liggja vb.
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
A.
1) [í e-u etc.] ligge (i hvilende stilling), ligge ned, blive liggende
Lǫ́gom ver oc erom up réister
~ lat.Jacuimus
PsAugSerm 197970 HómÍsl¹⁷(1993) 25v23leto hann þar liɢia halfdauðan
ÓH 6537Nv kemr [Tindr(?)] þar sem Þoroddr la ok ser at hann var lifs ok hꜹgr hann þegar af honum hꜹf[uðit]
Heið 9520þar liggr hann til ragnarꜹkrs
SnE 3723En er kom at dagan, þa geck Þoʀ vt ok ser, hvar lá maðr skamt fra honvm i skoginvm
SnE 5022varð hann reiðr, greip þa hamarinn Miollni tveim havndvm ok steig fram ꜹðrvm fǽti at þar, er Skrymir lá, ok lystr i havfvt honvm
SnE 522liggr (Þórr) nv ok gætir, ef Skrymir sofnaþi *enn fast
SnE 5217þar liggr hann i bavndvm til ragna rꜹkrs
SnE 705leggsk hann þá niðr í runna nǫkkura ok liggr þar um stund
NjM 2152Þeim Ioni var skipað i eina hvilv badvm innar af seti, en þar gegnt i annarri stafa-huilu la Hafr rada-maðr
StuᴵK 3554drotning mun liggia a golfui ok verda æigi lettare
ÓGeir1005 7189letu hann þar liggia halfdaudan
ÓHFlat 38733hann uillde geta ort lofkuæde nokkurt vm haugbuann ok talar þat iafnan er hann liggr a hauginum
ÞorlJ 21434hann liggr a hauginum ok hefir hina so᷎mu idnn firir stafnne
ÞorlJ 2152vildir þú en versta kerling liggja lengr ⸢til þessa óráðs [var. í þessu óráde AM 590 a 4°ˣ]
Mág² 5625eg þottizt liggia j pallinum
LBpA 1377Enn fostrv Ypolithi Concordia fvndv þeir ecki þviat Valerianvs hafdi kastat hennar likam j einn divpan og fvlan pytt er fvllr var af ohreinende og lag hennar likame þar nockvra stvnd adr enn hann fanzt
LaurReyk 2678þar sem biskvp lagh
ServReyk 1994Enn j þessv kom ein mikil avrnn og flo beinnth þar yfer er biskvpenn lꜳg
ServReyk 1995
● liggja á (...) bǿnum ligge/knæle i bøn
þá lágu allir á bœnum, en byskup stóð fyrir alltari
MarS 1523allir, þeir er hia stodu, lágu ꜳ heilo᷎gum bænum
MMA 54211henn geingur at kirkiu og sier þar morg kerti brenna og lagu þeir þar a bænum Aslakur og Biornn
Hem1010 2813
● liggja fallinn
1) ligge død
er þar haugr hvarstveggia þeirra a brecconni sem þeir lagu fallnir
ÓH 1416ok er at gangr þeira langr ok harðr. ok lykz með þvi at hvarir tveggiv erv sva þrair ok kappsamir ok micklir firir ser at þvi liggia þeir allir davðir at skilnaði
Heið 9320er þar haugr hvarstueɢia þeira sem þeir lagu fallnir
ÓTᴵ 198er þar haugr hvárs tveggja þeira á brekkunni, sem þeir lágu fallnir
Hkrᴵˣ 16317
2) vælte omkuld
Keisari hratt drottningu fra ser, sva at hon la fallin a golfinu
Mág¹A 76laust hana svá mikit högg með lófa sínum í reiði á kinn hennar, at hon lá þegar fallin
Parc 824drap fótunum í þreskǫldinn ok lá fallinn ok komsk seint upp
Gr 8316
● liggja á grúfu [á e-u / í e-u / yfir e-t] [(frammi) fyrir e-m/e-u] ligge på maven, knæle foroverbøjet
la Saul a grofv yfir kęsio sina
StjC 49524komz hann aa bak ok keyrdi hestinn vnndir Bergi, en hann la aa grvfv i savdlinvm; bar þa sua upp aa leitit
StuᴵK 3768Dagon gvð þeirra ⸢grvfði a golfi [var. laa aa grufu AM 226 fol “A”] frammi fyrir o᷎rkinne
var. StjC 43533: AM 226 fol “A”þetta et ogurliga dyr la ꜳ grufu ꜳ iarngrilli underligiandi glodum
Dugg681a 761Búi gekk þá inn í hofit; hann sá, at Þorsteinn lá á grúfu fyrir Þór
Kjaln 151þar lꜳ einn madr ꜳ bæn sinne ꜳ grvfv
JGullmReyk 17513hrýgja hverjum ofan á annan, ok eigi gefa þeir gaum at, hvárt þeir liggja opnir eða á grúfu
KlmBˣ 25937
● liggja á kafi ligge dybt nede (i sneen)
● ‖ præs. part.: liggjandi liggende, som ligger
at vega eigi at liggjandi mǫnnum ok vega skammarvíg
NjR1908 38022Steinþorr kuez ekki uilldu uinna at liggiandum monnum
EbWolf(2003) 21111Eigi spyrr þú þessa af því, at þú hafir eigi áðr ráðit fyrir þér at vega eigi at liggjandi mǫnnum ok vega skammarvíg
NjM 4179fann hann þar mann æinn i skoginum. þar sem þykkazr uar liggianndi
BarlC 2094En þat er alsagt at þeir vagv at honvm líggíanda ok ovǫrvm ok svikv hann j trygd
NornÓT 314Broder hans ... leytadi hans þegar og fann hann liggiandi j sialfs syns blodi
ÞBpC³ˣ 35326
2) [af e-u] [í e-u] ligge i sengen, ligge syg (i sengen)
Ef grið maðr liɢr af vercom oc a bóndeɴ cost lengr er hiɴ hefir legit hálfan manað hvart hann vil
GrgKonᴵ 13419Ef griþ maðr liɢr vm engi verc .iii. daga hvart sem hann liɢr samfast sva eða eigi oc scalat boandanom tígla þat
GrgKonᴵ 1354ef hann liɢr i hælsótt nema erfingiar lofe
GrgKonᴵ 2469⸢Ef griþ maðr liɢr af [var. Nv liɢr maðʀ fra GrgStað 2712] vercom sinom. oc scal boandenn hafa hann hálfan manað
GrgKonᴵ 1345oc sva ef hann liggr i helsott nema erfingiar lofe
GrgStað 8321þa lá Ragnilldr oc scylldi lettari verþa oc var allþungt halldin
SteinÓH 3768ef hann (ɔ: leigumaðr) liggr lengr (sjúkr) þa skal meta verkation oc mat þann er hann neyter ella fare a henndr frændom
Járns 2985Konungr bað vekia hann, ok kvað til mundu bera fleira enn svefn, er hann la lengr enn aðrir menn
Orkn325I 10410Eysteiɴ erkibyscup. fecc vanheilso þegar um hꜹstit oc la um vetriɴ til þes er leið iol
Sv 1143þá er várar, skalt þú kasta á þik sótt ok liggja í rekkju
NjR 254Hann liggr sjúkr heima í búð
NjR 13114Konvngrinn la lengi. ok sva sem a leið sottina minnkaði storom megin hans
HákFris 3976Helga tok þa ok þyngd ok láa þo eigi
Gunnl 596tekr hann sótt ok lá mjǫk lengi ok fekk alla þjónostu
Laxd 2892þat sumar tekr Bersi sótt ok liggr lengi sumars
Laxd 9419var forbeini léttr um kveldit, þvíat sumir heimamenn lágu, en sumir litlu betr
GBpD 8020Kongrin la leinge, ok sua sem a leid sottina, minkadi storum megn hans
Hák81 3094Síðan fór hann í sængina hjá henni ... hann kvað hana eigi til einskis skyldu liggja ok bað hana fara vel í rúmi ok láta sem hljóðazt ok liggja sem hann skipaði
var. BósC 3932: AM 577 4° “D”mun ek i stad græda þik ok alheilann giora af þessari þinni likams sott, sem nu liggr þu i
MarE 5516Hann hafdi legit .vi. ar i reckiu
~ lat.sex annis lecto decubuerat
HelChron 10146 MarE 6479spurde (hann) hui helga lægi þui hann uísse ecke uon uanheilsu hennar
Harð 13120litlu sidar lagdiz hann j rekkju, ok la miog leingi um haustid
Hák8B 18833hann hafdi feingit leyfi til at koma j þat herbergi, sem erkibiskup la j sinvm sivk dome
LBpB 5328Bergr tók sjúkleik um vetrinn ok lá lengi ok var at kominn bana, ok batnaði er á leið
StuᴵᴵR11127ˣ 14121hann hꜳttadi alldri, firr-enn þridiungur var af nott, enn lꜳ allt til hadegis
Fljˣ 547hrijngur kongur La skamma stund, og sem hann andadist, vard hrygd mykil epter hann j rykinu
FriðAˣ 3615Órækja tók um várit handarmein ok lá lengi
StuᴵR8ˣ 48114Lítlu síðarr segir Þórðr, at svifi yfir hann. Var honum þá fylgt til hvílu sinnar. Tók hann þá sóttinni svá fast, at hann lá skamma stund, ok leiddi hann til bana
StuᴵᴵR11127ˣ 3016
● liggja í sárum ligge syg med sår
Sar Þormoðar hofdvz illa, ok la hann xii manadi i sarum
FbrHb 1779hann la i sarvm i Jezrael
StjC 62510Þorolfr ok Barðr lagu i sarum
EgM(2001) 133Hallsteinn lá í sárum ok lézk, áðr þeir Ǫnundr sigldu
Gr 1924Eilífr Torfason lá í sárum lengi ok varð þó grœddr
Vápnfˣ 6222
3) ligge begravet
nú liggr hann á Elgiosetri, þvíat þat þótti fallit, at hann fylgþi kirkio þeiri, er hann hafþi látit gera
Ágr 423nv liɢr hann at Elgesętre. þvi at þat þotti fallit at hann fylgði þeiri kirkio er hann sialfr hafþi latit gera
Mork 2849her liɢr Pallas með sið sinvm svn Avandri konvngs ok hætti
Bret 23711Biorn konvngr liggr i Farmannzhꜹgi a Søheimi
HkrFris 5934liggr hann fyrir Mariu alltera j framkirkiu a Breidabolstad
AnnL 26633Obitus fru mildridu a klaufastodum er ligger at predikara .j. oslo innar .j. skrudhusinu firir altareno
Kal30 887hann liggr í Brúnahaugi undir Vǫrðufelli
Flóamˣ 279Obitus domini Vilchims episcopi Skalholltensis ... liggur hann j Biorgvin
AnnLy 28731
4) [e-u / með e-u] [í e-u etc.] holde sig i ro, holde til, opholde sig, hvile
aþrir varþveittv scip þeiʀa viþ vikingom ef þar lago við land oc hęrioþo
Nik655 57Nv cømr Haralldr konvngr til aqveþinnar stefno þeira konvnga við sinom her. en Sveinn liɢr sinom flota svþr viþ Sioland
Mork 1626hann lagði allt upp til Sigtuna oc la við fornu Sigtunir
ÓH 3630fluttuz a smabatom foro um nętr en lagv um daga
ÓH 35811þangat sem hafnir þęr ero er haɴ ma liɢia flota sinvm
ÓH 4414byðr hann at liðet scylde liggia vapnat vm nottina
Alex 6813þeir hꜹfþv allz .vi. tige scipa oc lagv á vatne albvnir sem til bardaga
Jvs291 193liɢia (þeir) þar á vaginom ꜹllom flotanvm
Jvs291 10515hann liggr v́t við ꝍxney halfan manvð sva at honum gaf eigi i bro[tt]
LaxdE 3276baþ menn vera vara ok geta sin vel ok liggia hveria nott a skipum
Orkn325I 2846Oc siðan samnadiz saman lið ok mikill afli ok la hann i Veggiaðar svndi
ÓTOddS 418konvngr ... kannaði liþ sitt. ok sagði hver skipan a skylldi vera. at kꜹpmenn skylldv liggia hverr i sinni skytningsstofv með vapnom sinom. enn konvngsmenn i konvngsgarði
HákFris 50034Lago langskip konvngs með endilongom bryggiom
HákFris 5013Þú skalt liggja í lopti hjá mér í nótt, ok vit tvau saman
NjR 154suðr til Danmerkr, ok liggr úti í Eyrasundi. Hann var útlagi bæði Danakonungs ok Svíakonungs
NjR 174Skalt þú þá ríða heim suðr, ok ríða jafnan um nætr, en liggja um daga
NjR 6227Grímr ferr nú með þeim Oddi þangat á eyna, sem þęir Guðmundr lágu tveim skipum
ǪrvS 215en er hann kom firer Elfina þa lagu þeir þar ok biðu nætr
EgM(2001) 2626þeir ... lifdu sem eínn fenadr. ok lagu þar sem þeir komu at kuelldi
Rómv226(2010) 196‹N›v er fra þvi at segia, er þeir Kolbeinn laagu eptir aá flóanum
StuᴵᴵK 771Siþan taca þeir til *segls, sigla siþan til Grims-eyiar oc liggia þar vikv
StuᴵK 2691hann lagði til hafnar ok la þar vm hrið
ÓTᴵ 16110konungr sagði, at bærinn brann í Gizka; ok hét á menn, at til skyldi fara; ok kvað þat eigi standa, at menn lægi svá, ok færi eigi at bjarga bænum eðr mönnum, ef þyrfti
MLag 36313þar liggja þeir Guðmundr tveim skipum
ǪrvM 2015hann laa vedrfastr i ey þeirri er Dollz heitir
OrknFlatᴵᴵ 44126æitt sinn er þu hafdir farit kaup ferd ok latt uit Sams ey nockurar nætr þa var ek þar fyrir
HróF(2019) 7210Liggr þar nú hvert skip, sem komit er
FlórKon 1381Villdi kongr ecki, at hann væri j landino. Hann var þa j Biorguin ok ⸢la [var. var HákFlat 1202; varðveitti sic AM 42 folˣ 147r2] jafnan j kirkiu
Hák81 49826Þessi bref komu til þeirra, er þeir lagu vid haf, ok foru þeir eigi at sidr j banni kongs
Hák81 50019þau (ɔ: skipin) woru sollin ok legid ꜳ watnni allan wetrin ꜳdr
Sv81 21415Magnus konungr lꜳ skipum sinum vid Skaney
MHFlat 28721geingr hvn j þetta hvset er Gregorivs var vanvr at vera og hvlde sig þar vnnder becknvm. so hann skyllde ecki siꜳ sig og lag þar allt þar til at hann kom efter ueniv sinne
GregBpReyk 1830kvað þá óvitrliga gera, lágu þar ok gerðu ekki þat er framkvæmd væri í, ok Þórð bæri undan ok alla þá er nǫkkut mannsmót væri at
StuᴵᴵR11127ˣ 258er Kolbeins-menn gengu upp á skip Þórðar, þá gerðiz þeim ávint, er næstir lágu
StuᴵᴵR11127ˣ 703er þeir lágu við Hamarseyri, orti Bjǫrn vísu
BjHˣ 12313þar lagði Bjǫrn skipum sínum. Þat sama kveld kom Þórðr við eyna ok lá þar skipi sínu um náttina
BjHˣ 12717skal þessi olmussa gefast þeim sem j bui liggia. og luka ei seinna enn j fardogum
DI VI (*1477›apogrˣ) 1068fleiri ... liggia nott med deghi j. moðe oc moðes husum, tempranðe hwarke sik med dryken, ne drykkin med sik
DN IX (*[1339]›apogrˣ) 1341Þeir Droplaugarsyner ... budu honum þar ad liggia og urdu fegner fostra sijnum
Fljˣ 5616hann lá með skipi sínu í Stíflusundi
Hkrᴵˣ 829Óláfr konungr lá skipum sínum í Nið
Hkrᴵˣ 38111Magnús konungr ok Haraldr konungr lágu í einni hǫfn
Hkrᴵᴵᴵˣ 1138sjá þeir, at Haraldr hafði lagit í konungs-lægi ok hann ætlaði þar at liggja
Hkrᴵᴵᴵˣ 11315flýðu þeir brot á skóga ok lágu lǫngum á eyðimǫrkum
Hkrᴵᴵᴵˣ 48217Þórdís fór ok vestr í fjǫrðu, ok er hon kom í Saurbæ, fæddi hon þar barn á Staðarhóli ... Hon lá þar þrjár nætr ok fór síðan vestr ok heim á Mýrar
StuᴵR8ˣ 44926þeir lágu uppi á Rauðahjalla yfir Kaupangi, ætla þeir ... at hlaupa þegar ofan á flokkinn, er þeim þætti færi á vera
StuᴵᴵR11127ˣ 26418Einn dag mælti konúngsson við föður sinn: svá lízt mer ... at lítill frami muni þat fyrir mér, at liggja heima hér hjá yðr sem múnkr í klaustri eðr mær til kosta
SǫrlaStˣ 40919
● liggja um/við akkeri/... ligge for anker
ef þeir liggia uið afkeri
BlFar 28116En kavp-menn voro vt við Sel-eyri ok hofdv þa hvert fat a skipi, oc lavgðv vt i alin, oc lagv þar vm strengi. Stvrlv-synir lavgðv at framan ok villðv hoggva strengina, en kavpmenn hofðv reyrt iarni við strengina oc vorðvz drengili‹g›a með skotvm ok grioti
StuᴵK 27217ef þeir liggja ⸢við [var. um AM 346 fol “o”] akkeri
Jb 2499let kongurenn brenna Luseyre, og siglde sydann j Refs hala diup og la þar nær v vikur umm ackere
ÁBpˣ 17319lagu vm ackeri eigi allnær skipi þorgeirs
Fbrˣ 11222
● liggja liði sínu ligge med sit mandskab
Haralldr konungr la liði sino ut við Reinsletto
ÓH 119Haralldr konvngr la þa liþi sino v́t við Reinslito
HkrFris 607Haralldr konungr la liði sinu ut við Hreins slettu
ÓTᴵ 1215hann lá liði sínu í Oddasundi
Hkrᴵˣ 444Haraldr konungr lá þá sínu liði út við Reinsléttu
Hkrᴵˣ 1539
5) [til e-s] blive liggende, vente
la konungr miok lenge til þessar ferðar
ÓTOddS 11731Þeir lágu hálfan mánuð, svá at þeim gaf aldri í brott
ǪrvS 232Hertugi for nordr ok la nockura þriar vikur a leidine
