partr sb. m. [dat. -i/-; -ar]
(cf. part sb. n.) ?part sb. n. [2]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) [e-s/e-rra / af e-u/e-m] del (af hele), stykke (af ngt), afsnit
hann sendir þangat nockornn part af liðe sino
●Alex 8619scal hann liva til þeirar neiso at þiggia nockorn part af riki sialfs sins
●Alex 9433Nu verðum ver at segia noccorn part fra monnum Magnus konungs
Sv 408Nu munum ver segia noccora ⸢parta [var. atburði SvEirsp 34027] þa er gerðuz i fundi þeira .ii. konunga
Sv 9736Ænn hvart sæm rꜹdd ær lopt æða loptz formeran, þa ær hon saman sætt með sinvm portvm sæm loptit, með þvi at þat ær likamlikt ok allir likamir ærv samansættir
Gramm³748 3711Philippus Frakkakonvngr senndi Magnv́si Noregskonvngi ⸢part [var. lvt AnnVet 4927] af þorncrv́nv várs Iesv Christi
AnnReg 13930Þessor gros skvlv þeirar nattvrv, at hverr likþrar maðr sem drekkr af þeira part, skal i stað hreinsaz
Mar655XXXII 43312hann (ɔ: bollinn) stökk í sundr í þrjá parta
GBpD 12724at ek profui i yðru augliti. huart nǫckur partr þessa himnesks horpu slags hefuir i minv hiarta eptir dualst
JBpB(2003) 6222þa hann i lén partt af Frislandi
AnnSk 17220liptit. er þat i sinum efra part skiært i ser
Stj¹ 1327●●● man margr madr fyrirlata sinn fo᷎ður ok moður ok samtengiaz sinni husfru sem einum part af sealfum ser. ok manu þau .ii. uera medr einn likam. af þi at af samblandningh beggia þeirra bloðs byriaz barnit
Stj¹ 3413For þa mikill partr af Judum heim i sitt eigit erfdaland
~ lat.pars
DurRat 44239 Stj¹ 504no᷎ckurr partr af Jsraels folki for ... heim i sitt fo᷎durland
~ lat.pars
DurRat 44323 Stj¹ 5218Her hefz upp annarr partr þessarrar go᷎rdar eptir forso᷎gn uirðulighs herra Hakonar Noreghs konongs hins koronaða
cap.Nockurr partr þess skips sem uid Armeniam kom. segiz enn at eptir se uid fiallit Cordithum
Stj¹ 5913●●● heimrinn se skiptr i .iii. parta. ok þo eigi iafnstorir
Stj¹ 6412Asia liggr ok er skipat i þridia part ueralldar
Stj¹ 681Europa ... hennar *austrhaalfa ok hinn synnri partr byriaz af Ponto
~ lat.pars orientalis et meridiana
IsidEtym XIV 4,2 Stj¹ 8224þær eyiar sem Ciclades heita ... uaru hinn seaundi partr af Grecia
Stj¹ 1757hann tok gręna uo᷎ndu af popleris ok platanis. þeim tream er sua heita ... ok birkti þa sumstaðar. enn annan hvern partinn let hann iafnan ubirktan uera. sua at bæði uar eptir aa þeim næfr ok bo᷎rkr
Stj¹ 17733⸢annan hvern partinn [var. part a þeim AM 227 fol “B”] let hann iafnan ubirktan uera
Stj¹ 17733●●● til þers at þeir taki saman hinn fimta part af aullum þeim áuexti sem verdr ꜳ þersum .vii. freoleiks aarum sem nu koma
~ lat.quintam partem
Vulg Gen 41,34 Stj¹ 20314(engillinn) tok einn hardla litinn part af seiminum ok áát sealfr suman
Stj¹ 2101Vaxandi var hann eigi at eins af tign ok krapti utan *ok iafnuel af .ii. paurtum *meðr Jsraels *ęttum
~ lat.propter duas partes in tribubus
HistSchol 10730 Stj¹ 23429hun af sneid hinn fremzta part getnadarlim sins sonar
Stj¹ 2629Oreb er einn partr af fiallinu Synay
Stj¹ 29513Brenndu þyueskir menn mikinn part af kaupstad i Biorguin
Ann764 2203hann hafdi iattat nuckurnn part af riki sinu Valldimar Dana kongi
