spánn, spónn sb. m. [spánar/spáns, dat. spǽni/spáni; spǽnir, acc. spánu/spǽni]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) (træ)flis, spån, (coll.) spåner, stumper
hann ... samcaðe upp sponum ok brendi á hendi sér
●ÓH619 11828er brendir vꜵro spænerner. þa vár hond hans hæil ok u-sviðin sem fyr var hon
●ÓH619 11829qvoþoz þo etla at seint ynni þeir borgina af smafoglom. þo at þeir beri byrþom spano at
Mork 7427hann ... reɴdi þar af spano noccora
ÓH 5196leitv siþan koma þar j iɴɴan locar spano þvʀa oc aþra spano þa er þeir telgþv
Jvs291 2913þeir tocu eina tunnu oc baru þar i spanu oc nefrar oc tioru
Sv 14929ef maðr aflar manne bloz eða bens af uaða. en æi at uilia. oc stænðr a kirkiu golfe. þa tælgi af spon. oc kaste or kirkiu garðe. þar kꝍmr æi uigsla til
EiðKrA 3883Bꜹlverkr blæs i nafars rꜹfina, ok hriota spænirnir vpp imoti honvm
SnE 8417þeir toko uatz kerolld ... ok fylldu upp af spanum
ÓTᴵ 14113leek eldrinn skiott tio᷎rgaða sponu i keralldonum
ÓTᴵ 1426Ro᷎gnvalldr let hirða vandliga bæði af ho᷎ɢ ok spónv
RRÓT 3165Vissi þa huat spænir þeir skylldo gera er hann hafði hirðt vm sumarit. voro þeir enir vindversku menn þa enn i starfi með honum
RRÓT 3177●●● skal prestr þann dropa sem giorst med tungu sinni af sleikia. ok skafa sidan af brot edr telgia. ok brenna sponuna. ok steypa o᷎skunni i alltari
StatEi² 5268alla spanu baru þeir at skalanum slogu sidan elldi j allt saman ok vidkostu þa hina storu ok þui næst tok skalinn allr at loga
RRFlat 29021þat voru helgir domar, þrir spænir af krossi drottins
Maurus 66116Alldri á æfi minne sa eg spónu iafnhagliga telgda
Krók 223Gisli hafde kefle ok reist ꜳ runar, ok falla nidr spænernir
Gísl 679●●● eingenn sa þar suo mik‹it› af ad ein flís eda spann uęre eptir
Doroth429(2011) 1146þꜳ forv þeir thil og thalgvdv sier sponv af krossinvm þessvm og logdv sidan j hreint vathnn
OsvReyk 9511baru þeir elld at husinu ok logðu i næfrar ok ⸢spanu [var. spónu Andr²A 36510] ok aðrar elldkveikiur
Andr¹ˣ 32631fekk mikit af fénu, þóat miklir spænir væri af telgðir
BjHˣ 1278Þa var hogguinn af Þidrannda skiolldurinn allur, so ad einnginn spornn var epter, nema þad er munndridanum filgdi
Fljˣ 6717Mér þykkir nú ... þetta vera spænir, en ekki kefli
Flóamˣ 2631var tekinn spánn af krossinum helga at ráði Baldvina konungs ok pátríarka
Hkrᴵᴵᴵˣ 27921
● brjóta skip í spán
brutu þar skipit allt í spán
NjR1908 42113●●● brutu þeir skipit í spán, ok týndisk þar allt saman, menn ok fjárhlutr
Glúm 835Þar brjóta þau skipit í spón
Laxd 97Þeir brutu skipit i spán
ÞBpB 32218lestir hann skip sitt fyrir þá sǫk eða brýtr í spán, þá ...
Jb 2511sigla þeir i boda og briota skipid i sponn
Fljˣ 137
● brotnar skip í spán
●●● þá keyrði á land upp um nótt eina, ok varð þar mannbjǫrg, en skip brotnaði allt í spán
NjR1908 39912þa hellduz menn aller. ok mestr hluti fíar annat en skip þat brotnaði i span
EgM(2001) 11324þá keyrði á land upp um nótt, ok varð þar mannbjǫrg, en skip brotnaði allt í spán
NjM 43810
● brýtr (skip) ... í spán
ef skip brytr i spon oc eru menn a friðu lande. þa ...