Hák81 5035aðr enn hann sighlde upp i sund. þa la hann halvann manoð raðann byʀ
FskAˣ 33220
6) ligge urørt, blive udeladt
þot þeir bere þav orð rett er þeir voro at nefndir. en láta sum (orð) liɢia þav er male eigo at scipta
GrgKonᴵ 5711Austr scal taca arf váʀa landa næstabrøðri eða nánare maðr. enda er nu heimting til fiarens huegi lengi sem þat liɢr
GrgStað 8816Ef engiteigr liɢr þriv sumur
GrgStað 40910Ef maðr letr liɢia enge sitt oslegit .iij. sumor
GrgStað 46616utlendzkra manna erfðir liggi sem aðr er skilt
Landsl 861Nu liggr iorð .x. vetr ok er þar engi lysing á þa
Landsl29 19823latum liggia þa heimsku seger hann
KlmA1980 8414lágu þeira víg kyrr, svá at engi þeira var fé bœttr
Reykd 2111Huarki berr þik til spadoms uauxtr ne kynferdi, ok þui lat liggia þær getur, sem þu uillt giarna at eydiz
Thom² 41314iordh ... er ... hafdhe audh lighit om tiiu vætir oc miok skogh vaxen
DN XII (*1340›AM 902 a) 7011Hafa þeir svarat oss hegat til með stuttum ok storom orðom ok þeim sumum er bætr er at liggi en upp se boren firir goða kristna menn
DN II (*1309›DonVar 1ˣ) 847
● fé liggr sér formue ligger urørt for længe og derved går til spilde
Ef váʀ lande aɴdaz avstr þa scal feet taca næsta brøðre eða nanare eɴ feet liɢr ser iola nott ena þriþio
GrgKonᴵ 23911eɴ feet liɢr ser nu alldrigi
GrgStað 9620
● láta rúm liggja lade en plads stå tom
konvngr lǽtr liɢia rvm á eɴɴ ǫ́ ǽþra beck ȷ́ ꜹɴɴdvegi oc .c. maɴa vtar fra oc vǽttir þangat Palnatoka
Jvs291 5827leid ꜳ daginn og ꜳ kueldit, og þar kom, at menn ganga til borda, og let Sueinn kongur liggia rum i aundugi ꜳ enn ædra beck og utar fra .c. manna rum uænter þangat Palnatoka og hans foruneytis i þat rum
Jvs510 2431
● ‖ præs. part.: liggjanda fé urørligt gods
Þar meðr skal ok kirkivnnar goðz. liggianda fe. borðbunaðr. gull. gersímar. gripír aðrer. oc ofr allt gꝍymazt ok inn takazt ok niðrleggiazt meðr vítend oc samþykt capitulí
NoDipl (1297) 8323Alexandr konungr gerði ser ligianda fe af gulli. Enn nu þvers ímoti gerir gullit liggiannda fe af hanum
ÆvHauksb 17914taladomzst (vit) viðr, um þær framfærðr sem her till hafua a veret hafdar, um liggiande fe kongsens, fehy‹r›dslur, fridar gœymslur, laga, insiglis, æida, oc þeira annara luta fleira, sem rikisstiornenne i Norege varda
DN VII (*1323›DonVar 1ˣ) 1175
● liggjandi skattr ?urørt kostbarhed
7) [í e-u etc.] være (et sted), befinde sig, findes, ligge gemt/skjult
hann scal segia andlat jarlsins oc þat með at landit liggi nu hofþingialaust
ÓTOdd 6316konungarnir hava nu lengi legit i þessum safnaði. oc þolir liðit illa oc þyckir lanct at biða
ÓTOdd 19714konungr lagði hendr sinar yfir siðv Egils þar er verkriɴ la vndir oc sꜹng bønir sinar
ÓH 44713Thesaurarius skal ok gæra reiknan firir herra erchibiscupi ok korsbrœðrom ... oc bref sidar firir gærazt þat er liggi vndir hvarstweggia gꝍymslu
NoDipl (1297) 8347gerðv sitt felag oc lꜹgðv saman skipin ok liðit oc heria a vikinga ok rans meɴ er þa lagv viða vm lond með vfriðar flokke
ÓTOddS 4730vrðv villir a hvara hond þeim sior skylldi liɢia
LdnHauksb 775Kári hleypr yfir slá eina, er lá um þvert skipit
NjR1908 18414kastaþi hann orminvm i en divpa sæ, er liɢr vm ꜹll lꜹnd, ok ox sa ormr sva, at hann liɢr i miðiv hafinv of ꜹll lond ok bitr i sporð ser
SnE 3424liɢr sa steinn þar enn
EgM(2001) 459Ǫr liggr þar úti á vegginum
NjM 18720Norð imbra land allt með þeim skottum ok skylldum er þar liggía
EgM(2001) 8032Þeir kváðusk allir þess skyldir, at hans hlutr lægi eigi í óvina hendi
Glúm 337Enn vm þetta framm. liɢɢr sꜳrligr siukleikr i golu
Gyð(1995) 1566Ek hefir farít um allar halfur heímsínꜱ. ok haft sigr vm alla io᷎rd huar sem hon liɢɢr vndir solinní
Rómv226(2010) 25912en þat er þú veikt at um beizlu mína, mundi framarr bert vorðit ef friðrinn hefði legit nökkuru firr
GBpD 4529byskup hafdi uænt sira Þorsteini at skilriki lægi at Holum ok er þeir komu til Hola uarnati byskup þeim uid tals
Ann764 22523medal þeira stada .ii. liggr audn allt
Malc 44023hui þegir þu nu ... þui þegi ek at ek undrumzst hue mikil ognarraust at liggr j þer
ÞSkelk 4179refsins slægd liggr i halanum
Thom² 35635Vile þer eigi at gera ydr ginta af vine, þviat losta lif liggr þar i
VP 63531muntu koma at dal nockurum. þar mun (vera) skogur mikill. og mun þa liggia af brautinni launstigur nockur til hægri handar
VSj 4211En ef hann liggur j þui banne. xij. manudi edur lengur sidan hann verdur lystur opinberlega j bann og uill eigi bæta brot sin. og aflausn fꜳ. þa er hann af þui utlægur
DI II (*[1281]›AM 186) 22511Þeir sjá, at skip lá á sandinum
Gr 719viser voru þeir huersu mycklar eigner voru ok huar lagu
Hák8B 19231tungann lꜳ lauss j ho᷎fdinu og sueipadi ymsa vega
SigÞǫgl 1083skaut suo yfer fram. ad or falurinn hans la a spiotz odde kongs
Hem1010 1412hann (ɔ: skjǫldr) liggur opt vid bera holld og biargar morgum manni
HeiðrUˣ 13822inn nørðri hlutr Svíþjóðar liggr óbyggðr af frosti ok kulða
Hkrᴵˣ 911A þessari somu tijd lagu ꜳ̈ himnenum hrijder micklar og kolld vedratta
JBpC(2003)ˣ 1476er þesser menn lägu j þeirre naudunng, þa gripu þeir þad rꜳd ad ...
ÓGeir49ˣ 7303Var nú svá mikit mannfall, at vellirnir lágu þaktir af líkum dauðra manna
Rémˣ 2987
● líf liggr í brjósti [e-m] så længe (ngn) lever
þat sama bærr hann ǽ, meðan honum liggr lif i brioste
Thom¹ 2715standa á dómi heilagrar Hólakirkju, ok veita henni aldri mótgang meðan líf liggr þér í brjósti
GBpD 7030Þvilik er hans iðia, meþan ⸢honum liggr lif i briosti [var. hann lifir MarS 32426]
MarE 5886eigi meðan lífit liggr mér í brjósti, skal ek leggja mína sœmd með kórónu í kné Agulandi
KlmBˣ 22720
● liggja heima befinde sig derhjemme
þótt ver hefðim nocot men þa mon þat heima liɢia í Biarcey
ÓH 3911Ia. segir hann. heima liggia nv smiðar emnin eða elligar hafa niðr fallit
Heið 845
● liggja í jǫrðu/... ligge som pant i jorden/...
mæler hann sua at umaga eyrer skal i þui lande liggia meðan hann þarf framfærslo
Járns 28631fiugurtan merkkr brenddar standda eptir ok liggia j siau manadda mata bole j jorddu þeirri sem Laufvik hetir
DN I (1314) 12623en leiga sem i jordu liggi þat sem o lukt er ꜳ hueriu ari
IslDipl (1385) 7515enn leigha tolf alnum huertt hundrat ok liggia j jordv þar til er lokit er at sidazstum saulvm
IslDipl (1388) 9215hon keypti dyrari jordina enn fie la j henni
DI V (*1472›ÍB 125 aˣ) 68724
● liggja í leyni ligge i skjul, gemme sig
● liggja í miklu rúmi [e-m] være af stor betydning (for ngn)
er oc varkvnn a at slicir lvtir liɢi i miclo rvmi þeim. er nockorir ero capsmenn
ÓH 746henne liggr í miclv rvme. þesse vanvirðing er Alexander hefir gort til hennar
Alex 14426likligt er at sva heidrligvm herra liggi j miklv rumi mannskadi mikil er hann hefir her feingit
Gibb 661Flóres konungr lét þetta ekki á sér finna, en þó lágu honum þessi orð í miklu rúmi
FlórKon 1281Várkunn er þat, sagði hann, at þér liggi í miklu rúmi þau tíðendi, sem hér hafa orðit ǫll saman
HálfdEyst 959
● líf [e-rs] liggr í skauti (ngns) liv står på spil
segir hann at fyrir skylld föður hans skal hann honum hjálpa jafnvel, þóat líf hans liggi í skauti
Æv⁹¹ 28718þott ek uissa, at lif mitt lægi i skauti, skal ek fram hallda
Thom² 42620
● verkr liggr [í e-u] der er smerte (i ngt), (ngt) smerter
gio᷎rðiz hann miok hrvmr til gavngv þi at verkr la i fotvm hans
StjC 58829I vinstra fæti hennar lꜳ verkr i kne. ok þroti sva mikil‹l› at þaðan af knytti sinarnar en krepti fotinn
Thom³G 5443hann hafði þá vanheilsu, at verkr lá í fœti hans
MarB 13013til Þordar Ara sonar; hann hafdi hond visna, oc la vercr i, s‹v›a at hann matti eigi mata sig með henni
StuᴵK 2289hønd hans var visnut. ⸢af of uerkium [var. þviat verkr la i AM 657 c 4°]
var. GBpA 1105 → GBp AM 657 c 4° 26r21Andlitsmein hafði hann, ok ⸢*lá [AM 114 folˣ “Ip”; non emend. var] verkr í inni hægri kinn ofan frá auganu
emend. StuᴵR8ˣ 4896: AM 114 folˣ “Ip”
● ‖ impers.: liggr eigi í hendi det er ikke nemt
● liggr í miklu/... rúmi [e-t] [e-m] [við e-n] (ngt) er af stor/... betydning (for ngn)
þat hyɢ ec at eigi liɢi mer i miɴa rvmi ef aɴnat er dømt en mer þicci login vera
Þing¹Mork 3782kallaðu ena mestu varkunn at hraustum manni lægi slikt i miklu rvmi
ÓTᴵ 2285Várkunn er, þó at henni liggi í miklu rúmi at vera herte‹k›in frá frændum sínum
FlórKon 13010honum liggr í miklu rúmi þau svǫr, sem Flóres konungr hafði gefit honum
FlórKon 14115Nu liggr mier þetta i miklu rumi vid Girki. Er þeir hafa sva þungliga tekit voro máli
TrójO¹ˣ 4013
8) [á e-u] (om væske el. flydende masse) flyde, løbe
rekr sprotann á nasar kerlingu, svá at þegar lá blóð á jǫrðu
ǪrvS 1520Þegar skiott springr vatnit upp, sva at lꜳ a bo᷎ckum brunnzins
VP 5314stundumm hudstryker hann hann, suo at blöd lꜳ̋ ꜳ jaurdu
Hem1006ˣ 344kom hǫfuð hans á stein, svá at haussinn brotnaði, en heilinn lá á steininum
Hkrᴵˣ 5618
9) [í e-u etc.] have sin beliggenhed
þeir kalla grœnalannd sva utarlega liggia at a þæsse heimsens siðu at bræcco hvelit iarðarinnar ma þar minnka þat er firir bæʀr skin solarinnaʀ
Kgs 339ey eín liggr í á þeire er Tibris heitir
Alex 693eyiar margar lago í anne
Alex 1312þat er i norðan verðom floanum vatn þat er nes liggr i. ok ei breiðara at ofan verðo en .ix. menn megv standa iam fram
Heið 7827bioz hann ibrꜹt at fara ok i þav heroð er liggia við Irland ok hafðe þaðan kenne menn vel lerða
ÓTOddS 4325þar (í Alftaveri) la þa vatn mikit ok alftveiðr a
LdnHauksb 10029margum godom mannum synttizt bættr brun liggia þar sem bœndaner hafa koset þann nya bruar staden
DN I (1310-1311) 11726lá hátt tanngarðrinn
NjR1908 616Her segír fra þui huersu lond liggia i veroldenní
cap.ok liggia sva vikr i Leginvm sem nes i Selvndi
SnE 811Fyʀ var þat mǫrgvm ꜹldvm, en iorð var skavpvt, er Niflheimr var gorr, ok i honvm miðivm liɢr brvðr sa, er Hvergelmir heitir
SnE 1114Þa svarar Har: Hon (ɔ: jǫrðin) er kringlott vtan ok þar vtan vm liɢr hiɴ divpi siar
SnE 1522oll annur vothn sem liggia j fyrsaghdum almenningh
DN I (1336) 19413var ok þa anæmfdar huar laghu oft næmfdar jarder
DN XII (1340) 6825firer sunnan Hafs læk liɢr myʀʀ er heiter Staksmy
EgM(2001) 15513þa skal logfesta at kirkiu eða a þíngi þar sem iorð lígger
Landsl1154 15016A míllum áriɴar ok fiallz þesꜱ er þar var lꜳ̋ vegr manna *Metelli
Rómv226(2010) 6016Snyr þa þegar aptr leiðinni, þann ueg sem heiðrinn liggr lægra, ferr alldri meira enn aaðr, þar til er hann kom iafnfram þeim, er siðazt riðu
StuᴵK 56013vǫldu (þeir) ser tialldstaði þa er þeim þottv beztir ok hæst lagv
Huldaᴵ 972Sithia ... liggr milli aarinnar Danubium er uær ko᷎llum Dynu ok nordanuerdz uthafsins allt til Germaniam
Stj¹ 8227Germania ... huert er austanuert liggr uiðr aana Danubium enn sunnanuert uidr Rin
Stj¹ 8231Germanie eru tuennar. hin efri er liggr uiðr nordanuert uthafit ok hin nedri er liggr uidr Rin
Stj¹ 839Hon liggr austanverð viðr osa Danubii
Stj¹ 8314sendimenn komu fra Jarizleifi konungi at bæida þorpa ok borga er lagu vid riki hans
Eym 1323Fra stapa þar til er gẏgiar horn liggr vid gnupin
DI II (*[1296]›Bps B II 1) 30925Þeir sꜳ badir go᷎tu fagra ... hun lꜳ i austr fra husi Benedicti
Ben 17815gygiarhorn skal liggia vit gnvpenn. þat er rekamark
DI III (*1394›AM 273 II) 57925Björn ... bjó í Hrafnistu, hún liggr fyrir Naumudölum
Án 3263‹N›ær Jervsalem j ivdverska lande liggr einn stadr er Zvzina heiter
AnnaReyk 42713hæd til Paradisar er nalega vid himne at bera. þvi hvn liggr hærra en jardʀike þar sem þat ligvr hæzt
AugReyk 9519‹V›pp j Ofr lande liggr eitt lannd er þeir kalla Beijeren
HenKunReyk 351j þvi landi og konvngs rike sem Egipthen heiter. þar liggr ein eydemorck og er hardla miog friofsam saker margra handa jvrttha og alldenn med ymsvm avoxthvm
JerReyk 2514Gẏgiarhorn skal liggia vid gnupinn. þad [er] reka mark
DI II (*1318-c1400›Bps B III 3ˣ) 4322allar ꝍyiar þær ⸢sem [var. er i AM 303 4°ˣ “A”] fiorðum lago
FskBˣ 31918í eyinni miklu, er liggr í Mjǫrs
Hkrᴵ37ˣ 882land er blautt, ok þegar er regn koma þar, þá er ilt at búa þar, er lágt liggr
Hkrᴵᴵᴵˣ 787Mýrar lágu illa; mátti þá tyllaz á vetrar-brautum
StuᴵᴵR11127ˣ 15329Skógr mikill liggr á milli Raumsdals ok Upplanda, er almannavegr liggr yfir
Vatnˣ 310
10) [til e-s/e-rs etc.] (om vej/rute ol.) føre, gå, løbe
at vardvæita þann vægh er liggr til lifstres
Kgs 8324hann kœmr þar sem vegirnir skiliaz oc ligr nv annaʀr vegrinn til iarlsins moðor faðvr hans en annaʀr liggr svðr vm fiall
Þiðrᴵ 2359at Saxa-lo᷎k. hann fellr yr Vestr-hopꜱ-vatni. ok ofan i Viði-dals-a. Skeiðgata liggr at lo᷎knvm norðan. ok sva fra honum
Heið 752þeir settu varðmeɴ a vega alla þa er til lagu bøiarins
Sv 17231koma þar menn Vilialms konvngs ok spyria hvi hann hefir flvtt til sin Haralld konvng lifanda eða davðan. kall svarar þat hefir ek eigi gort. þeir svorvðv ecki er at dylia þvi at til þinna hvsa liɢr bloðdreifin
Hem544 579a enða l‹an›dz þess er steinbogi ok ligr yfir a þa, er skilr þessi lond
KonrA 6956en niðr ok norðr liggr helvegr
SnE 6623ok hann ... mvndi með starfvi ok erfviði goðs lifs ok margfalldrar freistni himinrikis fagnað eignaz ok með kraptavopnvm þann veg fyrir ser at ryðia, er þangat liggr
Ant 9621þann veg, er til himinrikis liggr
Ant 6830la su sloð f[ra]m a skoginn ok mundu þeir hafa verit marger saman
