list sb. f. [-ar; -ir]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) færdighed, dygtighed, kvalifikation, kunstfærdighed ⫽ skill, competence, ability, proficiency
Þetta hvs var smiðat með męira vitrlæik oc visdom marghattaðra lista oc halæitra haglæik. segir sa er savgvnni hefir snvið til sinnar tvngv af latinv. enn min fafræði kvnni skilia ęða skyra
StjC 56415Engi skal her vera með os, sa er eigi kvɴi nokcors konar list eða kvɴandi vm fram flesta menn
SnE 547burgeissinn ... fer fram i fiallit ok leitar, sem list var til
Mich 69339með bænum sínum ok list heilags anda
GBpD 259hann (ɔ: ǫrn) horfir rett hit gegnzta ok hit beinazta moti henni (ɔ: sólinni) ok blo᷎skrar ekki. Þessa sína list elskar hann sva miok
~
PS 63613 JJ SÁM 1 63ra38Er slikum monnum bezst hent þar, sakir ydvara lista; muntu þar bezst virdr, sem þu kemr med tignum monnum
Orkn 21522●●● kongs son dregr a sig glofana tekr til at leika ... En at lyktadvm þessvm leik leypr kongs dottir vpp or sinnv hasæti sva thalandi eigi er þetta þinn list helldr at kvædi glofanna þeirra er Greca drottning gaf þeir
Gibb 502í einni hörpu, þá er hon er slegin, þrír lutir, þat er list strengir ok hönd
~ lat.ars scilicet cordae et manus
PsTurp 6417 KlmA 27921●●● forkunligri ær su list at standa obrendr ꜳ glodinni enn at firrazt elldinn ok uera uskaddr
Thom² 3086þeir uoru brædr likir i andligri list
Thom² 30925hladinn listum sem hane fiodrum
Rém 25032hon kunni ok allar þær lister sem kuennmanni til heyrdi
SigFót 23312hefer kongsson list til þess at luka lasum
SigTurn 21113Hun var ... kiænn vid alla kvennmannz at-giorve, þat er giorazt ‹ma› med list handana
KirjA 215●●● váru öngvir þar í sveitum jafnsterkir, ok var Víglundr sterkari. Þar fóru eptir aðrar þeira listir
Vígl 7519at hans nafn sé því ágjætara sem hann er ⸢meiri listar [var. margfalldrar gjæzku Holm papp 66 folˣ “a”] yfir aðra menn
Æv⁷⁸624 20421voru þeir skiott med listum leknadir
SigÞǫgl 1303huort hann villde ꜳ sunnd fara og neyta sinnar listar og sundfijme
SigÞǫgl 1312Vallterj uar suo mikill afburdamadur vm allar listir at enngi fanzt hans jafningi til allrar atgerui j þuij lande
SigÞǫgl 1739(proverb.) vanen gefur listena
“Øvelse gör mesteren”, Kålund 1884-1891 [STUAGNL 13] (Ordspr) 172 Not604² 17224Hún mælti: mikit er sagt af þinni list ok prýði, ok vel væri sú kona gipt, er slíkan ætti
HjǪˣ 4701Suipdagur rijdur fyrir kong og kuedur hann vel. Kunni hann ꜳ̋ þui goda list
Hrólfˣ 398fatæk mær, su er ser feck mat ok klædi med list ok erfidi sinna handa
MarD635ˣ 97927Sigrgardr spurdi hvad honum være til lista gefed enn hann qvez vel aka segle
SigrFrˣ 683gaf Bringvet hánum með list af því víni, er drottning á Írlandi blandaði
evt. def. 2 Trist¹ˣ 9818ræðismaðr freistaði þess með allri list at kenna konunginum, hvat hann skyldi rœða til drottningar
Trist¹ˣ 1165Engi maðr í þessum heimi er jafnvel kunnandi í læknisdómi ok allrar kurteisrar listar, er kvennmanni sómir at hafa
Trist¹ˣ 19226
● kvenlig/kvenmannlig list
var iungfruinn hans systir ⸢*kuenligum [Holm perg 7 fol “B”; non emend. kueinngum] listum prydd
Gibb 37hun hafdi numit flestar kuennmannligar lister
Sams 221hennar liki hefer æigi fæzt j allri heims kringlunni at vænnleik ok aullum kuennligum listum
Vikt 3420uar hun prydd aullum kuennligum listum
Vald 5311war og hans systir hladin ollum listum kuennmannligum
SigÞǫgl 17311●●● hun var frid synum og vinsæl og hladin kuenlegum listum
Nit 86þær gathv honvm hverrgi af rettvm veg vikit hvorcke j hvg ne hiartta. med þeirra qvenlegre list
LazReyk 18625vel kunnandi vmm alla hlute, og allar kuennligar lister