BlFar 2791ef i spon brytr. bꝍte skaða allan eptir þui sem skynsamir menn meta
BlFar 2826Ek kann segia þer at þeir Barði eru aftr reka uorðnir ok brotið i spon uið Siglu-nes
Heiðy 10330veðr stoð at landi harðla mikit. keyrir þar at skipit ok brytr i ⸢spon [var. sundr AM 510 4° “B”]
Finnb 2111skipit braut í spón
Laxd 12417sigldo þeir up ‹a› Ꜹgðum a scer oc ⸢brot (!) þar scipit [var. braut ȷ́ sundr ȷ́ spon Holm perg 8 fol]
var. Sv 11433 → Sv Holm perg 8 fol 10v6oc bravt scipit allt i span, en ‹litid› kemr a land af fiar-lut
StuᴵK 1408Leysti vpp veðr a Eyrum Lýsu buzuna ok braut í spán
AnnSk 21022En vm siðir keẏrdi skip vart at þessi eẏ sem nu erut þer vid komnir. braut þat allt i ⸢Spán [var. spón Holm perg 19 4°]. ok tẏnðuz penningar allir
~keẏrdi skip vart upp um nott at eẏnni Corpo braut þat i⸢Spán [var. spon AM 639 4°]. en pengar foruz allir
~skipit brytr i ⸢spán [var. spon AM 657 c 4°]
var. GBpA 4515 → GBp AM 657 c 4° 17v11braut skipit Benedikz batinn j spon er hann var aa
AnnL 27726ef skip brýtr í spán ok eru menn á friðu landi
Jb 24513braut skipit Benedictz bꜳtinn j spon er hann var ꜳ
Ann1005 40633●●● skip kom vid Fær eyiar ok braut j spon vid Sudr ey
Fær 12832v skip braut j spon en þo lesti fleiri
AnnGott 35226skipið braut í spón og týndist gózið
Jǫkulˣ 4713
2) ske
Fra hibylvm heliar. Ælivðnir hæitir salr hennar. Gillingr lykill hennar. hvngr diskr. Svlltr knífr. Affelldr spønn
SnEFrg¹ 4944Spanu at eins hafði hann af silfri, en aunnur ker eða borðbunaðr voru af tre
AugA 14132uigir Guðmundr prestr *uiðsmiorit ok riðr a hann af spe᷎ne
GBpA 10124Jtem korsbrodrom ok capitulo skrukkukiær er moðer min atte gyllta roos ok spon
DN II (1343) 21218ok þar medr litinn pott sponn
JarðKálf 31b10Þat var einn dag, at þau satu a þver-palli Hacon oc Hilldibrandr broðir hans oc Gudrun milli þeira oc ‹tǫluðu lágt, en› Rafn sat i becc oc *reist sponn, þviat hann var *hagr maðr
StuᴵK 1681hann berr sioinn með spéninum ... upp i þa sandgrof, sem hann hefir giort firir ofan
Jón⁴ 5047xi spænir. ok iij silfr spænir
IslDipl (1408) 16635stockr med tio sponum
DI IV (1429: Bps B II 3) 3745alin (er) sporn nauzhyrningur
Búal¹ 733viij. diskar. ok ix. bollar ok xvi spænir
DI V (1470) 55726diskar ok ker ok spænir
Kjaln 463baru j milli sin trog mikit fulltt grautar og med spon og settu fyrir Halla
SneglFlat 41932reykell‹s›es stokur oc spon oc speigil litil
DI V (1461-1510: Bps B II 4) 26723um kvelldit, er hon (ɔ: Þórdís) bar mat fram, feller hon nidr sponatrogit ... ok er hon lytr nidr eptir sponunum, þreif hon medalkaflann ꜳ sverdinu ok leggr til Eyolfs
Gísl 721ein kupa. x spæner
DI VIII ([1508]: AM 267 I) 26529Þá var settr trýgill fyrir þá á borðit, ok grautr í ok sinn spónn í hvárn enda
ÞorstVík 42810þa thok ⸌hann⸍ at avsa med spænenvm vathnet vpp j grofina
AugReyk 11615skalum og sponum
DI IV (*[1446]›apogr c1600ˣ) 68431xx spæne
DI V (*[c1470]›Bps A II 1ˣ) 59722j vijta kupa: xij spæner
DI VII (*1495›AM 263ˣ) 28719●●● Þordys bar jnnar grautar trigla a borded og hiellt med a spőnum
Eb447(2003)ˣ 3417
3) skefuld
siod gras þat er heitir barbaiovis ok tak 2 sponu af
Med194 714Tekur madur fullann spon af henni (ɔ: tjǫru) ok annann af hunangi
MedMisc 8532Item af marubii. abrotania, ysopi. ii. spæni. med vii‹n›o. dreck iii. daga
MedMisc 11023et af hvern dag. spon fullan fastandi. þat er ok vid lungna sott
MedMisc 11028●●● lat j varmtt vatn ok gef honum at drecka a fastandi þria sponi
MedMisc 11224tak .iiii. spæne af leginum. ok .iiii. sponu af hunangi einu ok blanda saman j glerkeri
MedMisc 12218
4) skydeskive
setti hann þa spꜳ̋n i backa. ok ætlaði langt skot mal
EindrÓT 22511kom o᷎rin j vtan verðan spꜳ̋ninn ok stoð þar
EindrÓT 22513skaut þá Eíndriði íɴar i spáninn ok þo eigi í miðian
EindrÓT 22513
5) flis/spån brugt ved offerceremoni (cf. blótspánn sb. m.)