EgM(2001) 14221er þeir komu a veginn þann er a skoginn la
EgM(2001) 14224þeir Egill sneru leið ena skemri [er] ifer halsinn la
EgM(2001) 1433leiðin liɢr framm með halsinum en feninu vikr at vpp ok er þar hamaʀʀ firer ofan
EgM(2001) 14322biðiandi at þeir fari nu sem kostgiæfiligaz þann veg sem liggr ẏfir fiallit
~Þeir fóru þá gǫtu, er liggr til Hvítingshjalla
BjH162 1987þat stræti er til Olafs kirkiu la
ÓHFlat 38212hann skyllde ok lata stika þiodleid þa er til Upsala la suo at æigi uæri þar skipum fært
Styrb 721vegr þeira Guðmundar lá fyrir dyrrnar
Ljósv 92þessi uegur liggur til eilifs dauda
Dugg681a 658rumur er sa uegr, er til dauda liggur, þviat marger ganga um hann
Dugg681a 661a þann skog, er leid þeira la
Yngv 44Þorsteinn let þat rad, at snua ... til bruarinnar, er ligur til af Ryginnaberge moti Olyn
Hák81 5573ridu a þann veg er la til hafsins
Rém 21830þangat geck hann til. þuj þangat lagu sporen
Vilm 15315Hann geingr gautu til lækiarins, enn vedr sidan lækinn til go᷎tu þeirar, er lꜳ til hans bæiarins
Gísl 265þeir ‹sneru› af þeim ueg er la til skersins
Eb309(2003) 2527þeir er þá stigu giengu er mest lágu forbreckis
KgsE 14seiger bonde at þeir skvlv gannga þꜳ gavthvna er lægi til hægre handar þvi hvn lægi allt thil þess stadar er siꜳ herrann riedi fyrer sem þeir leitha efter
GeorgReyk 30420at snva heidnvm þiodvm ꜳ rettan veg og odrvm fleirvm er geingv villthar gavtvr sem lagv til myrckvrsens og eylifra qvala en j fra eylifv liose og oendalegre glede
LazReyk 1674þeir Þorgils skyldi bíða hans við Ámótsvað, þar sem gatan liggr yfir um Reykjardalsá
StuᴵᴵR11127ˣ 18025hann fór þá leið, er heim lá í Hólm
BjHˣ 1844kom þar ꜳ manns spor ok skildi at þau lagu sunnann at
LdnHb105ˣ 6427mvnv uegar þinir liɢia til Islands ok mvntu þar verda gofugr ok kynsæll á þui landi
LdnHb105ˣ 977En er á tók líða kveldit, lǫgðu menn á hesta sína ok riðu, svá sem gǫtur lágu, suðr til Vallavaðs
StuᴵᴵR11127ˣ 24917gekk hann á stíginn, er lá til bergsins
Trist¹ˣ 14011er spor þeira Þorkels lágu til bœjarins, þá mælti Bjarni
Vápnfˣ 608
● sem leið liggr
suo leid sem liggur jnn til Bu lanz ho᷎fda
EbWolf(2003) 2902þaðan sem leið liggr ut til Trꜹlla hals
EbWolf(2003) 956foru þeir suðr um heiði með likit sem leiðir liggia
EbWolf(2003) 24516Nu foru þeir sem leið lá
Hallfr 807fara siþan, sem leið liggr, til Skaalahollts, koma þar i aunduerða dagan; stiga af baki norðr i stauðlum, bua sik þa sem huatligaz til atgongu
StuᴵK 56212Riðo siþan, sem leið liggr, til Kirkiv-be᷎iar ok at þvi siki, sem leiðin liggr yfir fyrir ofan Kirkiv-be᷎
StuᴵᴵK 1259[var. gengu þeir þrir saman ok þar sem læidin la voro myrar míog blautar GKS 1005 fol “D²”]
var. ÓTᴵ 22323: GKS 1005 fol “D²”ok for til Eidaskogs sem leid la
SvFlat 55427ríða heiman sem leiðir liggja til þingsins
Reykd 2298fara nú síðan þann veg, sem leiðir lágu
Reykdˣ 1667
11) (om vejr/vind) blæse
vindgul litid lá vtan epter firdinum
Krók 2114hregg veðrs ok staka-stormr lá innan eptir firði
Hkrᴵˣ 3989vindrinn lá af sjónum undir loptum þeim, sem yfir vóru gǫr emend. Kirj 878: AM 532 4° “D”
emend. KirjB 878: AM 532 4°ˣ “D”
12) (om opførelse/livsførelse) opføre sig
● liggja ok leiða sína daga í gjálífi leve livet i sus og dus
● liggja með ómennsku drive den af
13) (om beskaffenhed) være
aull uautn lagu þuʀ fyrir þeim huar sem þeir foru
KlmA1980 2506En ofarliga mun liggja ójafnaðr í þér, ok sœkjum at honum, piltar, ok sjáum, hvat hann má
Gr 19122Hendur þijnar skalltu suo láta liggia er þu stendur nærri kongi. at hinn hægri greipi spenni vm hinn vinstra vlf lid og lat sijdan hendur þinar rekiast nidur firi þig sem þeim er hægast
KgsE 4624
14) (om udseende) være
● augu liggja vel/... med smukke/... øjne
Grim eygðr ok þo no᷎ckut opin eygðr. ok lagu fagurt ꜹgvn
ÓTᴵ 35210raudlitud augun ok laagu fast ok fagrt
SvFlat 70030Þórðr var mikilúðligr maðr, eygðr mjǫk, ok lágu vel augun
StuᴵR440ˣ 1927Gizurr var meðalmaðr á vǫxt ok allra manna bezt á sik kominn, vel limaðr, snareygðr, ok lágu fast augun, ok skýrligr í viðbragði
StuᴵR8ˣ 49314Achilles var ... Liosleitr oc laghu fast augun. þyckt hár oc raudt at lit þat er lidadiz med lokkum
TrójO¹ˣ 6710
15) (om egenskab) passe (til ngn), behage (ngn)
● liggja illa/... [e-m] mishage (ngn)
undanskot ok skutlan, er hann kallꜳr giorr moti krununni, liggia honum æigi uæl
Thom² 33136enn j annann stad lägu og biskope verr Asgrims meingio᷎rder enn anara manna
ÁBpˣ 8311
● orð liggja (vel/...) [e-m] [til e-rs] ordene falder (ngn) godt/..., (ngn) udtrykker sig godt/...
hve þicki þer honvm orð liɢia?
KonrA 5242Steingerðr kvað honum betr orð liggja en frá var sagt
Korm 21413spakliga liggja orð jarls, þar sem hann er ungr
Mág² 2130Segir hann, at þeim lægi vel orð til Þorgils, ok vildu gjarna gott við hann eiga
StuᴵᴵR11127ˣ 15617
● ‖ impers.: liggr betr [■] [e-m] (ngt) passer bedre (for ngn), (ngn) er mere tilfreds med (ngt)
● liggr illa/... [e-t] [e-m] (ngt) passer (ngn) dårligt, (ngn) er utilfreds med (ngt)
rika manni liggr illa ok leitar i fremzstu laug, gefr eigi upp fyrr, en uti eru allar vꜳnir
Mich 70528Ermogeni liggr slikt allilla at einn af hans skola klerkum. skal opinberliga hann v frægia. ok gefa auðrum lærisueinum slik eptir dæmi
~þann tima sem heilagr Paulus ... fregnar þat af frammferd Petri, liggur (!) honum ei med ollu, helldur ... geingr hann framm firir Petrum medur afklæddre einord, segir ath ...
Jón⁴y 46934H‹e›rra ⸢*Asgrime (ms. Asgrimi, cf. ed. note) la [AM 204 folˣ “Ú”, etc.; non emend. Asgr. sa] þad illa er Loptur mat annann mann ei oframar enn hann
emend. ÁBpˣ 7412: AM 204 folˣ “Ú”For Þorvalldur prestur þad haust til Vestfiarda, og var j Hollte umm veturenn og gieck ei j kyrkiu. La ho᷎num þa jlla
ÁBpˣ 1664sú smán ok svívirða, sem Agulandus gerði oss öllum samt í háðuligum dauða Magon ok Asperant frænda várra, liggr mér stórum illa
KlmBˣ 2531
16) være tilfrossen/belagt med is
Uetr uar mikill ok lagu firðir allir
EbWolf(2003) 2897gengu þeir inn eptir ísum ok svá inn yfir eið til Vigrafjarðar, ok lá hann allr
Ebˣ 1262ÿs var lagdur a Hofstada vog og geingu þeir jnn effter ysum til Vigra fiardar og la hann allur
Eb447(2003)ˣ 20420Færðer voru goðar ok snælaust i heraðinu, votnin lagu oll
Fbrˣ 1113
● íss liggr der ligger is
jss lꜳ allt fra bænum ut til Hofud eyiar emend. Hulda 30519: GKS 1010 fol “Hr.”
emend. Huldaᴵᴵ 30519: GKS 1010 fol “Hr.”íss lá alt frá býnum út til Hǫfuðeyjar
Hkrᴵᴵᴵˣ 42318
17) [e-a] have kønslig omgang (med ngn), beligge (ngn), have samleje med (ngn), være utro (med ngn)
ec amællte ollom konom þa er ec laust þæim udœmom upp at ængi kona mætte æiga eða fœða tvau bornn nema .ii. menn hæfðe læget hana. En nu er mer bærlega synt at ec hævi af æinum manne tvau bornn fœðtt. ok er nu minn lutr hinn dalegre
Menota: 22rb13 Streng 4624Þær ero konor .xvij. ef maðr værðr vbota maðr ef han liggr legre eða fær fange
BorgKr¹ 3504Sa maðr er liggr æina hueria þæirra han hæfir firer gort fe oc friði
BorgKr¹ 3509Sa maðr er hann liggr æina huæiria þæirra. hann hefer firigort fe oc friði
EiðKrA 39217Sliku er kona sæk ... sem han er ⸢sem með lægzt [var. er hana liggr OsloUB 317 4° “E”, etc.]
var. JKr 37411: OsloUB 317 4° “E”ef madr liggr hana annat sinni þa er han tryggrofi
BorgKrNᴵᴵ 30323ef dottír er leghín i faður garðe eða broður
Landsl1154 12517ok su dotter er eíghí var leghín
Landsl1154 12521tok ek þa æidþæ Orms Næiridst sons firir sok þa er honom var gefuen at han skuldi leghet hafua Gunildu ok Þorildu
DN III (1357) 23920hann sagdi hann legith hafa dottur sina
BevB(2001) 992Svá gerði Þórr við allar systr mínar, at hann lá þær allar
EgÁsm 5510Ef nockur liggr dottur konu sinnar. þa sem hun atte med fyrra bonda sínum
Theol AM 672 4°¹ 39r19þui hefi ec jon nikulasson þar fullan grun ꜳ̋ þui at hann hafi hana fullkomligꜳ̋ legit
DI VIII (1510) 30920ef engi‹r› meinbugir þessir edr adrer a þesso male værda vitnis faster nema hans æins sægiandz soghnn ok hennar er hann kvazt leigit hafa. þa biodom ver þer at þu þrœng Þore at taka Þoro heim til sinn
DN VII (*1305›DonVar 1ˣ) 2731engi malsbot er hanom ok i þvi at hann have leigit enn frendkono hennar adra sidan er hann hafde fæst hana, vttan glœpa ok vgævomadr er hann þess meiri
DN VII (*1305›DonVar 1ˣ) 2734að áður nefndur Vigfús hefði legið Guðrúnu Erlingsdóttur, skilgetna systur hans
DI VI (*1478›Adv 21 8 5ˣ) 13912að hann hafi það ódáðaverk unnið, að liggja sína dóttur
DI VI (*1481›NKS 1945ˣ) 37819at þeir hefdi heyrt sagt at gudne heitinn eyolfsson hefdi leigit líkamliga steinunne biarnardottur
DI VI (*1483›AM 242ˣ) 49814Eyjólfr vill bera þik sǫkum, með þeim hætti, at þú hafir legit dóttur Ísólfs
LjósvLˣ 701
● liggja konu/...
ef maðr sættezt við þann mann er leget hever kono hans ... En ef hann liggr annat sinn kono hans þar hann trygrove
GulKrᴵ 1935ef maðr sættiz við þæn man sem leghet hæfir kono hans þa skal sa væita trygðir er kono a
SvKr 43229En ef frendr konunnar uilia leggia til hennar heimanfylgiu slika sem .vj. skynsamir menn mæla at hann megi ual uid tala er kono hefir legit
Landsl 7122oc uinnr hann a þeim manni er kono hefir legit
Landsl 723ef madr sættezst vidr þann mann er leget heifir kono hans
GulKrNA 3248Ef maðr stendr man með loglegum vitnum a kono sinni. giallde ful manz giolld bondanum slik sem sa er maðr til er kono la ef han være saklaus drepen
Bl 21310Nv er kona leghen þa er su dyrst at rette er a ser bonda
BorgKr² 3574ef madr sættizt þæn mann er læghit hæfir kono hans þa skall sa væita trygdir
BorgKrNᴵᴵ 30322han hafde leghett fæstær kono Amundr
DN III (1348) 21717Eigi varðar við log ef maðr liggr gongu konu ef hann gengr j gegn
Grg347Kon 2424gjaldi full manngjǫld bóndanum, slík sem sá er maðr til er konu lá
Jb 3916ef maðr sættiz við þann mann, sem konu hans hefir legit, þá skal sá veita trygðir er konu á
Jb 677þar hafde nauckur kuittur upp komit at greindur stulle þordarson hefde leigit skyllda konv fyr nefndum finnboga jonssẏne
DI VII (1499) 41423ritader þu oss apter at Þorer heifdi leghit frændkono Þoro þa er Stæinvor hæiter fyrr en hann hefdi fæst Þoro
DN IV (*1306›DonVar 1ˣ) 6617hann kvazt hafa leigit frenndkono hennar naskyllda fyrr en hann heifdi fæst þessa
DN VII (*1305›DonVar 1ˣ) 2722
● liggja sekð have samleje med bøde som følge
● liggja sér lade sig beligge
Conor þær allar er eigi a lofs at biðia til satta oc scolo eigi arf taca ef þær liɢia ser nema þær væri neyddar til
GrgKonᴵᴵ 5119Þat er nu af tekit i lögum at kona scyli eigi arf taka þot hon hafi legit ser sva at einka leyfis þurfi til at biðia
GrgStað 10112
● ‖ præt. part.: leginn
Erfingi skal rætt æiga a konno hueri. karlmadr þo en æigi konna ef hon er leggen nema honn æigi ser bonda
GulKrNA 3221allar þær mꝍyiar eða konur er men læggia rꝍkt a oc værða þær legnar. þa ...
Bl 22618so og umm arftoku konu þeirrar sem leigenn verdur j fodurgarde
ÁBpˣ 773
18) [e-t] bedække
19*) ?trække, ?hive
20) [e-t] [í e-t] anbringe
21) ligge bag, ligge til grund, være på spil
22) [með e-t] gælde (for ngt)
23)
● liggja lágt vurderes lavt
Margan heiðingja mátti hér nú sjá lágt liggja
Rémˣ 1079hversu ráð ok ríki höfðingjanna meðr öllum sæmðum, mekt ok metorðum liggja lágt ok leika laus í skaparans hendi
Æv⁴²ˣ 14025
24*) (for slá vb.?)
● ?liggja blóð [e-m] tappe (ngn) for blod
25)
● ‖ impers.: liggr [■] [e-m] (ngn) er nær ved (ngt)
Þꜳ lꜳ honvm at ganga af vithenv og liet thaka sancte Erasmvs og rifa af honvm med jarnn kombvm allt holldit
ErasReyk 13334þa sem hann heyrdi hana so mæla þa lꜳ honvm at ganga af vithenv
GeorgReyk 33917
*) (for leggja vb.)
B. liggja + præp./adv.
á: liggja á
1) [e-u] lige oven på (ngt)
þa skorti æigi lios ær lysti af gulli þui ær þeir (ɔ: drekarnir) lagu aa
GullÞ 1320varþ (hann) siþan at hinum versta orme ok liggr nu a þvi fe
Vǫls 369vill hver riddari rida gꜳnngara og ei skal vel þickia nema hann see suo hógwær ath þa er hann rennur sem allra hardast ath ei skaki af hans ⸢hialm fiødur af hans hialmi [var. hialme eina fiødur AM 177 folˣ “B”] ef a liggur
Þiðrᴵˣ 2517
2) (om fødende kvinde)
● liggja á sǽng
3) [e-u/e-m] hvile på (ngt/ngn), tynge, være til byrde, belaste, plage, pine, dominere, herske, rase
þó at siá nauþ ok illing lægi (ms. læígi) á landi, þá ...
Ágr 314 → ms. 13ra24af þæirre hinni myklo ræiðe er a honum la. þa bauð hann þæim þægar at dræpa riddarann
Menota: 20rb6 Streng 2833hvar sæm konongr værðr vaʀr við uvini sina þa er þat skylldar sysla gesta at liggia á úvinum konongs oc reinsa sva riki hans
Kgs 4114þa þionaði dauid hanum oc la a uvinum hans slict er hann matti
Kgs 11426Kom þer ecki þat i hvg at her myndi min reiþi aliɢia
Mork 10227er þat licligast at þesi vfriþr liɢi lengr a oss. er nv varþ af ꜹþit vm fvnd varnn
Mork 16819a honom oc a hans raðum liɢr reiði beði Dana konungs oc sviakonungs
ÓH 702A þessum timum lagv a moɴum riðir myklar oc vedratta kꜹlld
JBpAFrg(2003) 3627ver munum nu litla rið lata undan þeim recaz um landit aþr bæði mvn ⸢liɢia [var. hata SvEirsp 2857] a os þegn oc þrell
Sv 337sottar far þat sem a hefir legit man ok batna vanv bradara
Eir544 43b19afelli oc davðadrep hæfir alegit yðr oc o᷎llvm hofprestvm yðrvm
StjC 43715Mæiri uolk oc vandræ‹di› oc hormuleger bardage hafua a oss legett oc a varo lande ...
