á·stundan sb. f. [-ar]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) [e-s / til e-s] stræben, indsats ⫽ pursuit, endeavour
●●● fyrr var skipt rikinu. oc ollu folkeno unndir blandaðan siðafiolda. oc astundan marghra hofðíngia. oc leitaðe viðr þat hværʀ at nema. oc mot aðrum snua velar. oc svik. udyggleik. oc allzkyns illzkur
●KgsFrgγ 14110●●● Þeir er heiminn elska fylgi vtlendvm iðnvm ok astvndan (dyrkelse ⫽ practice) *girzkra iðrotta
Ant 651●●● þessi safnaðr eflðiz dag fra degi af astvndan goðs lifs i gvðs þionostv
~ lat.beatæ vitæ studium
VitAnt 14646 Ant 8114●●● sýnir ljósi bjartara hver hans ástundan var þá er hann vakti, þvíat um nætrnar flutti hann fram sofandi messu embættið svá skýrt ok skilit, at ...
GBpD 165●●● skulum ver með allri ꜳstundan varaz ok viðr sea. at eigi beriz oss sva ill v hamingia til handa. at ver sialfir ... striðímz ꜳ með ofr kappi
ÓTᴵᴵ 1954●●● nv er tími at þu neytir ok niotir hinna sætaztu ꜳ uaxta þinna erfuiðis launa. er þu hefir aflat með þínu nytsamligu starfi ok ꜳ stundan
ÓTᴵᴵ 33513●●● hinn sem meiri mentan enn annat ueralldar láán hefir fengit. þa hafi mikilliga studeran ok astundan til þess at partera hana sua ut af sér. at hans náungar uerdi honum uel uiliandi
~ lat.magnopere studeat
GregHom 110927 Stj¹ 15126●●● Nockurr godr husbondi lagdi sik mikilliga ... til gestrisnis starfs ok astundanar
~ lat.magno hospitalitatis studio serviebat
GregHom 118320 Stj¹ 15234●●● sa madr slæuiz ok ottiz gud drottin ‹sakir› sua lidinnar ok uordinnar hardligrar hegndar. sem hann uill eigi adr ottaz fyrir sealfs hans skylld ok aastundan lofligs sidferdis
Stj¹ 28815●●● gud leit þessa hiartnæmu astundan reinleikans
~ lat.propositum mentis eius pro certamine castitatis
50738 VP 50718÷ honom var sin hegomlegh von at hegoma. sem optazt verðr þeim. sin astundan. er með rangu fara. til litils afla
Menota: 55rb19 BarlA 10018÷ alla mina astunndan. hevi ec vnndir þinní forssio folget
Menota: 100va23 BarlA 19116÷ var hugsan oc astundan er su iðulegaʀ er salinne hagar til mikils hasca. þat er at afla ... fiar oc fregðar
Alex 15417÷ með þessaʀi astundan eignazþu oc auþlaz hæimboð oc samkund hæilagra manna
BarlB 23010÷ Annarr kardinalenn ... hæiter Otho, sa maðr er meirr þionar rangre agirnd en rettre astundan
Thom¹ 1659÷ skolom vér nu mz sannre Guðs ast. ok einkannlígre astundan. hallda oss fra motgerðum við Guð
Hóm671¹ 17220÷ lofva þeir iðn þeira ok astvndan
~ lat.studium
VitAnt 14239 Ant 7417÷ fyrir þat fyrsta, at hans ástundan var full með elsku guðs ok manna
GBpD 1627÷ Nu hefir ek sagt yðr sannan veg, hversu ek hefir gjört, en hver ástundan fylgt hefir verkinu er guði kunnigt
GBpD 9822÷ skal ek allan minn starfa ok ꜳstundan til leggia. ok alldri af letta at boða yðr guðs nafn
ÓTᴵ 15511÷ fyrir goðuilia fulla ꜳ stundan þessa blezaða guðs drottins sendi boða Olafs konungs
ÓTᴵ 2394÷ þeir ... styrkia hann til þers með sinni astundan (vedholdenhed ⫽ persistence)
DI II (*[1281]›AM 350) 21712÷ hafandi ... aaskilnadar studeran ok aastundan fyrir *usundrskiptiligan kęrleik
~ lat.habentes ... studia partium
SpecH 5a34 (I 10) Stj¹ 811÷ manzins aastundan ok uinna ... er at geyma þat ok hirða sem hann helldr upp aa
Stj¹ 3238÷ hafði hann þar til fullkomliga ok aluo᷎ruliga aastundan
Stj¹ 1049÷ [var. + med gvds miskvn ok ǫroggri astvndan ottonis keisara AM 62 fol “D¹”]
var. ÓTᴵ 11616: AM 62 fol “D¹”÷ ef þít heitit vm syslu yckaʀi ok ⸢með gangi [var. astundan AM 54 fol “C¹”, etc.] at varr uili gangi fram vm kristnibodit ꜳ Islandi. þa skulu allir þessir islendzkir menn fara frialsir fyrir oss
var. ÓTᴵᴵ 1658: AM 54 fol “C¹”÷ hreinlifi ok heilog astundan braz honum alldri
