2mǫrk sb. f. [merkr; merkr]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
cf. Hertzb 458-462 & Bjørkvik 1966 [KLNM 11] 430-431
I.
1) (som vægtenhed) en mark
Þat er lögpundare er viii. fiorðungar ero i vétt eɴ .xx. merkr scolo i fiorðung vera
cf. ed. note: “En Mark = halvt Pund” GrgKonᴵᴵ 16912toc konungr gvllhring er stoð halfa mǫrc oc gaf Þormoþi
ÓH 54716●●● Mork af bly fyrir .iij. penningha vegna
RbEM (*1282) 165þar sem þeir toku aðr mork forna fyrir þatt smiði er stoð mork af slettv smiði. þar skolu þeir nv taka heðan af .vi. aura fyrir mork smiðaða
RbHM (*1314)¹ 10822Smꝍrpundare skal slikr uera sem iafnan er uanr at uera. oc uera .iij. punda smꝍr þeirra at .iiij. merkr oc .xx. geri huert smꝍrpund
Landsl 16611væghr allt samt a bijsmara ner vm þriatighi marka
DN V (1349) 16730●●● ok gaf (hann) honum gullhring þann er va halfa mork
Hallfr 772hann hefir heitit mér hálfri mǫrk vaðmáls: vilda ek, at þú heimtir ok hefðir með þér vestan
Laxd 18322●●● sia en sama kona sadi fim morkvm korns at alidnv svmri j otadda iorð. ok vm hꜹstid tock hon af þeim ackri .xij. fiordvnga miols
cf. Magnús M. Lárusson 1964 [KLNM 9] 167 GBpB(2018) 2286sá er réttr pundari at .xx. merkr sé í fjórðung hvern
Jb 23414gefande ... her til kalek gylldan er vęgr tuær merkr
IslDipl (1382) 729Olafr konungr gaf Sighuati gullhring er stod mork
ÓHFlat 3911Mal skal a blodlati vera. Merkur væta. eda tveggia mesta kosti. þriggia. eptir afle. ok alldri tid ok skiptting
MedMisc 8215vogz þetta vi merkur tuttugu og tuo aura
LBpA 13721●●● þrir ortuger ‹i› eyri, 8 aurar i mork, 24 merkur i lifspund
Enc736III 20015þrir ortuger ‹i› eyri, 8 aurar i mork, 24 merkur i lifspund
Enc736III 20015●●● Hier med skẏllde hvn hafa iij merkvr miolkur med feska miolk hvern dag
DI IX (*1525›AM 238ˣ) 27632þá (Magnús) af konungi virðulegar gjafir, borðker er vá viij merkr, ok var þar síðar káleikr ór gǫrr, ok margar gjafir aðrar
Hungrvˣ 10011
● mǫrk gulls
þa vil ek geva þer slican mala sem þorarenn tok. þat var Mork gullz
●ÓHLeg 5328Hvat hverr skal taca af .v. morcom gullz
cap.
Gulᴵ 10611●●● atta mærkr gullz, er þat at ræikna til forns markatals fiorar mærkr ok sex tighir marka
DN I (1326) 15613þo at han hafe til mærkr gullz eða mæira
Bl 26919fiorar mærkar gullsz
DN I (1358) 27922hefuir huerr þeirra mork gull (!)
GullÞ 1424Mork gullz er her ... er ek uil gefa þer
HeiðrR 387●●● Vegandi eða veganda sunr scal bꝍta syne hins dauða af .vj. mörcom gullz i höfuðbaug .v. mercr vegnar
Frostˣ 18423
● mǫrk (brennds/vegins) silfrs
mork vegens silfrs skilldi græiðazt a hværiu are til hværrar fylcis kirkiu
●ÓHLeg 2828Eyrir gullz þess er stendz ellding fyrir lx. Morc brendz silfrs fyrir .lx.