RbHS (*1202) 44421‹S›a lvttʀ la ꜳ staðnvm at Holvm at þat var bas einn sa i fiosi er eigi lyddi nꜹt ꜳ at binda. þvi at hvertt lꜳ davtt vm morgvninn
JBpA(2003) 2417hefir lengi ófriðr á legit með ofrkappsmǫnnum
Glúm 6731mikit þykki mér á liggja ofstæki hennar ... ok stórræði
Laxd 21617af þui at ufridr lá ꜳ̋ adr. þa orkadu menn æigi sua miklum ut gerdum
Gyð(1995) 2210Einn mikill vikíngr la ꜳ þeim herudum. ok gerdi mart illt
Gyð(1995) 1268meðan sem harðast lægi á úfriðar stormr
GBpD 7628lꜳ hallære mikit ꜳ folkinu Isar micklir ok vedrꜳ̋tta miok kolld
JBpB(2003) 9113mikill þunge med sniofue ok froste hafuir nu vm laangan tima aa leghit. meire en fyrr J mannaminnum
IslDipl (1365) 4117Skessan tok til orda. huort sifiar þig Jarnnskiolldr fadir. Æigi er Skialldijs dottir. liggia a mer hugir storra manna
ÞUxaf 25835Jarlinn sagdi at þess hattar hlutr hefdi legit a modur ætt hans at jafnan hefdi nockur verit forspar þo ek hafa þar meira af þegit en ek veit hafa haft mina ættmenn
DrJ 5610þa er hann hafdi sidad ok j lag fert Roma riki efter þann mikla hernad sem adr hafdi þar a legid vm stundar saker
KlmA1980 2227kann ek eigi at skilja, hverar óvættir á munu liggja
EgÁsm 95þat segir mer hugr vm ath mune liggia ‹a› þessu nafne harmr og tign
MHFlat 33031hafit ejcki lid af rikium þeirra. þviat þeim mun þrat þicia utbod ꜳ liggía
~var Avgvstinvs orden gammall og vard nv miog hryggr vmm sligth mord og manndrap er hann visse at nv lꜳ ꜳ sinv folke
AugReyk 12214flæster menn i rikinu kenna þeirrar uæfe (ɔ: óǽvi) er a hefer leghit um stund
DN I (*1306›DonVar 1ˣ) 9624saker oarans er a liggr. ok nokkora stund leghet hefir .a. varo biskupsdœme
DN VIII (*[1326]›apogrˣ) 1007eigi mun eg hier vera þegar eg veit þessi ödæmi sem ꜳ̋ liggia
Hrólfˣ 307ok mun hans reiði á liggja, ok muntu hana hafa, ef þú vill svá margs manns blóði út hella um þessa sǫk
StuᴵR440ˣ 3424sagdi honom hver uandrædi hann kuedz hyggia at á mundi ligia ef ecki tækiz sættin
TrójO¹ˣ 3915
● liggja á halsi [e-m] [um e-t] være på nakken af (ngn) (ang. ngt)
Hann var ængi iamnaðar maðr ... Lago menn miok a halse hanum
ÓHLeg 4433hann var kærr Níkulási konungi, frænda sínum, ok Magnúsi, syni hans, ok lágu margir á hálsi honum um þat
Knýtlˣ 2183
● stormar/... liggja á [!] (om uvejr) rase
þickir yðr eigi þung veðratta sv er a liggr
JBpAFrg(2003) 375at þat væri oliclict fyrir sacir storma þeira, er a lagu
Orkn325I 27212stormar lagv á ok var eigi i haf fært
Huldaᴵᴵ 7212hefir þui woldet þrauidri. ok fasent illuidri. er a hæfir læghit
DN IX (*[1340]›apogrˣ) 14015I þvi bili fellr andviðrit, þat er aðr hafði lengi a legit
Fbrˣ 656sunnan veðr la a þratt oc lættz mannum illa androðrenn
FskAˣ 36822stormar lágu á, ok var eigi í haf fært
Hkrᴵᴵᴵˣ 1867la þa a hid mesta hafvidre
ÞBpC³ˣ 12111
4) [e-m] (om ild) omslutte (ngn)
ælldr þyngir mæírr þǽim er a liggr. en hinom er fiarri er
Pamph 9714svidda ek sem elldr ⸢legi [var. lægi MEg² 5048; leki (var. lęgi AM 235 fol “B”) MEg¹ 49018] a mer allri
MEgApp 51113
5) [e-m] være tildelt (af skæbnen)
● ‖ impers.: liggr á [■] [e-t] (ngt) får alvorlige følger
Eigi mun ek þat gera, segir hann, því at þá mun ek hafa reiði Gunnars, frænda míns. Mun ok þar stórt á liggja, því at vígs þess mun brátt hefnt verða
NjM 10710Mikinn sigr hefer þu unnit. enn ꜳ mun liggia nauckut. Hiedan af skaltu alldreigi sia mega mannz blod
ÓH1008 77639
● liggr mikit á [!] [um e-n] der ligger en forbandelse (over ngn)
6) [e-u/e-m] (om straf ol.) pålægges
þa liɢr ecki fe gialld a þaþan fra. þott hivskapar raþvm se raþit
GrgKonᴵ 379þa var enn aukat þingit sottu þa þangat allir at hans boði. en elligar la sok a
ÓTOdd 2726Leiga scal liggia a fe þvi er meira er
Gulᴵ 521Mæðr þvi at guð toc ræfsingingar (!) vond sinn oc sælldi i hændr sauli oc bað hann hæfna ræiði sinnar a bolvaðu folki þa liggi su ræfsing a sauli oc hans kyni sæm hann sparði við hina er guð bauð hanum. at hann skylldi frammi hafa
Kgs 11025
7) [!] tilføjes
8) [e-u] være forbundet med (ngt)
j þæim fiorom fiordongom sem þan same Sunda male hæifuir jamnen fyrmeir a leghit firir ydr
DN III (*1343›vid c1345) 19032a þeim radum liggia stormæinbugir
ÓTFlat 11121
9) gælde, være af vigtighed, være magtpåliggende
● líf [e-rs] liggr á [■]
Ef munkr vill einhveria mune hafa i herbergi sinu, utan þat er lif hans liggr ꜳ
~ lat.sine quibus non potest vivere
57027 VP 5709hann hlauth ath þegia meganndi sig huergi hręra og o᷎ngua teikn gera þo ath lijf hans lęgi ꜳ̋
Hect 1512
● ‖ impers.: liggr á [e-u] [e-t] [e-m] (ngt) trænger på, (ngt) er vigtigt (for ngn), det er (ngn) magtpåliggende
Nu liɢr honum ecki a. þo at hann komi alldri til Islandz
BandM 5316Enn ecki man at sinni þravngva þer of þetta, enn segi ek þer, hvat a man liggia
StuᴵK 10521þar liggr a at þu seter ohallt hofudit aftr a bolinn
ÓGeir1005 71730ek sa j kuelld hlaupa .ij. menn ofan af fialli. Þeir eru suo fothuatir at ek hygg at þat se fatt af uorum monnum at þeim standiz. Æigi þiki mer a þui liggia segir Jarnnskiolldr. Þuiat þa æina menn sendir konungr hingat at ek ottumzst þa ekki
ÞUxaf 2592Aron segir, at Guðmundr biskup hefði honum þetta bragð kent, at hann skyldi þetta bænahald hafa ok þetta atferli, þá er honum þætti á liggja, at guð heyrði bæn hans
Ar 6309eigi mun ek undan skorast, ef þér búit ferð mína eptir því sem þér vitið mér á liggja
Bárð489 397treysti ek þier manna bezt til sliks ok annas þess at mier liggur aa
Vikt 1517treysti hann þar wpp ꜳ at þu munder suo giora. þuiat honum þotti nu a liggia
Vikt 173wær hofum þui hingat sott j natt til þin at ver væntum at þu legger heil raad a med oss. þuiat mier þicker nu a liggia vinur
Vikt 1912enn þar þætti mer oss nu ꜳ liggia ath ver hittum eigi Haralld konung
OddFlat 38313hun kuad sier halfann manad lofat burt at uera enn eigi leíngur. torfi kuad ecki ꜳ þui liggia. hun let þꜳ̋ at bæn hans ok eggian
Harð 1304Auðunn kvað honum ekki á liggja þat at vita
Gr 5710þú veizt nú gǫrla, hvat oss liggr á
Gr 12928Hann bað þá geyma stigans, ok sagði þeim þar á liggja
Gr 22920Hann (ɔ: knífrinn) mun bita ꜳ þeim brædrum. ef þier liggur ꜳ
SigÞǫgl 1668Hér þikki mér áliggja nú
ÞorstVík 39617varla matte nockvr veitha þar avdrvm biorg edr þion‹v›stv. hvat sem hverivm ꜳ lægi
RochReyk 14519Vyst er eg nu frodare enn ädur sagde Vilhialmur vmm þa hlute sem mer þÿker ä liggia
VSj527ˣ 554
● liggr mjǫk á hjarta [e-m] det er meget vigtigt (for ngn)
● liggr mikit/... á [e-u] [e-m] (ngt) er yderst vigtigt (for ngn)
mikit liɢr nv á þino mali. oc beriom ver nv þar ꜹgom i
Mork 11213Af þessu matt þu marka faðir huersu mikit konungi þickir ⸢ꜳ liggia [var. varda AM 53 fol “B”, etc.]. at ...
FinnÓT 10921styrki oꜱ med sinni miskunn at ver mettim þers helldr bidia hann sem oꜱ legi mest ꜳ at þiɢia andliga ok likamliga
Smíð 619en þó er þat annat, at mér þykkir eigi minna á liggja, at þú segðir mér, hverr drepit hefði fǫður minn
HálfdEyst 11730þotti honum hier meira aa liggia at þu veitter þeim fylgd ok framkuæmd helldr en sialfum sier
Vikt 1621mun sa ver hafa at til þin ættlar. þuiat þu munt þa verst duga at mest liggr aa
Vikt 2015sender hon þa enn abota ord af nyiu ok þiker nu mikit aa liggia at broder komi til ok syngi yfer
Vikt 4214eg tok uel uit þier og giorda eg uel til þin en nu er mest uon ath ꜳ liggi miog mikit þinu mꜳli
ÞForv 43123Höfum vér ok eigi fyrr fundit þat en nú, at þú hafir ei verit hugaðr vel, eða eigi jafnan þar framgengit, sem mest ⸢raun hefir at verit [var. hefir ꜳ legíth AM 152 fol], útan nú í dag
~villda ek at þier mïstut eigi þess sem at ydur lægi best ok mest a̋ at hafa fyrir fylgd gőda ok la̋nga enn þat er hylli godanna
TrójOˣ 2111
10) [e-m] [við e-n] være (ngns) ansvar (i forhold til ngn)
verk þetta, er ek hefir unnit, er glæpr mikill, ok liggr þat a mer
Orkn 31223Hvárt villtu ekki reka þá svívirðing af höndum þér, sem á liggr við Sigurð konung
Þórð² 1666
● (stór) makt liggr (upp) á [e-m/e-u(hum.)] [um e-t(hum.)] (stort) ansvar hviler på (ngn) (over for ngn)
þier vitid vel huer makt ockr liggur nu ꜳ vm folckid
DI IX ([c1533]) 66514hier liggur domkirkiunne stor makt uppa
DI VII (1497) 33512
11) [!] indtræffe, ske
hann hvgsaðe hvat á mynde liggia ef hann gerðe eigi sem Bessus bað
Alex 9717Olíus kvez þat eigi vilja ok léz eigi örvænt þickja, at nöckut mikit mundi á liggja, ef þeir gerði nauðgir, ok kvað til hófs bazt at búa
ÁsmS 829enda munu nú nöckur forföll á liggja til hamingjubrotz
ÁsmS 8235talaði hann við sjálfan sik, at þóat dauðinn lægi á, skylldi hann eigi því helldr rjúfa þat
Æv¹⁰ 3226slikt sama mann a liggia sem ek hefir sagt ef þu freistar optar
DínDr 4127
● orðrómr liggr á [!] der går rygte om
● liggr mikit/... á [!] der sker (ngt) alvorligt
12) [e-u] give sig af med (ngt), pønse på (ngt)
þat þottizst konungr vita at sa munde bade mikill ok sterkr er a þessum oknyttum la
HálfdSv 56429af suikafullri flerd kongs af Cordes ok þeirra er i radum hafa verit med honum vm orad þat er þeir hafa leingi a leigit
KlmB1980ˣ 2238
● liggja á illu ráði [við e-n] have onde planer (mod ngn)
Ec hævi længi a illu raðe leget við konong minn oc margum storom glꝍpom
ÓHLeg 8633illa er ydr farit lagut a illu rade j dag en gait æigi nu yduarr er liggit a heilar þremi
Fbr1005 82818
● liggja vel á [!] [við e-n] have godt forhold (til ngn)
13) [e-u] være sat på (som pris)
eirketill oc liggur ꜳ halfur þridi fiordungur. oc gꜳt ꜳ botninum. pottur litill oc. er ꜳ .ij. go᷎t
DI V (1461-1510: Bps B II 4) 32814ij keraulld liggia iij tunur ꜳ̋ huoru sterk. og leca bædi og anad keralld ligia ꜳ̋ ij tunur og lekr
DI VII (1504: AM 267 I) 74430
14)
● ‖ impers.: sem (nú) liggr á [!] som det (nu) forholder sig
þat verðr segía sem ꜳ̋-líggr. at ek hefí heítíð svðrgavngv
Þorgr 2310eigi er at gefa byskupi sakir a þessu, vid þat, sem nu liggr ꜳ
Orkn 17311
af: liggja af
1) [!] falde af
2)
● liggja af [!] (um) náttina overnatte
ef þav mætte finna sier nockvt þat hreyse. er þav gæthe legit af notthena
LazReyk 17435köstuðu þeir þá atkerum, ok láu af um nóttina
SǫrlaStˣ 42616
3) [e-u] være ved siden af (ngt)
4)
● ‖ impers.: liggr af [e-u] (ngt) holder sig tilbage
● liggr drjúgt af [!] [fyrir e-m] (ngn) bliver en del forsinket
at: liggja at
● liggja at veði ligge som garanti
lætr konongr taka sva mikit fe sem mest hafði hann neytt oc leysir vt vapn oc hesta þeiʀra felaga er at veði lagv
Þiðrᴵ 24814fyrir þui (ɔ: fé) sem eptir stod, skylldi Halland ligia at vedi
Hák81 63718
eftir: liggja eftir
1) [■] [e-m] ligge tilbage, blive liggende tilbage, blive efterladt (af ngn)
þæir er upp stoðo vænto ser ænskis annars en liggia þar ⸢æftir [var. drepnum ÓH619 11410]
ÓHLeg 9410Ef bvandi syniar honvm vistar. oc verðr hann vtlagr vm þat. enda abyrgiz hann klyfiarnar þott hinn lati eptir liɢia þar. i tv́ni er atti
GrgKonᴵ 278eptir lago .vi. e. (ɔ: eða) .vii. hvar sem þeir como a land
Mork 41828ec scal heria ȷ́ Noreg ... oc hava elltan hacon jarl or laɴdi eþa drepit haɴ ella at .iii. costi scal ec þar eptir liɢia
Jvs291 955raþum sva til i annat sinn, at annattvegia se, at ver faim Orcneyiar, æþa liggim þar eptir ella
Orkn325I 16515þott .lx. iɴa vaskvztv riddara riði amot þessvm .ij. bla monnvm, lagv þeir eptir, er þessir settv vndan lítt sarir
KonrA 6248honum liggr eptir knífrinn ok beltit
NjR1908 10823honum liggr eptir knífrinn ok beltit
NjM 12318enn þo lago honum optt eptir vapnin, þa er hann gecc fra kirkio, oc syndiz þat i þvi, at hann var v-vanr vapn at bera
StuᴵK 1176þett sem æptir lígar
Med673 418En suo lauk at þeir komvzt aa skip vm sidir. æn æptir lagu v menn. æn II fellv af Þori
GullÞ 3820allir lꜳgv eftir adrir foro nautar þeira [en .iij] voro lꜳtnir þeir ær Þorarjnn hafdi vegid
Eb445b(2003) 564þar til er han hefuir laust þat halft .x. mata boll aftir medh fulnadhe ær eftir liggir
DN XII (*1305›AM 902 a) 3212Þórir mælti þá: mér hafa legit eptir glófar mínir; mun Jökull virða mér til hræzlu, ef ek þori ekki at sækja þá
ÞorstVík 40714Stóð Vöttr þá upp ok klæddist, ok svá gerði Þumall, því hann nennti þá eigi eptir at liggja
ÞorstVík 4193Þórir ... hafði eigi kesjuna, því hún hafði heima eptir legit
ÞorstVík 43626en þat af liðinu, er eigi var fært, lá eptir í Síðunni
StuᴵᴵR11127ˣ 2121
2) [!] hægtes af
3) [!] være ugjort, blive forsømt, ignoreres
Hann lagðe nv a allan hug. oc let ekki eptír liggia. allz sin mattar. at hann mætte þui olu helldr. þat fullgera sem theodas. hafðe boðat honom at sysla
Menota: 78ra23 BarlA 14531En mæð þvi at mer heyrizt ... at ænn munnde þeir luter noccorer æpter væra er unndarleger væri ... þa vilium ver hælldr til mæli væita at æigi liggi sa lutr æptir er yðr þycki umrœðeleger væra mæð þvi at ver hofum til tækit þæssaʀrar rœðo
Kgs 2340æigi eitt hit minzta liæt hann eftir liggia af gvðs boðorðvm
StjC 3734æigi ęitt hit minnzta liggr eptir af ollo þi goðs er hann hęt sinvm lyð
StjC 56812ok skal ecke eptir liggia þat sem vær megum þeim veita, medan vær erum upp, sem vær heitum voru lide
Gísl 74og þa sem keisarans viner vnderstodv þat at hann var orden reidr pavanvm þꜳ lietv þeir ecki þat betra efter liggia og rægdv pavan þvi meir vid Decivm
LaurReyk 25330engi hlutr liggr nú eptir með hverjum einum þat sem hverr má ok kann
Trist¹ˣ 1712
● ‖ impers.: liggr ekki eftir [!] [um e-t] der mangler ikke (ngt)
4) [!] være usagt, blive forsømt at fortælle
vera kaɴ þat ef þeir meɴ sia þeꜱa bok er allkunnict er um. at þeim þicki ... mart þat eptir liɢia er frasagnar mynde vert þickia
Sv 118edr þeir lutir liggi eftir er frasagnar se verdir megu þeir laata vid rita er betr kunnu giorr vita
SvFlat 53424þui stendur nærri meir j hug, ad eg hafi margt merkiligtt lätid effter liggia j frȧsogn hanz æfi fyrer fäfrædis sokum, og ögä og leti ad rita
PBpˣ 42216
fram: liggja fram
● ‖ præs. part.: liggjandi fram ligge ude
fyrir: liggja fyrir
1) [e-m] ligge (på lur) i vejen for (ngn), spærre for (ngn)
fvndv þeir eigi fyrr en herr konungs la fyrir þeim. en þeir sa at konungs menn rerv ꜹllvm scipvnom seɴ at þeim
ÓH 4812bra hann a sik liki graðungs æíns ok la firi henni i skoginum
SnEW¹ 510hǫfum vér spurt, at jarl með lið sitt mun hér nú liggja fyrir oss
Hkrᴵᴵᴵˣ 532
● ‖ impers.: liggr fyrir [!] der lukkes af (af vinden)
2) [!] [e-u / með e-u] blive liggende (et sted), være til stede i forvejen, opholde sig (et sted)
konungr la þar fyrir xii scipvm
ÓH 4897En iarlinn var kominn or hernaðe ok la i firðinvm fyrir með .iii. skipum. ok var þa til hafnar kominn
ÓTOddS 4620munu þeir ... ligia firi dꜹða druknir
BǫglEirsp 45024lagu þar enn firer kaupskipum ok ræntu þar er þeir komuz við
EgM(2001) 7113Her segir þat at Olafr konungr hellt at en Sueinn jall la firir j hofninne
ÓHFlat 4329hann vill ei liggia fyrir ef þꜳ hlute ber þangat sem hann lꜳ
SigÞǫgl 1393hann sigldi einn dag at kuelldi til Mostrasundz. þar ⸢var [var. lä AM 453 4°ˣ] firer i hofninni knorr einn mikill kominn af Eyri
var. EgM(2001) 2616 → Eg AM 453 4°ˣ 14r24
3) [■] være for hånden, foreligge, forefindes, forekomme
menn svoroðo at þess varv fusir ef fefong lęgi bryn fire
ÓH 34910stadfæsto mer þa af nyiu alla þa doma ok bref er þar liggia adr firir
DN II (1313) 10223liggr þar firir hitt stærkazsta paua bann
DN I (*1314›vid 1321) 12718þeim mego ecki stoþa ꜹ́þę́vi þꜹ er ligia fyrir oc gera sorg oc sv́t oc sótt þeim er þꜹ varþv́eita
Jón³ 1814eptir þi sem logmanz breef uattar þat sem adr liggr firir
DN I (*1329›vid 1332) 16624æftir þui sæm brefuet vattar þat sæm þar ligger firir
DN III (1333) 1596þætti mer þat ráð firer liggia faðir at þu sendir menn til Noregs at bioða sætter firer Biorn
EgM(2001) 5030nokkut gott mun þá enn fyrir liggja, ok mun ek þat af yðr hljóta
Mág² 15013Og ef þu fer skatt at heimta þa liggia þar skiot suor firi at Kongarner. þeir fa onguan skatt
FriðB 5029þa badom ver hann ... at hann syndi oss ... þau pauabref er hann sæghir þar firir liggia
DN III (*1313›DonVar 1ˣ) 1014
● liggja lauss fyrir [e-m] være tilgængelig, stå til rådighed
þyckir honom sem allar uthalvor austr rikis myne lausar liggia fyrir heðan ífra
Alex 13831kynliga er oss farit. at briotaz til stoʀa rikia með héttv lifs ok fiarmvna en taka eigi þat rike er nv ligr lꜹst fyrir oc með engri mannhettv
ÓTOddS 522segir jarl at nu hefir hann sva fylgt hans malum at meiri uán se at rikit i Noregi liggi laust fyrir honum
ÓTᴵ 9211ero þær nú báðar hér í Jǫtunheimum, en eigi [þykki mér ví]st um, hvárt þær liggja lausar fyrir
EgÁsm 657ecke hefer hon laus legit fyrer hingat til. enn mikit happ uæri j at fꜳ̋ slika
Jarlm¹ 915meiri ván er, at nú myni konungs-ríki liggja laust fyrir honum i Nóregi
Hkrᴵˣ 2732segja, at Nóregr myndi liggja lauss fyrir, ef nǫkkurir stórir hǫfðingjar vildi til sœkja
Hkrᴵᴵᴵˣ 35120Þessir (bústaðir) líka mér báðir vel, segir Sturla, en eigi ætla ek þá lausa liggja fyrir
StuᴵR8ˣ 49825
● ‖ præs. part.: liggjandi fyrir [!]
