kristni sb. f. [-/-s(Ágr 26¹²)]
(cf. kristi sb. f.) kristi sb. f. [5]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) kristendom, kristen tro/lære
sa hann þa þat at christus oc sancta cristne mønde berasc ór hans cyne
~ lat.Christum et Ecclesiam
4632 Eluc674(1989) 468Eɴ keɴa sumar béocr þa skilning þessa máls. at cristr iarteine himen. en crisne (“ɔ: cristne”, ed. note) iorþ
FV15³(1993) 92v4vesom nú góþer oc algorver syner cristneɴar
~ lat.perfecti filii ecclesiae
CaesASerm 76923 HómÍsl²¹(1993) 31v1Þessar bøner er ver cꜵllom collector. þa scolom ver biþia guþ at haɴ samne oss saman oc varþveite oꜱ í cristneɴe
Mess²15(1993) 55r5Sa es guþs licame. er cristnen er af mꜵrgom mꜵɴom saman lesen
Mess²15(1993) 55v26(om apostlen Peter) Sialfr hirþer Cristniɴar var sva ostvrcr oc hredr vid orþ einar ambattar at hann þorþi eigi at iata Gvþi
~ lat.pastor Ecclesiæ
GregHom 122520 Hóm677 349er os croꜱꜱ drotenꜱ ollumm hælgum domum hælgare. at af honum hælgast oll cristnin
HómNo²⁴ 1052hann vildi cristni sinni í þyrma ok lifi þæirra er honum fylgðu cristni at fremia ok til land-varnar
ÓH619 11029veik síþan trú sinni til kristni
Ágr 253bar þó meþ mikilli óhœgþ, því at margir leitoþo á innan lands ok utan, allra helzt fyr kristnis sakar, er hann bauþ
Ágr 2612þegar er Olafr var orðenn æinvallz konongr ivir allum norege þa lagðe hann allra luta mestan hug a i landeno ... þui at kristnin var miok sva af ser komen
ÓHLeg 2822er hann (ɔ: Jón postuli) hafði skipat þæim lutum aullum, er til kristninnar komo, þa mælir hann við byskup ...
Jón¹FrgA 4419aller menn ero skyldir við at hægna kristni
BorgKr¹ 35213slict sama gøri þer veg O. (ɔ: Óláfi) konunge. er vndir ro᷎tt er yðaʀar hialpar oc scirnar ok allz farnaþar oc samnafna ens helga Olafs konungs H. s. (ɔ: Haraldssonar) er þa cristni timbraþi vpp oc fegrðe
ÓTOddS 18synir Gvnhilldar ho᷎fðu tekit skirn i Englandi. en þo voro þeir ekci upp hallz menn cristniɴar
ÓTOddS 33þvi at kristnin var kollvð frænda skom
Kristni 1327þu skallt heita Petrus ... oc mun ek yfir þann stein smiða kristni mina
PP 28510Þat er vpphaf laga vara at ver skolum kristni lyða oc kristnum dome oc konungi uarum oc biskupi til laga oc til rettra mala at fylgia
FrostKrᴵ 13015Þat er nu þui nest at menn skulu ⸢kristnir uera [var. iattæ cristni OsloUB 317 4° “B”]. oc nitta hæiðnum dome
var. EiðKrA 3754: OsloUB 317 4° “B”Nu skall af sliku merkia huossu godra ambuna er sa ma ser venta af gudí er rækr nauga (!) saudí hanꜱ fra godom haga ok sender gudꜱ ouínum En þat er fra kristní ok till hæluítíꜱ mædr ranglego banne ædr adrum villu fortolum þar sæm gud baud petri ... at han skilldí ... gæta sauda hanꜱ
SvR 636þo at þa veri menn kristner kallaðer, þa var þo i þann tið vng kristni
Fbr 522●●● af kristz nafní er kristnin kollvð
Gramm²W 5416at hennar (ɔ: móður Tómass) burðr mundi verða meiri ok mætari, en kristni jarðnesk mundi bera
GBpD 817Avmlig oc hormvlig kristni var þar ‹þá at sjá›
StuᴵK 28924segiz kirkian eðr kristnin hafa uppraas af Abel
Stj¹ 4430kristnin bannar at taka annars mannz konu
Malc 44133Komit þer, allir kristninnar synir
