skilja vb. (ONP)

¹skilja vb.

(cf. ?²skilja vb.)

Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English

A.

[e-u / með e-u / at e-u / við e-n/e-t] ; [e-n/e-t] / e-n/e-t ok e-n/e-t / e-m] [af e-u / í e-u / fyrir e-t / til e-s] [við e-n / með e-m/sér/e-jum] [e-m/sér / fyrir e-m]

‖ [e-t] [e-m/sér / fyrir e-m] :

þa er hann for i brott aftr til ædine borgar at krefia þess er honum var skilt. Mæren matti ei þa lengr syniazc honum ... ok eftir raðom þeirra. þa giftizc hon doun Streng 152²⁹
Sva oc þo at maðr scili sér leigur fyrir kyr verð. þa gerir hann okr nema hann síai kvna lifandi oc kanni ser til handa eða hans vmboðz maðr. oc byggi siþan ef vill ÁKr 53¹⁴
i hverio sem maðr hverr tekr avǫxt no᷎ckurs lutar. þann sem hann scilldi ser vndir þess abyrgð er lanið þurfti. þa ... ÁKr 53¹⁸
hanvm gaf Ozvʀ lut i skoginvm ok skilði ser eftir hann barnlavsan LdnHauksb 116²⁸
ef maðr sæl uið uærði kirkiu iorð sina. oc skil ser kirkiu. ef hon fællr niðr. þa skal hans iorð bera iam mykla abyrgð. sem hin er hann sælldi EiðKrA 388³⁰
Skylldi hon seer firir þessa sina giof huss j biscups garde DN II (1313) 101²²
fiora vatnfastu dagha ... skylldi hon seer enga malldryckiu DN II (1313) 101²⁷
Þar skolu lestir allar iamstorar uera at fullu fare. nema sumum hasetum se skilld meiri lest eða minni BlFar 276²⁰
skal hann greiða styrimanni slika leigu sem hann skildi honum BlFar 280³
Ef leiglendingi er skilt fornt hus upp at gera cap. Landsl 107³
skildi ok Simun ser akœypi a þæiri jorð æf henne ædr henner ærfuinghium kynni mæiræ faalt verdæ j þæiri jordu æftir forno landkaupi DN II (1330) 152¹⁷
skildi þa auk Aste ser skœypi i þæiri jordu ef hanum æder hans æftirkomandum kynni þær mæiræ falt j verdæ DN IV (1330) 171³
fyrnemder Vlfuer sælddi Þorære j Lidenne þretan auræ booll jerder i Orrævelli j Berghsoknt ... ok skildi hanum j vinnu jn j Bergs haga DN IX (1332) 124⁴
Sua oc ef maðr skilr seer læighur firir kyr oc verð JKr 380⁶
skyldi ser ok Ifwar a kiœyppi a en honom fyrdi fust æder fallt DN X (1337) 31¹⁹
skildi Olfur ser aptr laustnn æda sinum erfuingium a fyrnemfdri iord DN XI (1338) 29³¹
skyldi ok þa Andres þronde akœypi a jord þæire sæm han atte j Hildistaudum DN XI (1340) 31⁷
hann skildi ser ok sinu afkuæmi for ræði hans ok uarðueizlu æfinliga ÁBp220 31²⁰
iarðer hafði hann bygt ok skilit ser allar land skyllder EgM(2001) 93¹⁷
En giptíngar maðr skal skílía heímanfylgiu ok tilgíof firir frendkono sínne Landsl1154 120¹⁵
þeir telia þat iafnan fyrir Aterbalem at hann skuli upp gefaz. ok skilia ser lifs grid ok líma Rómv226(2010) 26⁵
Hollte hafde lokit honvm alla þa penigha sem han hafde skilt honom firir þann setta part er han atte med herra Sighvrde ok frv Inghibiorghv j Senionne DN I (1367) 303²³
skildi ~ HMSᴵᴵ 81¹⁷ Nik Holm perg 16 4° 17v³⁰
vid þetta kaupa þeir saman ok skilr konungr ser radagerdir hans Eym 131³⁴
skildi sira biorgolfr pikunum læring af klaustrinu. ok tuito᷎gha hafnar vod huarri þeira til klæda ser ꜳrligha IslDipl (1413) 183³⁵
hafuom uith skilt honum firir þessar tuftir xv merkir pæninga DN XII (*1333›AM 902 a) 62¹⁹
skilde huor ser aptur fystur til kaups þær jarder er huor hafde audrum feingit ef þeir selia villde DI V (1453) 105¹²
þa skildi jonn sier skoginn med hans minni. upp fra þui at hann leti sueria ok þacka honum þa skoginn DI V (1454) 107²⁵
Hier j mot skilia fyrrgreind hion ... sier æfinligann kost af klaustrino og sæmeligtt bordhalld ... ma̋ldrickiu þa betre menn hafa DI VII (*1493›Lskjs 94 IIIˣ) 157¹⁹
hann skildi sér skóginn, ef misdauði þeira yrði Flóamˣ 9⁹
honum gaf Ozur hlut i skoginum. ok skildi ser epter hann barnlausann LdnStˣ 225¹⁶
idrazt hann ok hygst vera skaddr i þvi, at honum var of litil leiga skild MarD635ˣ 663¹⁰
segja þeir hánum ... hvat konungr hefir skilt þeim er dræpi drekann Trist¹ˣ 73³¹