GrgKonᴵᴵ 1933voro boðnar firir .ix. merkr sylfrs
DN I (1307) 9820
● mǫrk vax
het at geva til Hola staðar morc vax
JBpAFrg(2003) 368Þa mælti biskups-efni, at allir menn skylði ganga til skripta, oc kenni-menn allir skyllði gera crvnor sinar, oc skyllði stofna heit ... Þeir hęita at gefa alinn af secc hveriom, oc gera mann til Roms, oc gefa halfa morc vax fyrir mann til kirkna. Þa fell þegar veðriþ. oc fengv byrr til Norex
StuᴵK 26922Mǫrk vax fyrir eyri
Jb 2175aller the som o sancti Olafs gildhi wilia in gongha skulo gywa i fyrsta areth karlman ok kona halwa weth malltz ok twa mark wax
Gild² 1124xx. merckur vax. oc reykelsis leysa eẏre huoria morck
DI II (*1318-c1400›Bps B III 3ˣ) 4544xij merkvr vax fyrir c
DI VI (*[1480-1494]›AM 238ˣ) 31813
● vegin mǫrk (brennds silfrs)
Eyrir gullz fyrir ccc. alna. Mork vegin breɴz silfrs er iofn við eyri gullz
GrgStað 6115Konvngr biþr taca halfa morc vegna oc fa honom
Mork 10116●●● Jngibiorg fecc honom til scotsilfrs xx merkr vegnar
ÓH 13312scyllda ec giallda .lx. marca vegna hver misseri konvngi
Þing¹Mork 36922Honum skaltu færa vi merkr vegnar
Orkn325I 1493lagði gialld a bøiɴ .xx. mercr vegnar
Sv 269þat var eigi minna fe en hverʀ maðr hlꜹt til .ii. marca veginna
Sv 1424fire halfua .v. mork vegna
DN XII (*1318›AM 902 a) 448●●● Rollant ofraði Dýrumdala sverði sínu, ok leysti út síðan með 7 mörkum vegnum
Klma 43910
2) (om møntenhed af forskellig værdi)
vi. merkr scal hann taka. vi. alna avra. enn aþrar .vi. slikar sem þar ganga a skvllda möti
GrgKonᴵ 212til scogar manz giallda mörc lög av́ra a hönd goða þeim er hann er i þingi með oc samþingis goðom hans
GrgKonᴵ 18912Þat var iafn micit fe callat .c. silfrs. sem iiii. hundroð oc xx. alna vaðmala. oc varð þa at halfri mörc vaðmala eyrir
GrgKonᴵᴵ 19212Sa er baugr hinn fysti er hofuð baugr heiter. þar ero .x. mercr i þeim. þat er kýr tvær oc þrir tigir
Gulᴵ 7414sumir tolf aura en sumir tvær mærcr. en sumir. þriar mœrcr oc sumir meira æ sva sæm konongr ser afl oc traust af þeim værða
Kgs 4135secr .xl. marka við konvng
ÁKr 1822ok skal sa vtlagðr er eigi uerðr til þeꜱ buinn .iij. mꜹrkom. hverr sa er þingfarar kavpi a at gegna. fra Hafnar-fiollvm ok til Norðr-ar
Heið 7817●●● fiski monnvm gefr hann mork Enska
Bær 9311.xxx. marka. þriggia laupa huæria mork
DN IV (*1311›vid 1314) 8838●●● ver tokom af herra biskupi i Stawangre Romaskatt firir [tu]tughða aret ok annat ok þriðia þar næst, tiu mærkr norrœnar firir huart aret
DN I (1323) 1489oc gillda biskupi ⸢halfre .v. mork [var. halva fimtu markk AM 77 f 4°ˣ]
GulKrNA 32215●●● xiij skillinga oc iiij peninga j hueria mork
DN II (1329) 1471Nv scal græiða att halfum almenninge .v. pæninga vegna af mork huærre. bæðe garðleighum oc kaupꝍyri
Bl 2032.iiij. vetter oc .xx. skulu gera skippund. þær sem huær þæirra stande halfa niundu mork oc .xx. oc .viij. ærtogar
Bl 2674ek er skylldugr at luka Jone de Betele lxxx marka þriggia skillinga mork firir mallt ok klæde