Mar240a 41832hefui ek heyrt at þat se likligra at hann gangi af kristninne
Eym 12631Olafr konungr spurde eftir huernig kristnne uæri halldin a Jslande ok þotti honum mikilla bota auant at uel uæri
ÓHFlat 491Þa var i Sviþiod ungh kristni; voru þa margir menn, þeir er foru med forneskiu
Orkn 9410gaufugligr guds madr ok sterkr stolpe kristninnar blezadr Thomas erchibyskup
Thom² 4278●●● þó at kristni væri á landinu, þá váru þó margir gneistar heiðninnar eptir
Gr 24518sú kristni sem ríkir á himnum eptir heiminn sigraðan sendir kveðju þeirri kristni guðs er stendr á jarðríki
Æv²²624 7826hann lokkaði þá menn, er honum váru kærstir, til kristni
Hkrᴵˣ 18515hann sendi hingat til laɴz prest þann er hét Þangbrandr. oc hér kendi mǫnnom cristni
Íslbˣ 2818oc (hann) lét orvę́ɴt at hér muɴdi cristni enn tacasc
Íslbˣ 2825lǫg ... þau es cristnenne scyllde fylgia
Íslbˣ 299helldu þeir sumer vel kristni til daudadags eɴ þat gekk ovida i ætter
LdnStˣ 23110epter hans andlat spilltist kristninn og hefur villur ꜳ marga lund
Þiðrᴵˣ 322
● bjóða/boða kristni
Ðat er sva sact at þa er hinn heilgi patricius leitaðe við at bioða kristni i lande þvi (ɔ: Írlandi). þa var þat eit kyn. er mycklu var hanom gagnstaðlegre en annat folc er i var landeno
KgsFrgβ 13716Olafr konvngr boðaði cristni i Vik ávstr
AnnReg 10512þa er kristni var boðut a Islandi. sa fagnaðr er ollum hefir mestr vorðit
Finnb 692gerde konungr bert at hann uill bioda kristne vm allt þat land
ÓTFlat 5511Þeir boðuðu kristni fyrst fyrir norðan land
Gr 358þeir skyldu boða kristni í Nóregi
Hkrᴵˣ 3613
● brjóta til kristni [e-t(hum.)]
● ganga udir kristni
● kasta kristni
toko þeir Svein til konungs, enn kꜹstvðv kristni
Hamb415 6025Þá er Julianus keisari hafði kastat kristni ok blótaði ok lét pína marga kristna menn ok helga guðs vini, þá ...
MarB 7227þa er sagt at Harekr kastadi kristni
Enc764³ 6814hann kastaði kristni ok efldi síðan en mestu blót í Nóregi
Knýtlˣ 318
● koma kristni [á e-t / í e-t]
er hin hælghi Olafuer konongr kom kristni aa Loar
DN II (*[1202-1220]›vid 1333) 534hann kom kristni ꜳ Grenland
Encᴵ 1220‹Ó›láfr *conungr ... com cristni í Nor‹v›eg oc á Ísland
Íslbˣ 2817en dxvi. vetrum epter andlát Gregóríus páva þess es cristni com á England at því es talit es
Íslbˣ 3740
● kristni kemr [á e-t / út til e-s]
J þaɴ tið er cristni com ut hingat til islandz gecc *her silfr i allar stórsculdir. bleíct silfr
GrgKonᴵᴵ 1926hafði þat áratal fyrst til þess, er kristni kom á Ísland, en síðan alt til sinna daga
Hkrᴵ38ˣ 613frá því er cristni kom á Ísland
Íslbˣ 828En þat vas ... xiiii. vetrom eþa xv. fyrr en cristni qvæme hér á Ísland
Íslbˣ 2635Þeɴa atburþ sagþi Teitr oss at því er cristni com á Ísland
Íslbˣ 2933Eyiolfr es skírþr vas í elli siɴi þá es cristni com á Ísland
Íslbˣ 4111‹N›v hefr þat hversv kristni kom a Island
Kristniˣ 1262svn hans var Þormodr er þa var allsheriar godi er kristni kom ꜳ Island
LdnHb105ˣ 99
● kristni er í lǫg tekin
þat var vetri fyʀ ęn cristni var i log tekin a Islandi
ÓH 29kristni var ⸢tekin i lavg [var. laugtekin EbWolf(2003) 22916] a alþinge