● (þat er) at skilja

● fá skilt/skilit [e-t/e-n] [af e-u]

● nátt skilr bardaga

● skilja ok skynja [e-t]

● skilja ok skýra [■]

● skilja (sitt) tal/...

● skilja (...) vinir

**● ‖ impers.: skilr** [e-n/e-t/e-ja]

● skilr mikit [e-t/e-ja / um e-t]

● sem skilr [í e-u]

● sem fyrr/... skilr

● skilr (...)tal [e-rra]

● þat skilr at ...

**● ‖ impers.: er (svá/rétt) skilt/skilit** [e-t] [í e-u] [með e-jum / í millum e-rra]

**● ‖ præs. part.: skiljandi**

● vel skiljandi [til e-s]

● (er/... illa/vel) skiljandi/skiljanda [í e-u] [e-m / af e-m]

**● ‖ præt. part.: skilðr/skilinn** [compar. skilnari, superl. skilnastr] [til e-s] [at e-u]

● jafn skilinn

biortvnnv eda mioltvnnv jafnskilin hvor fyrir sig fyrir cl alnar j kavptid DI VIII (1509: AM 267 I) 268¹⁰

● eiga skilit
1) skilles

gengr Oddr upp ok kemr í sama rjóðr, ok þau Ǫlvǫr áttu skilit, ok er hon eigi komin ǪrvM 80²

2) [■(e-t)] fortjene (ngt)

● vera skilit

● lesa/... hátt/... ok skilit

B. skilja + præp./adv.

á: skilja á

[e-n] [e-t]

● skilja á hendr [e-m] [e-t]

**● ‖ impers.: skilr á** [e-t / ! um/of e-t/e-n] [e-n/e-ja/e-r(pl.) / e-jum] [við e-n]

● láta sik (eigi) skilja á [! um e-t] [við e-n]

af: skilja af

[e-u] [e-t]

● skilja af sér [e-t]

**● ‖ impers.: skilr af** [!] [e-t] [e-m]

þat skil mer þo þat af. at hafet se bæðe diupt oc sva mioc salt. oc sva iðulega gialfrsamt KgsFrgβ 138¹⁰

braut: skilja í burt

[e-n] [frá e-u(hum.)]

heilagr Thomas skilr þik i burtt fra sinu folki ok dæmer þig omakligan heilagrar kirkiv Thom²^y 475²⁸

eftir: skilja eftir

[e-t]

frá: skilja frá

[e-m/sér/e-u] [e-n/e-t]

**● ‖ impers.: skilr frá** [!] [e-t]

tueir kappar soktu ad honum. Reginbald hio a oxlena ȯdrum so fra skylde syduna þurfte hann ey meira VSj^y 34²¹

fyrir: skilja fyrir

[e-u / e-t / ! um e-t]

í: skilja í

[e-t] [e-t]

● skilja í sǽtt [e-t]

með: skilja með

[e-n/e-t]

**● ‖ impers.: skilr með** [e-jum] [e-t]

milli: skilja (í) milli/millum

[e-rra]

● segja skilit millim sín

þo at hiun sægi skilit millim sin. þa ... EiðKrA 382⁴

mót: skilja (í/at) mót(i)

[e-m]

● skilja sér í mót(i) [!] [e-n/e-t]

ór: skilja ór

[e-u] [e-t]

sundr: skilja (í) sundr

[e-n/e-t]

til: skilja til

[!] [e-t / um e-t] [við e-n]

● skilja til handa [e-m] [e-t]

**● ‖ impers.: sem skilr til** [!] [í e-u]

oc væiti alt þat embette sem till skill i presta bok JKr 341¹⁷

um: skilja um/of

[e-n/e-t]

