kenna vb.
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
A.
1) [e-n/e-t] [af e-u / at e-u] [fyrir e-jum / með e-jum] kende (ngn/ngt), få øje på (ngn/ngt), genkende (ngn/ngt), kendes ved (ngn/ngt), finde (ngt)
Iorþ keɴner hann. þuiat hon gefr ávoxt oc gros á siɴne tiþ
~ lat.eum sentit
2325 ●Eluc674(1989) 232Hafet keɴde haɴ. þuiat þat spratt eige vndan fótom hans þa er haɴ geck yver þat
~ lat.cognovit
GregHom 111111 HómÍsl¹⁹(1993) 28r19Jorþen kende haɴ. þuiat hon skalf at honom deyianda
~ lat.cognovit
GregHom 111112 HómÍsl¹⁹(1993) 28r20hann ... sa þa es iɴ gengo. oc kendi
~ lat.et agnouit
Dialᴵᴵᴵ 5410 GregDialA 13519goþir keɴa goþa
~ lat.cognoscunt
Dialᴵᴵᴵ 11415 GregDialA 14133ef hann kendi hann eigi i dvrþ
~ lat.si hunc ... non recognosceret
GregHom 130846 Hóm677 4410Segþv ǫs marc hanꜱ. at ver megem keɴa hann þviat ver megom non keɴa hann meþ morgom þvsvɴdom manna
~ lat.cognoscere
PassBarth 1314 Barth²Cod645 1011En þeir vrþo oqveþa viþ. er þeir so dvkiɴ bloþgan. oc keɴdo
Pétr²Cod645 8826Enda scal þa sva meta sem þeir se andaþir. oc eigi fyʀ nema rekölld se kend af scipi þeirra
GrgKonᴵ 2455þa kom vnnasta hans at rœða við hann. ok kennde hann hana þegar
Menota: 30vb29 Streng 12020þa sa Milun at hann reið einkar vel. ok gaf stor hogg oc kennde hann af vápnom. ok skipaðizc i fylking i moti
Menota: 37va21 Streng 19012er þeir kendv scipit þa lꜹgþv þeir þegar at vmhvervis
ÓH 4367Þa mælti Viðga. Ertu þar þether broðir Þiðreks konungs af bærn ek kenni þik. rið a braut ok i annan stað. firir hans sakir vil ek ækki mæin þer gera ok bersk við aðra menn. þa svaraði þether
Þiðrᴵᴵ 2444vilium vít at stafringar se æickí .j. þæíma friði ef þæír kunnv .j. nokorom stad kandír verða
NoDipl (1289) 5714ef maðr kenner naonga sin þæn er upp er graven. þa ...
BorgKr¹ 34513Nu sa þeir at maðr reið yr tvninv ofan. ok kenna þeir Arngrim fꜹrvnꜹt sinn er uera skylldi ok riðr hann nv með þeim
Heið 7121Sa þeir þa .ij. menn riða ofan með fram Suinauatni ... ok kendo at þar var Eirikr uiðsia ok Þorliotr giallanda fostri
Heið 726Nv sia þeir mann við vað. kenna þar Eyiolf hittaz nv ok kvꜹddoz vel
Heið 7218Ketill mælti. mvn eigi Barði þar vera ok ei er honum v lict ok kann ek eigi mann at kenna ef ei er hann. ok sva var hann buinn i svmar a þingi
Heið 8519hvart kennir þv sverð þetta er ek helld hera. hann kvaz eigi uita þeꜱ vanir. eða hverr ertv
Heið 9018vaknar .G. (ɔ: Geirmundur) oc sezk vp oc kener barnit oc þykizt vita af hverivm stꜷfvm vera mvn
LaxdE 32729þottiz hann þar kenna marga sina vini heiðna menn
ÓTOddS 4121konungr sneri ofan imoti þeim. oc kendi at þat varo niosnar-meɴ hans
Sv 5722oc kendo bratt scutur þeꜱar
Sv 8217Gæfv hafdir þv a, er þeir kenndv þik eigi, er þv saz vndir hofði hanvm Þorgrimi
FbrHb 16418þv ert Þormoðr Kolbrunar skalld. Hann svarar: Eigi gerir at dylia, þvi at rett kenndan hefir þu mannin
FbrHb 1897fa menn kenni iarl siðar i sottinni enn konvngsson
HákFris 39436Gvð lati mig sva aftr koma at ek kenni einnhvern Ribbvng ella kenni þeir mig
HákFris 45210mœtti hann Ǫgmundi, sveini Gunnhildar; hann kenndi hann þegar
NjR 191at þeir mætte þui hælldr kendir verða at likændom huar sem þeir kunnu fram at koma
Landsl 1713hamaʀiɴ Miollnir, er hrimþvrsar ok bergrisar keɴa, þa er hann kemr ‹a lopt›, ok er þat eigi vndarligt
SnE 298hvern maɴ er ek se um síɴ ok uilea ec uannlíga at hyɢía. þa skal ec kenna hann siðan. hvar sem ec se hann
Rauð4 6643at þæir megi þui at helldr kendir værða at likendom huar sem þæir kunnu fram at koma
Bl 19021er hon skiotliga til hins likþra mannz leidd af ongum manne kend
~ lat.ab aliquo de familia cognita fuit
MirMar1907 12211 MarF 111511Er þetta hann Skalla Grimr sagði konungr. hinn mikli maðr. Grimr sagði at hann kendi rett
EgM(2001) 3631Skalla Grimr var huerium manni skygnri. hann sa sigling þeira Halluarz ok kendi skipit þuiat hann hafði þat skip séð fẏʀ
EgM(2001) 3910Hallfreðr var kendr. hann var tekinn ok færðr jarli
Hallfr 1218sjá þeir skip róa vestan um fjǫrðinn; kendu þeir brátt mennina; váru þar Þórhǫllusynir
Laxd 1944kemr i Romam, sua at eingi kenner hana
Mar240g 11116er hér kalekr einn dýrligr, vit hvárt þú kennir hann
MarB 15123Flosi var í stufu. Hann kenndi þegar Kára ok spratt upp í móti honum ok minntisk við hann
NjM 4634Er hér svá fallit sem sjalldnarr verðr, at sun kennir móður sína, en móðir kennir engan veg sinn kjötligan sun
Æv¹ 89þa hafe sa fe er fyr atte. þat allt er hann kennír
Landsl1154 10116hann kann sua algiorla astronomiam þat er stiornu i þrǫtt. at hann kennir huers manz stiornu þess er hann serr
JBpB(2003) 7412hann kenndi hann þegar, þviat hann hafði opt sét hann i Skaálahollti
StuᴵK 55920Þa kom Kolbeinn at ‹ok› spurði hverr þar væri; þa var Biorn kenndr
StuᴵᴵK 5210haf þu ibrotto kyr þinar ef þu keɴir þær. ok getr þær fra skilit nauta flokkinum
ÓTᴵ 16820þv qveðr mig með nafni. enn ek keɴig þig eigi
EVíðB 8633Hann ottadiz at uera kendr af sinum suikum af karlmanninum
Stj¹ 352Ekki kennir ek þann herra
~ lat.nescio
Vulg Exod 5,2 Stj¹ 2639mikit litillæti hefir þu konungr lyst vid oss er þu fluttir oss yfir ꜳna. enn er konungr vissi at hann var kendr þa ...