Ann764 2266er fastliga firir boðit. at nockurr prestur huat sið eða vana sem hann kallar þar til wera sem j þessum part ma helldr heita spell eðr vvani. dirfiz nockur pening at heimta skildaga eða kaupmꜳla inn at leiða
StatJǫr¹ 2772hleypr þa ór henni spyia ok ofan j andlit Þorsteini sua at naliga hellt honum vid bana af illzsku ok oþef þeim er af stod. þikir monnum ok æigi o᷎ruænt at j briost Þorsteini muni af komit hafua nokkurr partr
ÞUxaf 2601þegar voradi bioz hann med allann sinn her fram i þann part rikiss er meykongrinn a firir at rada
Gibb 348Item mꜳ madr leggia plastur upp ꜳ sullenn, sem giordr er af godu suur-deige ok godan part af sallte ok edike
Med696II 808Nodru bitur sneid part af brynju hins heidna j hueriu hoggi
Rém 26224þeir saumu verda nu med litillæti myskunar bidia, sem adr hugduzt micin part myskunar mega audrum veita
KirjA 5517at sa partr sem heill er megi til nytsemdar koma
~⸢adra parta heimsins [var. aðra luti veralldarinnar SÁM 1]
~sem hann hefir halldit hinn tivnda partt af ollv þvi gozi sem hann hefir af henni aflat
DI II (*1345›AM 136) 8271hann lifdi alla sina daga j syndum mestan part j eidum morgum storum
ÆvMið²⁹ 852●●● Su nattura fylgir einum part glersins ef þw lijtur þar j þꜳ synizt þu suo biartur og blijdligr at einkes mannz auga hefir sed suo fagra ꜳsionnu
SigÞǫgl 1581hier j moti af audrum parti gaf og reiknadi og fram talldi biorn bondi gudnason fẏrr greindri gvdrunv dottur sinni ... hundrad hundrada
DI VIII (1520) 16525hiolet er fyr var greint vmm snerist allt og brothnade svndr j smꜳ partta
GeorgReyk 34114sidan skrifade sancte Osvalldr eitt bref og sette þar jnn þa .xij. partta heilagrar trvar
OsvReyk 7522trva ꜳ sannan gvd og hallda þessa .xij. partta heilagrar trvar
OsvReyk 7718Þa sende og Philippus Fracka kongur Magnuse konge part af krunu vors herra Jesu Christi
ÁBpˣ 424voru ꜳ skumstodum bækur xvij ad taulu þær sem hæfar voru mestur partur
DI VII (*[1491-1518]›Bps A II 1ˣ) 3926Suo finst j fornumm fræde bökumm skriffad, ad heiminum sie skifft j þria hlute edur parta
DínDrˣ 32sendebodarner skiffta nu j sundur eplinu j smä parta
DínDrˣ 215tekur hann eitt eple, og sundur skiffter j 40 parta
DínDrˣ 4614Heidrekur kongur skipti þa lidi sinu i þridiunga; var einn partur til ad giæta skipa
HeiðrUˣ 12534börðust svá ákafliga, at við himin var at sjá lauf af hjálmum þeirra, ok partar af skjöldum þeirra
HjǪˣ 46726●●● byrjar hér einn part sögu hins frægasta herra Karlamagnús keisara
KlmBˣ 1262hygg eg ad meire parttur manna mune anndazt vr þessare sött
ÓGeir49ˣ 72825brast skaptit í sundr í tvá parta
Rémˣ 93konúngr, er heitir Estroval hinn mikli, einn hinn mildasti herra í þessum parti heimsins
SǫrlaStˣ 41612tók hann á hverjum XII mánuðum skatt af öllu því ríki, hinn tíunda part búfjárins
Trist¹ˣ 13126Norræner menn hafa samann fært nockurn part søghunnar, enn sumt med kvedskap
Þiðrᴵˣ 26enn þessi Auma kuinna braut þad helga Sacramentum, og gaf sitt holld til saurlÿfiss, enn lÿtinn part thil sÿns bönda
ÆvMið¹⁸ˣ 341
● nøkkurn part for en del, delvis
● í nøkkurum part for en del, delvis
2) (ngns) andel (i ngt), part, lod
villde abote at snorre lykte starbs monnum at. þridiunge vpp aa sinn part ef hans yrde en snorre neittade þessu villde taka oskerdan þridiung en giallde ekke starbsmonnum