fyrir liggjandi efni
er skapaðe oc gerði heimínn. oc himininn. oc allt þat sem yuir er oc vndir. af engo firir ligiannde efni
BarlA 10233Hann skapadi fẏst i upphafi hímin ok iord ok alla hluti syniliga ok osyniliga af ongu firi liggianda efni
Enc AM 764 4° 1v38gud fadir skapadi himin ok io᷎rd af ongu fyrirliggianda efni
Mar240a 33528
4) [■] fremlægge, offentliggøre
5) [e-m] ligge foran, ligge og vente forude, ligge inde i fremtiden, være forudbestemt (af skæbnen), ske
Nv tekr hann annan hest ok hleypir yfir i dalinn sem leið liɢr firir
Heið 6923siþan foro þav þa gavtv er fyrir la oc i þat herat er Skꜹn heitir
ÓTOddS 711ligr fyrir honum miklo meiri dyrð en ek kvnna vm at tala
ÓTOddS 2122vilium uær eigi taka með yðr. en þo skulum wer uera uiner ydrir. Barði. segir hann. ok mun nokkut mikilligt firir yðr liggia
Heiðy 10528Sa hann þa ser ecci annat fyrir liggia at sva bvnv nema vá oc vesolld
Nik69 4624ferð liggr firir mer suðr vm heiði at finna foður minn
Hallfr 993þa tok Þora en ellri til orda: hvat aetlar þv systir, hversv lengi þetta man vera, at eigi verði menn til at bidia ockar, ęða hvat ætlar þv, at fyrir ockr mani ligia? Þar ber ek litla hvgsan fyrir, segir in yngri Þora, þviat ec vni all-vel við, meðan sva bvit er
StuᴵK 24821þo vil ec ‹eigi at síðr›, at þv segir mer, hvat þv mundir kiosa, hvat fyrir þer lægi
StuᴵK 2499þeir foro ueg sinn sem fyrir la. þar til er þeir attu eigi langt til Ofro staða
ÓTᴵ 7013með því at margir göfgir menn hafa sér þetta látit nægja, at byggja Ísland, þá má vera, at slíkt nökkut liggi fyrir
Þórð² 16824eg ueit eigi at mer mune annann bonda son betra at eiga en þig. ef þat skal þo fyrir mer liggia
Vilm 1482hon leitar út, ok varð alldri víst í þeim löndum hvad fyrir henni lá
Æv⁸⁹624 27525og vijst vil eg ei hier sitia leingur huad sem annad fyrir liggur
Hrólfˣ 3812en þó fór þat (ɔ: boðit) allskǫruliga fram, ok er þat þraut, fór hverr, sem fyrir lá, ok líðr vetrinn af hendi
Hǿnsˣ 3420er nu og lykast ad þad mune fyrer liggia ad fä þann kong er ydur þiker mikils hattar vera
Nitˣ 3213hánum lá ekki annat fyrir, enn dauðinn, ef hón kvæmi eigi til hans
Trist¹ˣ 19424
● ‖ impers.: hvat (sem) liggr fyrir [!] hvad (end) der sker
Tveir eru kostir til: at þér takið við kristni ok látið skíraz ... eða hætta til ella, hvat fyrir liggr
Knýtlˣ 20216en léz nú Þorgilsi fylgja mundu sem hann hefði frengskap til, hvat sem fyrir liggr
StuᴵᴵR11127ˣ 26319mér mundi þykkja óvíst, hvat fyrir lægi, ef eigi er hans vili gǫrr
Vatnˣ 212
6) [!] være åbenlyst, være utvivlsomt, være oplagt
Bera quað Egil vera vikings efni. ok quað þat mundu firer liɢia þegar hann hefði alldr til. at honum væri fengin herskip
EgM(2001) 5637Hitt mán fyrir liggja, segir Þorsteinn, at halda eigi kyrru fyrir
ÞorstVík 44625Þat sýnisk mér fyrir liggja at leita til Áskels um þetta mál
Reykdˣ 15422
● liggja ljóst fyrir [e-m] være åbenlyst (for ngn)
● liggja ljóst fyrir augum [e-m] være åbenlyst (for ngn)
litz mer þetta vndarligt er þer vitrir menn efiz i sva miog. vm þetta mal. sva sem liost liggr fyrir ꜹgom ollum monnom
HákFris 39525lizt mer undarligt, er vitrir menn efiz j sua miog vm þetta mal, er sua liost liggr fyrir augum ollum mo᷎nnum
Hák81 30623
● ‖ impers.: liggr ekki/lítit annat fyrir [!] der er ikke andet oplagt
Þorvaldr qvað annat litit mundv firir liggia, enn Rafns synir sto᷎ði ifir havfvð-svavrðvm hans
StuᴵK 39312liggur ok ecki annat fyrer en hallda fram ferdinne medan at ma
Rém 9231
● liggr greitt fyrir [e-m] [e-t] (ngt) er nemt (for ngn)
● liggr laust fyrir [!] [e-t] (ngt) er nemt at få gjort, det bliver nemt
sua treystiz hann nu sinni gefu at honom þyckir sem þetta liggi laust fyrir
Alex 152Er ecki annat ráð, en þér leitið yðr mægða þeirra er yður tign ok virðing ok ríki vaxi við, ok mun laust fyrirliggja, hvar sem þér vilið atsnúa
HG 104hversu lengi vit skyldum svá hógliga lifa ok vinna ekki til frægðar. En ek spurði, hvar þat mundi laust fyrir liggja
FlórKon 1554mattu bidia huorrar sem þu villt ok veit ek at laust mun fyrer liggia
Vikt 3410skildi at þetta mundi uarla laust firer liggia
Jvs510 4720mun eg giǫra her á hendur þeim, og mun laust firer liggia þui huǫrki hafa þeir vid mier lidz afla nie vitzmuni
FriðAˣ 54Nú vil ek senda menn mína á fund þeira, at þeir gangi á mitt vald, ellegar mun ek gera lið á hendr þeim ok mun laust fyrir liggja, því þeir hafa hvórki við mér liðs afla né vitsmuni, ok er gott á gamals aldri at yfir vinna þá
FriðBJSˣ 11717eigi vil ek fýsa þik ferðar, því at mér þykkir eigi laust fyrir liggja
StuᴵᴵR11127ˣ 25434
7) [!] ligge for, forestå
● ‖ impers.: liggr fyrir [e-m] [e-t] (ngn) må gøre (ngt), (ngn) er nødt til (ngt)
hjá: liggja hjá
1) [e-rri/e-m] ligge/sove hos (ngn), ligge med (ngn), have seksuel omgang med (ngn)
Ec segi at þv mont liggia i nott hia Ingiriþi drotning. en hann segir at þer monoð liɢia hia Þoro
Mork 41230til hennar kom æinn maðr oc liɢr hia henni
Þiðrᴵ 31911Ef þú vill þat vita, þá lá ek hjá dóttur þinni
NjR1908 19124Illa hefir Guðrún, dóttir mín, brotit odd af oflæti sínu ok legit hjá þér, er þú skalt eigi þora at fylgja mági þínum
NjM 15424þat ætla ek mer at liggia hia Kolfinnu
Hallfr 1013Ef þú vill vita þat, þá lá ek hjá dóttur þinni
NjM 21219ef maðr mælír þa skom viðr kono manz at hon hafe leghít hea o᷎ðrum manne en bonda sínum
Landsl1154 1186jarl let taka rikra manna dætr ok flytia heim til sin. lꜳ hia þeim uiku eðr tuęr. sendi þær heim siþan
ÓTᴵ 20412tocu þeir at reka fra sier þessar ouendiskonur, ok þo uoru nockurer þeir, at ei stoduzt þeira blidlæti af diofuligri fiolkyngi ok lagu hia þeim
Yngv 2621huort uilltu kongsson liggia hia mer edr uilltu fa þer adra sæng
Vald 597jarl lét taka ríkra manna dœtr ok flytja heim til sín ok lá hjá viku eða ii
Hkrᴵˣ 34313
2) [!] lægge sig, bøje sig
3) [!] ligge ved siden af
í: liggja í
1) [e-u] ligge nede i (ngt), falde ned i (ngt), ligge nedsynket
hann scal gera col þar ... oc hylia þar grafar sva at eigi liɢi fe í. Ef hann hylr eigi grafarnar þa verþr hann utlagr
GrgKonᴵᴵ 11029Sceɢit var sva sitt at la i kniam honom. oc breiddiz um alla bringuna
ÓH 1639enn Gregorius la i jsinom ok eigi miog
HkrFris 35722ok segia menn, at hann lysti af honvm hꜹfvþit við *hronnvnvm, en ec hyɢ hitt vera þer satt at segia, at Miðgarþzormr lifir enn ok liggr i vmsia
SnE 639Gregorivs lá ȷ́ ísínvm. ok eigi míǫk
Huldaᴵᴵ 30317hann skal gera þar kol, ok hafa brott fœrt fyrir vetrnætr hinar næstu, ok hylja grafar, svá at eigi liggi búfé í
Jb 1482sagdi Maaui at vxi lá i myri ok bad hann vpp draga
GullÞ 2213lá hestr hans í keldu
Ljósv 514varð fyrir þeim eitt mikit díki, ok lá í díkinu hestr Ísoddar drottníngar
Trist² 6811liggja hestarnir drjúgt í mýrinni, ok fórz þeim seint ok ógreitt
StuᴵR440ˣ 183Þordr ... sagdi Hrafsa at yxni hans lægi i kelldu
LdnStˣ 16119Eyjólfr veik undan á mýrina, ok lá hestr hans í feni
LjósvLˣ 788er þau kómu á mýrar ... þá liggr í hestrinn undir þeim
Vatnˣ 915
2) [e-u] ligge inde i (ngt)
ȷ́ for varo meþ þeim hvɴdar blꜹþir oc lagv hvelpar ȷ́ hvɴdvnom
Jvs291 86hon geck þa at hvðfati þvi er geirmundr la í
LaxdE 32725
3) [e-u] [með e-m] give sig af med (ngt), fortsætte med (ngt)
at þeir megi scilia i hverri ilsco þeir liɢia
Hóm677 8228sua oc i huerium lost er ek ligg mest eþa lengst
~ lat.et si quo vitio laboranten
2120 Thom¹ 211Groa Monans dotter baud sik till ifuirbota firir sin misbrott ok þriottsko er hon hafde brotett mote gude ok heillaghre kirkiu ok langlegha i leghet
DN II (1317) 1115brot er hon laa i meðr Symone a Tanga vm nokora iij vettær ok xx
DN II (1317) 1119þæir men er i hordomom liggia eða mandrapom i mæinæidum i skræcuitnum
RbHH (*[1248-1263]) 45917ængom skall þionosto gefa er liggr i storglꝍpom
JKr 38417la hann i vikingu ok heriadi
EgM(2001) 36hversu lengi skvlo mið liggia i ockrvm vdemiligvm syndum
MarS 32130Ek hefir lifuat nǽr .lxx. vetra ok nǽr allan alldr likams munut fullgert. ok legit i saurlifnadi
~allir þeir ... er honum samneyta. eðr hann styrkia til at liggia lengr i sinni illzku ok vfagnaði
DI II (*[1281]›AM 350) 2175odladiz þu æigi himinriki þers at helldr. medan þu liggr i hofudsynd edr hefir vilia til framleidis hana at gera
StatEi² 5225leiðiligr hordomr. er þu hefir ⸢framit [var. iafnan ilegit AM 657 c 4°]
var. GBpA 946 → GBp AM 657 c 4° 23r16Liggr jall nu j þessum meinlætum allan þenna vetr ok mikit af sumrinu
ÞorlJ 21237(þeir er) hann styrkía til at liggia leíngur j sinni illzku ok ofagnadí
Theol AM 672 4°¹ 84v13þa kynni hann eigi at tala af þeirre sorg og pinu er prestar skulu hafa er liggia j þessu saurlifi
~ eng.Þat haunteþ þat synne of lecchery
5635 ÆvMið²⁴ 5612hann liggr j sinum syndum morg ȧr og uilldi ecki bæta sig
~ eng.He leuyd forthe in his synnes many yeres
8525 ÆvMið²⁹ 859soknar prestom þeirra manna er liggia i þvilikri olydni
DN IV (*1329›DonVar 1ˣ) 1671
● liggja í drykkju være hengivet til drikkeri, være på druk
herrenn allr hafðe nv livat sem lyste. oc leget i dryckio alla þessa stund
Alex 8512þegar er þeim þickir þeꜱ van at menn liɢi i dryckio i bønum
Sv 1416
● liggja í hernaði tage på krigstogt
haɴ liɢr ȷ́ hernaþe á svmrom oc heriar haɴ viþa vm lꜹɴɴd
Jvs291 422Þeir liggja í hernaði ok fœra konungi gersemar
EgÁsm 296
4) [■] rummes i
Stéinker sex stóþo þar tóm þꜹ es í lógo tueɴar eþa þreɴar málskiólor
HómÍsl⁵²(1993) 88r10Jngigerdr vidr gek þui at þeir brœdr Halstein ok Sœrkuir atto aptar lausn a optt nemdu tolf mamata bolle j Hyllini er hon sagde j ligia þinga ved sit
DN II (1339) 19619Járnketill nýr ok úeldr ok vegi fjóra fjórðunga ok liggi í .viii. skjólur fyrir .xv. aura
Jb 2152er þar fyrst búskjóla, þat er i liggr hálfr annarr fjórðungr
Jb 2353
5) [e-u] være delt i (ngt), bestå af (ngt)
Svia velldi liɢr í morgum lutum
ÓH 15810Asia ... liggr i tueim lutum
~
6) [e-t] tilfalde (ngt)
taka jardinar ... med o᷎llum j skylldum huart þær eigha j annarra manna jardir edr ligia j skylldir j þær af annara manna halfu
IslDipl (1399) 13925en konungsins goz læghi her j landhit ok forsomadist ok forgengi
IslDipl (1409) 17533
● liggja í skaut falde i (ngns) skød, tilfalde (ngn)
innan: liggja innan
[við e-t] ligge på indersiden (af ngt)
með: liggja með
1) [e-rri/e-m] ligge/sove hos (ngn), ligge med (ngn), have seksuel omgang med (ngn)
Maðr a at taka giolld vm kono þa er hann hefir fram førða i øsco ef leget er með henne eɴ frændr eigo sökena
GrgKonᴵᴵ 2311Ef legit er með kono enda eigi barn hennar bötr at taca eða sa maðr er hon a fiár varðveizlo
GrgKonᴵᴵ 5911Bꝍta scal hverr maðr rette firi þræl sinn. sem firi sialvan sic. ef hann liggr með kono
Gulᴵ 3011Þær konor ero .xvij. er maðr uærðr obota maðr af. ef hann liggr meðr þæim. eða fær fange
EiðKrA 39212hon (Vena) var sua mann giorn. oc sua org oc sua ill at hon la með feðr sínum
HómHauksb¹ 1593Hvi ertv sva diarfr at þv þorir at liggia með frillo favðvr mins
~ lat.Quare ingressus es ad concubinam patris mei?
