rún sb. f. [; -ar/-ir]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) (pl. rúnar/rúnir) rune, skrifttegn, bogstav (andet end latinsk)
þar fuɴdo þeir oc rúnar clappaþar a stéine
●Steph15(1993) 95v19síþan réþ ioan episcopus rúnar. her huíler celiél þat þýþesc stefanus goþs vatr
●Steph15(1993) 95v22oc þę́r rvnar fvɴdosc a steinþro pafaɴs. At þeir tøki hann non abravt þaþan
ClemCod645 734þar fundu þeir runar clappaðar a steini
~ lat.Inuenimus igitur altissimis literis scriptum lapidem obrutum
PassSteph 332 Steph655XIV 14716Ekki nam ek girðzkar runar
~ lat.Neque litteras Graecas didici
11628 Rómv595(2010) 11610Nv ma verða at því at nokkvʀʀ svarí sva ek ma fvll vel lesa danska tvngv þo að latínv stofvm re[t]tvm se ritað ma ek þo at likíndvm ráða hve kveða skal þo að æigi se allir stafir rett ræðer i þvi er ek les ... Enn ek svara sva. Eigi er þat rvnanna kostr þo at þv leser vel eða raðir vel að likindvm
Gramm¹ 2141Enn ek svara sva. Eigi er þat rvnanna kostr þo at þv leser vel eða raðir vel að likindvm þar sem rvnar visa o skyrt. helldr er það þinn kostr
Gramm¹ 2142Ru̇nar heita gelltir enn rú̇nar mꜳlstafir
Gramm¹ 2227●●● stundum rista þeir með runum eða rita a bloðum login lyti með sundrlausum orðum eða samfostum, versum eða kantilium, figurum eða bendingum, oc kasta i opinberum stoðum, til þess at þeira uvin fai af skomm eða skaða
JBapt²A 8846þar fundu þeir ok runar klappadar a *steine
Steph 30136hvrfv þeir til þess havgsins er mvnckinvm var vitrad og grofv þar og fvnndv þriar steinþroar. þar fvndv og rvnar klappadar ꜳ einvm steine
StephReyk 2329
2) (pl.) runer, runebogstaver, runeinskription, tekst i runer
Vax var oc þar hia honom oc rvnar þær, er sogðv at-burd vm liflat þeira
StuᴵK 1536[var. + fundu þeir árarstúf ok váru á rúnar þessar: / Vaskaði ek dási / er ek þessa dró / opt ósjaldan / ár á borði / sjá gerði mér / sára lófa / meðan heimdragi / hnauðat rauða/ AM 445 b 4° “B”]
var. Flóamˣ 447: AM 445 b 4° “B”Reginn het fostri Sigurdar ... Hann kenndi honum iþrottir, tafl ok runar ok tungur margar at męla, sem þa var titt konungasonum, ok marga luti adra
Vǫls 3127fann hann keflit ... ok las rúnarnar
Gr 21714finnur þar einn talknnsprota. þath ser hann ath hann uar runum ristinn. rędur hann nu ⸢sumar [var. runirnar AM 589 d 4° “589 d”; runarnar Holm perg 7 fol “St 7”] og er þath a keflinnu. ath ...
Hect 9820●●● hann kvnni vel sund og sæfaraʀ skot og skilmingar tafl og runar og bækur at lesa
Nit 97þá scal hann rista namn hans ef hann kann rúnar
Frostˣ 17110Þad munu seigia rvnir þær sem þar eru ꜳ̋ huad huǫr þeirra skal eignast
Hrólfˣ 5812hver skipi þessu hefur stijrtt. þui hier eru rvner þær er seigia
Svarfd(1966)ˣ 2629suo seigia rvner. Karll ried þa skipi at runar voru ristnar
Svarfd(1966)ˣ 2632
● rísta rúnar [á e-u]
Jslendingr s[a] rvnar rístnar á kístvnní. þær sǫgðv at Hakon jarl hafðí att fe þetta
Huldaᴵ 1968●●● Ornny ræist runar a kefli þuiat hon matti æigi mæla
ÞUxaf 2513ristnar runar munu þer til visa hvar ek ligg
ÓGeir1 72616Þorkell vil ecke ut ganga, ok tekr Gisli kefli ok ristr ꜳ runar ok kastar inn
Gísl 4433Gisli hafde kefle ok reist ꜳ runar, ok falla nidr spænernir
Gísl 678suo seigia rvner. Karll ried þa skipi at runar voru ristnar
Svarfd(1966)ˣ 2632
3) (pl.) runealfabet
4) (pl.) kundskab, (mystisk/hemmelig) visdom, lærdom
setiaz þa allir samt ok talaz við ok miɴaz a rvnar sinar ok ræþa of tiþindi þꜹ, er fyʀvm hǫfþv verit, o‹f› Miðgarþzorm ok vm Fenrisvlf