**● ‖ impers.: skilr um** [e-n/e-t] [e-n/e-t]

undan: skilja undan

[e-m/sér/e-u] [e-n/e-t]

undir: skilja undir

[e-n/sik/e-t / e-u] [e-n/e-t]

● skilja undir eið/... [e-t]

út: skilja út

[e-n] [af e-u]

Ero allr okerkallar forboðaðr. oc ⸢vtskilldir [var. skildir] af hæilagre kirkiu JKr 380¹⁵

við: skilja við

[e-n/e-t] [e-n/e-t]

**● ‖ præs. part.: er skiljandi við** [!] [e-m]

er nu engum manne viðskiliande. æ meðan lif ma endaz til fylghðar við hann FskAˣ 387²³

**● ‖ præt. part.: skilinn/skilðr við** [e-t]

● eiga/gera skilit við [e-n]

● segja skilit/skilt við [e-n]

C. skilja sik + præp./adv.

af: skilja sik af

[e-u]

Eg skal mig af þinum gardi skilia ... Þat er mier obætiligur skadi, seigir kongur, at missa þina nꜳueru Jarlm² 25¹¹

braut: skilja sik brott

[frá e-u]

Einn skilr sik brott fra flockinum MarD634ˣ 885⁵

frá: skilja sik frá

[e-m/e-u]

ór: skilja sik ór

[e-u / e-t]

við: skilja sik við

[e-n/e-t]

D. skilja sér

[■(inf.)]

skillðe bauðuarr ser aftr at taka sinar iardir iafn goðar. ef varir eftir komendr. vilia eige þetta kaup hallda IslDipl (1352) 26⁸

E. skiljask

[með e-u / at e-u / við e-t]

(felask ok) skiljask í handabandi [e-rra]

● skiljask vel [e-m]

● skiljask (...) vinir

**● ‖ impers.: skilsk** [e-t] [e-m]

● láta sér (vel) skiljask [e-t / um e-t]

● skilsk vel [e-t] [e-m]

**● ‖ præs. part.: skiljandisk**

fór síðan hverr heim til síns garðs, skiljandist meðr mikilli vináttu KlmBˣ 52⁷

F. skiljask + præp./adv.

af: skiljask af

[e-u]

er ómilldir ... skiljast af rettvísra mann felagsskap BernhRitn 196²²

**● ‖ impers.: skilsk af** [e-t] [e-m]

at: skiljask at

[!]

braut: skiljask (í) brot

[með e-u]

frá: skiljask (í) frá

[e-m/e-u]

**● ‖ impers.: skilsk frá** [e-m]

er þo scilz fra þeim at þat se at nauþgom þeim oc elska þat æigi meiʀ en einn huern iarðar saúr BarlB 216⁹

með: skiljask með

[e-n]

ór: skiljask ór

[e-u]

til: skiljask til

[■]

af þeim bæum sem þar til skyliazt med lysitollum oc lijkaoffrum DI III (*1410›tr 1513) 732¹⁸

undir: skiljask undir

[e-t]

● (felask ok) skiljask undir handaband(i)/...

við: skiljask við

[e-n/e-t]