DínDrˣ 510hon var fríð kona sýnum ok vel at kvenligum listum búin
Flóamˣ 2129hún var prýdd öllum kvennligum listum
HjǪˣ 45313
● með list
vinnum þetta einvigi með drengskap. oc fœri nu huargi aðrum i brigzli sina œtt. En suarar þiðrecr konungr. Engi man bið ek mer liðveizlu i þessu einvigi. oc þat vil ek vist vinna með list oc drengskap
Þiðrᴵᴵ 3249●●● Hon (ɔ: Bifrǫst) er með iii. litvm ok mioc sterk ok ger með list ok kvnnattv meiri en aðrar smiþir
SnE 1917hann hafdi med sinni list ok rꜳdleitni vnnit Lunduna borg
ÓH1005 68310
● með mikilli list
maþr var enn kvrteisasti. oc lec marga leica meþ mikilli list
Mork 1405en þa er eigi skal fara með hann a sæ, þa er hann gorr af sva mǫrgvm lvtvm ok með sva mikilli list, at hann ma vefia saman sem dv́k
SnE 485ser kongs son þar eina kerru med faheyrdum hagleik giorda hun lek a hiolum med mikelli list
Rém 5932Hún (ɔ: kerran) var gør á járnvǫrðum hvélum með mikilli list
Rémˣ 615
● nema list
vist erttv kurteiss riddari oc þu namt goða list a unga allðri
evt. def. 4 Þiðrᴵᴵ 981hann kunni morg braugd kyndug ok margar lister hafdi hann numit
def. 1/3/4 Sams 73nema listir ok atgervi
evt. def. 4 KirjA 1322Var hann þar lengi, og nam alls konar [var. + fræde og AM 590 a 4°ˣ] listir af Mágus jarli
evt. def. 4 Mág² 14028at kongs sonn mundi lijstir og jþrottir nema
SigÞǫgl 13518er Haʀalldur lek j þrotter firer monnum þa undrudu aller huar hann mundi numit hafa slikar lister
Hem1010 328
● riddaralig list
hann þottizt mundu betur fær til bardaga en þu ok suo betur buinn at aullum riddarligum listum
SigFót 24126hann er um fram flesta alla konga sonu um riddaraligar lijstir
SigÞǫgl 12516fimur og frækinn vid vopn og allar ⸢jþrötter [var. ryddaralegar lyster, hann var Holm papp 1 folˣ “C”]
var. DínDrˣ 57: Holm papp 1 folˣ “C”●●● tök hann þä ad nema allar riddaraligar lister, ad skiöta og hæffa huad hann villde
DínDrˣ 713
2) magi, trolddom, magisk kneb ⫽ magic, sorcery, magical trickery
ec kann sua margar listir oc brogð, at þa er min er vanligast gǽtt, þa skrep ec i brott
ElisA 6413vil ek fa til eina list þa ær ekci mun til saka
HákEirsp 49730enn með þvi at ek vil konvnginom gott þa vil ek fa til eina list. þa er ecki skal til skaða
HákFris 41320ek skal læita við at fyrirkoma þvi raði. oc þo meðr þeirri list at ęngi skal vita at ek drepa hann sialfviliandi
StjC 46628let hann giǫra einn gamm af brendu gulli, þann sem með vskilianligri list syndiz flivga fyrir þersv tialldi
ClarA 1015I medal Finnanna var einn Finnuʀ svo frodur [ok kenn i] fiolkunnigri list, ath ...
Jart194 5725●●● tók hann þá til listar þeirrar, er haft hafði Ketill hængr, faðir hans ... at hann dró upp segl í logni, ok rann þegar byrr á
GrL 15222En fyrir þui at ek vil konginum gott, þa uil ek fa til eina lijst, þa ecki skal til saka
Hák81 33525leitar nu uit epter fremsta megnne ok ollum sinum taufrum ok listum er hun kunne at koma j burt þessu jlla jarnne
Rém 9034hafdi (Dimus) ok list til þess at mega synazt þeim likr s[em] hann uilldi
Vikt 2215●●● þat war hinum meira brodr til lista gefit at hueriar sotter suller edur wó mein sem woro þa batnadi þegar sem aa tok ok yfer saung
evt. def. 1 Vikt 422Þier aabyrgi ek broder ef drottning deyr ‹af› þessi vanheilsu ef þu villt eigi hiaalpa henni wid med þinum listum
evt. def. 1 Vikt 4221var þetta leikit með list ok kuklaraskap
Mág² 12420Ek vil segja yðr þá eina list, sem þér ok engi yðvarr maðr hefir geymt, at þessu landtjaldi fylgi
KlmBˣ 2172
● list ok/eða vél [e-rs]
mun þessi lvtr þiccia tortryglir oc oliclir oc vndarlegr a ǫllum þeim londum er eigi vitu menn m[eð hverre] vel eða list slict ma vera at ...