ÓH1005 6939mælti at hann skyllde upp standa ok abrott fara þuiat þu uart kendr j gear aftan af visu þeirre er þu kuatt en Knutr konungr hefer ... sett menn til ho᷎fuds þer
ÓH1005 83033Jngibiorg kona jalls gek at Hiallta ok minntizst vid hann. hon kende hann þuiat hon uar þa med Olafi konungi ... er Hiallti var þar
ÓHFlat 5838hvn ⸢keindi [var. kendi Holm perg 7 fol “B”] hann giorla
Gibb 183hann þekti þegar sinn herra ok mælti: Heyrit, góðir herrar, kynligan atburð: ek kenni hér endilega minn herra
Parc 2527Gud lati mic sua aptr koma, at ek kenna einnhuern Ribbung, ella kenne hann mic
Hák81 41326Sueitungar hans ... kendu hann ok gengu moti honum
Hák81 53419nu skalltu setiazt upp ok litazt um ok uita ef þu kenner þersa borg
Rém 11830hun ... hældizt þa helldr vid Uiktor. þuiat hun kenndi hann þegar at hun for burt med honum
Vikt 4013bædj kenne eg gull þetta og haund
Vilm 19610at ek mega eigi kenndr vera
~Sigurdur war orr af fe wid þꜳ menn alla er hann kennde
SigÞǫgl 1363fiellv þeir nidr til jardar og minnttvzt vid golfit ... og syndv drottne vorvm med þessv sina avdmivka lothning hverrn at þeir og sanlega kenndv þar sinn kong og herra vera
KonReyk 933uier uitum sialfer og kennum Finn Þorvalldsson til allz ens besta
DI IX (*1522›Steph 27ˣ) 8022Þorvalldur og iall lietu þad huornn hafa, er sier kendu, enn hitt var þo micklu meira, er einnginn bar kennsl ꜳ
Fljˣ 2310Hun geingur wt og kenner Biarnna brodur sinn
Fljˣ 9329lydur huern eigi hefur kent
~ lat.Populus quem non cognoui seruiuit michi
101 (Vulg Psalm 17,45) GlossPsalt 111þá var maðr sá kendr, var þat skósveinn Ásu drótningar
Hkrᴵˣ 8215Óláfr bað hann hafa kýr sínar, ef hann mætti kenna
Hkrᴵˣ 31411Pétur þenja kendi hann ok mælti: Hví fari þér nú svá lágt, herra?
Knýtlˣ 25924þar kendi Ingimundr laund þau er honum var tilvisat
LdnStˣ 18235Diofullinn skilr nu, at hann er kendr
~ lat.sentiens se cognitum
HelChron 106056 MarD634ˣ 11634er hann kendr af þeim, sem fyrir var skipadr smidina
~ lat.recognitus
HFars 178318 MarD635ˣ 66418Min frv, eigi kennir ek ydr
MarD635ˣ 78529ey kienn[e] eg þann mann, þui eg er hier utlendur
PlacA(1998)ˣ 4513Magnús hafði komit til Rauðs-gils, er hann fór austr aptr, ok var hann þar kendr
StuᴵᴵR11127ˣ 2472var Þorgilsi sagt, at komnir væri úti menn nǫkkurir, þeir er eigi váru þar heraðsmenn ok eigi váru kendir
StuᴵᴵR11127ˣ 2809muntu verda kiendur fyrer oss
Vallˣ 294munum vér með þeim jarteinum fara, at þú munt kenna land
Vatnˣ 3022i þui hvse stód ein kona. kongur kienner hana
Þiðrᴵˣ 1517hann kienner wopn Þidreks kongs og hyggur ath hann muni sialfur wera. og ridur framm fra lidinu j móte honum. Enn er þeir finnast þa mællte Wlfard waal kominn margreife. Þidrek kongur sender þier kvediu sina
Þiðrᴵᴵˣ 19014Menn koma neðan í hlíðina, ok kenni ek þá gerla
Þórð²ˣ 20920svá sem múllinn villdi eigi kenna asnann föður sinn af því at hann er lítit ok ljótt kvikendi, svá skammaðiz þersi maðr föður síns sakir ættrifa
Æv⁵⁴ˣ 17022uid skulum ganga leynilega j eitt huortt sierlegt land, þar sem einnginn kenner okur
~ eng.there no man knowes vs
10130 ÆvMið³⁴8ˣ 10113
● kenna lík identificere lig
gengo menn þa til at kenna likit. firir þvi at ecki var brugðit yfir-bragþino
Sv 10220bað þa kenna likit oc bera siðan vitni um. ef Vicveriar slægi þvi upp at Magnus konungr lifði
Sv 10225bað konvngr þá menn til ganga ok kenna likit
Huldaᴵᴵ 34123bað konungr menn þá til ganga ok kenna líkit
Hkrᴵᴵᴵˣ 4902
● kenna mark sitt [á e-u] (gen)kende sit “fingeraftryk” (på ngt), genkende sig selv (i ngt)
a þeiri visv þottiz Sigvalldi iarl kenna mark sitt ok fyri þa sok let hann drepa Stefni
Kristni 14421stormæle hæfuir ... en eígi a oss er vist hẏggiumzst vera saklausír ok vist truum ver oss fra vera skillda allu stormæle, En þo at ver mælom þessa alla lutí mædr breídu atkuæde sæm till allra lærdra manna Þa vilium ver þo at menn vítí at till þeira eínna mælom ver er sín mork kenna a þessom víæmnade