II. skiljandi (cogn.)

III. (y. isl.)

IV. (y. no.)

Form.: skilia (117); skilr (75); skildi (65); skilit (59); skilt (48); skilja (43); skil (42); skiliaz (41); skilði (34); scilia (30); skildu (26); (22); skild (14); skilid (13); skili (13); skilin (13); skilðu (12); sciliaz (12); scilr (12); skildr (10); skildiz (10); skiljask (10); skilst (9); skildum (9); skiliazt (9); skiliz (9); skillt (8); skildir (8); skilz (8); skiliandi (8); skilduz (7); skilldi (7); skill (7); scilði (6); skildizt (6); skiliande (6); scilþu (5); skilde (5); skiliast (5); scilit (5); skildizst (5); scilþi (5); skilþi (5); skiled (5); skilsc (5); skilzt (5); skiljaz (5); skiliazst (5); skildo (5); skilldu (4); skilðe (4); skildist (4); skildust (4); skilur (4); skilð (4); skildv (4); skilþe (4); sciliasc (4); scilðiz (4); skilið (4); Skildu (3); scilþuz (3); skileazt (3); scilðe (3); skildar (3); skilldr (3); skilduzt (3); skilldv (3); skilldum (3); skiliazk (3); scilz (3); skiliazc (3); Skildi (3); skilda (3); skilizk (3); skilðar (3); skilea (3); skilðum (3); skilinn (3); skiljast (3); skilðr (3); scilt (3); skilie (3); skilvr (3); skilld (3); scil (3); skilðiz (3); Skilldi (3); skyllde (2); skilivm (2); skillduzc (2); skildizc (2); skyldi (2); skilianda (2); skildan (2); skiliþr (2); skilivmz (2); skilldizst (2); skilþiz (2); scilet (2); scili (2); skilith (2); skildri (2); skildezt (2); skillda (2); skilen (2); sciþu (2); skilet (2); scill (2); skilþo (2); scilþo (2); skiljum (2); skylldu (2); skillde (2); skildj (2); skilium (2); skiljandi (2); skilþr (2); skiliumz (2); scilþoz (2); scilimc (2); skilðisk (2); skilðusk (2); skilíande (1); skiliannde (1); skilna (1); skileth (1); skilðan (1); skilþir (1); skildæ (1); skillia (1); skyldest (1); skilldiz (1); skilia (1); skilldo (1); Skil (1); skillin (1); Skillde (1); skilíd (1); skild▹ur◃ (1); Skilðuz (1); scildvz (1); sciliazc (1); scilsc (1); skilldizt (1); skiliumst (1); skildis (1); skílur (1); skilía (1); Skylldi (1); skilianðe (1); scillt (1); Skilþi (1); skilldj (1); skildre (1); skyldum (1); scilðumz (1); skildvmzc (1); Skildizst (1); scilzc (1); Skildizc (1); skilizc (1); skílíed (1); skilþv (1); skylldi (1); skilnast (1); scilðir (1); scilþr (1); skiliðr (1); Skilðoz (1); skÿlst (1); scilþiz (1); skilditz (1); skilðizt (1); skijlizt (1); skilimz (1); Skilðiz (1); skilenn (1); skildiszt (1); skilðir (1); Skilr (1); sciliom (1); scilþv (1); skilí (1); scilþir (1); skilnari (1); skilít (1); skilþer (1); sciliþr (1); skilþom (1); skilat (1); skillðe (1); skilðumz (1); skiliasc (1); scilðomz (1); scilþisc (1); skiliadz (1); scilrþu (1); skilíe (1); skilðo (1); skilðv (1); skílía (1); skileþ (1); skildh (1); sk◃illdi (1); skilldir (1); skilidr (1); skikur (1); skilðoz (1); Skilduz (1); scilþvmz (1); skiljandist (1); skilias (1); skilizt (1); scilþez (1); scilþesc (1); skilþu (1); scilldi (1); skileande (1); scildiʀ (1); skilða (1); scillr (1); skilir (1); skilldí (1); viðrskildan (1); skilíaz (1); skillduzk (1); skyliast (1); skiliuzt (1); sciliz (1); fráskildr (1); skilðre (1); skilldri (1); Skilia (1); uidskild (1); skyluz (1); skilduzc (1); skilþuz (1); scilðvz (1); Skilst (1); scylþisc (1); skyliazt (1); scilþomc (1); skil▹i◃az (1); skilitzc (1); scil▹iasc (1); skiliumzt (1); skiljanda (1);

Comp.: af- (3), lǫg- (1), með- (1), ný- (3), of- (1), sundr- (1), van- (1), við- (1)

Gloss.: EJ (cf. corr.); ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med item skikur 3. pers. ind. sg.?; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl item cf. corr.; WPA _; ; LMNL

Litt.: Kreutzer 1977 168; Seip 1955 178f., 241, 283; Sävborg 2018 [SB 42] 69-72; Vilhjálmur Finsen 1883 670, 679; von See 1964 101

Genre. (expected): religious works [rel]: 274 (319); historical works [his]: 221 (208); charters [dip]: 142 (92); family sagas [isl]: 141 (144); legal works [jur]: 139 (114); romances [rom]: 102 (124); contemporary sagas [bis]: 96 (88); legendary sagas [fas]: 48 (51); þættir [tot]: 25 (26); unclassified [ ]: 18 (5); learned works [div]: 10 (37);

ÞH (strukt.) — February 2014

External (non-ONP) resources:

...

IN PROGRESS

...

Lexicon Poeticum (2nd ed.)

This uses metadata and images from septentrionalia.net

skera - skilja

skilja - skipta

...

Lexicon of Medieval Nordic Law

https://www.dhi.ac.uk/lmnl/nordicheadword/displayPage/4721

Cookies

ONP: Dictionary of Old Norse Prose

Word

1skilja vb.

A.