Eb162E(2003) 2292þat var vetri fyrr, en kristni væri í lǫg tekin á Íslandi
Hkrᴵ38ˣ 712en þat var vetri fyrr en cristni vę́ri hér í lǫg tekin
Íslbˣ 3440þat var xv. vetrum fyrr eɴ kristni var i laug tekin ꜳ Islandi
LdnStˣ 1569
2) kristning ɔ: dåb
Byskop het ferðine ef hann tvlkaðe fyrir honom. at eige støðe ho᷎fðingiar imott helldr veitti þeir honom sigr mark ok styrk til cristninar
ÓTOddS 4222oc þo at kristnin nꝍgezt mæinalausum framfarande till æilifs fagnaðar. þa er þo hiolp þæssarar hælganar liuande monnum nauðzynleg till styrks oc framgongu mote anskotanom
JKr 34418●●● skirði biskup Jngimund ok kendi honum aðr hann for i brott huat honum var einna skylldaz at varð ueíta meðr ⸢kristninni [var. skirnínní AM 325 VIII 2 d 4° “C¹”, etc.]
ÞorvVÓTᴵ 29518
● fá (sína) kristni [af e-u]
fecc hann cristni af orðvm konungs
ÓH 4482er barnit óskírt ... ok væri mér hin mesta virðing á, at þér veittið barninu guðsifjar, ok þat *mætti at fullu sína kristni fá
Bærˣ 901ok væri mér hin mesta virðing á, at þér veittið barninu guðsifjar, ok þat *mætti at fullu sína kristni fá
Bærˣ 901
● fǿra í kristni [e-n]
● taka (við) kristni
gefum goða gꜵum at þvi er ver hetum guði þa er ver tocum við cristni
HómNo³ 3521Margir menn hǫfðu við kristni tekit í Þrándheimi
Laxd 1467heiðnir men þeir sem ey hafua við crisne tekit
StatPáll³ 75617her eru nu .ij. kostir med oss annattueggia at þer takit vid kristni ella halldit bardaga vid oss ... toku þa allir vid kristni
ÓHFlat 1923þeir toku sidan kristni
ÓHFlat 19224oc (þeir) héto honom umbsýslo siɴi til á nýia lęic at hér yrþi enn viþ cristniɴi tekit
Íslbˣ 2829Danakonungr hafði þar úti her í móti ok vildi með engu móti við kristni taka
Knýtlˣ 302het Biarni at taka kristni
LdnHb105ˣ 185
● vinna kristni [e-m]
3) kirke, kristen menighed, det kristne samfund, den kristne verden
A burþar tíþ dróttens ... es cristr tengþr viþ brúþe sína cristnena seálfa
~ lat.ecclesiae
CaesASerm 72721 HómÍsl⁶¹(1993) 101r24eigi scal yþr þat skelfa ... þó at margir se váɴdir í cristniɴi. en fáir góþir
~ lat.in Ecclesia
GregHom 128653 HómÍsl⁴⁴(1993) 76r28Sva hefer drottiɴ gofgat hann at hann gorþi hann hofþingia cristni siɴar
Nik655 629i helgom ritningom nefnisc þessa heims Cristni himna rici
~ lat.regnum cœlorum præsens Ecclesia nominatur
GregHom 128250 Hóm677 783rici himna es cristni retlatra
~ lat.Ecclesia justorum
GregHom 12837 Hóm677 7810er sa vanðe umm alla cristni at aska er logð í hꜵfuð mꜵnnum á þessom dægi
HómNo¹⁵ 7328hon merkir almennilega cristni þa er alt costgæfe hefir til þes at sia guð. Sia hinn same (!) cristni er sa sauðr er goðr hirðr (!) læitaðe á iorðu. at eptir-latnum niutigum ok niu sauðum engla liðs á himni
HómNo⁷ 522Heyriþ ér mál miᴛ aller syner cristnennar
~ lat.filii ecclesiæ
PassMatthMombr 26123 Mth²Cod645 1188Þann hinn unga mann hæimti æk (ɔ: Jón) at þer (ɔ: biskupi), ær æk fal þer a hendi, at þu skylldir abyrgz hafa at guðs vitne ok þeirar kristne, er þu ert yfir sætr
Jón¹FrgA 44121Þa sendi Paulus efter øllom forraþsmonnom ‹kristninnar› i Effeso emend. Páll 22432: AM 655 XVI 4° “Fr.”