SvR 535En þess vilium ver bidia at þeir er eígi kenna sín mork a þessom rangẏndum vidr oss þa se vidr at þeir hafwe ekkí samþẏkkí vidr hína er nu hafwa j villu rad stígít
SvR 62þesꜱum ordum var seínt suarat af mo᷎rgum monnum. þuiat margir kendu her sítt mark ꜳ̋
Rómv226(2010) 4718þottiz hann kenna sitt mark ꜳ visv þessi ok let þegar taka Stefni ok drepa
ÓTᴵᴵ 30520herra konungr, kenna ma ek mitt mark a þui at mikit stendr a minu reipi uid ydr um alla hluti
ÓTFlat 40637Bref þetta sem þier herra biskop lietud lesa hefur marga hlute j sier sem ver meigum vort mark ä kenna
ÁBpˣ 815
● kenna at sýn [e-n] genkende (ngn)
● ‖ præt. part.: vera kenndr blive genkendt
2) [e-n/e-t] kende, lære at kende, tro på, blive opmærksom på, få kendskab til, erfare, vide
Keɴna scepnor goþ. Magister Etke gerþe ɢoþ þat es eige keɴne hann
~ lat.Sentiunt
2225 ●Eluc674(1989) 215at heimr keɴe þat at þu seɴder mic. oc elscaþer þa. svasem þu elscaþer mic
~ lat.credat
Vulg Jhs 17,21 Theol15²(1993) 78r6⸢Ec kenni orþ þau [var. Þar kennir ek ord þau Niðrst³ 1536] er þar ero melt af þvi at ec spaða þetta af helgom anda
Niðrst¹ 534kendi þa oc allr herriɴ huar konungr stoð i lyptingunni
ÓTOdd 2267þik kenni ec. sannan skapara allra luta
Menota: 59va16 BarlA 10827af þinv vití sagðu þeir. kennom ver nv sannan guð
~ lat.deum cognouimus
JDamBarl 12410 Menota: 95vb8 BarlA 18131en er Sygnir kendu ferþ hans þa reru margir a batum ut til þeira
Sv 9311ef it kendoþ egi crapt drottins
~ lat.Si autem non cognouistis
Milit 20a71 Ridd623 2727man þitt holld ... endrnyiaz. ok hedan af munu þin bein bætaz ok grædaz. vþrotnandi man þinn kraptr uera. enn æska þin man alldrigi elli kenna
Stj¹ 2107er osyniligr gud var go᷎fgadr, þa tok Romaborgar lydr at fagna fridi. En þer kennit eigi gud, er ydr veitir allt, þat er gott er, ok kennit skepnunni þat, er skaparinn veitir
Seb 23028Með trú minnist ek á guð skapara minn ... Trú ek at sjá hann í aullum skepnum ... ok þat, sem í aullum þessum hlutum er ótaululegra glaðara ok sælla, at kenna hann í sjálfum ser; því þetta at kenna föður ok son með helgum anda er endalaust lif
~ lat.Patrem namque et Filium cum sancto Spiritu cognoscere
Medit 4874 BernhRitn 18927Nu med þvi att þier kennit ecki stiornurnar, hvar þær standa i loptino, þar fyri kunne þier ecki att merkia, hvat þær gera
Encᴵᴵᴵ624 283þat kenne eg vel segir hann at min kuinna er einn skækia og leingi hefir verit
~ eng.I knowe well
9124 ÆvMið³⁰ 911vinur segir hann þu kennir lo᷎gin
~ eng.thou knowest the law
9824 ÆvMið³² 986huadan fekstu gripi þessa suerdit og felldin. þuiat eg kenne at brodur minn atte þessa gripe og for hann af Jslandi a einu skipe og spurdist alldre til þess sidan
Hem1010 2924enn j hans stad være komenn son hans sa er barn var ad alldre, og ei hefde jafn framt sinum fodur kentt hve sætur sannlejkurenn var
ÁBpˣ 8918Þat somir þer ... at þu ⸢kennir [var. kvɴer Andr¹Cod645 12510] domanda þinn, þann er a himnum er, ok kunnir sannan guð
Andr¹ˣ 33625hefur eg kent
~ lat.Nunc cognoui quia saluum me fecit dominus christum suum
1418 (Vulg Psalm 19,7) GlossPsalt 1518hann kennir eigi
~ lat.Thesaurizat et ignorat : cui congregabit ea
365 (Vulg Psalm 38,7) GlossPsalt 376eg hefi kent
~ lat.In hoc cognoui quoniam uoluisti me
4217 (Vulg Psalm 40,12) GlossPsalt 4318þeir kenne
~ lat.et innotescat in nacionibus coram oculis nostris
1342 (Vulg Psalm 78,10) GlossPsalt 1352til þess at þu kennir, huer ek er
~ lat.vt noueris
SpecH 261a59 (VII 108) MarD634ˣ 88325ek kenni drengskap þinn at þú munt fá fǫður mínum forverk, ef ek fer frá
ÞStangˣ 826
3) [sik] [e-m] give sig til kende (over for ngn)
4) kende (ngn) for at være (ngn)
5) [e-n] [e-m] udpege (ngn) (for ngn)
6) [e-n] [e-m] udlægge (ngn) som barn (af ngn), udpege (ngn) som far (til ngn)
Juar ... mællti. þu munt æiga allt verra faderni. eru nogir þrælar vt a Jslandi til þess at modir þin kenni þig
ÞUxaf 25631fœddi hon um haustit mey, er hon kendi Búa
Kjaln 602fœddi Steinvǫr ... sveinbarn ... Hann var fyrst kenndr Kjartani
Gr 21917
● kenna barn/... [e-m]
ef sa er dauðr sem hon kennir barn. þa ...