Þeir felldu spán til byrjar, ok fell svó at Óðinn villdi þiggja mann at hlutfalli at hanga ór hernum
Gautr¹ˣ 2811var þa eflt blot mikid og spann felldur og geingid til frietta vid visendamenn
HeiðrUˣ 12016●●● fell honum þá svá spánn, sem hann myndi eigi lengi lifa
Hkrᴵˣ 7016
6) træskive/træplade til tagtækning
til þess er snior kemr a spono
Landsl 13118Svo synde hann oss ... fimtan hvndrvd spons hann hafde latid leggia ꜳ kirkivna og hvndrad sponslavst ecki war a lagt
DI VII (1503) 63732Svo synde hann oss ... fimtan hvndrvd spons hann hafde latid leggia ꜳ kirkivna og hvndrad sponslavst (2 ord i ms.) ecki war a lagt
DI VII (1503) 63733hier med skal hann sia at glergluggum kirkiunnar og spæni
DI IX (1524) 2102●●● Aull ráf voro ⸢þar spanþꜹcð a husum. ok þa nyþøcð ok nybre᷎dd [var. nyþo᷎ckt á husunvm med spani ok brædd AM 73 a folˣ “Bœjarb.”]
var. Rauð4 6577: AM 73 a folˣ “Bœjarb.”
7) prydplade på skib, sands. på forstavn, (cf. ennisspánn sb. m.)
sa þeir scip eitt. þat var glesilega *bvit meþ spanom oc veþrvitom alscialdat allt með stopnom
Mork 12022var a framstafni visundar hofvð. enn aftr sporðr. var hofvð ok ⸢spænir [var. sporðrinn Hkrᴵᴵᴵˣ 372] ok allir sviararnir allt gvlllagt
HkrFris 17835aller uedrvitar voru so ath sia sem rautt gull væri. so og aller spænir j
MHFlat 28727
8) (pl. spǽnir) sværdskede
cf. Falk 1914 33-34
II. (y. no.)
Form.: spon (16); spán (11); spænir (9); sponum (4); spanu (3); sponn (3); spano (3); spón (3); spann (3); spæner (2); spánn (2); sponuna (2); spons (2); span (2); sponu (2); spæni (2); spæne (2); spoon (2); sponi (1); spéninum (1); spónv (1); spænerner (1); spænernir (1); spønn (1); spőnum (1); spꜳ̋n (1); spani (1); spanom (1); spono (1); spáninn (1); spónn (1); sponunum (1); spanum (1); spænirnir (1); Spanu (1); spꜳ̋ninn (1); spænenvm (1); spónu (1); Spán (1); sporn (1); spe᷎ne (1); spornn (1); sponv (1);
Comp.: blót- (5), enni(s)- (8), eyris- (1), gull- (3), horn- (2), kol- (1), kopar- (1), lokar(s)- (9), loka- (2), messingar- (1), nauts·hyrnings- (1), sauð·hyrnings- (1), silfr- (19), skot(s)- (20), tré- (1)
Gloss.: EJ ²spánn; ClV ¹spánn; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr ²spánn; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb -ó-; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 -ó-; Fischer _; Anm _; Bin -spánn; Rím -ó-; LP -ǫ́-; Med -o-; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO ²spánn, spónn; Walter _; ÁBlM (spónn); Bl -ó-; WPA _;
Litt.: Björn Bjarnason 1905 64; Sims 2011 [SB 35] 6, 8, 23
Genre. (expected): family sagas [isl]: 19 (11); historical works [his]: 19 (16); religious works [rel]: 15 (25); charters [dip]: 12 (7); legal works [jur]: 10 (9); þættir [tot]: 9 (2); contemporary sagas [bis]: 5 (7); legendary sagas [fas]: 5 (4); learned works [div]: 2 (3); unclassified [ ]: 2 (0); romances [rom]: 0 (10);
EÞJ (red.) — May 2014
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net