mann·dómr sb. m.
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
Maɴdomr christi oc oll cristne riker i goþdome
~ lat.Christi humanitas
13724 ●Eluc674(1989) 1371tóc guþ af þui maɴdómiɴ oc hulþi sva holldi guþdómiɴ
HómÍsl⁴⁴(1993) 77r27þvi at sa ste up at maɴdomi er bęþi heldr himni oc iorþo at goddomi
Hóm677 2529i upstignino hans var maɴdomr uphafidr
~ lat.humanitas
GregHom 121819 Hóm677 278Conan quocþa lios i kere þa es gvþs speci svndisc i maɴdomi
~ lat.Dei sapientia apparuit in humanitate
GregHom 124913 Hóm677 606... ef ver elscom af ollo hiarta tǫcn maɴdoms hans
~ lat.mysterium incarnationis ejus
GregHom 124253 Hóm677 8223Symeon toc í hændr sér mandomꜱ u-styrcð. en hann kende guð-dóms afl í mandome
HómNo¹² 6810Hofuð Crist merkir guð-dóm hanꜱ. en føtr mandóm. þvi at hofuð horfer upp til himinꜱ. en føtr niðr til iarðar. sva sem guð-dómr com af himni ok toc mandóm á iorðu
HómNo²⁴ 10328þa tóc hann maɴdom agodom siɴ
Barth²Cod645 1031firlét hann non godom siɴ. þaer hann tóc maɴdom
Mth²Cod645 11328hann (ɔ: Jesús) mon almategr vera i godomenom ... slic[r sem hann er] i manndominom
Niðrst¹ 332Biðr hann nu gera sinn vilia oc hans mandom
ÓHLeg 5014með huerium hætte. guðs sunr. lagðe sinn guðdom. oc tok a sik firir varar saker. dauðlegan manndom
Menota: 41ra9 BarlA 747tok firir varar saker. manndom a sik. oc let fœðazt af mœy heilagre
Menota: 56vb5 BarlA 1032alldrigi værem ver frelstir. ef hann hafði eigi lægtt. sinn guðdom. oc tekit a sik varnn mann dom
Menota: 84ra4 BarlA 15832Sa synir sik sannlega. vstaðlegan. oc með litlum manndome
Menota: 94vb19 BarlA 17940En þat vollde brœyskleicr manndomsens at dauid fell iþa soc sæm fyʀr rœddum vit um at hann horaðe kono urias
Kgs 10833hvart er þer vilit lysa manndom neckvarnn um þenna lut. þa veit ec scaplyndi alþyðvnnar
ÓH 733at auka þeira manna nafnbœtr ... er haverscliga siðo oc sømiligan manndom hafa fram at leɢia mote ætt oc penningum
Alex 51Manndomr oc reyste goðra drengia veria lond oc riki betr en auðr eða sterk vige
Alex 8117hann steig niðr or sinv riki tok a sig mandom
ViðrLS544(1995) 2167til þess at han mæti i sinom mandomi oc piningo þan leysa, er fyrst hafdi tynz fyr sina ohlydni
Andr⁴ 40613tok sẏn gvþs fvllan mandom asik
~ lat.assumpsit plenum hominem
6235 Eluc675(1989) 6211En faðer eða heilagr ande tæki mandom þa v̇rði tv̇æir sv̇nir i þrenningo
~ lat.incarnarentur
6327 Eluc675(1989) 637Mandomr hviliz i dyrð gvð doms
~ lat.Humanitatem in gloria divinitatis requiescere
7819 Eluc675(1989) 781eigi heui ek firi fenu latið manndominn e‹ða› sanneyndin
HákEirsp 51911nu biðium ver alla menn þa sem her erv komnir at þer halldit ⸢manndom [var. einyrd yduarri ok manndomi HákFlat 1497] við os