ÁKr 222Keisari varð allreiðr við orð hennar ok mællti: Kenn þu þenna svein þręli þinum noccurum
Mág¹A 72En ef kona kænnir dauðum manni barn. þa ...
FrostKrᴵ 13022Nu er sa daudr er hon kænnir barn
BorgKrNᴵᴵ 29413Þa svarar Þora cona hans: þv att eptir, enn ‹ek› a ecci eptir. Þetta spa-mæli birtiz a þann hatt, ‹at› nockorvm vetrvm siðarr var svæinn sa kenðr Ioni i Fliotz-dals-heraþi, er Þorarin het
StuᴵK 27022I Skorra-uik bio þa Þorgils Snora son; honum kendi barn skil-litil kona, er Guðbiorg het
StuᴵK 38228til illz eyrendis hefda ek farit þa til Jslandz ef ek skyllda eiga systur þina mallausa ... en þu þarft æigi at kenna mer barnn systur þinnar þo at hon æigi vid þrælum þinum
ÞUxaf 25124Þuridur Arna dotter af Borgundi kendi sira Laurencio pillt er Arne hiet
LBpA 271Litlu sijdar enn hann var kuongadur, v‹ar› honum kennt barnn
Fljˣ 358einn diakn þeira varð fyrir lygi þeiri, at ein auðigs mannz dottir kendi honum barn
SJ¹ˣ 7868
● kenna at syni [e-n] [e-m] anerkende (ngn) som legitim søn, vedkende sig faderskab til søn
Ef sa maðr verðr vegiɴ er eigi er comiɴ i ætt at logom þótt hann se kendr nokorom manne at syne. þa eigo moðor frøndr vigsocna oc sva bøtr
GrgKonᴵ 16918ef sa maðr uerðr uegin er eigi er i faður ætt komenn at lagum. þo at hann se nockorum manni kendr at syni. þa eigu moðor frendr bꝍtr oc sua arf eptir hann
Landsl 582ef sa maðr verðr vegen er han er æigi i faður æt komen at logum þo at han se nokorum manne kiændr at syni. þa æiga moður frendr bꝍtr oc sva arf æftir han
Bl 2179þó at hann sé nokkurum manni kendr at syni
Jb 495
7) [e-n/e-t] [eftir e-u / við e-n/e-t / með e-u] [til e-s] kalde, benævne, betegne, kendetegne (ɔ: anvende kenninger), omskrive
þan monoþ telia. menn, á suþr lꜵndom vera óscursaman. þaɴ kꜵllom. vér. þorra. Oc scýlde af þui kenna monoþeɴ. viþ þaɴ. mann. er uatzens gęter. at þa ero vꜵtnen mest loken. þau er í himnenom ero. eɴ her ero loken meþ ísom
EncCod1812 359gengr sol fýr fisca merke ... scylde af þui þaɴ sol monoþ. kenna viþ fisca
EncCod1812 3515Dominus vobiscum er tekit ór fórnre boc er kend er við kono þa er Rúð hét
Mess¹619 16112Nu mæð þvi at hofðingiar hallda upp mæð morgum hvartvæggia sœmðum oc anndsvorum oc margfalldri a hyggiu. þa er þat væl til læggiannde þeim til sœmðar at kenna þa mæð marghfolldu at kvæðe í allre rœðu fra þvi er til þeiʀa þarf at rœða er smæri ero oc minni firi ser
Kgs 4931lat nv vera annan þeira Sigurþ Fafnis bana en annan Fafni en kenn þo hvarn til sinnar iþnar
SneglMork 2363Drykk má ... kenna til kera eða horna
SnEApp 2558Sól er kǫlluð elds heitum ok kend til himins
SnEApp 2591Her skal heyra, hve skaldin hafa kent skaldskapin eptir þesvm heitvm, er aðr erv ritvt
SnE 924Hvernig skal keɴa Þór? Sva at kalla hann son Oþins ok Iarþar, faþir Magna ok Moþa ok Þrvþar
SnE 9418Sva ma keɴa allar asynivr at nefna annaʀar nafni ok keɴa við eign eða verk sin eða ættir
SnE 11016Asv er sva rett at kenna at kalla einn hvern annars nafni ok keɴa við verk sin eða eign eða ættir
SnE 11310Hverníg skal iorð keɴa? Sva, at kalla hana ... brvþi Oþins
SnE 1154Hvernig skal keɴa sol? Sva, at kalla hana dottvr Mvndilfæra, systvr Mana, kona Glens, eldr himins ok lopz
SnE 1185hann (ɔ: manninn) ma ok keɴa til eignar siɴar, þeirar er hann a ok sva ef hann gaf
SnE 11915hafa skalldin kallat *manninn ask eða hlyn, lvnd eða ꜹðrvm viþar heitvm kallkendvm ok kent til viga eða skipa eða fiar
SnE 1201Maɴ er ok rett at keɴa til allra asa heita
SnE 1202Konv skal keɴa til allz qvenbvnaþar, gvllz ok gimsteina, avls eða vins eþa aɴars dryckiar, þes er hon selr eða gefr
SnE 1203Til allra heita Freyiv er rett at keɴa gratinn ok kalla sva gvllit, ok a marga lvnd er þesvm keɴingvm breytt
SnE 1269eyxar kalla menn trꜹllqvena heitvm, ok keɴa við bloð eða beniar eða skog eða við
SnE 1506Hvernig skal breyta hattvnvm ok halda sama hætti? Sva, at keɴa eða styðia eða reka eða saɴkenna eða yrkia at nygiorvingvm
SnE 21513Her erv ꜹll heiti keɴd i þesi visv, en hendingar ok orþalengð ok stafa skipti fara, sem fyʀ var ritat
SnE 21521ef maðr er nefndr eða kent nafn hans i fyʀa helmingi
SnE 2202jall er kona kendr j skalldskap
ÞorlJ 21021heitir þu eigi sva, eda voru eigi ydur kvikendi sva kend?