Vulg 2Reg 3,8 StjC 49829Nu ef maðr uenizt þui at hann hafe legit með kono
Landsl 727eða mæler uið systur manz eða dottur. at hon liggi með manne. þat scal engi mæla nema hæimilis kuiðar vitni fylgi
Bl 22421Mvnu æigi þau endímí ꜳ vera at hann liɢɢi med henne
Gyð(1995) 1427at hon liggi ⸢meðr [var. hia Landsl 6910] manne
Landsl1154 1188Lofa mer at ek liggi medr þer
Stj¹ 19711Ei er betra vm at tala þat er [fru y]dv[ar]ri heyrer til en hun suikz fra ydr ok hefer vm langan tima legit med þeim flæmska manni sinum [ku]mpan
DrJ 5215hann hefer legit med systr sinni ok mvn hon fęda son
KlmA1980 667hafde hann fyrr umm leiged med modur systur hennar, og var þo sialfur eigenn kvæntur
ÁBpˣ 14118J fyrstu soor hann af sier Halldoru Þordardottur. sem hann hefer a̋tt barn med. adt hann skylldi alldrei liggia medt henne lijkamliga
DI V (*1472›Bps B I 13ˣ) 65310
2) [!] [e-m] gælde (for ngn)
þa liggr með halfrar merkr sekt. ok upptækt smiðit
RbEM (*1282) 1320Slict hit sama liggr þeim með sem dyra kaupir
RbEM (*1282) 1321hann skal suara þeire sekt sæm með liggr
RbHM (*1316)⁴a 12422
niðri: liggja niðri
1) blive uomtalt, være uænset
scal þat eigi niþri liɢia er honom er þo mest vegsemþ i at segia fra iartegnagord hans
ÓH 6103þat var allt latet niðre liggia er þeim hafðe til svivirðingar gorz
Alex 3623þat let Apelles allt niðre liggia er þeir hofðo mote guðe gort
Alex 641enn er eigi upp kastat þeiri skóggangssǫk, er á þér stendr, ok skal sú eigi niðri liggja, ef þú vill ekki gera fyrir mín orð
NjR1908 1295enn er eigi upp kastat þeiri skóggangssǫk, er á þér stendr, ok skal sú eigi niðri liggja, ef þú vill ekki gera fyrir mín orð
NjM 1456hitt var allt latit nidri liggia er þeim hafdi til osigrs eda minkanar uordit
DínDr 9218ma þat engi madr vndrazst þott mart liɢi nidri vskrifat þat er til hefir borit
ÓH1005 6835ok þvi hefir ek ætlat ... at rita fꜳ luti af upphafi ok endalykt Pals, ath þessi fraso᷎gn hafi adr nidri legit
PErem 1838liggia þo nidre osagder miklu fleire hlutir þeir sem osagdir eru
MHFlat 34322Sagði hann þat eitt af viðskiptum þeira, sem honum var til frama, en lét hitt liggja niðri í sǫgunni, sem minnr var til frægðar
Gr 27018framkꝍmd hans værca var sva sem lengi hefir veret fra sagt. oc liggia þo niðri osagðer myklu flæiri lutir hans afreks verca
FskBˣ 26216
2) være forsømt
3) [á meðal e-rra] (om skat ol.) ikke blive krævet ind
hann queðr sva at orði at sakir allar scolo liɢia niðri a meðal ockar þær er fyrir þeɴa dag ero gervar
GrgStað 1937Þar á konungr várr skatt af landi þessu, ok hefir lengi niðri legit
ǪrvS 17129þar á konungr skatt at heimta, ok hefir lengi niðri ⸢*legit [AM 343 a 4° “A”, etc.; non emend. staðit]
emend. ǪrvM 1721: AM 343 a 4° “A”sa skattur hefur leingí nídre legit
FriðB 434
4) (om navn) falde bort, blive glemt
ek vil eigi at mitt nafnn ⸢falli i stra [var. liggi nidri AM 529 4° “C”] ok eigi vil ek at þetta nafnn gangi or vori ætt
var. Gibb 557: AM 529 4° “C”ef þér verðr sona auðit eða þínum sonum, þá láttu eigi nafn mitt niðri liggja
Vatnˣ 723
nǽr: liggja nǽr
1) [e-m/e-u] ligge tæt på (ngn/ngt)
Sveinn prestr *Þorvalds son la næst lok-rekkionne, ok tok hann hæginðe oc bar af ser, er þeir lavgdv ok hioggv til hans
StuᴵK 40114Snorri savrr het sa, er la næst honum utar fra
StuᴵK 40118
2)
● ‖ impers.: liggr nǽst [e-m] [um e-t] [við e-m] (ngn) kommer tættest (på ngn) (mht. færdighder)
3)
● ‖ impers.: liggr nǽrri det er lige ved
4)
● ‖ impers.: liggr nǽr [e-m] (ngn) er slemt påvirket, (ngn) er pint
saman: liggja saman
1) ligge side om side, grænse op ad hinanden
Þat er yðr kvnnict at akrar ockrir Joab liggia saman
StjC 5254ok ligga þar saman gardar ꜳ Holi ok Sæbole
Gísl 614Skildi þa fyrst aa vm scoga Kolskegs ens avðga oc Lopz. ‹Kolskeggr átti bú á Leirubakka, ok lágu saman skógar þeira Lopts› emend. Stu 3424: Holm papp 8 4° “IIp”
emend. StuᴵK 3424: Holm papp 8 4°ˣ “IIp”
2) ligge i en stak
ok er þa likt sem þat gull ok gimsteinar, sem þar liggr saman, sem engen nytr, edr i iordu se folgit
KirjA 1925þau sꜳr, er mikit kiot var or rifit ok þar la saman, mattu eigi groa eda fa skinn
MarD635ˣ 119921
til: liggja til
1) [e-s] høre til, tilhøre
Til kirkio ligr i rꜹkiaholte heima land meþ ollom lands nytiom
MáldReyk¹ 185ef nokor maðr verðr sua diaʀfr at hann gerer þeím nokot spial virkj ... a gaurðum eða grindum eða a þuȷ́ er til heivir leghet at forno eða nyíu þa skall hann engo fyrir koma nema liví eða límum
NoDipl ([1207-1217]) 2928fekk þat fyrst til ákalls á Gautland austr, at hann kvaþ Dal ok Véar ok Varþyniar meþ rétto eiga at liggia til Nóregs
Ágr 4719hann sagði Dal oc Vear oc Varþyniar meþ retto eiga at liɢia til Noregs
Mork 32328Sialand. oc þat er þar liɢr til
ÓH 1593vil ec segir hon hafa i tilgiof mina Alldeigioborg oc iarls riki þat er þar liɢr til
ÓH 21012attila konungr helldr þvi riki ollu er liɢr til hunalandz
Þiðrᴵᴵ 8612þav vitni barost firir mer af hende Petes a Finnin vm sæter væg þan er leigit heifvir til Skaleims
DN I (1304) 9236vm svmarit eftir for hann til Rvmaborgar ok lagþi hana vndir sig ok oll þau riki er þar til lagv
Bret 2944ek vil gefa með henne af keisara dominvm Lymbardia með ollvm lvnendvm, er til ligia
Bær 1222i Rvmaborg ok i þorpvm þeim er þar liggia til
VerA 589[fiugu]ra manaða matta bool með ollum þeim lunnendum er þar hafa till læghet fra forno ok nyiu bæðe .a. sio ok a lande
DN VIII (1314) 7119asa ættir, er bygt hafa Asgarþ hiɴ forna ok þꜹ riki, er þar liggia til
SnE 173mæd allum lutum ok lunnendom er þar till liggia leget hafa, æða liggia æigu mæd retto
DN V (1329) 7028oc þat iarlsrici er þar ⸢fylgði [var. liɢgr til Holm perg 4 4° “St 4”]
var. ÓH 2126: Holm perg 4 4° “St 4”þar (ɔ: í eyjunni) var i fenaðr naut ok sauðir ok la þat til atleẏíar
~laut Augustuꜱ Romam. ok allt þat land er þar la til
Rómv226(2010) 3877Þessa laxveiði gaf hann vndir kirkivna i Holti. ok segir Gunnlaugr munkr at sv veíðr hafi þar iafnan siðan til legit
ÞorvVÓTᴵ 2968skylldi hun mest raða með Frey fyrir hof staðnum ok o᷎llu þvi er þar la til
ǪgmÓT 1313klærkar varer korsbrødr at Mariu kirkiu capellu varre j Oslo kierdu firir oss at jmiser menn hær med yder firirnæmes luka þeim hausteleidanger eder waarleidanger j rættan tima þa þeir vardha vt bodner ok til þeira bord liggia
DN II (1367) 30820jarlls riki þat er þar liggr til
ÓHFlat 11710medh ollum lunnendom þeim sem til hafua lighit at forno
DN XII (*1318›AM 902 a) 4412ath meta kirkiu ... ok stadinn a greniadarstodum med ollum sinom fasta eignum er þar til hofdu legith fra fornu oc nyio
IslDipl (1427) 26423sidan partarnir uoru þeim eignader j borg ok þeim jordum fim sem þar ligia til
IslDipl (1433) 31213kongr suaradi þui sua, at hann letz vita, þeir Magnus kongr ok Metkolfur hofdu þat allt samit med ser, huat af Skotlande ædr þeim smaeyium, er þar ligia til
Hák81 5851villdi ek ... gefa ydr þetta siotun ok .iij. kastel onnur med ollum inn rentum skauttum ok skylldum þeim er þar til liggia
Vikt 1115til Lesam borgar liggr eitt kongs riki. þad skaltu med eiga
GibbC 10428gio᷎rum ver þennann urskurd j nafne fodur og sonar og heilags anda, ad valld og skipann forræde og vardveitsla Oddastadar og Olafs kyrkiu j Vatnsfyrde, med ollu þui sem þar liggur til ... dæmum ver under Arna biskop j Skalhollt
ÁBpˣ 3410at iord su er Oo heitir. atti at liggia til Herdlo kirkiu. eda til Hærdlo sialfrar
DN VIII (*[1170-1190]›apogrˣ) 514
2) [e-s] tjene til, kunne bruges til
● (...)bǿtr liggja til alls der kan bødes for alting
eigi skaltu þat gøra fyrir því at bœtr liggja til allz
ǪrvM 1419bœtr liggja til alls, ok vil ek nú vera þér i bónda stað
HálfdEyst 9510bætr liggja til allz seger hann
SigrFrˣ 603Þormóðr kvað yfirbætr liggja til alz. Ásbjǫrn kvað þá ekki mundu tjá skreiðing
StuᴵᴵR11127ˣ 3020
3) [e-s] [e-m] være til rådighed, findes
þeir heyrþu þęr røþur buanda at þat rað mvndi til liɢia ef lic konungs fyndiz at breɴa þat eþa flytia þat v́t a sę́ oc sækva niðr
ÓH 5916liɢia her til myclo betri ór raþ vm þetta mal
Jvs291 910En til þess liggia þau svor, at þo at Johannes væri aðr storliga reinn, vissi hann þo sig mundu framarr i pisl Kristz reinsaz
JBapt²A 8929En þar liggr skiott andsuar til
~heyrdu þat ordtak bonda at þat rad munde til liggea ef lik konungs fyndizst at brenna þat
ÓHFlat 36822nú hafðir þú þat ráð, Þorsteinn, er helzt lá til
Kumbl 13012spyʀ, hvi gegndi hennar meine, eda hvart nockur bot munde til liggia
Vǫls 7728Heimsliga hefzt spurning þin, er þu ætladir i einu ordi mega lyktazt þat, er tvenn svo᷎r liggia til
CecA 29115sa er skynsamligu mali spyri þers, er greid svo᷎r liggi til
Silv 26531og ef þu att skatt ad heimta þa liggia þar skiot suor til ad kongar þeir er einskis ero verder, fa onguann godann hlut
FriðBFrg 7626Herra Rafn seiger ad hier lagu slykar adgio᷎rder til sem j Noreige voru framm hafdar, ef biskop villde ei samþyckia k‹o›ngs bodskap
ÁBpˣ 9712Þad eitt rád lá honum til er hann hafdi
Vallˣ 2614
● lǫg liggja til [!] loven tillader, i henhold til loven
Þat sverð, er þú hefir, Bersi, er lengra en lǫg liggja til
Korm 2554enn biskup urskurdar at barnnit skal skira ok eigi endr skira semm log ligia til
Æv238XXI² 31724síðan óhelga þeir þá, sem lǫg lágu til, fyrir athlaup ok fyrirsát
BjHˣ 1606
4) [!] være at gøre
hvat syniz yckr til liggia
Huldaᴵ 11823Þeir kuodu þat vist betra ok þat æitt til liggia at læita eftir
HrHalt 41133segia þeir þat eina til liggia at reka Martein braut ur borginni
Martin² 59828Refur kuad þat eitt til liggia. At madur uæri gio᷎rr ut j holm sa̋ er þeim suerde eida. at ecke uæri af suikum uid þꜳ̋
Harð 16717munu vid brenna bæ hanz ... helge kuad þad til liggia
FriðAˣ 1016Oddr segir, at eigi myndi illa fallit at hafa nǫkkurar landsnytjar af Ǫrnólfsdal ... Konur sǫgðu þat til liggja
Hǿnsˣ 4317Hvat liggr nú til, mun þat eigi betra ráð, at vér berimsk áðr en vér erum sekðir
LjósvLˣ 9017
● ‖ impers.: liggr til [!] [e-t] [e-m] (ngt) skal gøres, (ngt) er nødvendigt/vigtigt (for ngn), (ngn) skal gøre (ngt)
Nu er sem á sé queþet hvat os liɢr til
HómÍsl⁸(1993) 10r14scal þó nøckerom orþom ofþat rǿþa. þót lítel liþon verþe á. viþ þat sem til lǽge
HómÍsl³³(1993) 51r18þotti þer þat til liggia ... at hepta þat e. (eða) melma er maðr giꜹrþiz til at fera mer gǫrsimi
AuðMork 1835syniz yþr hellzt til liɢia
Mork 819enskis raðs leita meɴ oc i þó at i slikum haska verði staddir. konan svarar Eigi vita meɴ sva glauggt huat hellz liggr til við slikum lutum at gora
JBpAFrg(2003) 3713Margs þickiumz ve᷎r i leita. Eɴ huer ertu er þu tekr sua á at þu þickiz uita. huat til liɢr
GBpA 7216aller mælltu þar eitt vm at Alfgeiʀʀ jarl hafð‹i› hinn vesta hlut af ok þotti þat til liggia at taka af honum tignina
EgM(2001) 7825þat þótti öllum til liggia at biðia guð almátkan, at hann vitraði á nackvarn veg, hverso hann villdi at væri
MarS 1522Ion svarar: eigi er ec til þess færr, segir hann, þviat ec hefi alldri fyrr att of slict at mæla. Eyiolfr svarar: þat man þo til liggia at leita við, at menn sætiz
StuᴵK 1972þottí þer þat til líggía ... at tefía ok tálma þat er vtlendr maðr ok mer vkvnnr gerðíz til at færa mer gersímí
AuðHulda 314þat mvn tíl líggía at gera vel tíl þín. þott ek hafí eigi verít sva braðfeingr sem Sigvrðr
HrafnG 796Þat syniz mer til liggia, ath vit, er eptir ydr vorum sendir ... ath vit leggim þat erfvidi a ockr
Maurus 6664ekki munum vér um rúm skipta, enda liggr mér meira ⸢til [var. um AM 173 folˣ “E”] at þiggja vetrvist
Án 33026slíkt lꜳ til sem þu gio᷎rder at
Harð 14026far þú ok seg Gauti vin mínum, hvat ek tek til, ok slíkt þætti mér honum til liggja
Vatnˣ 5516
5) [!] ligge parat (i venteposition)
villði Olafr fara ut til norva sunda oc la (hann) længi til oc villdi æigi bẏria
ÓHLeg 175skipp mit ... medr raa ok allu ræidi er nu ligger til
DN III (1331) 14916la (hann) til lengi. oc gaf æigi byrinn
FskBˣ 1437lá konungr þar til viku ok helzk it sama hreggviðri
Hkrᴵˣ 39810
● liggja til byrja(r) ligge sejlfærdig og vente på god vind
En er hann var albuinn. fluttu þeir v́t skipit til Digraness. ok la þar til byriar
EgM(2001) 551er þeir lagu til byriar við Danmo᷎rk
ÓTᴵ 1511andadizst vt j hofnum er kaupmenn laghu til byriar
AnnL 26728skip hans la til byriar firir bryggiunum
Grǿn 54831konungr ok hans menn lagu til byriar j Karllsám
ÓH1005 7524einn morgin er konvngr la til byria sagði hann Tosta draum sinn
Hem326bˣ 3929
● liggja til hafs ligge sejlfærdig og vente på god vind
lagdi inn i vaginn ok la þar til hafs
Kristni 13811La biskup til hafs VI vikor, ok siglði vt tveim sinnvm ok vard aptr-ræka, oc var borinn sivkr af skipi
StuᴵK 29712ok koma vid eyiar þær, er Æsundar heita, ok liggia þar til hafs
Gísl 421ok andadizt vt j Hofnum er kaupmenn lagu til hafs
LBpB 8321fóru þeir nú til skips, er váraði, ok bjuggu ok lágu svá til hafs
BjH488ˣ 1145þeir lagu til hafs i Solvndum
LdnStˣ 13820er þeir lagu til hafs kvomu at þeim vikingar
LdnStˣ 19727
● liggja til húss [með ■(e-m)] have logi (hos ngn)
um: liggja um
1) [e-t] ligge omkring (ngt), omringe (ngt)
En er þat sagt, at nornir þær, er byɢia ‹við› Vrþarbrvɴ, taka hvern dag vatn i brvɴinvm ok með ꜹ́riɴ þaɴ, er liggr vm brvɴinn, ok ꜹsa vpp yfir askiɴ
SnE 2422ok er þav komv til hans, þa kastaþi hann orminvm i en divpa sæ, er liɢr vm ꜹll lꜹnd
SnE 3424sa kꜹttr var ... Miðgarþzormr, er liggr vm lond avll
SnE 609þær eigner er om siolft klaustrid liggia
DN XII (*1264›AM 902 a) 338
2) [e-n/e-t] [með e-u] lure på (ngn/ngt), efterstræbe (ngn/ngt)
Hann hafþi ... gagnstǫþo í fyrstonni af Gunhildi konungamóþor ok lá hvárt umb annat meþ illom prettom
Ágr 1411frialsa oss or kallze. oc klandum. þeirra hinna grimaztu vuina. er vm liggia nott oc dagh
BarlA 5134andskotenn. er iafnan ligr vm. at svikia. oc ofunda þa alla. er gott vilia gera
Menota: 24ra28 BarlA 4421fiandr. þa ec iðulega vmliggia. með margfallegre flærð oc fagrgala. oc farsælld þeirri oc mvnugð. er
BarlA 5317oc fianndans aeggian framflutt. er vm þat ligr iafnan at suikia. með slett mæle. alla þa er til hans fortalu tœygiazt
Menota: 61ra24 BarlA 11220qvoþoz vilia sigraz a ovinom sinom e. (ɔ: eða) liɢia þar allir vm konvng sinn
Mork 27820Nu sætr i sin stað hverʀ þessara hofðingia sinar hærbuðir firir borgina oc margan dag bæriaz þæir við borgarmenn oc vinna morg stór verk oc hvarir tvæggio tapa nu af oðrom morgum manne. oc er þæir hafa legit um staðinn .iii. manaðe
Þiðrᴵᴵ 2125Eigi villdu þeir siðr liggia um Vlf, enn um aðra menn
Mág¹A 730handgenghner men varer vilium veer æighi at hafue þæt starfue ... at liggiæ vm kotkarlen
RbHM (*1293) 2114hann liggr nú um Nobilis borg ok vill vinna hana
KlmA 3787fast ligger profastren vm. sem oss þykkir yðr at rœra vm vaarn vrett ok kirkiunnar j. Biorgwin
DN VIII (*1340›apogrˣ) 13823letoz hælldr skula sighraz a uvinum sinum eða liggia þer allir um konong sinn
FskAˣ 2937vélar eru til okkar görvar ok um okkr legit
Trist¹ˣ 14226
● liggja um líf [e-rs] stræbe (ngn) på livet
þa vil hvæʀr maðr er mæð yðr er um hans lif liggia
Kgs 1121seð þer þat nu at þeir hafa usanna sagu sagða er þat sagðu at ec læga um lif þitt
Kgs 1142ek þionaða Saul konungi marga daga uið þat at hann laa um lif mitt
StjB 55011
3) [e-t] tænke på (ngt), overveje (ngt)
hann liɢr um þat nott oc dag at veita yðr liflat
ÓH 1831þæir alla gotu hafa þat til lagt millem konungsens ok Thomas erkibyskups, er illt var oc uþarft, oc um þat daglega liggia, at herða konungsens hiarta mote Thomase erkibyskupe
Thom¹ 16023en hann liggr um þat natt ok dag at væita ydr liflat
ÓHFlat 894
undir: liggja undir
1) [!] ligge nederst (i en stak)
2)
● liggja undir vápnum være bevæbnet
3)
● liggja undir bǫrnum amme
þat er ein sijdr þar j Francka rike ... at rikar qvinnvr vilia ecki latha bavrnen svga sig. og kavpa þar til adrar konvr sem liggia vnder bavrnvnvm. og þær latha bavrnen svga sig. og þær heitha ammvr. ꜳ þeirra mꜳl