HákEirsp 6016eigi hefi ek sva drvkkit vit fra mer ne einorð. at ek hafa fyrir þvi latið manndominn eða sannynndin
HákFris 43722biðio ver alla yðr at þer halldit einarþ yðarri ok manndom við óss
HákFris 5133þer æinir af o᷎llvm þioðvm giorðvt Gyðingvm miskvnn oc manndom
~ lat.misericordiam
Vulg 1Reg 15,6 StjC 45620Gvði veri þer blęzaðir er þer gerðvð sva mikinn manndom við yðarn herra Saul konvng at þer grofvð hann
~ lat.misericordia
Vulg 2Reg 2,6 StjC 49618Þessir .iii. menn af miklvm manndom
StjC 5336nv kall‹a›di hann manndo‹m› hafa horfit i gvddom ok taldi s(on) G(vðs) gvd at eins vera en eigi man
StórþingVer625 749hann uar dꝍyddr i sinum mandome oskaddum sinum guðdome
Landsl 2220er hann uar dœyddr i sinum ⸢mandome [var. guðdome Landsl1154 8417]
Landsl 2220dꝍyddr i sinum mandome vrskaddum sinum guddome
Bl 1933Men skulu hallda vorð með mandome en æigi udrængiazt a herra sinum
Hirð 4258af litlum manndóm tali þér
Glúm 85af litlum manndóm talið þér
Glúm 97Antropuspatos er sv figvra, er þat er kent guðdominum, sem manndomsins er, sem þat, at hann standi, siti, gangi,reiðiz
Gramm⁴ 14819Mer er hann siðar at manndomi, enn fyrr at hofðingiadomi oc fyrr at eilifum guðdomi
JBapt²A 8919bra a sik ymissa dyra liki ok með þui kom hann morgu framm þui sem manndomínum er umoguligt at giora
SnEW¹ 523Hver tign eðr tegvnd alldr eðr elska. læt (!) ser soma at tia æinum manni þuilikan. manndom ok milldi sem þer hafit mer væit
Æv238XXVII 32120sýn mér manndóm ok frjálsa mik af kvöl þersi
Æv⁸² 23620sigradi manndomrinn nytsamligt rad. ok hirti Darius meiʀ vm aɴaʀa lif enn sialfs sins
Alex226 7913Nu hialpit mer fyrir yduarn manndom. ok halldit ydra eida vid mina forfedr
Rómv226(2010) 255yfrinn styrk ok afla ho᷎fum vęr yfir allar þiodir at stiga. ef manndomrínn bilar æigi
Rómv226(2010) 3319þott Metelluꜱ hefdi æ̋rinn manndóm. þa hafdi hann þo þann lo᷎st sem flestir tignir menn hafa. at hann villdi sealfan sik mestan
Rómv226(2010) 8418tígulig júngfrú birtist um nótt konu þeirri, er mesta dygð ok manndóm sýndi þeim aumíngja
GBpD 1835biðr þá drýgja manndóm fyrir skyld herra Guðmundar
GBpD 4722at þu ... syndir manndom ok milldiverk við mik
Agat² 924Þetta mælti hann (ɔ: Jesús) af manndominum, þviat hann veit alt med guddominum
MMA 52325Aðra .ix. uetr var ek iGo᷎rðum. enn i vtlegð. þo at fyrir mann doms sakir goðra hofþingia væra ek þar vel halldinn
ÓTᴵ 2429engan mann dom ne hialp uilldo bygdar menn ueíta þeim
ÓTᴵᴵ 1513fẏrir þann manndom sem hann tok a eíginligan guðdom
Pétr SÁM 1 20vb15hann tok manndom asik ꜳ vo᷎rum timum ok let be᷎razt fra meyiu o᷎r kẏne Dauids
PhJ SÁM 1 86ra27er Þordis ... sa hverr munr var gio᷎r þeira bræðra. þa mælti hon ... Þat legg ek til raðs með þer. at þv synir meira maɴ dom heðan af Þorualldi syni þinum
ÞorvVÓTᴵ 2813manndómr ...
