc 4] 34; Cattaneo 2010 [SS 82] 32; Gunnar F. Guðmundsson 2000 7, 286, 292, 307; Hermann Pálsson 1984 [Gripla 6] 42; Holtsmark 1958 [KLNM 3] 386; Kahle 1901 [ANF 17] 98f; Ljungberg 1938 80-81; Ljungberg 1947 [ANF 62] 162-165, 169; von See 1964 209 f., 215 ff., 217, 220 f.; von See 1964 215-218, 220-221
Genre. (expected): historical works [his]: 58 (38); religious works [rel]: 52 (59); romances [rom]: 46 (23); legal works [jur]: 14 (21); contemporary sagas [bis]: 12 (16); family sagas [isl]: 11 (27); legendary sagas [fas]: 11 (9); charters [dip]: 10 (17); þættir [tot]: 8 (5); unclassified [ ]: 3 (1); learned works [div]: 0 (7);
SB (red.) — January 2015