RochReyk 13422þat er ein sijdr þar j Francka rike ... at rikar qvinnvr vilia ecki latha bavrnen svga sig. og kavpa þar til adrar konvr sem liggia vnder bavrnvnvm. og þær latha bavrnen svga sig. og þær heitha ammvr. ꜳ þeirra mꜳl
RochReyk 13422
4) [e-n/e-t / e-m] høre under (ngn/ngt), være underlagt (ngn/ngt)
Vann hann aptr allar borgir oc castala þa er fyrr hofðu legit undir riki Garða konungs
ÓTOdd 2915fiallbygþir lagu eigi undir Noregs konunga er með sionum ricðu
ÓTOdd 15518þau rike lagv þa eigi með o᷎llv vndir Noregs konvnga
ÓTOddS 15532England hafði lengi legit undir Romveria
KrossInventA 30215naust Steins manna laghu vndir .xii. sællding j fyr nemdri æign
DN XI (1316) 174þæir ... leto vitni bera vm naust tupt þa er leghit hefir vndir Steinsmen fra forno ok nyiu
DN XI (1316) 1632þar segir þu mer firir iorðu þeirri er legit hefir vndir oss langfæðrom bætr en .lx. uetra
Landsl 9720ok lét (hann) drepa alla tvevetra ok yngri sveina í Bethleem ok í þeim heroðum, er þangat lágo undir
MarS 373Klaustrit var ok svá merkiligt í sér, at þat var móðurhús yfir svá mörgum munklífum sem þagat lágu undir
Æv²⁶ 10414ef no᷎ckurar væri þær borgir eþr herath er fyrr hefdi legit undir Garða konung. en nu væri undan horfnar hans riki
ÓTᴵ 1077at Olafr konungr hafui skatt gilld o᷎ll þau lond er nu liggia under Noreg. utan Island
ÓH1005 8097‹N›v byrium vær hier eitt æfintyr af þeim kongi er vilhialmr hiet er styrdi fracklandi inu goda og aullum jnum nalægustum rikium er þar liggia vndir
var. Gibb 325: AM 529 4° “C”herra Eskupart og drottning Greka lesa saman þann styrk og fiolmenni er þau fengu af þui kongs riki. sem vndir borgina lꜳ̈
GibbC 10727Þessi lǫnd ǫll, er nú eru nefnd, liggja undir Danakonungs ríki
Knýtl1741ˣ 8118þenna maldagha sette siguardur biskup ... og skyllt ath hallda af aullum þeim bæiom sem under liggia fyrir utan naudsyn
DI VII (*[1285-c1440]›K VIII 1ˣ) 320þar fyrst tilgreindum gardinum Vatzfyrdi i Jsafyrdi. med þeim peningum ollum fo᷎stum og lausum. kvikum og daudum. sem þar samann stæde og under lægi
DI VII (*1495›Kr 2ˣ) 25630Munkar ... læsto kirkiunne oc lysti banne um allan koupstaðenn oc oll heroð þau er þangat lago undir
FskAˣ 18712gierðe Vikina ser at hærlannde. er þa la undir Dana kononge
FskBˣ 794Hann fór um vetrinn til þeira heraða þar á Vindlandi, er legit hǫfðu undir Geiru drótningu
Hkrᴵˣ 29711hafa þær eignir legit síðan undir þá ættmenn, er af Skúla ætt eru komnir
Hkrᴵᴵᴵˣ 21816þat hafði þá langa hríð legit undir Svía-konungs veldi ok til vestra Gautlandz at skyldum
Hkrᴵᴵᴵˣ 25013A þeim bæ er Jngi bio var bænahv̈s. þat lꜳ vnder þa kirkiu er ꜳ̋ Raudsandi var
HrafnAˣ 19017ef bænhüsid fielli nydur þä skylldi sä giallda aptur vj-aura til graftar kirkiu þeirrar er bænhüsid lä under
HrafnB²ˣ 1018
5) [!] ligge som indsats
6) [■] være afhængigt (af ngt)
Zebedeus var fiskimadr, ok þvi var Johannes son hans meðr honum i somu iðn, at þar la undir dagligt viðværi
Jón⁴ 46616Ordsnilld hans var ok sua fallin, at mikit lꜳ undir laungum, hueriar upptektir voru ꜳ hafdar, ef hann taladi med rika menn
Thom² 30418
● ‖ impers.: mikit liggr undir [!] der står meget på spil
7) [e-u] [með e-u] være undergivet (ngt), være underkastet (ngt)
þau visso þegar at [alt] cyn þeira mønde liggia under þeire enne somo svnþ
~ lat.obnoxia teneretur
5020 ●Eluc674(1989) 501vndir myndi liɢia maɴzins ostyrcd vndir eɴa vmilldo maɴa grimleic
~ lat.succumberet
Epigram 50840 Prosper677 915í annarre noccore fræistni sem hann má annat tvæggia yfir stiga með lofe eða undir liggia með brigxli
~ lat.succumbere
9433 Alk619 956Hærra sægir hann miok harmar oss þat vini þina at þitt riki liggr undir ofriði
ÓHLeg 389var þa harmulect undir þæira vælldi at liggia bæðe með ofrælsi oc með ovarane
ÓHLeg 9031oc Norþmenn minnaz á ... er þeir vrþo at liɢia vndir ofsa oc ofriþi Dana
HalldSn³Mork 15924meiri lutr doms hæfir lægit unnder sannænnde oc rettvisi hælldr en unnder friðsæmi oc miskunn
Kgs 8725var þat yþvar ohꜹfþinglict at fara meþ þvi eino er velrþom setti. oc liɢia fyr þat vndir margs mannz ameli
Mork 16514Þetta lif ... er væsælikt ok liggr undir mo᷎rgum haskum
ThPost¹Frg 72828þetta lif er vesalict, er vær erum i bornir, oc liggr undir anauðum
ThPost² 73128konvna kvat hann skylldv ligia vndir riki oc drotnvn karlmannzins
VerA 814þa a han at liggia vndír hardum dome ræfsingarmanz
~ lat. in textuveritati subiaceat íudicantís
1721 SvR 1724liggr hverr þeirra vndir banni af sialfu verkinu
DI II (*1326›AM 671) 5896Fyri þvi at þv ert maðr vndirliggiandi mannligvm breyskleik
~ lat.humana fragilitate circumdaris
VitAnt 14449 Ant 7735vilium ver med engom lundum at fyrnæmd priuilegia liggi þar vndir
DN II (1348) 24013ok uilldo helldr falla j orrostum. en liggia vndir vanuirþing
~var þar hormuligt undir þui rike at liggia med ofrelse ok oarani
ÓH1005 83719þetta lif er sua fallit, at allt eftirlætid liggr undir anaud ok mædu
Thom² 3112þa mun hann eigi pisl undir liggia
~ lat.non subjacebit poenae
Vulg Exod 21,21 Stj² 30225vildu heldr fyrirláta óðul sín ok frændr ok vini en liggja undir þrælkan ok ánauðaroki konungs
Vígl 6321hun villde ei leingur liggia vnder hans hoggum
Eb447(2003)ˣ 3624er mier þo leidtt at liggia vnder ragmæli þræls þess
Svarfd(1966)ˣ 2413
● liggja undir fótum [e-rs] være undertrykt
● láta sinn hlut liggja undir [!] underkaste sig
uillda ek ekki fylgia þeim manni er iafnan lǽtr sinn hlut undir liggia uið hueria sem at eiga er
EbWolf(2003) 1739þeir voru radnir til at lata huergi sinn hlut undir liggia vid hueria menn sem þeir attu malum at skipta
FbrFlat 935þeir voru raðner til at lata sinn hlut huergi eða vnder ⸢leggia [var. liggja GKS 1005 fol “F”, etc.], við hueria menn sem þeir ætti malum at skipta
var. Fbr 516: GKS 1005 fol “F”
8) [!] blive berørt
9) [!] lide overlast
● hlutr [e-rs] liggr undir [!] [fyrir e-jum] (ngn) lider overlast, (ngn) kommer til kort (over for ngn)
Harekr ... sagþi, at hlutr hans la ecki undir, þott þeir væri nu skilþir
Orkn325I 1525ek kalla þik her heraðs hofðingia ok skylldan at retta hlut manna þeira er uanhluta uerða. fyrir huerium liggr nu hlutr þinn undir bondi sagði Snorri
EbWolf(2003) 15717
upp: liggja upp
1) [í gegnum e-t] føre op (igennem ngt)
2) [í e-t] ligge ind (mod ngt)
úti: liggja úti
1) [við e-t] ligge ude
2) [á e-u / fyrir e-u / í e-u] opholde sig udenfor, holde til under åben himmel, være ude i det fri, ligge (på lur) ude på havet
Rafn ... var illgerða maðr einn oc hafðe legit vti a Norðr strondvm. hann var kallaðr Rafn vikingr
Eb162E(2003) 28112Birkibeinar lagu uti a morcum oc scogum
Sv 14632lágu illgørðamenn úti ok herjuðu á Sikiley
ǪrvS 1157landit var þa herskatt. lagu vikingar miog vti firer Danmorku
EgM(2001) 7116Eyuindr skreyia liɢr vti firer Iotlandz siðu ok ætlar at sæta yðr þa er þer farit sunnan
EgM(2001) 7537lá hann úti á fjǫllum, er hann var í sekðinni
Laxd 2136Liggr þessi vegr yfir einn storan skog, a hverivm vti liggia fim tigir ránsmanna
MarS 23915annat huart do᷎yr af frosts. eða bíta dyr eða hunðar til bana. þa er þess bonda abyrgð a er vte let liggía
Landsl1154 1688sumir laagu úti aa fiaullum með bu sin, sva at aleyða voro eptir bæirnir
StuᴵᴵK 8116Þat er at segia fra þeim Þorði, at þeir laagu vti vm nottina, er þeir voro aa Silfra-stauðum, niðri aa uellinum
StuᴵᴵK 911flyðv þeir á brott á skoga. ok lagv lavngvm á morkvm vtí
Huldaᴵᴵ 33722Kolbeinn for at honum ok lꜳ vti a Tuidægru ok letuz þar .iij. menn
AnnFlat 53026fara uillt ok liggia vti sua at morgum dęgrum skíptí matar lausir
Fær 232Eftir þat lꜳgu þeir wti um sumarit ok heriudu um Skotland
Orkn 19811Ok síðan ferr hann á burt, ok austr á skóg; þar liggr úti stígamaðr, er Garan heitir
Án 34415hann var þiofur ok la vti a skogum
Sams 72huar þeir siokongar sie edur uikingar edr hermenn at frægazter eru ok uti liggia j hofunum ok fie uoner væri mestar
Vikt 1217og lagdi hann a þat so mikit kapp at stundum la hann uti a skogum med hird sinni suo uikum gegndi
VSj 518Sveinarnir fara nu unnzt þeir koma í Geirþiofsfiord, ok liggia ute x. dægr
Gísl 5716Vígbjóðr ok Vestmarr hétu víkingar tveir; þeir váru suðreyskir ok lágu úti bæði vetr ok sumar
Gr 1016sagði þó meiri ván, at þjófar mundi liggja úti á fjöllum, þeir sem slíku ylli
Vígl 8118hann reid ꜳ þro᷎nngvan skog og lꜳ uti margar nętur hittanndi maurg haskasamlig dyr og uann þav yfir med agiętum drengskap
Hect 9121liggia vti vmm nætur
ErAˣ 363lágu þeir úti um nóttina undir skjǫldum sínum
Hkrᴵᴵᴵˣ 474lagðiz fyrst i saurlifi allzkonar, en a lesti gerðiz hann illvirki, ok nu liggr hann uti a fialli nokkuru, ok mikil illvirkiasveit með honum
Jón¹ˣ 4295Skógr mikill liggr á milli Raumsdals ok Upplanda, er almannavegr liggr yfir, þótt nú heptiz fyrir þeim meinvættum, er menn hugðu úti liggja
Vatnˣ 312
● liggja úti á herskipum
þeir liɢia vte hvert svmar á herscipom oc hafa iafnan sigr
Jvs291 8317Eptir þat liggja þeir úti á herskipum ok drepa víkinga ok illgørðamenn
ǪrvS 8315hafði alla ævi sína úti legit á herskipum
ǪrvS 1097ydr stendr ei at liggia vti ꜳ vetrar tima ꜳ herskipum sem sækongum
GibbC 10422Sǫlvi klofi hafði um vetrinn legit úti á herskipum ok herjat um Norð-Mœri
Hkrᴵ37ˣ 11022
3) [á e-u] (om legemsdel) hænge ude (på kroppen)
sumum liggr heilenn vte ... en iðren liggia sumom ute
Alex 428siðan krækti hann fingrinum i augat sua at vti la a kinninni
EgM(2001) 13835
● iðr liggja úti [á ■(e-m)]
Ec stændr a kniom oc liggia uti iðren
ÓHLeg 8637iðren liggia sumom ute
Alex 429iðren hans er vte liggia
Alex 442ok leggr fram sverðinv i kuið Þoroddi. ok fellr hann ok liggia uti iðrin
Heið 921skemmumœr ... leit þenna mann er uti lagu idrin a (cf. ms. 10v³)
StSt335 2810þu munt uarla grędanndí. enn þar sem ei liggia idr þinn wtí. þꜳ mun ek leita þier lękningar
~
við: liggja við
1) [!] ligge tæt på, spærre
● hafísar liggja við [!] drivis ligger ved kysten
hafijsar lꜳgu vid framan til Bartolomeus messo
AnnL 28018uar mikit hallæri um ueturinn ok uedr ofsa hord ok ⸢lagu uit [var. voru vida LBpA 774] haf jsar
LBpB 7722Hafísar lágu við
Bárð158ˣ 93
● ‖ impers.: liggr við [e-u / e-t] [e-m / e-n] (ngn/ngt) er nær ved (ngt), (ngn/ngt) er lige ved (ngt), det er nær ved, det er lige før, det er tæt på
la við at menn myndu beriaz
ÓTOdd 12827særir nú aðra átta menn svá stórum sárum, at mǫrgum lá við bana
NjM 18916henni laa vid andlat af þeirri sut ok saarleik. sem hun hafdi i fædingu sveinsins
Stj¹ 18933þvi liggʀʀ vid uadann sialfan. hvart decanus mynde þryma helgum dominum
~veiter huor odrum stor sar ok morg suo at huorum tueggia liggur vit vfæru
Rém 25531tók Glámr at ríða húsum á nætr, svá at lá við brotum
Gr 1138er hann sꜳ manninn lꜳ honum uith ęslum
Hect 11120fleygir hann nu sueinninum suo ath honum lꜳ uith ouit
Hect 1253af þessvm ordvm þeirra qvennana. lꜳ konginvm vid at hammazt
ChrisReyk 29324Af þessvm aeggianar ordvm heidingia verdr Forsimvs so reidr at honvm liggr nalega vid at hamazt
LazReyk 18031lꜳ honvm vid nalega at hammazt og ganga af vithinv er hann fieck vitha at dottvr hans var j bvrttv
OsvReyk 8529slær Erex a halsinn suo ad hudenn fylgde suipunne og honum la uid ouiti
ErAˣ 86hann lá við at kikna
Blómstrˣ 1810krȧȧkurnar ȧȧ mwrnumm þola mikið eruide, aff þorsta mättleise og kulda, so ad þeim liggur vid dauda
DínDrˣ 5014og rekur hann nidur bǫluad fall so honum lꜳ̋ vid beinbroti
Hrólfˣ 8414svá stór sár veitti hvárr ǫðrum, at báðum lá við bana
Rémˣ 2967Bo᷎luer ... uill nü grijpa til suerdsinns, enn þad var þä j burtu, lä ho᷎num þa uid ad missa vitid
SigTurnˣ 21817biðr *suma ganga af sínu skipi ok á þau ‹skipin›, er lá við, at hroðin mundi verða
StuᴵᴵR11127ˣ 692Geck þa allr herin i tvenna flocka oc ⸢la vid [var. var þa bvit TrójS 9220] at þa mundu þeir beriaz sealfir sin i milli
TrójO¹ˣ 927Artimund hio til Vilhialms j hialmenn og bilade ey þo var hȯggid suo þungt ad Vilhialmi lä vid öuite
VSjy 3412
● liggr við falli/fall [e-m] (ngn) er lige ved at falde
Oc er Ion sa þat, ratt hann Vidcunni fra ser sva hart, at honum la við fall
StuᴵK 6424Skroppa fylgdi suo fast sinu lagi at Siod la uid falli
VSj 11513⸢skridnade fotvr hans so at honvm lꜳ vid falle [var. byskup skridnar ok fell nalega Ambr 4531]
AmbrReyk 8419
● liggr sjalft við [■] det er nær ved
En sem her er komit þeira viðrmæli, ok við sialft liggr at þeir mvni hana a kaf steyta með forðzi, sia þeir einn klett
Mar655XXXII 43210Ek lét þá hestinn hlaupa sem af tók, ok lá þó við sjálft at saman drægi með okkr
Æv⁸² 23712la vid sealft at hann mundi koma Darianis ꜳ flotta
Alex226 778⸢la uidr sealft at *þeir mundi husit ok dyrrin upp briota
~ lat.prope erat
Vulg Gen 19,9 Stj¹ 12131
2) [e-a] ligge med (ngn), sove hos (ngn), have seksuel omgang med (ngn)
3) [e-t / ! um e-t] [e-m] være betingelse, stå på spil, gælde (som indsats, straf, trussel o. l.), kræves, være at vente
En sa er þetta ryfr eða rofsmenn til fær þa liggi hanum slikt við sem molld rofs manne a við at liggia at logum
NoDipl ([1224?]) 3039þa liggr þæim slict viðr sem logh eʀo
Bjark 7330þar er fe vite liɢr við
GrgKonᴵᴵ 1617alldre scal ec bregðaz þer, þoat ⸢mer liggi dauði [var. lif mitt liggi Holm perg 6 4° “B”, etc.] við
ElisA 673Mioc lengi stoð svabuit vm konungs dottor. at engi villdi biðia hennar. þui at engi gat fullgort. þat er viðr la
Menota: 34va23 Streng 1625Konungr męlti. fire hvi myndi þat við liɢia
ÓH 31811ec vissa þott þv verir mer reiðr at þar mandi eigi meira við liɢia en lif mitt
ÓH 31814þyckir mer unndarlect hvi mænn girnaz þangat sva mioc at fara er sva mikell lifs haski liggr við
Kgs 2921hon mon þa mesta stvɴɴd á leɢia at fysa son siɴɴ farariɴar ef þetta liɢr viþ
Jvs291 182engi kvrteisi er at beiðaz slicra lvta með þvi at annaʀr hefir steininn sottan oc meðr þvi at slikir lvtir liggia við
Þiðrᴵ 1102man ec þat vist æigi til vina mins hæstz eða annars. þo at allt mitt fe liɢi við eða riki
Þiðrᴵᴵ 1020krefia liðs ef hann er liþþrota. elligar gialldi slict sem við liggr
ÁKr 303hverr sem auðro uís gerir. þa gialldi slict sem við liggr helgi brot þann dag. oc gialldi þo afgiof sem fyrr var skilt
ÁKr 474Kerti skal ... tændra við ræiðustol þæim monnum sem vild liggr vid
Gild³ 21931hlaut hann allt þat, er viþ la, ok siþan gaf hann Magnusi iarli mikit fe
Orkn325I 13811sa hann at þes mannz bani la við ef þeir tæki hann eigi
Sv 1320gaf hann duruerdenom fet alt þæt er uid la taflet
FlórFrg 274þa liggr ængi sækt uið
EiðKrA 38418rumueriar erv menn rikazstir oc þeir hafa þat sem við liggr ef þa hafa i sinni sér þi at þeir briota allt vndir sik hvar sem þeir fara
~ lat.acquiescunt ad omnia, quae postulantur ab eis
5922 Gyð238(1995) 5915alldri reyri hinir fornv Birkibeinar sva slæliga. þa er slikt lá við
HákFris 42224kvað þetta mundu vera allheimskan konung, svá illa sem hann var staddr, er hann kaus, þat er hónum lá ecki við með öllu
HG 6322Liggr þér nǫkkut við? segir hon. Líf mitt liggr við, segir hann
NjR1908 17032Noregs konungr a sok þa er uið liggr
BlFar 28012sva firir vatn ef drykkr manna liggr uið
Bl 24817slikar ræfsingar oc sæktir liggia uið er þæir misgera um nokora þa luti sem aðr vattar millum hirðmanna oc gesta ef þæir misgera
Hirð 44414þa varð Ozurr skiott til raða at taka. þui at bani annars huars þeira Helganna la við
Dpl 16321þat keru flester at hætta til er fefang la við sua mikit
EgM(2001) 202Liggr þér nǫkkut við? segir hon. Líf mitt liggr við, segir hann
NjM 1897Þar sem málskiptin ok hjálpin liggr við, segir biskup
GBpD 6429Hann svarar: þat vil ec vita oc heyra, hvart sva er avþrom heraz-monnum gefit sem þer, þviat mer þiccir stor-vandi við liggia, oc em ek þvi trauðr vndir at iataz
StuᴵK 2606Ef sua mikil naudsyn liggr her vid. sem þer seghit. þa gerit sem þer uilit
Stj¹ 21522þá liggr hér slíkt við þetta hafnarrán sem við hitt er fyrr var sagt
Jb 2491ef fangs haske ⸢er [var. liggir uið GKS 1154 fol “C”, etc.]
