1myrkr sb. n. [myrkrs/myrks; -]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) mørke, nattemørke, tåge, dårlig sigtbarhed
●●● Gvþ scóp himen oc iorþ a dominus dag oc skilþe lios fra myrkre
●HómÍsl¹⁰(1993) 12r22þar skíɴ liós ꜵn scugga. oc biart héiþ ꜵn þoco. oc eilífr dagr ꜵn myrkre
~ lat.absque tenebris nocturnis
DeVocGent 111830 ●HómÍsl³⁹(1993) 66r13Frá miþiom dege georþe myrcr mikit of alla iorþ til nóns dags
●Theol15²(1993) 80r21þu skilþir lios fra mvrkrom
Eras 1714sa hann lios micit coma af himni sva at þat rac a bravt oll mvrcr nę́treɴar
GregDialA 11926biartr dagr er myklu at þeckri. at hann komi eftir mykit myrkr
~ lat.post longos ... ymbres
Pamphilus 2722 Pamph 11912skilðiz mæðr þvi myrcr fra liosi
Kgs 7941beriaz bæði hart oc lengi ... þann dag allan til myrkrs
Þiðrᴵᴵ 319þá bar suðr í haf, ok rak yfir myrkr svá mikit, at þeir vissu eigi, hvar þeir fóru
NjR 20119Elldr i Solheimaiǫkli. Myrkr ⸢mikil [var. mikit AnnFlat 53429] sva at fal sól
AnnReg 13438gengv þav þaɴ ‹dag› allan til myrks
SnE 5011gengv þav þaɴ ‹dag› allan til ⸢myrks [var. myrkrs AM 242 fol “W”, etc.]
SnE 5011lagþi réyc oc illaɴ dꜹn vm borgina iɴaɴ af blótvn þeira oc gerþisc mirkr yfir þeim
Sof623 5410Þat ræð ek þér, Íslendingr, ef sér ferr hverr várr, at þú farir heim fyrir myrkr
Glúm 918Undarligt er þat, at þú finnr jafnan fé í slíku myrkri; aldri mynda ek fé finna í slíkum myrkva
Glúm 6327struku brottu baðer i myrkrinu
~ lat.in tenebris
Vulg Jos 2,5 StjB 35125logduz þeir nidr þar sem þeir voru komnir sakir myrkrs
ÞBpB 2623fyrir þa sok uar iordin kollut usyniligh ok usamit ok myrkr yfir undirdiupit. at hon uar þa utan alla eptirfarandi formeran. ok hon (ɔ: jǫrðin) hefdi þa enn medr engarri mynd megat sén edr handlat uerda
Stj¹ 113●●● sealfr hann saa at liosit uar gott ok skildi hann þat i brott fra myrkrinu. ok gaf þi nafn at þat skylldi heita dagr enn myrkrunum at heita nátt
~ lat.divisit lucem a tenebris
Vulg Gen 1,4 Stj¹ 1114liosit uar kallat dagr enn ⸢myrkrit [var. myrkrin AM 227 fol “B”] natt
Stj¹ 1134þat hit usyniliga heimsins efni sem stundum uar kallad aud iord ok usamit. annan tima myrkr edr undirdiup ella uatn
~ lat.obscuritas
GenMan 1824 Stj¹ 147skulu þa uerda sua mikil ok þykk myrkr
~ lat.tenebrae
Vulg Exod 10,21 Stj¹ 27619mikil myrkr ok ræðilig
~ lat.tenebrae horribiles
Vulg Exod 10,22 Stj¹ 27621þeim hinum ebreskum uard hann (ɔ: skýpílarrinn) nu sem fyrr til lysanda leidaruisis. enn hinum egiptzkum til myrkrs ok mikillar tálmanar um eptirferdina ok atsoknina
Stj¹ 28629Sva leid, fadir, sa dagr til kvellz, at myrkr kom aftan, ennda til myrkra var þa stefnt
Malc 4423Pals messo dag var mikil drifa ok myrkr mikit
StuᴵᴵR 17121firir þui at myrkr var mikit þa vard ecki skiott vm atgongu
ÓHFlat 3566Þorbiorn hio hann þegar banahoggi; siþan liop hann i myrkrit langt a brott
Orkn 30621aptr at kalla þa er þer elskit ... fra liose til myrkurs
~ lat.ad tenebras
11231 Seb238XII 11211Her eptir syndiz klerkinum, sem myrkr ok þoka þraungdi iordina
Thom² 35620leit hann ut ok sa lioss svo mikit koma af himni, at o᷎ll foruzt myrkr nætrinnar
Ben 17727gerði á myrkr mikit með drífu, ok því næst tók at fjúka, ok gerði á hina sterkustu hríð
Bárð489 211hon uar iafnan myrkrum unandi og lios hatandi
Dugg681a 166kom j moti þeim ... ogurligur daunn ... med suo miklo myrkri at ...