●KgsFrgα 13323en ef þat er gort með list ok væl, þott þat syniz litit, þa kemr þat band eigi a mina fætr
SnE 3628ef þu mêttir þetta undr af rada med þinni list eda uiêl þa gior sua uel
DínDr 4028fyrst fiorir hrijngar med gull geruer med mikille uel og lijst
evt. def. 1 SigÞǫgl 23410
3) list, snedighed, kneb, trick ⫽ cunning, slyness, trickery, trick
sva skallt þv vera vrugr oc vrædr firir hans list. oc lokkan. sem leon firir sma dyrum
BarlA 333þægar er hvæʀr litr a sialfs sins list og slœgð þa værða of gangse allzkyns ugefor í þvi lannde. aucaz manndrap oc sakir. þa værða konor sumaʀr hærnæmðar oc nauðgar tæcnar en sumar velltar mæð brogðum
Kgs 5328●●● En mæðr þæssaʀri list villdi dauid lœyna glœp sinum at þægar er hann vissi at Bersabe var mæð getnaðe kona urie. þa sænnde hann æpter uriam oc villdi sia við manndrapi oc villdi at hann sialfr ætte lag við kono sina. oc væri hanum sia getnaðr--- keɴdr
Kgs 10839skal ec viðr leita at firi koma þvi raði æf ec ma. oc þo mæðr þeiʀi list at ængi skal vita at ec dræpi hann at vilia minum
Kgs 11123ok hvgsar optliga, með hverri list hann mvn fa brott tekit meyna af klꜹstrinv
Mar655XXXII 58121●●● Her hia fram kostar uvinrinn ꜳ með allri list ok lymsku
Mich 68328treyst er ok ꜳknuit meðr allri list ok klokskap, ok sitia ste‹i›nar sem aðr
Mich 70637öll sú sæmð er hann þóttiz þegit hafa var eingi hlutr nema reykr ok kuklaraskapr, at fyrir list mætti prófaz hvílíkt hjarta hann bar fyrir innan
Æv⁸⁷ 2634vannz þat fyrir list, at þik beiddi vökunnar framarr en mik
Æv⁸⁷ 26530þetta goðz skal allt vndir hann bera. Ok þar finnr hann til þa list. at hann tekr .íȷ́. silfr bolla af sialfs síns eign. ok skẏtr nidr ihuarntueggja packann
~
PS 68620 JJ SÁM 1 75ra38hans at freista med tálsno᷎rum sinnar ⸢listar [var. velar AM 234 fol “C”; sinna vela AM 232 fol “B”]
~ lat.suæ artis aut sceleris
36232 VP 36312villdi hann eptirleita medur list, hwat er wæri wm hans hag, ok let gefa honum win ath drecka, suo ath hann yrde druckinn
Sv81 727gio᷎rla veit ek jvngfrv at med ydarri list kom ek hingad
PartA 304ser Sigurdur ath þann mann getur hann eigi fyrir komit vtan med nockurre uel edur list
SigÞǫgl 21426þꜳ hof hann vpp adra flærd og list til at fyrer koma brodrnvm
evt. def. 2 JerReyk 24616ok hugdizt fagnadarlaus med nockurri slægd ok list skulu gera mega
MarD635ˣ 9982hann fann list ok lygi sér til hjálpar
Trist¹ˣ 667fór öll ráðagörð þeirra með list ok leynd samþykkiliga, svá at engi var þess vitandi, utan Bringvet
Trist¹ˣ 10315kenndi hón henni þá góða list, hversu hón skal svara konungi um þat, er hann vill Tristram braut reka
Trist¹ˣ 11715Þá kvam Ísodd kona hans til hans, sem af illri list hugsaði
Trist¹ˣ 19625
● með list
einn veiði maðr. tok einn fugll með list. þann er heitir filomena a latinv. en a norreno heitir susvort. sumir kalla oc niktigalo
BarlA 3024●●● Hvart hyɢɢið er manne nockors at auðnara. at hann fae knuta þessa leyst. eða viti með hverri list þeir ero saman riðnir ... bregðr siðan sverði oc høɢr isvndr knutana
Alex 215
4) videnskab, kunstart, kundskabsgren, studium ⫽ knowledge, art/skill, field of study/knowledge
●●● List þessi heitir algorismvs. hana fvndo fyst indverkir menn
Algor 4172Ok sv list til at. finna fingra margfalldan. sem ritat er fyʀ