IslDipl (1363) 41712at leggia .xda. part til kirkiu þeirrar er hann hefir aflat af
StatEi³ 62825●●● skulu þeir taka uskaddan sinn part ok lutskipti
Stj¹ 10925Hann sagde Þorgeiri ... at hann hefde honum fari tekit sudr j Floa a laun ok keyft honum þar part j skipe
FbrFlat 1055sagdizst huerr uilia sealfr sinn part selia j meninu
Sǫrla 27519fiordunghr J vika londum med þilikum rekum sem þæim part til hæyra
IslDipl (1392) 10735fur æn hann selði sagdan partt j haufða
IslDipl (1433) 30732sidan partarnir uoru þeim eignader
IslDipl (1433) 31212tok hann þessa jord ok parta fyrer tolf hundrud
IslDipl (1434) 31625med ollum þeim gognvm og gædvm sem greindvm tiv hvndrada parti fẏlger og fylgt hefer
DI VI (1476) 8523med avllvm þeim gavgnvm og gædvm sem greindvm parti fylgia ok fylgt hefer
DI VI (1476) 8613Svá segja menn, at eigi ætti færi menn í eyjunni en tuttugu, ok vildi engi sinn part ǫðrum selja
Gr 2285alla þa peninga sem eg fieck j minn part epter systur mina
DI IX (1533) 67914Skal fyr greindur eirekur adur nefnda peninga sækia oc kuitt gefa svo micit sem ꜳ minn part kemur ath jafn fullu sem ec sialfur
DI IX (1533) 67918og hvornn parttenn sem þa hlytvr hverr. þꜳ blifr þar hverr sem komenn er
SofReyk 21125Jatvardr Eingla kongr liet drepa Vilhialm valeis og brytia j svndr j stycki og senda sinn part j hveria hofudborg a Einglandi
AnnGott 34020keypti hann part í skipi ok lýsti yfir útanferð sinni
BjH488ˣ 11518Ef hedan af forsma ek fædzlu brædranna, suo at ek vil eigi hana eta, þa werdi ek eigi i part heilagra manna guds
~ lat.non inueniar in partem sortis sanctorum
SpecH 261a66 (VII 108) MarD634ˣ 8842Sem þeir skiptu sinv herfangi, bar suo til, at einn af þeim ... hlaut Johannem i sinn part
MarD634ˣ 111719
‖ (propr. comp.) :
benedikt attung j olofar part
IslDipl (1373) 5120ek gaf sua fellda olofar parta med jngibeorgu dottur min‹n›e stadnum j Reynis nese
IslDipl (1373) 5128Herra egill biskup keypti af benedict kolbeinssyni þerssa reka ꜳ skaga er kalladir ero olofar parttar firir tuttugu hundrud
DI III (*1374›Bps B II 1) 27914Saurbæiar kyrckia er helgud med Gudi hinne heilogu Ceciliu. Hun a allt heimaland ... Ceciliupartur j Gnupufells skogi
DI III (*p1394›Bps B III 3ˣ) 52418
● eiga/... part [í e-u] [með e-jum]
at drottníngin eignast þvílíkan part í hans lífssögu
GBpD 1558Hollte hafde lokit honvm alla þa penigha sem han hafde skilt honom firir þann setta part er han atte med herra Sighvrde ok frv Inghibiorghv j Senionne
DN I (1367) 30323sagði þeꜱa ok part villdv eiga j þeira illgerðum mvndv með þeim kenna af gvði part j retligvm hegningvm
ÁBp 1521herra Jon seldi olafui ... parten þan hola staðr atti j iordonæ
IslDipl (1433) 30727selldo ‹þau› fyrr nefndum jone þa parta sem þau atto j iordenne efszta felle er ligr j liosauasz þingum
IslDipl (1433) 31115Þeir áttu allir part í Drangey
Gr 2283parta hafde (hann) iafnan j Islandz forum tueimur edur þrimur
LBpA 1018
3) part (i konflikt), side, (ngns) vegne
somuleidiz lofudu engelskier af sinum parti at þetta skylldi obrigduliga stannda
DI IX (1527) 41417Jtem af audrum parti kom þar fram bref um landamerki j millum hrauns og hafnar. Leist oss þath ecki afl hafa upp ꜳ rekans vegna