var. JKr 3627: GKS 1154 fol “C”þa uar lidin ein nott fram yfir þat er skilit var at hann skyllde sækia lata. þotti Hroa sem huorigum munde vid liggia um nott þoat hann kęmi sæinna en mællt var
HróF(2019) 687Þetta bod allt saman anngrar suo sart fruinnar hiarta sem hun væri lagin j gegnum en vid þui at vid liggr hennar liftion af illzsku iarlsins dregr hun sig vt af husino ok fram j þa skemmo er Jon liggr j
DrJ 4719ok biarga þeim, er bani la vid
Martin² 59916sialldan rori fornir Birkibeinar sua slæliga, þa er slikt la uid
Hák81 3546nu er þier fielagi godr at ... gefa til nockut klokligt raad suo at brædr þesser werdi unner. þuiat nu liggr allr heidrinn vid
Vikt 1516þeim skylldi nidingskapur vid liggia er af brygde sidan oruzta var lo᷎gd þar til at bardagi tækizt
Adon 1317nú síðan áleið, höfum vér hólmlagt við berserki Hildibrandz ok hafa stórbú viðleigt hverja hólmgöngu
ÁsmM 926fyrir astar sakir vid Magnus þa munda eg alldri vid han skiliazt ef eigi lægi honum slikt vid
MHFlat 26213forbod lꜳ uid i Einglandi, ef nauckur at af sialfdaudu kuikennde
Thom²y 47338Drottning tók svo til orða: hvat mun við liggja, þótt karl liggi hér inni
Mág² 15813skulu þid þa sættaz eda ligia uit ut-legd þeim, er eigi uill sættaz
Jvs510 3628þav gafv o᷎ngvan gaum at hvar mandomrínn for ef febro᷎gdínn lꜳgu vít
~þæir mege sua læysa sik viðr sinar syndir. ok odlasz ok luttakarar verda þess mykla aflaasz ok agæta pardunss. sem þar ligger viðr
DN VIII (*1325›apogrˣ) 9540þá vard Össur skiótt til ráda ad taka, þvi bane annarz hvörz þeira Helganna lá vid
DplFljˣ 12125vara ek yðr þvi við at reiði min liɢr við ef eigi er svo gert
ÞSHˣ 1776
● líf [e-rs] liggr við [!] (ngns) liv står på spil, det gælder livet
oc er Hacon sa at her la við lif hans oc eigvr i þeira vallde. þa vill hann frelsa sic vndan agange þeira
ÓTOddS 88skal þar líf þitt við liggia
ÓTᴵᴵ 1753sagdi hann þeim mundi líf vit líggia
HuldaHrokk 711Ger vel, bróðir minn, ok hjálpa mönnum, því at nú liggr líf þeira við, ok sýn mennt þína
Þórð² 17320vandí er mer at segia þetta, þui at þar liggr uid lif mitt, ef eigi er leynt
HeiðrR 4913þa skal þar ⸢liggia vid lif þitt [var. lif þitt uid liggia Hem1010 1610]
Hem1005 1626Þꜳ svarade kongren. Sialfr kanttv at græda mig og thakttv til at helldr þviat þar skal lif þitt vid liggia
StephReyk 21510seg honum. ad þar liggur uid lif mitt
Hem1010 910
● ‖ impers.: liggr mikit/... við [■ / ! um e-n/e-t] [e-m] der står meget på spil (for ngn), (ngt) er meget vigtigt (for ngn)
hann sa huersu mikit við la um sua rikan mann at hann sneri honum a leiðis
ÓTOdd 1384spyʀ ... hver tiþeɴdi haɴ kyɴɴe honom att segia þꜹ er honom lǽgi sva stort viþ aþ þeir fyɴɴdiz
Jvs291 8816Mer syniz sva segir konongr sem þer liggi mikit við oc þv att at skipta við hagan mann oc illan iser
Þiðrᴵ 978sagþi, at honum lægi meira viþ, at hann fengi riki sitt
Orkn325I 27516Vbbi qvez þa betr skylldu duga, er keisara lęgi meira við
Mág¹A 2445Þá munt þú bezt gefaz, er mest liggr við
NjR1908 2693er þat mitt hugboð. at þer liggi eigi minna við her vm at tala
Finnb 118liggr mér nú mikit við, hver svǫr þú veitir mínu máli
Laxd 709Þá muntú bezt gefask, er mest liggr við
NjM 29521ok lá þeim harðla mikit við at hafa eldinn
GBpD 17627eigi megí sva virðaz at ver takím þetta með eínræðí várv er sva míkit líggr við
Huldaᴵᴵ 17622ok þvi uerr tokz þeim sem þeim ⸢la meíra vid [var. vardade meira ad þeim vel tækest AM 651 I 4°]
~hver ero þau tiþindi er þu sendir mer orð vm at mer lægi allmikit við at víta
ÓTᴵ 1767liggr mer mikit við herra ... at ver berim nu eigi farm af skipi varo
ÓTᴵᴵ 18718Warizt ok men viðir at spilla andlighri frendsemi sem wer kallum guðsyfui. þi at þer liggir so mykit viðir oc meira en maðr spille naturlighri frendsemi
StatPáll³ 75420at er þat nu gert er mest la vid at ek hefir first dottur þina amæli
EindrErl 19527af henni (ɔ: ofdrykkju) tapar margr hæilsunni ... oc þui sidarst ⸢sem mæst er at salen er oc tynd [var. er mest líggr vid. en þat er sa̋lín er tẏnd AM 354 fol]
var. Hirð 41714 → Hirð AM 354 fol 56v13fátt verðr full vandliga gert, þat er eigi liggr meira við enn um slíka hluti
GHrC 237 n. 127skal hier ok ecke rikra uid liggia enn þu skallt sialfur rꜳ̋da dottur þínní fyrer mer
Harð 1262fatt uerdr þat fulluandliga gert er eigi meira liggr uith
SigÞǫgl 9617skullum uer þad af henni þíggía sem oss þiker mest uid lígía
FormBrúðᴵ 16823enn þad mæli eg umm, ad þa verdi þeim sijst gagn ad, er mest liggur vid
Fljˣ 2114þat mun ǫllum bazt gegna at hafa hans forsjá um slíka hluti, er oss liggr svá stórt við
Knýtl1741ˣ 673
4) [e-t] [fyrir e-t] kræves som betaling (for ngt)
ef maðr græfr lik upp þætt er hold eða har er a. þa er han sætr annat niðr. þær ligia við merkr .iij.
BorgKr¹ 3459han skal sialfr fa ser vatta oc fara til hus honom oc kræfia ræiðu oc vitis er við liggr ꝍyri firer pæning huern
SvKr 41427ef hann fær a hælgi. þa liggia uið .vi. aurar silfrs
EiðKrA 38017ꝍyrir liggr uið auga a nauti sua uið horn oc sua uið hala
Landsl 12721Gardr skall vera vm kirkiu huæria. en sa værdr at falli þa liggia .iij. mærkr vid allan en .vj. aurar vid fiordungh huærn
BorgKrNᴵᴵ 29512Tveir aurar liggja við auga á nauti
Jb 16915
● ‖ impers.: liggr við [!] [e-m] der stilles krav (til ngn) om betaling, (ngn) kræves betaling
þeim liggr ecki við til domr fellr a
Gulᴵ 7210seghir i fyrsta capitula hua uið liggr þeim sem uegr mann
Landsl1154 1023giallde slika sekt konungí sem víð líggr
Landsl1154 11612ef eínn maðr tekr þíof. þa líggr honom ekkí víð þo at hann verði lo᷎yst
Landsl1154 18718ef einn maðr tekr þjóf, þá liggr honum ekki við, þó at hann verði lauss
Jb 2659ef lýstr ross þat er cona sitr á baki. þá liggr iamt við oc undir carlmanne se lostinn
Frostˣ 2279
5) [!] foreligge, være at finde, findes
Nv mvnv vær þa at bvrdi rita j fyʀa lagi. er sanfrodir menn hafa sagtt at jlifi hans hafi verit þott menn megi eigi oroɢtt aqveda nær verit hefir ennda ligr eigi vid mikit vm þat hvatt fyst er fra godvm manni sagtt
GBpB(2018) 1893ef þessar nauðsynjar liggja við, þá má sektalaust frá sigla
Jb 25211miklu heldr vil ek láta líf mitt en rjúfa svardaga mína, slíka sem við liggja ok vér bundum með oss
Knýtlˣ 25116harla mikit vandræði liggr við
Trist¹ˣ 1526
● hjǫlp [e-rs] liggr við [!] (ngn) hjælper til
rett skylldi at hallda lagasetningar með þeiri skilningu, at eigi lægi hialp hans þar við
Páll²A 25522enn þo lez hann æigi þess nenna miok at letia. er hann sꜳ margra manna hiꜳlp vidr liggia
ÞBpA 18911
6) [e-u] være udsat for (ngt)
yfir: liggja yfir
[e-m] ligge (beskyttende/truende) over (ngn)
hann segir huer nauðsyn hann rekr til at eigi liggi sia illzca lengr yfir þeim
ÓTOdd 733voro þeir komnir í ein skóg litinn ok var þat litil hvlþa at hialpa ser við. oc hvrfv þeiʀ þangat at eige yrðe þeiʀ fyrir ꜹgum v vina sinna ok at sv hvlþa lege yfir
ÓTOddS 3729hann skal sækia ꜳ fund erchibyskups ok flytia honum, huer uodi yfir liggr, ef hann fer til lanz sins
Thom² 4264Af þersi gjörð herra páfans bryddi svá mikkla styrjölld, at bruni ok manndráp lágu yfir
Æv²²624 7927
C. liggjask
● ‖ impers.: liggsk [e-m] [e-t] (ngn) forsømmer (ngt)
D. liggjask + præp./adv.
nǽr: liggjask nǽr
[með e-t] komme tæt på hinanden (med ngt)
II. (y. no.)
sagom ok høyrdum bref þau sæm liggia firir Vararelli
DNᴵ 725bref þaugh sem ligia firir jardom þæim sem
DNᴵᵛ 1610er Signi Hælgha kona laa firir daudanom
DNᵛ 29015alt Biorku ... ok kuærnæfossenum sem þer til ligger
DNᵛᴵᴵᴵ 27033þa ær profaster fær einsaman at visitera wilium weer at han liggi hia prestom ok aa þeira kost þer þeir sitia
DNᴵ 18817þeir menn ok kuinnur er j þuiliku liferne liggia æro alltid j fullkomligre akt ok ætlan ath synda
DNᴵᴵᴵ 36613
Form.: liggia (177); liggr (167); la (113); lá (74); liggja (72); legit (47); lágu (41); liɢr (37); lagu (36); liggi (35); liɢia (34); lꜳ (31); lægi (28); liggur (24); ligia (16); lagv (16); ligr (9); leigit (7); liɢi (7); lago (6); leghet (6); laa (6); ligger (6); leghit (6); La (6); líggr (6); liggianda (5); lä (5); leget (5); lꜳ̋ (4); Liggr (4); legi (4); laagu (4); laghu (4); liggía (3); liggir (3); legith (3); líggía (3); legid (3); liggiande (3); lag (3); liggjandi (3); lꜳgu (3); lęgi (3); leiged (3); leghín (2); leigenn (2); Lago (2); lägu (2); læghit (2); liggiandi (2); liɢɢr (2); lighit (2); líggíanda (1); latt (1); let (1); legíth (1); lígar (1); ligiandi (1); læghi (1); liɢgr (1); lǽge (1); lꜳ̈ (1); lege (1); legið (1); leghen (1); leggen (1); lágo (1); lǽgi (1); Lǫ́gom (1); láa (1); legett (1); láu (1); leigt (1); laguz (1); lígger (1); leghett (1); Leigest (1); lagh (1); legnar (1); leghít (1); ligg (1); lógo (1); liggiæ (1); læga (1); lægit (1); (1); liggianndi (1); ligianda (1); læget (1); ligiannde (1); ligga (1); liggim (1); liɢɢi (1); liggʀʀ (1); lígía (1); lꜳg (1); liggiandum (1); ligur (1); læígi (1); lagut (1); lꜳgv (1); læghet (1); liggea (1); líggia (1);
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH _; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl item cf. corr.; WPA _; ; LMNL
Litt.: Flom 1902 [JEGP 4] 16; Grøtvedt 1954 [MM 1954] 62; Hægstad 1899 70, 92; Hægstad 1915 76, 86; Johannisson 1939 214; Seip 1955 67 252f 255 276 298 301 327; Sonne 2009 [ANF 124] 24; Stefán Einarsson 1939 [MM 1939] 184; Turville-Petre 1937 [SB 12] 119 f.; Vilhjálmur Finsen 1883 637, 639-640
Genre. (expected): historical works [his]: 237 (188); family sagas [isl]: 189 (131); religious works [rel]: 174 (289); romances [rom]: 129 (112); legal works [jur]: 98 (103); contemporary sagas [bis]: 94 (79); charters [dip]: 89 (83); legendary sagas [fas]: 71 (46); þættir [tot]: 41 (24); learned works [div]: 21 (33); unclassified [ ]: 6 (4);
ÞH (red.) — March 2024
ÞH (strukt.) — September 2012
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net