~ lat.tenebre ... incomparabiles
7023 Dugg681a 705þa huarf daun og myrkr og birtiz liosit
~ lat.destructis tenebris
8223 Dugg681a 822●●● er drottinn ste ꜳ krossinn. ok þau myrkr kuomu er voro allt til nons
Mess²625 3517Í því laust yfir myrkri því, at hvergi sá af tám sér
Kjaln 135þꜳ̋ tok af myrkurt
Harð 15829Berr þá nú austr í haf, lágu á myrkr mikil, fundu þeir eigi fyrr eina nótt, en þeir sigldu upp á sker skipinu
Gr 5521●●● Myrkr þat er uerdr j kirkiu at slocknum kertum. míɴer oss ꜳ̋ myrkur þat er uard j píníng drottins
Mess⁵ 7817nott hefur þar tijma sinn allan bædi at myrkri og at leingd iafn vel vm sumar sem vm vetur
KgsE 1230Enn þessi fiskur (ɔ: norðhvalr) lifir hreinliga. þuiat þat seigia menn at hann hafi ongua fædslu adra en myrkur og regn þat sem fellur wʀ lopti ofan a haf
KgsE 1637þat skal kaup hvert hallda, nema þar hittist i fals eda flærd, eda þeir hafe j mirkri saman keypt
BjarkExcYaˣ 9211enn ó kunnugt var þeim fyrer þui myrkur lagdi ad þeim ǫllu meiginn so ad ei sá stafna ꜳ̋ millum med siódrife og ofvedri frosti og fiuke og feiknar kulda
FriðAˣ 1622myrkurít
~ lat.Et posuit tenebras latibulum suum in circuitu eius: tabernaculum eius tenebrosa aqua in nubibus aeris
426 (Vulg Psalm 17,12) GlossPsalt 528myrkur
~ lat.deus meus illumina tenebras meas
82 (Vulg Psalm 17,29) GlossPsalt 92myrkrum
~ lat.Nesciunt neque intellexerunt in tenebris ambulant
14017 (Vulg Psalm 81,5) GlossPsalt 14116er ver hofðum siglt ... skyfloki yfir skip vart. þar fylgþi sva mikit myrkr at menn sa eigi hendr sinar
Hem326bˣ 423Gaf þeim lítt byri, og rak á fyrir þeim myrkr og hafvillur
Jǫkulˣ 475Varð þar orrosta mikil ok hafði Einarr sigr, en Hálfdan hljóp fyrir borð við myrkr um kvelldit
Orknˣ 1114Gerðiz þá hríð svá mikil sakir myrkrs ok frosts, at sjaldan verða þvílíkar
StuᴵᴵR11127ˣ 2111Þá var svá mikit myrkr, at engi maðr sá annan, þegar nǫkkut var i milli
StuᴵᴵR11127ˣ 27418þaðan sa ek um mꜹrg lꜹnd enn hvergi i nand mer, þviat myrkri laust yfir allt
ÞSHˣ 17226
● myrkr it mikla, myrkrit mikla
siá leiþangr var sumri fyrr en myrkr et mikla
Ágr 5212Myrkr hit mikla
AnnReg 1162var sia leiðangr kallaðr Kalmarnaleiðangr. þat var svmri fyʀʀ en myrkrit míkla
Huldaᴵᴵ 2186Þar var sumri fyrr en myrkr it mikla
Hkrᴵᴵᴵˣ 29810
2) (om solformørkelse)
dro myrkr mikit a solina sva at litill hringr var biartr vm solina vttan
HákFris 57226þa andaðiz Snorre Þorðar son i Vazfirði. Remigius messo. ok Hruna Guɴaʀ. Solueig Jons dottir. Myrkr mikit firi gagn dag enn eina
GBpA 773Þa dro myrkr fyrir sol vm mið-degi, sva at margir vitrir menn ætloðo verða munðo heimslit
StuᴵK 14917Ok uoru myrkr af loptzins skugga ok uskęrleik alla uegna um iordina
Stj¹ 1031
3) (oftest pl.) dødsriget, helvede
En sia es stund yþor oc vellde myrcra
~ lat.potestas tenebrarum
Vulg Luc 22,53 ●Theol15²(1993) 78r21af þui skil ec at guð þessi er þu gofgar manu myrkrunum styra
ÓTOdd 3020þaðan af ueit ek at þessi guðin er þu þionar manu eiga myrkrunum at styra. ok þvi skal ek þau alldri tigna
ÓTᴵ 10622matt þu skiott skilia at þessi er þik af letr at trua ꜳ hann (N:ɔ: guð) er þiɴ fullkomiɴ svikari. ok hann girniz at draga þik með ser fra eilifu liosi til v endiligra myrkra
ÞorvVÓTᴵ 2863einglar myrkra er menn kalla diofla ok þegna fiandans
~ lat.angeli ... tenebrarum