~ lat.eccleciae
Vulg Act 20,17 emend. Páll¹ 22432: AM 655 XVI 4° “Fr.”sva vitt sem ⸢kristnin [var. verolld NKS 1930 a 4° “D”] er
ÁKr 2715Kristin mann huærn skal at kirkiu grafa oc til kirkiu hafa fꝍrt lik innan fim natta nauðsynia laust. nema þan er ser banar sealfr at sinum vilia eða hann hafe veret fra kristni skilder meðan hann uar lifs
FrostKrᴵ 13528sękir hon fund byskvpsins, er fyrir var ⸢þeira [var. þeiri Mar233 3052] kristni
MarS 30025Heilagir fedr ... hafa þetta sama bodit ok skipat i kirkíunnar logum vm alla kristnina
ÞBpB 2493vill hann (ɔ: Guðmundr Hólabyskup) heim leita til kirkju sinnar ok kristni
GBpD 10522Nú er at segja frá hinum helga Játvarðe konúngi, at aull kristne í Einglandi gladdiz af því frelse, er þeir höfðu feingit efter Knút konúng at taka Játvarð til konúngs, er kominn var af fornri konúngaætt í Einglandi
Játv 144Enn ec ræd þann dravm sva, at vegr þinn mvni verða sva mikil, at oll cristni man eigi hvggia mega sva micla virþing þina, sem verða mvn
StuᴵK 2596er hann (ɔ: Jesús) lett Iohannem [bap]tista skira sig i Iordan allri kristni til hialpar ok miskvɴar
GBpB(2018) 13118sua sem aa þeim deghi uard bædi karlmadr ok kona. medr þeima hætti er aa þessum alldri Jesus Kristus ok hans kristni
~ lat.Christus et Ecclesia
GenMan 19245 Stj¹ 2739Af þessum iarteinum tekr postolig cristni at þroaz ok eflaz
~ lat.crescebat fides ecclesiae catholicae
VitAmbr 88 Ambr 3312Nw sigla þau yfer hafit ok kuomu ⸢at j kristninni [var. til kristinna manna BevB(2001) 1836] ok lendu vid þann stad er Colonia heiter
BevC(2001) 18320Skal hann o᷎llum hlutum so hegda. regera oc styra. sem hann sier haglegast. hentugast og gagnlegast upp a klaustursins og kristninnar ed besta
DI IX (*[1522]›Lbs 62ˣ) 11827
‖ (propr. comp.) :
Nv set ec þeɴa maɴ clementem i stol miɴ. at stýra. oc at raþa allre rvma borgar cristne
ClemCod645 598er Thomas erkibyskupsæmne meðr Hæinreks konungs uallde oc vilia Ænglandz kirkio oc kristne fullkomlegha frials aptr gefenn
Thom¹ 193[...] Romaborgar kristni virða ok veria sem męðr sina
Thom³F 53128Fyr var tidrętt um hans goduilld, framstaudu ok fylgi med Romveria kristni
Thom²D 5241þeir ... sem oðru uiss skilia ok læra. en heilug Romueria kristni predikar
StatJón 18032hann uar uhentiligr madr Einglandz kristni, þuiat hann var bædi metnadarsamr ok storum ꜳgiarn
Thom² 2968Nv fagnar heilog Romueria kristni, er herra pafinn ok keisarinn æru sattir
Thom² 38918hefir sa sidr sidan þroaz ok er nu kominn um alla Romveria cristni
Ambr 333Theodorus, er þa var ritgerdarmadr hans en sidan byskup Mutinensis cristni, hann brosir at falle byskups
Ambr 4533hvaðan leiddi þann úvana ok údœmi er með yfirgirnd var komit uppi í Englandz kristni
Æv¹⁶586 525þaðan var ek brott tekinn ok gerr byskup Reimensis kristni