ÞorvVÓTᴵ 2813Manndomsins upphaf
~ lat.Primordia ... generis humani
GenMan 19036 Stj¹ 2516sa hann ... þann fatęka Lazarum ... huerium er hann uilldi engan manndom eðr miskunnar minning her ueita
Stj¹ 15514verandi guð meðr manndomi folginn
Stj¹ 24425heremitinn med sinu huggiædi ætlar til hans at tia honum nockurn manndom
VP764 213Þriðja dag eptir er hann var deyddr einum manndómi, úskǫddum sinum guðdómi, reis hann upp af dauða
Jb 178nu kalladi hann mandom hafa horfit i gud-dom, sidan Christr for hedan or heimi, ok taldi hann nu guds son svo ath eins en eigi mann
Stórþing194 3211ger nu suo uel fyrer þinn manndom ok uoro frændsemi ok fylg at um þetta mal
EgSH1005 78132sidan uar hann her j heimi gud j guddomi en syniligr ok lifande madr j manndomi
ÓTFlat 40416[var. + sa hínn sami gud ... hefir sinn helgann anda sent j þitt bríost. til at byria suo blezsadan mann dom sem þv hefir mo᷎nnum nu tíat j tolu þínne GKS 1005 fol “D²”]
var. SvaðaÓT 1832: GKS 1005 fol “D²”Sá inn sami guð, sem gerði himin ok jörð af engu efni, mátti gera með sínum helga anda, at hans son tœki manndóm af mannligu holdi fyrir utan karlmanns sáð
KlmA 27935finnr hann i sinni þraunging huarki manndom ne formæli byskupsins
Thom² 3909Sua ok sem grædari uor þoldi freistanar anda þa umleitan sidarzta upp ꜳ sinn manndom, sua uard þessi ordræda Heinreks konungs ꜳ sidazta fundi þeira erchibyskups, þuiat ei sauzt þeir sidan i þessi uerolldu
Thom² 42231byz heilagr J. til at hafa þionostu frammi manndoms ok gestrisni vid oss
~ lat.humanitatis atque hospitalitatis
34736 VP 3486hafdi hia ser eitt heimolligt herbergi, ok nærdi hann þar i tilkomande med hinum mesta manndomi
VP 4517hvat mun ek af þeira manndomi ok milldi sagt fá
VP 4593gekk páfinn í mót hánum (ɔ: Amícum) er Constantínus hét, með mörgum Rómverjum ok öðrum riddarum þeim sem hjá váru er hann var skirðr, ok hánum höfðu sýnt mikinn manndóm
~ lat.magna humanitatis auxilia
AmicSpecH 957b2 (XXIII 165) Amic 18730fatękum ueitti hann mikin mandom j olmvsu gerdum
ÓH1 7136allt landzfolk vtan hier tuo riettferduga hertuga Berad og Fabricium er allan manndom hafa at riettendum at fylgia
Adon579 22420eigi hefi ek druckit vit ne einord, at ek hafa fyrir þui latit manndominn ædr saninnde
Hák81 38323⸢mandom [var. manndomi HákFlat 1497]
Hák81 55324vilium ver bidia alla menn þess ... at þer halldit einord ydari ok ⸢mandom [var. manndomi HákFris 1497] vid oss
Hák81 55324so mikit er *mer kvnnigt af ydrum manndom ok orleik at
Vikt 1116offrandi klaustrinu fagrar presentur med fullum goduilia ok manndome
MarE 51516Er henni þa fyst nockurra hæginda leitad, medan nyiuzt uar hennar uesaulld, en þegar leingr profar til, er farinn manndomvrinn
MarE 6335Lysanda kertti mercker uorn herra Jesum Kristum eina personv i tvennre natturv. Log mercker hans gvddom, enn vax manndominn
Thom²y 50324er nu manndomr j at hialpa þer þuj þu ert nu faradr