Algor 42327ǫll ær æin ⸢listin skalld skapr sa [var. maals listín, sv AM 242 fol “W”], ær romverskir spækingar namv i athænis borg a griklandi ok snerv siþan i latinv mal
Gramm³748 6011hann fann ok margar lister þær sem aðr hofðu æigi fundnar uerit
SnEW¹ 427er þessi hinn froði meistare kom heim reyndi hann list sina enn af nyiu
JBpB(2003) 7510hann hafði sua huast næmi. at þa er hann ... heyrði at klerkvm var kend gramatika ... Lodðe honum þat sua I eyrum at hann varð hinn mesti Iþrottar maðr i sagðri list
JBpB(2003) 8214●●● Abram lærdi egiptzka menn upp aa astrologiam ok arithmeticam. af huerium listum er þeir hofðu adr litla uissu edr o᷎ngua
Stj¹ 10615huerr er yfir meistari er ok hofut smidr ok upp haf allra listanna i uero᷎lldinni
Smíð 618sakir þess at hann var ekki skalld ok hann hafde þeirrar listar æigi feingit fek hann ekki kuedit
ÞorlJ 21435er hann til bækr setr ... ath svara ok spyria af siaufaldri list, ok til feingin sa vildazsti meistari
ClarB 135Sidann setti hon fram fyrir hann latino bækr sem hon atti ok ꜳ voro margar listir. þessi hinn fyrsta er gramatica het
MírmA(1997) 315●●● ‹M›Arger fyre menn og froder meistarar leitvdv ꜳ̋ marga vega lister og fræde saman ath setia epter komandi monnum til minnis og skemtanar
Adon 692þa ⸢list [var. iþrott SÁM 1] er rethoricha heitir. hon kennir malsnilld alla
~
PS 5731 Pétr AM 621 4° 25r26●●● hann for yfer .vij. lister liberalis
Thom²y 5029hann kunnj allar tungur at tala ok suo listir at eingi uar honum jafn
Vald 537eftir þeiri list sem keɴir at rannsaka natturligt edli ymisra hluta
Physiogn435 9527●●● sjau eru listir ok sjau dygðir ok sjau leikar
Æv⁵⁷ˣ 1723
● bóklig list
Somu leid fe᷎r þat ef ofrodr madr i bokliga list. ber sik medr dio᷎rfung til nockurs nyrs framburdar ok letrligs setnings
~
HMSᴵᴵ 5018 Nik Holm perg 16 4° 1r13hon hafdi numit allar bȯkligar lister þær er meistarar mȧttv henne kenna
Adon 7716hin ytri mork bera þat eina, sem natturliga er i fært likamanum, sem er fysi reidi ok brædi, enn ecki þat, er madrinn ma med hugarastundan numet fꜳ, sem ero bokligar listir
Physiogn435 10515bókligar listir, sund ok tafl ok at leika á handsöxum
Blómstrˣ 311hun hafdi so vel numid allar 7 bokligar lister med øllumm greinumm sem aff sierhuorre list mä giorast, edur greinast
DínDrˣ 1214
● klerklig list
hann var hinn visazti maðr a klerkligar listir
ÞBpB 25018hvarki mællti fyrir mer gnott klerkligra lista edr natturugio᷎f hiartaligra vitzmuna ne lofligr vitnisburðr fyrirfaranda lifs
JBapt²B 84915●●● Þesse Arne ... acktade mio᷎g jmisslegar j þrotter, hagleik og ä skurd, og allt trie smyd, ryt og boknam, og allar klerklegar lister
ÁBpˣ 57
● list ok vísdómr
allar ueralldligar listir ok uisdomr. huart sem helldr er þat i handauerkum eðr bokfrødi
def 1/4~ lat.sæculares artes
SpecH 23a28 (I 57) Stj¹ 4610adr hafdi hann af sinni list ok uisdomi nockura kenning edr skilning
Stj¹ 10412
5) høflig/høvisk adfærd ⫽ courteous/appropriate conduct
● list ok kurteisi/kurteisa
siglir hann af hafeno i fiorð nockvrn með mikille list oc cvrteisi
ÓTOddS 4619●●● Þikkir landz mǫnnvm mikils vm vert list ok kurteisi þersara manna ok fra bęra heverskv
ClarA 1113[var. konvngr ... lęrdi hann at list ok kvrteisi ... vígfímí ok allz hattar iþrottvm AM 62 fol “D¹”, etc.]