KlmBˣ 2357Jacobus, er þat tok a sik at bøn annarra postola forrað Jorsalakristni sialfrar
Mthiasˣ 77033
● almennilig kristni
trú rétta. þa es oss leiþer inn til almennelegrar cristne
●Hóm237¹ 903hon merkir almennilega cristni
~ lat.ecclesiam
BedaHom 6916 HómNo⁷ 521lifðr under almænnelegre kristne
~ lat.Catholicæ ecclesiæ
11034 Thom¹ 11018almennelegre kristne guðs myndi af minum tiltœkium uþarft ok miok daprlekt epterdœme iafnan liva
Thom¹ 1399snervz Grikkir aptr til ⸢cristni [var. truar AnnFlat 5397] almenniligrar
AnnReg 13928fallandi framm fyrir guddoms ualldit bidiandi fyrir allre almenniligri kristne
Mar AM 764 4° 26v36dormitorium herra páfans er svá fallit eptir skipan, at þar eru tvær sængr jafnfram einn veg virðuliga búnar: sefr herra páfinn í annarri, en önnur er skiput brúði hans, almenniligri kristni
Æv²²624 7812
● guðs kristni
Þat lizc mer beþi vera mono ... til frama oc styrcþar gvþs cristni
Mork 34216huat er hann þar þolær firi kristni guðs
Thom¹ 422varð enge þæirra minne maðr i kristne guðs epter dauða Thomas erkibyskups en erkidiakn eða dekan
Thom¹ 3911mart er at vinna i kristne guðs i Englande
Thom¹ 4422Constanti‹n›vs efldi sidan mest allra manna gvþs cristni
VerA 593giorði Maximianvs hinn omilldi keisari mikinn ofrið kristni gvðs ok villdi henni eyða
~ lat.Ecclesiam
VitAnt 14717 Ant 8212Í aðra grein er mitt áfelli svá mikit orðit sem ek hafi dregit með mér alla kristni guðs í helvítis munn ok skurðgoða villu
Æv³ 187Paulus páfi hinn fyrsti með því nafni stýrði guðs kristni
Æv⁹ 283Sjám vér eigi annat líkara kristni guðs til náða, en allr yðvarr áskilnaðr, af hvorra tveggju hálfu, komi fyrir oss
GBpD 9137
● heilǫg kristni
Biþiom ver góþ systkyn fyr heilagre cristne goþs
HómÍsl²³(1993) 33v11Nu scolom ver biþia fyr villo moɴom oc þrǽto moɴom. at goþ oc váʀ dominus léyþe (“ɔ: léyse þa, Lat. eruat eos”, ed. note) af ollom villom. oc leiþe þa til heilagrar oc postolegrar cristne
HómÍsl²³(1993) 33v28En fyr þui at guþi véitanda hafiþ ér oc allir vér oþlatsc iɴ at ganga i brúþcáps hús guþs. þat es helga cristni
~ lat.sanctam Ecclesiam
GregHom 128729 HómÍsl⁴⁴(1993) 76v1●●● Cristr es brúþgume en heilog cristne brúþr hans
HómÍsl⁵²(1993) 88r2sanctam ⸌helga⸍ ecclesiam ⸌cristne⸍ catholicam ⸌almennelega⸍. Helga truec vera þa eina cristne es almenneleg ⸌es⸍
interlin. glosse
Játn²(1993) 68v15Quiɴtus heiter mansꜵngs ráust þuiat þeim dauid oc salomon véitte guþ mesta skilning of astríki brúþar oc brúþguma. þat es heilagrar cristne oc guþs
Music(1993) 1r7Marga veit ec þa i heilagre cristni es ifa of andar lif eptir licams dꜹþa
~ lat.intra sanctae ecclesiae
Dialᴵᴵ 4324 GregDialA 12318Heilog cristni gerir þat andliga hvern dag. er þa gerþo postolar licamliga
~ lat.Sancta ... Ecclesia
GregHom 121537 Hóm677 2421hverr veri dꜹþdagiɴ betri en deia (!) fyr gvþs cristni heilagri