SnE 7519Eiɴ þeira var Þiazi, ii. Iþi, iii. Gangr ... en ver *felvm i rvnvm eða i skaldskap sva, at ver kꜹllvm þat (ɔ: gullit) mal eða *orð eða⸣ tal þesa iotna
SnE 8123
5) (spec. i forbindelse med trolddom)
cf. Dillmann 1996 15-20
rannsakaði hann rumit er hon hafði huilt i. ok þar fann hann talkn ok voro þar a runar. Egill las þær. ok siðan telgdi hann af runarnar. ok skof þær i elld niðr
EgM(2001) 13923rannsakaði hann rumit er hon hafði huilt i. ok þar fann hann talkn ok voro þar a runar. Egill las þær. ok siðan telgdi hann af runarnar. ok skof þær i elld niðr
EgM(2001) 13924Go᷎ymir iðir firir runum. galdrum oc gerningom. lifiom. hindirviti oc ollum atrunadhe þeim sem heilog kirkia kennir iðir eigi
StatÁrni 84334Warizst men oc lif ⸢runir [var. runar AM 351 fol “C”] oc galldra. þui at þet er ekki vtan fiandans villa oc hans darscapir
StatPáll³ 75023fijstist hann ad læra kukl og riddaraskap, runer og reipagøngu [var. + ok annan hagleik Lbs 3127 4°ˣ]
DínDrˣ 77[var. Ef madr fær med spádomi. runum. galdrum. gerningum eda hindruitu Deichman 11 8° “D”]
var. GulKrExc 184: Deichman 11 8° “D”Allar þessar íþróttir kendi hann með rúnum ok ljóðum þeim, er galdrar heita
Hkrᴵˣ 191
● rísta rúnar [á e-u] [e-m]
●●● ek reist þę́r rúnar a skilldi hans, at huerr skylldi með hans asionu synaz, sem skiolldinn bæri
Mág¹A 3834Egill bra þa knifi sinum ok stack i lofa ser. hann tok við horninu ok reist a runar ok reið a bloðinu
EgM(2001) 6131hann reist runar a staunginni ok segia þær formala þenna allan
EgM(2001) 11025hefer nockurs i verit leitað seger Egill vm mein hennar. Þorfinnr seger. ristnar hafa verit runar
EgM(2001) 13917Egill reist runar ok lagði vnder hægindit i huiluna þar er hon huilldi
EgM(2001) 13935maðr sa er Helgu hafði runar ristið var þa[ðan] skamt a brott
EgM(2001) 14427tók hon kníf sinn ok reist rúnar á rótinni ok rauð í blóði sínu ok kvað yfir galdra
Gr 2501ek reist ⸢rúnir [var. rünar AM 590 a 4°ˣ] á hans skjöld
Mág² 1246Jǫkull skar karlshǫfuð á súluendanum ok reist á rúnar með ǫllum þeim formála, sem fyrr var sagðr
Vatnˣ 7822
6) fortrolig veninde, kone
II. (poet.)
Form.: runar (17); rúnar (7); rvnar (6); runum (5); rvner (3); rvnvm (2); rv́n (1); (1); rvnir (1); runer (1); runir (1); rú̇nar (1); runarnar (1); rúnir (1); rúnum (1); rvnanna (1); rúnarnar (1);
Comp.: bein- (1), belg- (1), fisk- (1), gand- (1), haug- (1), ís- (1), kníf- (1), lyf- (1), mál- (1), mann- (1), man- (1), palm- (1), skip- (1), skjald- (1), stál- (1), svín- (1), tjald- (1)
Gloss.: EJ (cf. corr.); ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr item pl.; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb pl.; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH _; AJ _; deVr; Fr4 item -ar, -ir pl.; NO ¹,²rún, -rún; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Bjorvand 1994 223; Dillmann 1996 19-20; Finnur Jónsson 1910 [ANOH 1910] 284-285, 306; Halldór Hermannsson 1929 4; Malm 2010 [VMS 6] 139; Marstrander 1928 85-188, 175-177; Seip 1955 11 14 21 27 40 67 84f; Stoltz 2011 [CollMed 24] 98
Genre. (expected): family sagas [isl]: 17 (6); religious works [rel]: 13 (13); romances [rom]: 6 (5); legal works [jur]: 4 (5); learned works [div]: 3 (1); legendary sagas [fas]: 2 (2); þættir [tot]: 2 (1); historical works [his]: 2 (8); contemporary sagas [bis]: 1 (4); unclassified [ ]: 1 (0); charters [dip]: 0 (4);
SB (red.) — September 2013
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net