Thom² 30811÷ Þeir æru fotbrotnir, handlami, uisnir ædr lasmærir, er þat kosta med allri ꜳstundan at fullgera fystir sins likama
Thom² 3566÷ undrar ek mest astundan ydvars erfidis ok starfs at þer villdvt ... slikar þrautir þola
~ lat.intentionem vestris laboris ac studii
34927 VP 34916÷ mikla girnd ok astvndann hafdi agiętr konvngr ... til þess at setia spaklig lꜹg gudz ok manna
ÓH1 71218÷ ok stẏrkia hann til þess med sinni astundan ok falla þeir þa j þviligt bann sem hinn
Theol AM 672 4°¹ 84v19÷ þá olli því meirr várkynd ok heil ástundan þers sem samsetti
ÆvForm624 428÷ Ek benidict kolbeinsson heillar skynsemdar oc oskaddrar samuizku oc med ollu okrankr j lifinu þackar med aluarligri astundan (/***oprigtighed) hugskotz oc tungu allzualldanda gudi faudur oc syne oc helgum anda
DI III (*1363›apogrˣ) 1852÷ Vel lærðu þér mik í þeirra listum ok meðr mikilli ástundan
Æv⁶³ˣ 17724
2) hensigt ⫽ intention
●●● þvíat atvik ok ástundan dæmir alla hluti, sem ritað er: quicquid agant homines intentio judicat omnes
~ lat.intentio
9739 GBpD 9738●●● verpandi þeim ollum (bókunum) niðr hermiliga. medr þeirri ꜳstundan. at lata gradugan loga gleẏpa þær allar
~●●● saa sem hio᷎rtun sér ma rettliga døma ⸢medr huilikri aastundan huerr hefir hlegit
~ lat.qua intentione
HistSchol 5724 Stj¹ 11913●●● þessa sina astundan klædir erchibyskup med annarligri ꜳsionu, þa er hann flytr uid herra konunginn, at hann muni taka Thomam i sina curiam
Thom² 3072●●● Af þessv ma marka ... med hverri a stvndan hann villdi sina godgiorninga leynda vera lata
ÓH1 7097●●● ganga þeir út af húsinu þegar í stað með þeirri ⸢ástundan [var. ásýnd AM 1010 4°ˣ “e”] at fullgjöra þat er boðit var
Æv²³624 902÷ En medr þvi at hans guddomlig dyrð ser hiartad dæmir hann oll ord ok verk eftir ꜳstvndan manzins
Æv238XXVII 3264÷ ekki er þat mín ástundan, at þyngja fátækan mann með spurningum
Æv²⁴ 9718÷ guð dęmir hvern mann eptir giǫrðvm sinvm ok aastvndan hiartans
ÆvFurs 3139÷ Eigi misgerdi Adam iafnmiok meðr þeirri aastundan etandi fyrr sagt epli. at hann girntiz upp aa guddominn sem konan
Stj¹ 3829÷ ecki gorir þu þat medr þeirri ástundan. at þu hirdir rikr at uera. utan helldr til þess at þu uerdir æigi fatækr ok o᷎reigi
Stj¹ 14329÷ i ollum sinum freistnanum uar þat hans aastundan ok go᷎rd. at hann mætti uita huart hann uæri guds sun edr eigi
Stj¹ 14622÷ Fekk Jacob þessa blezan eptir þi sem hans fedr orð ok orðanna kraptr uar til. enn eigi eptir hans aastundan
~ lat.secundum intentionem
HistSchol 7533 Stj¹ 16632÷ hann (ɔ: Thomas) skilr þui giorr, huerssu ꜳstundan konungsins er *diup ok meinlig kristninni
Thom² 33537÷ med godri a stundan
Anna AM 238 III fol *** 2v
3) [til e-s] lyst, attrå, ønske ⫽ desire, longing, wish
●●● havet enga astundan til heimsins
Menota: 32va20 BarlA 5827●●● Þviat þeir sma konongar er þa hafa sunndr slitit riki þa slita þeir þægar í iam marga staðe astunndan folksens þæss er byggir lanndet bæðe hins rika oc hins urika ocdrægr þa hvæʀr þæssaʀra hofðingia unnder sec vini sæm við ma komazt
Kgs 5237●●● þeirra hiartaligh aastundan uar alla tima til illra luta
~ lat.cogitatio cordis
Vulg Gen 6,5 Stj¹ 557●●● með þui at þat er vꜳr astundan at þeir halldi sik aptr af sinum ofdirfðum firir otta pinunnar ... þui ... endrnyium wer
StatPáll² 7103●●● Sua tempradi hann hirtíng stirdleiksíns sem hann skildi ste᷎t ok astvnndan misgerandi manna
~●●● okkr hefir gengit meir eptir ástundun (ms. ꜳ stundann) en kristiligum kenningum eða rǫksemðum réttenda
Gr 2873 → ms. 52v20●●● Þa svo᷎rudu nær aller, ad þetta være allra þeirra ästundan, sem hann hefde eirn jad