VP 62714het hann þui at hœlga Þor allt landnam sitt ok kenna vid hann
LdnHb105ˣ 3133
● ‖ præt. part.: kenndr [við e-n/e-t]
Eɴ ero ꜵnnor hofoþ nófn a þessom stiornom þau er viþ. þer voro kender dagar i huerre viko at heiþno tale
EncCod1812 398Sunna heiter sol. oc er viþ hana kendr drottens dagr. Tungl heiter mane er viþ hann kendr annaʀ dagr vico
EncCod1812 3910ero aller réttruaþer keɴder viþ crist siálfan. oc kallaþer cristner
HómÍsl¹⁸(1993) 27r5Graduale er kent við palla er gradus heita á latino
Mess¹619 16518Ef domendonom þickia menn ganga of mioc at domi. þeir scolo beiða er i dominom sitia goða þa .iii. er i þeim fiorþungi ero er domriɴ er við kendr
GrgKonᴵ 7216Maðr er nefndr Avlvir a Eɢio hann var cendr við bø sinn þann er hann bio á
ÓH 2623var haɴ keɴ̇dr viþ moþor sina oc kallaþr sꜹ᷎mǽ̨so Sveíɴ̇
Jvs291 4420sonr Gunnars Baugssonar; við þann er kennt Gunnarsholt
NjR 5220dóttir Sæmundar ens suðreyska; við þann er kend Sæmundarhlíð í Skagafirði
NjR1908 2589Maɴ er ok rett at keɴa til allra asa heita; kent er ok við iotna heiti, ok er þat flest hað eða lastmæli
SnE 1202Nv er sva fært til keɴingar, at konan er nv kend við stein ok við ꜹll steins heiti
SnE 12012Gotnar erv kallaðir af heiti konvngs þes, er Goti er nefndr, er Gotland er við kent
SnE 18614Ek em ... fædr upp i Tharso ok þar við kendr
Páll²A 25620hann var Jngialldz son. er bærrinn er uið kendr [var. + á Ingjaldshváli Ebˣ 16515]
EbWolf(2003) 2899Helga er atti Oddbiorn askasmiðr. er Oddbiarnarleið er við kend
EgM(2001) 3415kallaði ... fiorðin Borgarfiorð ok sua heraðit vpp fra kendu þeir við fiorðinn
EgM(2001) 427var kenndr við móður sína ok var kallaðr Hlífarson
Glúm 356Bjǫrn hét maðr; hann bjó í Bjarnarfirði ... við hann er kendr fjǫrðrinn
Laxd 1919Hann var kendr við móður sína ok kallaðr Ingunnarson
Laxd 1087því var hann kendr við móður sína, at hon lifði lengr en faðir hans
Laxd 2125lagði hann (Garganus) undir sinn rikdom fiallit Garganum ok let þar ganga hiorðina i hogum goðum, var þvi fiallit kent við nafn rika mannz
Mich 69330dóttir Sæmundar ins suðreyska; við þann er kennd Sæmundarhlíð í Skagafirði
NjM 2844Þorgeirr ... hann var kendr við moðor sina oc callaðr Arnoro son
StuᴵK 9324toko þeir þat rað at riða til borgar þeirar, er stenðr suðr fra Havrgs-hollte, er børinn er við kenndr at Borg; foro þeir þar a upp
StuᴵK 4661hann var kendr við moþur sina. þviat hun lifði lengr en Glvmr. ok var hann kallaðr Þorðr Jnguɴar son
ÓTᴵ 35313‹M›Aðr er nefndr Eilifr o᷎rn. Við hann er kent eitt hit hęsta fiall ꜳ Reykia strond i Skaga firði
ÞorvVÓTᴵ 2801Sunnan at geíngr sio᷎r vid kendr egiptaland ok kalladr mare egiptium
~liggr þaʀ stʀti frammi fyrir ẏmisliga kennt vidr no᷎fnn pislarvattanna
~þeir ero vid kendir þat hus er þeir fa᷎ga ser til fiar afla
~Tiundaland er go᷎fgazst ok bezst bygd j Suiþiod. þangat lytr til allt riki. þar eru Uppsalir þar er ok erchistoll ok þar er vid kendr Uppsala audr
ÓHFlat 6932hverr þeira brœðra átti þat vápn, sem við var kenndr
Reykd 20511En þa tok Silvester pafi at ... mælaz fyrir vit gud a þessa leid: Deus Abraham, deus Ysaac, deus Jacob, er * þvi ert nefndr i þrennu akalli ok kend‹r› vit þessa þria alldarfedr, at þu ert einn fadir gud i þrenningu
~ lat.in his tribus patriarchis
VitSylv 52819 Silv 27311Þrándr hefir konungr heitit; við hann er kendr Þrándheimr í Nóregi
HálfdEyst 891Sæmingr átti Naumu, er Naumdalr er við kendr