7732 Dugg681a 7712Þessi ... er kalladur hofdingi ei af ualldi helldur af meinsemdum og hordum hlutum er hann gerir j myrkrum þessum
~ lat.in tenebris
8027 Dugg681a 805ok vitia ... allra sinna vina, þeira er sitia i ⸢myrk‹r›um ok i skugga daudans [var. heliar myrcrom Niðrst¹ 221]
Niðrst⁴ 1724ok vitia ydar ok allra sinna vina, þeira er sitia i ⸢myrk‹r›um ok i skugga daudans [var. heliar myrcrom Niðrst¹ 221]
~ lat.in tenebris et umbra mortis
EvangNicod 68313 Niðrst⁴ 1724
● hǫfðingi myrkra(nna)
Þa melte ⸢hofðinge myrcranna [var. Satan Niðrst² 214; Satan helvitis hofdingi Niðrst⁴ 195]
Niðrst¹ 333hofdingi myrkra
~ lat.principem tenebrarum
7517 Dugg681a 751Eg uilldi uita ... þui hofut fiandi heiter hofdingi myrkra
~ lat.princeps ... tenebrarum
8025 Dugg681a 803Fór ek nú niðr í undirdjúp, at sœkja skikkjuna. Fann ek þá hǫfðingja myrkranna ... Þótti mér, sem þat mundi Óðinn vera, þvíat hann var einsýnn
EgÁsm 632
● it neðra myrkr
● in neztu myrkr
● in ýtri myrkr
Bindeþ ér heɴdr hans oc fǿtr. oc verpeþ honom í myrcr en ytre ...
~ lat.un tenebras exteriores
Vulg Matth 22,13 ●HómÍsl⁶¹(1993) 101r21en ytre myrcr ero helvítis myrcr ... en en iþri myrcr ero hugscots myrcr. oc blindléic brióstz
~ lat.in tenebras exteriores
Vulg Matth 22,13 ●HómÍsl⁴⁴(1993) 76v21En sønir ricis verþa út recnir i en ýtri mvrcr. Sia vas rettcallaþr ricis sonr. er konungligom cleþom vas scrvdr ...
Hóm677 398castit honom i en ýtri mvrcr
~ lat.in tenebras exteriores
GregHom 128221 Hóm677 7716skulu hrædiligu guds orde *boluadir uera ok vtkastadir j ytri myrkr þar sem firir er frost ok tannagnastran
ÓTFlat 5148
4) (om det evige mørke ɔ: døden)
sat hon þa j myrkri ‹og› *likneskiu daudans
~ lat.in tenebris et umbra mortis
5229 Dugg681a 525miskun guds fyrirgefur morgum suo gersamliga at ei sia þeir myrkur daudans
~ lat.non tangat eos umbra mortis
5621 Dugg681a 562gud ... er epter likams davda ꜳ krossinvm reisti mannkindina til lifs ok lios fra eilifvm myrckrum
Thom²y 50121villthar gavtvr sem lagv til myrckvrsens og eylifra qvala
LazReyk 1674
5) åndelig formørkelse, fortabelse, uvidenhed
diofoll ser heiþet folk snuasc til goþs, er aþr geck i myrcrum
~ lat.qui ambulabat in tenebris et umbra mortis
2673 ●PhysFrg² 26618biþ ec þic (Jesú) at þu lvsir mvrcr ór af scini birti þiɴar
Eras 1715sa es i mvrcva stofo es fódr vét ecki nema mvrcr éin. en þott hann hevri lios nefnt. þa dvlsc hann viþ þvi at hann ma eigi sia. Sva verþr oc þeim moɴom at alasc i blindi þeꜱa heims
GregDialA 12412at þu leiþer menn fra myrkrom til lios oc fra fianda villo til tru
~ lat.a tenebris
Vulg Act 26,18 Páll¹ 2334vær ervm ... alner i myrcrvm hans vtlegdar
~ lat.in ... caecitate
Dialᴵᴵᴵ 1811 GregDialFrg¹ 5519illa samir þeim monnum er rikir eru at villasc i sua miclum myrcrum at trua þat guð er enga hialp ma ueita
ÓTOdd 4214oc firir lata sem fyrst. þav myrkr. er meinaðu þer. tilkomo fullkomennar sælo
Menota: 47va2 BarlA 868þv lystir myrkr ótrv́ miɴar
BlasA623 4526sakir þess at hann glataði riki liossins en tok dauða nott ok myrkr i moti
Mich 67810ꜳ sik rettliga truandum ok ser truliga þionandum helldr en villaz i sva miklum ⸢myrkrum [var. afallzdomi AM 62 fol “D¹”, etc.] at trua ꜳ falsot skurð goð
ÓTᴵ 1556fẏrir latit mẏrkr v uítzku ok uillu þeirra sem do᷎ckuan gera skilning ẏðuaʀar tignar
