kulði sb. m. [-a; -ar]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) kulde
(relig.) Hitnar hugr maɴz at hevrþo orþi Gvþs. oc flør culþi svnþa
~ lat.torporis frigus recedit
GregHom 122334 Hóm677 3222Ðat (ɔ: Írland) liggr a þeiri heims siðu er sva væl er tæmprat saman hitti oc kuldi. at þar [v]ærðr aldri ofheit ne ofkalt
KgsFrgβ 13532æ var þo hin sama hans sysla. i hita eða kullda at leita barlaams. oc hann at hítta. með sva mykylli fyrst. sem sa maðr er leitar. með von. vtalulegs fiar lutar
Menota: 97vb32 BarlA 18616þau þurfu at flyia kulða
Kgs 919firir frosti oc kulða
Kgs 266firir kulða saker
Kgs 3133Nu er þar allt byggiannda unnder þeim vægum er millum ero kulðans oc brunans
Kgs 3138æf kulðenn er þar sva algangsa
Kgs 3324frost ok ⸢kuldi [var. kẏlþe AM 655 XXXIII 4°]
var. MEg² 50421 → MEg AM 655 XXXIII 4° 2r1ser Hacon at liþino hans svmo ma eigi endaz firir kvllda sꜹcom
Mork 2309váru frost mikil ok kuldar
Laxd 14525hann var vapnaðr uel, i blare kapo var hann, ok kalfskinz skv́ar loðnir a fotum, þvi at frost mikit var ok kvlþe
StuᴵᴵK 2123Veðrattu gerði harða er haustaði. voro frost mikil ok kuldar
ÓTᴵ 36118kom j moti þeim ... hræzla mikil og kuldi
Dugg681a 704Þá er tók at daga gerðist kuldi mikill
Klma 29317gerði á kulða mikla með snjóvum ok illt til jarða
Gr 405paska daginn sem Jons skrin skylldi vt bera j processione. fiell nordan uedrit ok kuldinn j logn
LBpB 7727stendr úr honum (ɔ: veðrbelgi) stormr ok vindr með svá stórri grimd ok kulda, at ...
ÞorstVík 4127er þeim sumarit til iafnmikillar anaudar firi hita sakir. sem oss er veturinn firi kulda sakir
KgsE 1112‹Þ›at þiki mier vera meiga wm ijsa þá er a jslandi eru at þat land gialldi náuistar þeira‹r› er þat ligur nær grænlandi ... Enn nu med þui at ijsland tekur þadann mikinn kulda og hefur þo lijtinn verma af solinni. þá hefur þat firi þui suo mikinn gnogt ijsa yfir fiallgordum sijnum
KgsE 184Vard og gras sumar litid saker kullda
AnnGott 3593hun hafdi legit naliga ber vti undir kulda nætrinnar
~ lat.sub algore noctis
HelChron 106817 MarD635ˣ 11998Ljós var bjart í stofunni, en kuldi var þar mikill; sátu þeir þar lengi einir saman, svá at engi maðr kom til þeira
StuᴵᴵR11127ˣ 16133
2) (om kuldepåvirkning af kroppen)
i miɴing .v. faldra meinlǽta þeirra er guþ drótteɴ þolþe af þessa heims a nauþ. þat var. harmr. oc méoþe. kulþe. hungr. suefnléyse
●HómÍsl³²(1993) 49v23oc fir føresc af hvngre oc cvlþa
Pétr²Cod645 909Efter þat com steinþóʀ vp (ór kafi). oc hafþi hann þa drvkeþ miøc. oc var þrecaþr miǿc. af cvlþa. oc comsc hann þa eɴ i scipit vp
ÞBpCod645 327Eigi scal hann sva drepa barni i snæinn. at þat sæki kvlþi. sva at þvi sé við bana hætt
GrgKonᴵ 614hvart sem hiɴ verðr davðr af sótt eða af kulða
GrgStað 35820Hann leypr alsveíttr a kallt vatnn. oc þegar tekr kulðinn at stemma vindęðarnar
Alex 246hann for villr um storar merkr oc okunnar þolðe þa i þeꜱi valki bæði hungr oc kulþa
Sv 76at huer sæm flyr j kirkiu æda j kirkiugard ser till hialpar. þa skal hann fridhæilagr vera firir hværium manne medan þar er hann. en prestr er at þæiri kirkiv syngr skal hialpa honom so at hann dey æigi af ⸢froste [var. kulda LundUB Mh 15 “E”]
var. GulKrNA 31410: LundUB Mh 15 “E”er at henni tók at þrꜹngua bædi kuldi ok matleysi
ÞBpB 32021Annarr do af kvlða
StuᴵK 35324Ek er ein gamall maðr ... hrumr af vasi ok nv mest af kulðum
Hallfr61 6915Ei skal hann sva ðrepa barni j snioinn at þat sæki ⸢kvlldi [var. kvlþi GrgKonᴵ 614] sva at þvi se við bana hætt
Grg158 1966Dils blomstur sodit j oleo ... dugir mest vid þeim siukleika er madur færr af kulda
MedMisc 5921Tyminum ... dugir firir kullda j lifur
MedMisc 6433Stappar madur med oleo hana (ɔ: germandrea) ok smyr sig med þat tekur af þeim kulda ok gerir heitt
MedMisc 7415Levisticum er ... god vid siuka lifur af kulda ok vætu
MedMisc 763Eins kyns salltt geriz j salltt grofum. ok kemur af jndia. ok er heitt. þatt hreinsar mann jnan. af jllu blode. þvi sem kemur af kulda
MedMisc 9018þat helpur matuliga lenda verck. ef hann er af kullda eda kulldum verckat
MedMisc 9716þat helpur matuliga lenda verck. ef hann er af kullda eda kulldum verckat