HálfdEyst 894var hann kendr við hana ok kallaðr Bögu-Bósi
Bós 613þat kǫlluðu menn Trékylli, ok þar er víkin við kennd
Gr 332því var Bjǫrn síðan kappi kallaðr ok kenndr við herað sitt
BjH488ˣ 12210segir vera virðing mikla, at víkr þær báðar myndi síðan vera kendar við uxa hans
Brandkrˣ 18715Hann gaf nafn vijkinni og kendi vid fielaga sijna
Fljˣ 7911Drótt drótning var systir Dans konungs ins mikilláta, er Danmǫrk er við kend
Hkrᴵˣ 335hann var sonr Gautreks konungs ins milda, sonar Gauts, er Gautland er við kent
Hkrᴵˣ 632spyrr konungr, ef hann vissi, hverr Ǫgvaldr hafði verit, er nesit ok bœrinn var við kendr
Hkrᴵˣ 37718Blund-Ketill hét maðr ... Ketils sonar blunds, er Blundsvatn er við kennt
Hǿnsˣ 49Viþ hann es keɴd geá sú es þar es kǫlloþ síþan Cols geá
Íslbˣ 1723vid hana er kendr Þorunnarhylr i Þver ꜳ́
LdnHb105ˣ 2013vid hana er kendr Þorunar hylr i Þvera
LdnStˣ 14418Synir hans váru þeir Helgi á Helgastǫðum, er þeir eru við kenndir
Reykdˣ 1524Hrafn ... var kendr við móður sína ok kallaðr Finngerðarson
StuᴵR440ˣ 1322
8) [e-m/e-u] [e-t] (om digt/strofe) tilskrive (ngn) (ngt)
En þessor visa er kænd olave kononge
ÓHLeg 6631Þessi visa er kend M. (ɔ: Magnúsi) konvngi at hann hafi qveþit til dottor keisarans
Mork 3302ek hefi litla stund her verit ok hefi ek heyrt visurnar. lat mik heyra segir Kolfinna huerninn verki sa er at mer er kendr
Hallfr 10113
9) [e-rs/e-s / e-t] [af e-u/e-m] [með e-u] mærke, føle, fornemme, forudse
Trua es rꜹ́n allra þeiʀa hluta es meɴ mego eige. siá eþa keɴa
HómÍsl⁶⁰(1993) 98r6þa fek haɴ þat ráþ til at láta haɴ hafa maɴdóm þaɴ er allrar ǫ́styrcþar keɴde. oc være at ollo sem aþrer meɴ hafa þes er synþa látust er
HómÍsl¹⁸(1993) 26v8hverge keɴdi hann hita af vello þesse
Eras 2131hvarf ... fra honom licams freistni at hann cendi aldregi siþan slicrar freistni
~ lat.ut ... sentirit
Dialᴵᴵ 13812 GregDialA 10812gec hon at honom oc lagþi evra sitt viþ andlit honom oc hlǫ́raþi hvart lifs andi veri i nosom hans. En hann kendi þeꜱ þott hann metti litiþ oc leitaþi viþ at mę́la
~ lat.ille sentiens
Dialᴵᴵᴵ 5021 GregDialA 13425þu vart illa lunndaðr oc d‹r›ambs fullr. ok þes kenni ec nu. fyrir þínar misgerningar missi ec himinrikis vist
ViðrLaug619 28210En hann varþ heill af messo. oc cende hann gerla. At sva var. sem hende tøki firer. þa er verkreɴ fór ýr føtenom
ÞBpCod645 175þeir børþo hann þess at meirr, er þeim þoti sem hann kendi eigi bardagans
Martin¹ 5668En at messv þeiri kendv menn þess ... at gꜹlltvr nockor boraþiz ameðal þeira til þess at hann for vt vr kirkionni þess kenðv margir meɴ en engi matti svín þat sia
GregFrg¹ 5122ok kænnir hann nu þat er hann kændi alldri fyrr
Menota: 19va6 Streng 242þeꜱ keɴa margir af þer Harecr at þu ert frendstoʀ oc ofreflismaðr
ÓH 39514setr sverðz eggina a hialminn oc mælir við Amelias oc spyʀr ef hann kennir
Þiðrᴵ 1041segia þat vera uidrkæmiligt, at huarirtueggiu kenni ⸢nackorn [var. nockrs Holm perg 1 4° “E”] þunga af þuiliku tilfelli
Mar240e 63319ef ek kenni þers ecki þa er mer þat ecki mein
ViðrǼHHauksb 30517en er hestriɴ kendi, hvat hrosi þetta var, þa æddiz hann ok sleit svndr reipin ok liop til merariɴar
SnE 4619ꜹngvllinn va i gomiɴ orminvm, en er ormrinn keɴdi ⸢þess [var. þat AM 242 fol “W”], bra hann við sva hart, at baþir hnefar Þors skvllv vt *at borþinv
SnE 6219drogv þeir netit ifir hann ok keɴdv, at kykt var firir
SnE 695Nu þo at ver kennem oss miok fakunniga til slikra storræða. þa ...