[e-u / með e-u / at e-u / við e-n/e-t] ; [e-n/e-t] / e-n/e-t ok e-n/e-t / e-m] [af e-u / í e-u / fyrir e-t / til e-s] [við e-n / með e-m/sér/e-jum] [e-m/sér / fyrir e-m]

‖ [e-t] [e-m/sér / fyrir e-m] :

● (þat er) at skilja

● fá skilt/skilit [e-t/e-n] [af e-u]

● nátt skilr bardaga

● skilja ok skynja [e-t]

● skilja ok skýra [■]

● skilja (sitt) tal/...

● skilja (...) vinir

● ‖ impers.: skilr [e-n/e-t/e-ja]

● skilr mikit [e-t/e-ja / um e-t]

● sem skilr [í e-u]

● sem fyrr/... skilr

● skilr (...)tal [e-rra]

● þat skilr at ...

● ‖ impers.: er (svá/rétt) skilt/skilit [e-t] [í e-u] [með e-jum / í millum e-rra]

● ‖ præs. part.: skiljandi

● vel skiljandi [til e-s]

● (er/... illa/vel) skiljandi/skiljanda [í e-u] [e-m / af e-m]

● ‖ præt. part.: skilðr/skilinn [compar. skilnari, superl. skilnastr] [til e-s] [at e-u]

● jafn skilinn

● eiga skilit 1) skilles

2) [■(e-t)] fortjene (ngt)

● vera skilit

● lesa/... hátt/... ok skilit

B. skilja + præp./adv.

á: skilja á

[e-n] [e-t]

● skilja á hendr [e-m] [e-t]

● ‖ impers.: skilr á [e-t / ! um/of e-t/e-n] [e-n/e-ja/e-r(pl.) / e-jum] [við e-n]

● láta sik (eigi) skilja á [! um e-t] [við e-n]

af: skilja af

[e-u] [e-t]

● skilja af sér [e-t]

● ‖ impers.: skilr af [!] [e-t] [e-m]

braut: skilja í burt

[e-n] [frá e-u(hum.)]

eftir: skilja eftir

[e-t]

frá: skilja frá

[e-m/sér/e-u] [e-n/e-t]

● ‖ impers.: skilr frá [!] [e-t]

fyrir: skilja fyrir

[e-u / e-t / ! um e-t]

í: skilja í

[e-t] [e-t]

● skilja í sǽtt [e-t]

með: skilja með

[e-n/e-t]

● ‖ impers.: skilr með [e-jum] [e-t]

milli: skilja (í) milli/millum

[e-rra]

● segja skilit millim sín

mót: skilja (í/at) mót(i)

[e-m]

● skilja sér í mót(i) [!] [e-n/e-t]

ór: skilja ór

[e-u] [e-t]

sundr: skilja (í) sundr

[e-n/e-t]

til: skilja til

[!] [e-t / um e-t] [við e-n]

● skilja til handa [e-m] [e-t]

● ‖ impers.: sem skilr til [!] [í e-u]

um: skilja um/of

[e-n/e-t]

● ‖ impers.: skilr um [e-n/e-t] [e-n/e-t]

undan: skilja undan

[e-m/sér/e-u] [e-n/e-t]

undir: skilja undir

[e-n/sik/e-t / e-u] [e-n/e-t]

● skilja undir eið/... [e-t]

út: skilja út

[e-n] [af e-u]

við: skilja við

¹skilja vb.

**● ‖ impers.: skilr** [e-n/e-t/e-ja]

**● ‖ impers.: er (svá/rétt) skilt/skilit** [e-t] [í e-u] [með e-jum / í millum e-rra]

**● ‖ præs. part.: skiljandi**

**● ‖ præt. part.: skilðr/skilinn** [compar. skilnari, superl. skilnastr] [til e-s] [at e-u]

● eiga skilit
1) skilles

**● ‖ impers.: skilr á** [e-t / ! um/of e-t/e-n] [e-n/e-ja/e-r(pl.) / e-jum] [við e-n]

**● ‖ impers.: skilr af** [!] [e-t] [e-m]

**● ‖ impers.: skilr frá** [!] [e-t]

**● ‖ impers.: skilr með** [e-jum] [e-t]

**● ‖ impers.: sem skilr til** [!] [í e-u]

**● ‖ impers.: skilr um** [e-n/e-t] [e-n/e-t]

**● ‖ præs. part.: er skiljandi við** [!] [e-m]

**● ‖ præt. part.: skilinn/skilðr við** [e-t]

**● ‖ impers.: skilsk** [e-t] [e-m]

**● ‖ præs. part.: skiljandisk**

**● ‖ impers.: skilsk af** [e-t] [e-m]

**● ‖ impers.: skilsk frá** [e-m]