ÁBpˣ 10522●●● þo eg hefdi j fystu eigi fulla astundan eda vilia til at brigda þeirri samkvomu sem mier er einsliga sett j lo᷎gmalinv. þa drozt þad af ockru blidlæti at siduzu j sameiginliga vidreign
DI VI (*[1479]›JS 308ˣ) 24028●●● j astundan hiarta
~ lat.in affectum cordis
10812 (Vulg Psalm 72,7) GlossPsalt 10912●●● fanst alldri med þeim nockur vili eda astundan til yfirbotar
MarD634ˣ 76014÷ ero iafnan með mykylli ælsku. oc kærlleik. i astundan hans miskunnar
Menota: 42va13 BarlA 7632÷ hværvætna þærs er æitt folk er skipt ímarga staðe mæð hofðingia astunndan enda værða þeir sunndþyckir. þa dirviz þægar alþyðan æptir sinum girndum oc brigða þa alugat allum siðum lannzens
Kgs 5325÷ Vnndir þessaʀi astundan fromdu fyrr nefnnd hion hollliga sambud
●Nik Holm perg 16 4° 6v
4) [til e-s] opmærksomhed ⫽ attention
●●● Þessi Cham uiliandi synaz gud manna i milli ok hafandi sina aastundan opt ok iduliga til himintungla gangs ok þeirra natturu
~ lat.astris intentus velut scintillas quasdam ex stellis producebat
SpecH 37b4 (I 101) Stj¹ 1012●●● þat *mætti hræra eda rugla guds mann. af sinni astundan
Dunst 1913●●● mín kæra frú gerir þetta it fyrsta sinn tillæti sakir sínnar tignar ok hæversku þeim konungssyni, er hennar ást vill fá, svá at hann falliz ecki af hennar ástundan
HG152 xvii2
5) fortrøstning ⫽ confidence
●●● oll var von oc a stundan. er enskíss verð
Menota: 82ra4 BarlA 15331●●● þeir sao at oll þeirra von oc astundan varð þeím at hegoma
Menota: 94ra23 BarlA 17833●●● þo at þeer þykkizst til þæirrar tignar eðr hælðr byrdar vsterkir ok væikar herdar at hafua þa skyldo þer þo alla astundan ok traust a þæim hafua sem krossen bar a sijnum ogslum til allra vaarra fræilsis ok hæilsu
DN VII (*[1338]›apogrˣ) 17424●●● allt ma en gud til godz enða læiða. ef traust ok astundan. er a hans vald laght
DN VIII (*1340›apogrˣ) 13635
6) [til e-rs] hengivenhed ⫽ devotion, dedication
●●● Mikla astvndann hafði ‹hann› til gvðs i bænvm ok ǫlmvsvgęrðvm
Bær 1059●●● Skylda vár ok ⸢ástsemd [var. astundan GKS 3271 4° “i²”] sú sem vér berum til alþýðu ríkisins
var. Jb 2934: GKS 3271 4° “i²”●●● gera guds bodord æ med alvo᷎ru hugarins ok hiartans astundan
~ lat.cogitatione vero mentis et animi intentione
48026 VP 4803●●● honum var kunnigt, huersu med milldri ꜳstundan hann þionadi gudi
~ lat.pio ... studio
MirMar1731 42917 MarD634ˣ 82615÷ konongrenn ... lastaðe allavega. kristinna manna tru oc astundan
Menota: 56rb18 BarlA 10217÷ má verða ... at andi minn ok ástundan sé litlu firr altarinu ok embættisgjörðinni en þeirra sumra er þar standa
Æv² 1411●●● lagdi Leifur þar alla a stundan at kenna Haʀallde j þrotter
Hem1010 322●●● Maðr nökkurr ungr var sá er alla ástundan meðr áhyggju ok alla hluti aðra lagði þar til, at hann skylldi vita kvenna slægðir
Æv⁶⁸ˣ 1837
cf. simplex stundan (11)
Form.: astundan (29); ástundan (12); aastundan (10); ꜳstundan (6); astvndan (4); astunndan (3); a stundan (3); astvndann (2); ꜳ stundan (2); astundanar (1); aastvndan (1); ꜳstvndan (1); ꜳ stundann (1); astvnndan (1); a stvndan (1); ästundan (1);
Comp.: hugar- (2)
Gloss.: EJ (cf. corr.); ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb _; HertzbLat _; HertzbTill; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím _; LP _; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH _; AJ _; deVr _; Fr4 _; NO; Walter _; ÁBlM _; Bl -un; WPA _;
Genre. (expected): religious works [rel]: 49 (21); historical works [his]: 11 (13); contemporary sagas [bis]: 5 (6); charters [dip]: 5 (6); legal works [jur]: 2 (7); romances [rom]: 2 (8); learned works [div]: 1 (2); family sagas [isl]: 1 (9); legendary sagas [fas]: 1 (3); þættir [tot]: 1 (2); unclassified [ ]: 0 (0);