Mork 3999Jabel (merkir) helga cristni
~ lat.sancta Ecclesia
LibExcept 27424 StjC 3896cantica conticorvm er ęzst er allra spamanna boka oc mest lof i almatkvm gvði oc hæilagri cristni
StjC 57627Kristr er bruðgumi, en bruðr hans er heilog kristni, hana skipar hann i gæzlu sinna vina her a iorðu, enn hann er a himni
JBapt²A 89714þvílíkr úsómi ok önnur siðaspell er dagliga fóru vaxandi koma fyrir eyru heilagrar kristni
Æv²⁶ 10619er hann (ɔ: Mikjáll) prepositus paradisar forstiori. þat er þeirrar heilagrar kristni sem her stridir fyrir guds skylld i uerolldinni
~ lat.præpositus Paradisi id est mililtantis ecclesiæ
SpecH 6a72 (I 13) Stj¹ 109þiodín svarar deo grazias þat giorer heilaug cristne ath postuligri veniu
Mess³ 638þetta unnit verk merkir, hvat oss er vinnanda í heilagri kristni
~ lat.in sancta Ecclesia
GregHom 117036 Hóm624² 15117
● hǫfuð kristninnar
4) kristen tid, kristen æra
þessi tocn voro nꜹþsvnlig i uphafi cristniɴar
~ lat.in exordio Ecclesiæ
GregHom 121528 Hóm677 2417Þorbiornn ... er Svalbarð let gera .xvi. vetrvm fyri cristni
LdnHauksb 803j anduerdri kristni
Endamerki¹ 4913fyrr so᷎gd ord ... eru ord ok aakall o᷎nduerdrar kristninnar sytandi ok gratandi eptir guds frumuatt Abel
~ lat.vox Eccelsiae primitivae
DurRat 44628 Stj¹ 5132Segia frodir menn þat manfall mest verit hafa ꜳ Nordrlondum i kristni
ÓH235 1752●●● þa hafdi Island verit bygt cc. vetra tiræd. annat i heidni enn annat i kristni
Kristniˣ 14714
● í kristni
Form.: kristni (60); cristni (37); kristne (10); cristne (9); kristninnar (7); kristnin (7); (3); cristniɴi (2); cristniɴar (2); kristninni (2); crisne (2); cristnena (1); kristnis (1); kristní (1); kristninn (1); krisni (1); Cristni (1); cristnen (1); cristnenne (1); cristnin (1); cristneɴar (1); kristnne (1); cristneɴe (1); kristnina (1); Cristniɴar (1); cristninar (1); cristnennar (1); kristninne (1);
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1; Suppl2; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr _; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM (kristinn); Bl; WPA _;
Litt.: Bandle 1956 [BA 17] 143; Björn Þorsteinsson 1961 [KLNM 6] 601; Gunnar F. Guðmundsson 2000 253, 270-1; Gunnar F. Guðmundsson 2000 7, 286; Guðbjörg Kristjánsdóttir 2000 190; Inga Huld Hákonardóttir 2000 188-9, 230; Kahle 1901 [ANF 17] 98f; Torfi H. Tulinius 1996 [Ný Saga 8] 34
Genre. (expected): religious works [rel]: 74 (42); historical works [his]: 48 (27); legal works [jur]: 11 (15); contemporary sagas [bis]: 10 (11); family sagas [isl]: 6 (19); romances [rom]: 4 (16); þættir [tot]: 2 (3); charters [dip]: 2 (12); legendary sagas [fas]: 1 (7); learned works [div]: 0 (5); unclassified [ ]: 0 (1);
AS (red.) — November 2012
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
kristni - kundr
...
...