Bl 18515er hann uacnaðe þa spurðe diacneɴ hui þat se᷎tte er ec kende þin eigi er þu huilldir a brioste mer
GBpA 11314þa er af honum geck hamremmin. þa kendi hann mæði af sokn þeiri er hann hafði veitt ok var hann þa af ollu saman omattugr
EgM(2001) 4027hiarta mannz kenner allz ok við hiartat liggr bæði barki ok velendí ok andblasnar æðar renna þar vpp ok rætaz bæði þær æðar er bera uind eða blastr bloð eða lioð
Gramm²W 504kom til mín en sæla María ok brá yfir mik mötli sínum, ok kenda ek þá ekki siáfar atfallz
MarB 9830hann þóttiz kenna um allan sik sárleiks
MarB 10219siðan kendi hon hvarki hungrs ne kulda
ÞBpB 32024er hann hafdi skamma stvnd legit, þa kenði diacninn eigi, at hann læigi a honom; enn hann sa oc adrir, at hann la þar. Þat var miok langa stvnd. Enn er hann vacnadi, spurði diacninn, hvi hann kenndi hans æigi, er hann la a briosti honom
StuᴵK 2304Nv bar saman, at a einni stvnðo vitraðiz hann Snorra oc diacninn hafði æigi þvnga kent af honum
StuᴵK 23021Ek þicciomz þess kenna i brefi hans, at hann man ætla vtan i svmar, ef hann er eigi fra kosinn, þviat hann bað mic skiot að qveða, hvart ec villða kiosa hann ‹til› ęða fra. Nv vil ec, at þv segir, hvart ec skal at qveþa
StuᴵK 26520Nv er gvd oc goþir menn hafa þenna vanda a þic lagt, þa berr oss navðsyn til at finna þic sem braðazt, þviat ek kendi þess i brefi þinv, at þv mant ætla vtan i svmar, ‹ef svá vill, sem þú mundir kjósa›
StuᴵK 26623þvrfi þer j fyrstv at taka hann fast. ok láta kenna harðinda
HrafnG 7929er hann kendi ⸢sars aukans [var. sarsaukann AM 53 fol “B”, etc.]. spratt hann upp hart
ÓTᴵᴵ 1269þvi siðr kendi hann meinsamligs híta af elldinum at eigi með no᷎ckuru moti sviðnaðu hinar minnztu trefr ꜳ skruða hans
ÞorvVÓTᴵ 28922saa hinn sami læknir skilr hann þo allt at eins gio᷎rr meirr þann tima sem hann hefir hinn sama krankleik aa sealfum ser. þiat þa er bædi at hann skilr ok kennir. at sua sem sa smasueinn sem hann er uirduligha ok fagrliga uppfæddr ueit eigi driugum skyn aa illu
~ lat.novit, et sentit
HistSchol 1736 Stj¹ 3137skulu þa uerda sua mikil ok þykk myrkr yfir allt Egiptaland. at þreifa man um þau mega ok medr ho᷎ndum þeirra kenna
~ lat.ut palpari queant
Vulg Exod 10,21 Stj¹ 27620kristni guðs kendi þess, at lofligr Nerva nefndr fordum vard ei langlifr
Jón⁴ 48434hon kendi þess at þar stod o᷎r j (sárinu)
FbrFlat 36527sva at asninn kendi engis þunga af kerinu
VP 47814⸢vit, ef þu megir kenna handanna, þo at þu hafir mist synarinnar [var. þreifa þu hondum um, er þu matt eigi sia AM 429 12° “C”]
CecA 29318kenni ek eigi kvala þinna
Laur 42732Búi kom at hellunni, svá at hann kendi hennar með hælunum
Kjaln 593iafnan keɴir aɴar limurinn, er aɴann virkir, ok er þat sakir nalægdar ok samteingdar
Physiogn435 958enn hinn kenndi þar o᷎nngan sarsauka af
~ eng.felt
3933 ÆvMið¹⁹ 3913styrckthotst þeir j heilagre trv. bæde saker ognar og hardinda er hvn liet þꜳ hvorvtveggia kenna. jvda og heidingia og einkanlega þꜳ sem rettre trv hofdv snarat enn thekit aftvr villv og vantrv
KonReyk 267þeir ⸢kendu ecki hitans [var. eigi kendu hítana SÁM 1]
Páll²C 2695flæster menn i rikinu kenna þeirrar uæfe er a hefer leghit um stund
DN I (*1306›DonVar 1ˣ) 9623Helga var so styrd honndin, ad hann kenndi einnskis finngurs ꜳ þeiri hendi
Fljˣ 9010þa för hann haundum vmm hann ok kendi steinsins i kvidinum. ok færdi hann frꜳ i getnadar lidinn
HrafnAˣ 18823Hun kennir þa, at laus er dukrinn
~ lat.sensit
HFars 178156 MarD635ˣ 66213sidan kendi hann þess, at bylgia mikil tok at risa vndir honum
MarD635ˣ 106820Liggr hun ein samt, þuiat hun matti ecki vera hia odrum monnum sakir þess vonda þefs ok sinna ogurligu saara, er hryggiligt matti þickia at sia enn skadsamligt at kenna
MarD635ˣ 12003Allr litrinn huarf or andlitinu á mier ok ecki kenda ek lifs blodsins i limunum
TrójO³ˣ 1252ek em lítill fugl ok þá er þú hefir mik etit, kennir þú þers ekki
Æv⁷⁵67ˣ 1983
● láta hest kenna spora
reið hann sem skiotazt. sva at iafnan lét hann hestenn spora kenna
Menota: 31va18 Streng 12427Bæringr lætr hest sinn kenna spora
Bær 11710er þeir ättu skamt til hallarinnar, þä lietu þeir hestana kienna sporanna
Hrólfˣ 915
● láta kenna liðsmunar/... [e-n]
En er þat com vpp allt samann, þa let Þorhallr kenna manna mvnar oc dro fe Þorsteins allt vndir sig
StuᴵK 978látum þá nú kenna liðsmunar
Þórð²ˣ 21713
● kenna sóttar føle sig syg
Retliga væitir hæil huggan. gleðe siukum manni. oc at minnr kennir hann sinnar sottar
~ lat.sentit adesse malum
Pamphilus 2286 Pamph 10214batnaðe honum þa skiott ok bœttizc. at hann kendi ecki sottar
Menota: 31ra28 Streng 12210þar stendr þat tre er maðr kennír eigi sottar ne meínsemdar ef hann bergír þar af. oc heítír þat lifs tre
EncHauksb 15228græddr i stad af sinu vanmegni, sem alldri hefdi hann sottar kent
MarE 55111ek þykkjumst heil ok kenni þó óbæriligrar sóttar
Trist¹ˣ 129ek kenni nú sóttar
Vatnˣ 2810
● ‖ impers.: kennir [e-s] [e-m]
● kennir aflsmunar/...