Vald 5524er nu manndomr j at uerda honum at no᷎ckuru lidj ok aumbauna honum hia hvilur ok gledj er hann hefer veitt þer vm langan tima
Vald 601bidr eg þig at þu leggir allan manndom ꜳ at hialpa þessvm manne vid suo at hann mættj heidrsmadr verda
Vald 607vil ek bjóða yðr ok biðja, at þér takið við fé barna minna ok þeim sjálfum ok fœðið þau upp eptir því, sem yðvarr er manndómr
Gr 28723fyrir allra hluta sakir megtar ok manndomz vizkv og virdingar
DI IX (1522) 10325svo sem avx er iarn med skapte. svo reiknast ok skaptit manndomvr drottins vors. en hann hoggr med guddome
~ lat.ex humanitate ... ex divinitate
4220 Hóm238XVIII 421so mikit er *mer kvnnigt af ydrum ⸢manndom [var. (ms.) mann domi AM 567 VIII 4° “A²”]
var. Vikt 1116: AM 567 VIII 4° “A²” → ms. 1v34var þꜳ drotten Ihesus at sinvm manndome .xiij. daga gamall
~ nty.do was Ihesus na synre mynsdreyt xiiȷ́ daga olt
LegKonnPass ***320a KonReyk 97þo at gvddomvren og manndomrenn. være bader til saman osvndvrskilianleger þꜳ þolde gvddomvren þo avngvar pinvr. nema at eins manndomren er drotten vor hafde
SilvReyk 39629hværr þeira firir sik serlegha hæfir hana (akrtíundina) væitt oss medr milldlæik manndom ok miskunsemd
DN IV (*1328›DonVar 1ˣ) 16311ek mun fylgia honum sem manndómr minn er til
Flóamˣ 2110skulu þit þat hafa fyrir þann manndóm, er þit sýnið mér nú
Knýtl1741ˣ 15318þau iðr, er lengi hofðu þrutnat af þessum oraðum, hliopu ut i liflati þessa ens illa mannz Judas, eptir þvi sem Arrio for i sinum dauða. Var þat sem vert var, at við þa kømi glik hefnd fram, er annarr villdi fara manndominum, en annarr villdi eyða guðdominum
Mthiasˣ 76910má ek ekki með henni búa, nema ek rjúfa trú mína ok svívirða minn manndóm
Trist¹ˣ 1486
cf. simplex dómr (657)
Form.: manndom (23); manndóm (10); mandom (8); manndomi (5); manndominn (4); mandome (4); mann dom (3); manndome (3); manndómr (3); manndominum (2); maɴdomi (2); manndomr (2); maɴdom (2); Manndomsins (1); manndomvr (1); mandomꜱ (1); maɴdómiɴ (1); manndominom (1); manndomrenn (1); manndómi (1); manndomrinn (1); mandomi (1); manndomz (1); manndoms (1); maɴdomr (1); manndomsens (1); manndomrínn (1); manndomínum (1); manndom (1); mann domi (1); Mandomr (1); manndomsins (1); Manndomr (1); manndomvrinn (1); mann doms (1); maɴdoms (1); mandóm (1); Maɴdomr (1); maɴ dom (1);
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr _; Fr4 _; NO; Walter _; ÁBlM _; Bl; WPA _;
Litt.: Kahle 1905 [ASB 11] 281; Seip 1955 205; Sverdrup 1911 [ANF 27] 21; Sørensen 1993 242
Genre. (expected): religious works [rel]: 52 (26); historical works [his]: 15 (17); romances [rom]: 12 (10); legal works [jur]: 5 (9); family sagas [isl]: 4 (12); þættir [tot]: 4 (2); contemporary sagas [bis]: 2 (7); charters [dip]: 2 (7); learned works [div]: 1 (3); unclassified [ ]: 0 (0); legendary sagas [fas]: 0 (4);
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net