DI IX (1532) 63732sagdizt vilia latha skrifa þeim til aftvr og giefa þeim svar ꜳ brefen af ⸢sinvm partte [var. sinni halfu Ambr 4125]
AmbrReyk 7810sagdi hvor fyrir sinn partt
DI IX (*1523›tr 1535) 15716þat til sem eg kann af minvm partte
GregReyk 5527quado þad hid heilla vænsta rad badum portunum
Gibbˣ 4323
4) sted, position
bauð hann dauðan líkamann ... vera lagðan í part einn ok beita fyrir útama eyki utan allra manna stjórn
Æv¹⁴ 4918Enn hinir lægri formenn kristninnar huer j sínvm partt ok palli (ms. falli med p skrevet over f) ꜳ forsia at veíta
Theol AM 672 4°¹ 74v10
5) (astron.) (vinkel)grad (på himlen)
henne (ɔ: zodiacus) er skipt i marga hluti, þriu hundrud parta ꜳ leingd, en 12 partar er hon breid
Encᴵᴵ624 1206Ein part gengr hon (ɔ: sólin) 2 dægur ok þridiung tidar ok eina ostentu
Encᴵᴵ624 1213tveir hluter þridiu momentu i ein part
Encᴵᴵ624 12717
6) (i tidsregning)
12 dagar ok 12 trienntes hore ok 12 ostentur ok 12 portum minnur þeim er 30 giora ostentum
Encᴵᴵ624 9710iafn micit *megv 8 momentur ok XII ostentur, enn 30 parta giora eina ostentu
Encᴵᴵ624 9919partur halfur anar i eina minutu
Encᴵᴵ624 12717●●● ero i eina tid dags ... momentur 40, partar 15, punctar 4 edur 5
Encᴵᴵ624 12816
7) (gramm.) ordklasse
J mals pǫrtvm verðr soloecismvs, sem þa ær annarr partr ær sættr fyrir ǫðrvm
cf.her ær þetta namn ... rꜹstliga
759-10 Gramm³748 756Aristotiles en spakí ⸢kallar tva parta mꜳlsgreinar nafn ok orð [var. segir nafn ok orð vera tuo hlute mals greinar Gramm³757 50631]. þviat þeir giora meðal sin samtengðar, fvllkomna mꜳls græín sem her maðr reinn
Gramm³W 1027●●● meistarí priscíanus telr viij parta mꜳlsgreinar. þessa. nafn ok fornafn orð ok viðr orð. hlvttekning samtengíng fyrer setning ok meðal orpning græiner hann glogglega nattvrv hvers þeirra
Gramm³W 1030
II. (cogn.)
III. (y. no.)
Form.: part (52); parta (17); partr (11); partt (7); partta (6); parti (6); partur (5); partar (4); partinn (2); partte (2); parten (1); partir (1); partarnir (1); portum (1); portunum (1); portvm (1); paurtum (1); parttur (1); parttenn (1); parttar (1);
Comp.: engis- (2), engja- (1), erfðar- (1), eyjar- (2), fjórðungs- (1), half- (1), hval·reka- (1), jarðar- (13), kirkju- (2), konungs- (4), máls- (1), reka- (8), rek- (1), skógar- (5), tíunda- (1), tíundar- (2), þriðjungs- (1)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer; Anm _; Bin; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH _; AJ _; deVr (parta); Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl item cf. corr.; WPA _;
Litt.: Höfler 1932 [ANF 48] 228; Lidén 1910 32; Svavar Sigmundsson 1979 [ÍMAM 1] 242, 246; Veturliði Óskarsson 2003 [BA 43] 30, 54, 98, 103, 105, 110, 111; Veturliði Óskarsson 2003 [BA 43] 60, 105, 110, 293, 361
Genre. (expected): religious works [rel]: 51 (30); charters [dip]: 27 (9); romances [rom]: 13 (11); contemporary sagas [bis]: 7 (8); historical works [his]: 7 (19); legendary sagas [fas]: 6 (5); family sagas [isl]: 5 (13); þættir [tot]: 3 (2); legal works [jur]: 2 (11); unclassified [ ]: 1 (0); learned works [div]: 0 (3);
ÞH (red.) — September 2013
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net