DN III (*1343›vid 1343) 1892skilldi luka konge xiij merk ok vij aurtugar
Ann764 22732skillde ... taka af Skota konge fiora vetr nestu eftir se᷎ttina .ix. hundrut marka enskra sterlinga
AnnL 25818reykelse sex. merkr ok xx
IslDipl (1374) 5320let hann gefa hꜳlfan þridia tug ꜳlna klædiss hverium þeirra, ok enn mork enska til skotzsilfrs ser sina hverium þeirra
Orkn 32713●●● Þorualldr þa at launum halfrar merkr hring firir huora visu
Styrb 7313bꝍte þre merker
RbMH (*1265-1266) 48516gengo þa þriar merkir huitar firir mork brenda
DN XII (*1300›AM 902 a) 1936Nema huar sem þat gører uili swara oss i brefua broth atta morkom
DN XII (*1328›AM 902 a) 558sende Haralldr konungr fiogur skip og hladin aull med miol og quad ꜳ ath ecke skippund skyllde dyrra enn þrim morkum vadmala
MHFlat 34334frider eda friduirder atta sex alna aurar j huerre mork
DI VI (*1477›tr 1477) 9728Rett er at giallda iafn margar fiska vættir sem smior vættir. en annars matar leysir hverr giallda skal halfa mork fyrir vætt. oc kugilldi fyrir þriar v‹ættir›. ef eigi er matr til
DI I (*[c1223]›Bps A II 1ˣ) 4235en at messto lage sex þushundroð marka
DN V (*1285›apogrˣ) 1512●●● ef rossi verðr spillt mercr verðu eða betra
Frostˣ 25531oc gillda biskupi ⸢halfre .v. mork [var. halva fimtu markk AM 77 f 4°ˣ]
var. GulKrNA 32215 → GulKrN AM 77 f 4°ˣ 2014gallzk stuɴdom meira en stuɴdom miɴa unz Óláfr eɴ digri gørþi scýrt at hverr maþr scylldi giallda conungi halfa mǫrk
Menota: 2r12 Íslbˣ 930Guðleifr spurði, hvat hann mælti um hrossin. Mǫrk, segir hann. Þá skall honum hǫggit ok tók af hǫfuðit, svá at fell á bringuna
StuᴵR8ˣ 47524
● brennd mǫrk
voro þat vel .v. mercr breɴdar gullz
Þing¹Mork 38025mork gullz brendri með uelltu iorðu huert penings land
NoDipl (1299) 10647ek leða honum .XII. merkr brendar
Finnb 383●●● Lauk herra abote mer huern pæning þeghar i hendir xv merkir brendar i skiru sylfri iamgodho bezstom Enskom pæningom oc til adra xv. marka i Noreno sylfri
DN XII (*1300›AM 902 a) 1929●●● Ellendir seldi Vigdisi xj mata boll ... ij morkum brendom huart mata boll
DN XII (*1314›AM 902 a) 3825fim mærkir brendar vegnar i smidhade sylfri
DN XII (*1338›AM 902 a) 6637ecki uil eg hafa lif þitt en kongur a ualld at rada landz uist þinne en c merkur skallttu luka mier brendar
Hem1010 307Þá af honum x. merkr brendar
Hkrᴵᴵᴵˣ 1918
● forn/forngild mǫrk
af þui sylfre at .iij. merkr voro jamgoðar sem æin mork forn
DN I (1307) 9821.iij. merkr fornar
DN I (1307) 9917●●● dœmdez Birni ... þriar mærkr fornar fiorar hudir firir mork. iii laupar s‹mœrs› firir mork ku a vars dægi firir mork
DN I (1308) 10331fim vetter korns firir hueria mork forngildda
DN IV (1345) 2361firir h. v. mork forna
DN XII (*1317›AM 902 a) 4236seldom wer Anbirni swarta iord uara halft iiij mata boll ... iiij morkom fornom [firir] huæria mata leigho
DN XII (*1331›AM 902 a) 6015
● mǫrk gulls
gellzc allt vpp. nema half morc gullz stendr eptir
HalldSn³Mork 15318leysti hann sic vt .vii. morcom gvllz