~
PS 1163 Pétr SÁM 1 25va5frialsaðiz allr lydr Effesinns af myrkrum Egiptalandz, þat ær at skilia af villu fiandans
Jón⁴ 48520svo sem Paulus mælti við þá er sneruz frá syndum. Þjer voroð myrkr, en nú eruð þjer ljós með drottni
~ lat.tenebrae
GregHom 117137 Hóm624² 15217myrkur
~ lat.et contexerunt me tenebre
7229 (Vulg Psalm 54,6) GlossPsalt 7327kom v̈t skÿnanda liös so biart, sem ein Stiarna, þetta gaf honum liös i sÿnu mirkre
?håbløshed ÆvMið¹⁷ˣ 292
● myrkr hugarins
● in innri myrkr
● mein/... ok myrkr
Fra þéim dóme fara síþan guþs recningar i méin oc i myrkr meþ fiáɴda oc i meire angrseme a hveria lund an maþr mege engi hyɢgia sva micla vesolþ sem hon es
●HómÍsl¹⁵(1993) 21v28Sa er vegr annar. er fullr er meina oc myrkra. oc sorga. oc sotta. angrs oc otta
Menota: 32vb7 BarlA 591ratt af ser með viti oc vaskleik. myrkri oc meinsemdom vreins livis
BarlA 19318ær þu gaft þic sialfan at vilia þinom til myrcra oc meina
BarlB 21829þu leystir allar þiodir af myrcrom oc meinom
BarlB 2271grimmr dauði, myrkr ok mein er fyrir höndum með bótlausum bruna helvítis
Æv⁴⁸ 1579Bidíum þess ad gud drotínn ... fírre oss myrkrum ok meínum ok gefí eilift líos
Mess²625 3520
6) (om mørkets gerninger) dunkelhed, skummelhed, lysskyhed
●●● Wilda ec sva umb þat mǽla es flest mǽtte i felasc i skꜵmmo mále. Skipon su ǫll es maþr hagar svá likam sínom eþa breýter honom a laún eþa i myrkre. at haɴ meoɴde scammasc slícs at hę́fess fyr alþýþo maɴa
●HómÍsl¹⁵(1993) 21r16Sꜳ er blindr ... er *hatar gudligt lios ok geingr i myrkrvm heimligs eptirlætis
Thom² 35529þeir sem meir elskudu myrkur enn lios rettindanna
ÁBpˣ 995Skal ek eigi gera med þier myrkranna verk
~ lat.opera tenebrarum
SpecH 259a43 (VII 102) MarD635ˣ 9273
● synir myrkranna
Form.: myrkr (37); myrkri (8); myrkra (6); myrkrum (6); myrkur (6); myrcr (5); mvrcr (5); Myrkr (4); myrkrs (4); myrkre (3); myrkrit (3); myrkranna (3); myrks (2); mirkranna (2); mẏrkr (2); myrcra (2); myrkrinu (2); myrcrum (2); myrkrum (2); myrkrunum (2); myrcranna (2); myrckrum (1); mirkre (1); myrkurt (1); daudans (1); myrckvrsens (1); myrkrí (1); myrkurs (1); myrkurít (1); myrcrom (1); mirkr (1); mẏrkraɴa (1); myrkrvm (1); myrkrom (1); mirkri (1); myrcrvm (1); mvrkrom (1);
Comp.: blindi- (1), blind·leiks- (1), dauða- (4), efanar- (1), flǽrðar- (1), haust- (5), heimsku- (2), heljar- (2), hel·vítis- (5), hjarta- (1), hugar- (1), hug·skots- (1), meiðingar- (1), náttar- (2), nátt- (36), niða- (20), nið- (12), nǽtr- (1), of·beldis- (1), ó·trú·leiks- (1), ó·trú- (2), píslar- (1), synða- (6), sǽ- (4), villu- (6), þoku- (8), ǫfundar- (1), ǫsku- (2)
Gloss.: EJ ¹myrkr; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin -myrkr; Rím _; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Battista 2006 120; Finnur Jónsson 1929 [ASB 18] 52; Seip 1949 [ANF 64] 162
Genre. (expected): religious works [rel]: 69 (31); historical works [his]: 18 (20); family sagas [isl]: 11 (14); contemporary sagas [bis]: 10 (8); learned works [div]: 6 (4); þættir [tot]: 5 (3); legendary sagas [fas]: 3 (5); legal works [jur]: 1 (11); romances [rom]: 1 (12); unclassified [ ]: 0 (0); charters [dip]: 0 (9);
ÞH (red.) — June 2013
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
mýrisnýpa - mær
...
...