MedMisc 9716Hun er god moti ... þeim meinum er af kaulda kunna at koma þess limar er matrix heitir
MedMisc 10531Pipar leysir kuldꜳ ok vætu þa, sem verdur i manz maga
Med434 3420tok nu drottning ath kenna bade frost og kulda og unndrazt sialfa sic. þuij suo skyllde mega uerda
SigÞǫgl 20112krȧȧkurnar ȧȧ mwrnumm þola mikið eruide, aff þorsta mättleise og kulda, so ad þeim liggur vid dauda
DínDrˣ 5013Þessumm hroll og kulda fylgdi brædi mikil, og eyrdi hann þa onnguu þui, er fyrer vard
Fljˣ 920ok þoldi þar bæði hungr, kulda ok þorsta
Mthiasˣ 77332Dróz þá liðit mjǫk af kulda. Bað Kolbeinn menn þá stíga af baki, ok taki menn glímur stórar ok viti ef mǫnnum hitnar við þat
StuᴵᴵR11127ˣ 2112Urðu þar svá miklar hrakningar, at margir menn týndu vápnum sínum ok fengu eigi á haldit fyrir kulda
StuᴵᴵR11127ˣ 2115kǫlluðu þar marga mundu vera lítt til færa at verjaz fyrir kulda sakir
StuᴵᴵR11127ˣ 223bruni gjörir mik skjálfandi, enn kuldi sveitandi
Trist¹ˣ 1216
3) (om dødskulde)
kvlði nalgaðiz ho᷎rvnd hans sva at af klæða yl matti hann æigi hæitr verða ęða varmr
StjC 54812er david kongr hafdi elli tekit þa nalgadizt kuldi horund hans suo at hann matti eigi af klæd yl uarmr uerda
KgsA 11930
4) (om ydmygelse, fjendskab el. kølig attitude)
● kenna kulða [af e-m/e-u] [um e-t]
Nv er her Aslacr frendi yðaʀ. oc þycciz hann kvlða af kenna um yðor scipti
ÓH 28711þæir kueðaz kulða af kenna
Thom¹ 17612ek hygg um Hrút frænda okkarn, at hann þykkisk kulda af kenna af skiptum yðrum
Laxd 1375Þetta haust foro Vatzfirðingar viþa um fiørðu at afla til bussins, ok þottuzt vinir Sturlu þar miok kulþa af kenna
StuᴵK 42817drottiɴ Ihesus hefir kent mikinn kulða af gamalli o᷎fund vdẏggra gẏdinga
~
PS 55312 JJ SÁM 1 43va8wæri betra at hefder alldri getit wm þetta. þuiat hier mun langan kulda af kenna
Vikt 359kolgrimr kuad þa̋ mestann kulda af kenna er næster eru
Harð 16715Mikil skapraun var biskope allar þessar stunder umm Orm þviad marger kendu kulda af þeirra missætte
ÁBpˣ 1254oviner hans þottust helldur kulda kienna af hans radum
Eb447(2003)ˣ 3812Alfur þőttest kienna ⸢kulda [var. o iafnaðar EbWolf(2003) 2691] af Őspake og hanz fie logum og sagde þad Snorra goda
Eb447(2003)ˣ 2681Þorbjörn sagði þar margan mundi kulda af kenna
GunnKˣ 3529Epter þetta þottizt Rafn ok hanz viner kenna naukkurn kulda af radumm Sighvatz i skiptum þeirra Þorvalldz
HrafnAˣ 21811Epter þetta þoktist Rafn kenna nǫckurn kulda, af rädum Sigvatz
HrafnB²ˣ 382eigi at eins muni þessir tveir konungar kenna þaðan af mikils kulda, heldr allir þeir sem hans ráðleysi fylgja
KlmBˣ 2112má þat vera af stundu, at yðr eða *vinum yðrum þykki þat lítlu betr ráðit, ok meiri ván, at þá kenni fleiri kulda af en ek einn ok minir menn
StuᴵᴵR11127ˣ 27715
5) (om betændelse)
6) (om manglende sexlyst)
Form.: kulda (32); kuldi (7); kulða (7); kullda (4); kulþa (2); cvlþa (2); kvlþi (2); kvlða (2); kuldar (2); kuldinn (1); kaulda (1); kulðenn (1); kvlldi (1); kvlþe (1); kvlði (1); kẏlþe (1); culþi (1); kulðum (1); kulþe (1); kulldum (1); kvllda (1); kulðans (1); kuldꜳ (1); kulðinn (1);
Comp.: brjóst- (1), fár- (1), feiknar- (1), hélu- (1), illsku- (2), kólna- (1), nǽtr- (1), of- (1), ofr- (2), synða- (1), váða- (1), vetr- (1)
Gloss.: EJ -ld-; ClV -ld-; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2; Finsen _; Fr -ld-; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb -ld-; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím _; LP; Med kuldi, kauldi; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH _; AJ _; deVr -ld-; Fr4 -ld-; NO -ld-; Walter _; ÁBlM -d-; Bl; WPA _;
Litt.: Bandle 1956 [BA 17] 147; Walter 1976 89
Genre. (expected): religious works [rel]: 21 (19); contemporary sagas [bis]: 16 (5); historical works [his]: 15 (12); family sagas [isl]: 9 (9); romances [rom]: 9 (7); legal works [jur]: 4 (7); legendary sagas [fas]: 1 (3); learned works [div]: 0 (2); unclassified [ ]: 0 (0); þættir [tot]: 0 (2); charters [dip]: 0 (5);
AS (red.) — November 2012
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
kristni - kundr
...
...