Mork 44319Þorir scyldi gialda konungi x mercr gullz
ÓH 3903gøri ec a hendr þer .xv. merkr gvllz
Þing¹Mork 3807●●● gerþu iarl hanntekinn ... iarl leysti sic ut III maurkum gullz
Orkn325I 2639.ij. merkr gullz
Mág¹A 1567sættuz þeir at þvi at Orkneyingar skylldo giallda konungi .lx. marka gullz. Bondum þotti gialldit of mikit
ÓTᴵ 2159mun ek gefa þer þuilikann mala sem Þorarinn hafde en þat uar mork gullz
Þorm1005 80012●●● Sverdit Iovis ... sotti Lepvs dvergr i nidr gongv þat la i orma bæli ok geimdi þat einn blotgydia hann keypti sverdit at henne firir ccc ⸢pvnda [var. marka Holm perg 7 fol “B”] gullz þetta sverd bar Nabagodo‹no›sor kongr
var. Gibb 1610: Holm perg 7 fol “B”hann hafde godan hest suo at hann uilldi eigi lata hann fyrir xxx marka gullz
Rém 10937honum var sagt, at einn þeira tok mo᷎rk gullz a manaði at mala
SJ¹ˣ 78130
● mǫrk silfrs
taci hann af fehirþi minom .iii. merkr silfrs. hann mvn greida honom
SneglMork 2447ef þiofr stelr til mækr sylfrs i fyrsta bragði þa hæuir han firir stolet fe sinu ollu
Bl 26814leysti sik þadan .cc. þushunda marka silfr‹s›
AnnFlat 52014
II. (y. no.)
Form.: mork (21); merkr (17); marka (9); mercr (5); Mork (4); mærkr (4); morc (4); merkir (4); merkur (3); merkvr (2); Mǫrk (2); marca (2); mörc (2); mǫrk (2); morcom (2); morkum (2); morkom (2); Morc (1); merckur (1); maurkum (1); mǫrc (1); mo᷎rk (1); mꜹrkom (1); merk (1); mærkar (1); merker (1); markk (1); mörkum (1); Merkur (1); (1); markar (1); mark (1); mörcom (1); mækr (1); mærcr (1); marckir (1); mærkir (1); marker (1); morkvm (1);
Comp.: dún- (1), gangs- (1), gull- (1), half- (8), konungs- (3), pipar- (1), sauða- (2), silfr- (1), skot·pennings- (1), slétt·smíða- (1), smjǫrs- (1), tin- (1)
Gloss.: EJ ²mörk; ClV ¹mörk; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen; Fr ²mörk; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb ²mörk; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím ¹mǫrk; LP ²mǫrk; Med ²mork; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH ²mork; AJ _; deVr ¹mǫrk; Fr4 ²mǫrk; NO ²mörk; Walter _; ÁBlM (²mörk); Bl ¹mörk; WPA _; ; LMNL
Litt.: Askeberg 1944 33; Bendixen 1911 165-166; Bjørkvik 1960 [KLNM 5] 593; Bjørkvik 1966 [KLNM 11] 431; Bugge 1905 182; Dennis, Foote & Perkins 2000 386; Ebel 1987 286; Gunnar Karlsson 1993 [Ný Saga 6] 52; Helgi Sk. Kjartansson 1989 [THÍ 4] 64; Hægstad 1916 12; Jakobsen 1901 [ANOH 1901] 135; Marstrander 1915 74; Páll Vídalín 1854 343 ff.; Rasmusson 1966 [KLNM 11] 420 ff.; Ruthström 2002 82; Seip 1955 248; 150, 310
Genre. (expected): charters [dip]: 31 (8); legal works [jur]: 24 (10); historical works [his]: 21 (18); þættir [tot]: 8 (2); contemporary sagas [bis]: 6 (8); family sagas [isl]: 5 (13); romances [rom]: 5 (11); religious works [rel]: 4 (28); unclassified [ ]: 4 (0); legendary sagas [fas]: 1 (4); learned works [div]: 0 (3);
ÞH (red.) — August 2013
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
...
...