var. ÓTᴵ 1044: AM 62 fol “D¹”fannzst mikit um list þa ok kurtæisi þa er þar var aa o᷎llu
RauðFlat 29329þat var allra manna mál, at öngvir menn væri jafnvænir sem þau Víglundr ok Ketilríðr á Íslandi þeim samtíða sakir lista ok kurteisi
Vígl 7925hitt viljum vér segja, at hún bar list ok kurteisi um fram aðrar konur ok meyjar
Mág² 1374géngu þá hœverskar jungfrúr í vígskörð at sjá þessa lyst ok kurteisi
Blómstrˣ 2913biðja þeir hertugann at fara með sér á Blómstrvöll ok sjá þá lyst ok kurteisi sem þar er
Blómstrˣ 4615tekur (hon) vid honum med allri list og kurteysi
Hrólfˣ 312●●● Tekr hann nú við þeim með mikilli list ok kurteisi, því at þeir váru allir kurteisir
Rémˣ 712Stígr Rémundr nú upp á sinn hest með mikilli list ok kurteisi ok ríðr út af borginni
Rémˣ 612segir, at þeir skuli ganga með sér til skemmu konungsdóttur at sjá hennar list ok kurteisu
Rémˣ 3355
● með mikilli list
flere exx. under list ok kurteisi/kurteisa
Olafr fagnar honum vel oc með mikilli list
ÓTOdd 2417svaf hon hia honvm oc vermði hann oc þionaði honvm með mikilli list oc hæverskv
StjC 54819
6) (sindrig) maskine ⫽ (ingenious) machine
or tre kastalum eða or stæghum eða æinni hvæʀri þeiʀi list er a hiolum stænndr
Kgs 6329●●● hafði til búit allar þær listir ok smiðvélar sem höfðingjum er títt at vinna borgir með ok kastala
KlmA 27031allar þær listir ok smiðvélar sem höfðingjar eru vanir borgir ok kastala meðr at vinna váru vel ok listuliga til búnar
KlmBˣ 15129
II. (y. isl.)
Form.: list (77); listir (14); listum (13); lister (12); listar (7); lista (7); lijst (2); lyst (2); listanna (2); lijstir (2); lyster (1); listena (1); List (1); listin (1);
Comp.: bar·daga- (4), bóka- (1), bók- (14), fítóns·anda- (4), fjǫl·kynngis- (1), flagð·konu- (1), for·tǫlu- (1), galdra- (10), galdr- (1), glímu- (1), hag·leiks- (1), hof- (1), hǫfuð- (12), hǫrpu- (1), klerk·dóms- (1), klók·skapar- (2), kven- (1), kven·manns- (2), latínu- (1), letr- (1), lǽknis- (1), lǽr·dóms- (2), mál·drykkju- (1), máls- (1), mál·snilldar- (5), menntanar- (1), musica- (1), organs- (1), riddara- (2), sarasína- (1), simfóns- (1), steina- (2), stjǫrnu·bókar- (1), stjǫrnu- (4), sǫng- (6), sǫngs- (1), tǫlu- (1), veraldar- (1), viðr·lǫgu- (1), þrǽtu- (1)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer; Anm _; Bin; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN; AH _; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM ¹list; Bl ¹list; WPA _;
Litt.: Bjorvand 2018 [MM 2018] 4; Höfler 1931 [ANF 47] 278; Hødnebø 1966 [KLNM 11] 45; Kalinke 2009 [ScriptIsl 59] 15; Marstrander 1930 (Varnum) 363-364; Sverrir Tómasson 1988 [Rit 33] 150
Genre. (expected): romances [rom]: 63 (14); religious works [rel]: 36 (37); historical works [his]: 15 (24); learned works [div]: 8 (4); legendary sagas [fas]: 8 (6); contemporary sagas [bis]: 5 (10); family sagas [isl]: 3 (17); þættir [tot]: 3 (3); unclassified [ ]: 1 (1); legal works [jur]: 0 (13); charters [dip]: 0 (11);
EÞJ (red.) — August 2012
TW (eng. def.) — January 2020
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
lindalfr - litr
línús - lítt
lá - maðr
...
...