Siþan veítto þeir Asmundr þeim atgꜹngo. keɴdi þa liðs munar
ÓH 3968Fara þegar niðr þriðia sinni. þar til er Kiartan þickir allt mal vpp ok er þa eigi þess kostr ok kennir þa *afls mvnar
HkrFris 1492kendi þar brátt aflsmunar
Laxd 2159Þar kenndi brátt aflsmunar, ok fell Þorkel
Þórð¹ 24426
● ‖ impers.: er undarliga kennt [e-m] (ngn) er underligt stemt
10) [e-s] lide af (ngt), blive udsat for (ngt), være besværet af (ngt)
virði (hann) litils. konongs. orð. oc ogner. sva sem hann have ekki illt kenntt af honom
Menota: 52va26 BarlA 9526oc egi keɴa þeir vaʀa qvala helldr qvelia þeir meir os sialva scaþa fari sino
~ lat.non sentiant tormenta nostra
Milit 20a65 Ridd623 2721kona var i herbergi hia henni fatæk, ok nockvt sva vanheil sem hvn kendi likþra
MarA 1546En þer, Arnor! oc avþrum þeim, er þv hefir yfir gvðs æigv oc biskups setta, þa biodvm vær þeim af gvðs alfv fastliga i lyðni, at þer fait honum af stadarins eign sva mikit goz, at hann megi sæmiliga vtan fara, oc hvarki kenni hann neisv i vtan-ferd ne aptr-hvarfi
StuᴵK 2939ek vænta af yðr nǫkkurrar linunar um þat illmæli, er mér hefir kennt verit, en ek þykkjumk þessa eigi valdr
Gr 1326þótt ⸢þú kennir nokkut [var. þier kenned á nockru hvorsu þier komed þessu til vegar AM 590 a 4°ˣ]
Mág² 1219Hann kendi nokkut innanmeins ok var því ekki mjǫk matheill ok nǫkkut vandblæst at eta slátr, því at hann blés svá af, sem hann hefði vélindisgang, ok varð þá nǫkkut andrammr
StuᴵR440ˣ 1924
● kenna kulða måtte tåle kulde/fjendtlighed
● kenna sóttar [sér] have véer, føde
þá kendi hon sér sóttar ... ok varð hon léttari at sveinbarni
ǪrvS 51sem moðir hans var þyngð af burþinum ok hafði kent sottarinnar
MarS 18013
● ‖ impers.: kennir [■] (ngt) plager
● kennir eigi [e-n] (ngn) forbliver uskadt
11) [e-m/e-u] [e-t] [af e-u / í e-u] lære, undervise, oplære, belære, vejlede, prædike
Hvat hever drótteɴ vaʀ keɴt oss at biþia þeɴa fꜵþor
~ lat.nos docuit
CaesASerm 57015 FV15²(1993) 15v1Eɴ keɴa sumar béocr þa skilning þess máls. at cristr iarteine himen. en crisne iorþ
FV15³(1993) 92v3keɴdi eɴ helgi abrahám. oc þeir langfeþr isaac oc iacób. mꜵɴom góþ dǿmi í atferþ siɴi
HómÍsl⁴³(1993) 72r17oc cendi m‹onom› i orþom þa siþo. es hann helt sialfr meþ vercom
~ lat.praedicauit
Dialᴵᴵᴵ 4629 GregDialA 1344En huɢari heilagr andi. es faþer mon senda i mino nafni. hann mon vþr keɴa allt
~ lat.ille vos docebit omnia
Vulg Jhs 14,26 Hóm677 2829hann mon ẏþr keɴa alla hluti
Hóm677 3029Þa com heilagr andi. oc cendi þeim allar tungor at mela
Hóm677 359þat bar hinn hęlgi Oláfr konungr þolenmoðlega allt fyrir guðs sakar. ok var þa mycclo staðfastare gott at kenna hverium manne en fyrr hafðe hann veret
ÓH619 10926løgþo þeir fram firer sic eɴ fyrsta dag. iþrot þa er graᴍatica heiter. oc keɴer hon hve retliga scal at hverrio orþi qveþa
ClemCod645 511Karlmaþr á skirn at veita barninv. enn ef hann kaɴ eigi orð til eþa atferli. oc er rett at kona kenni honvm
GrgKonᴵ 617guð hafðe frammarllega kennt honom. með sua fullkomenne gnott at hvarttvegia. logh mal nytt oc forntt. þa var honom kunnigt
BarlA 7316er konungr sa at bøndr villdv ecki til hlyða þess er hann kendi þeim ... þa ...
ÓH 3136gengr til hans meistari. oc mællti at æigi skal hann sua upp taka sinn skiolld oc æigi kendi hann honum at taka upp sva helldr a þessa lunð. oc segir honum til
Þiðrᴵᴵ 452huerr sem guðsifiar veitir barni. þa er scylldugr til at kenna þvi Credo oc Pater noster
ÁKr 2020hann gerði fv̇r goð verk en hann genndi (ɔ: kenndi) siðan at engi dirfiz fv̇ʀ at kenna en hann hefir logsæmlegan alldr ok skv̇nsemi
Eluc675(1989) 6810kenni meɴ ... kallaz sa{\textsc{l}}t iarðar ef þeir kæna vel
~ lat.si recte docuerint
10731 Eluc675(1989) 1076Kendi hann hónum allar íþróttir, þær sem vaskir menn ok ágætir stunduðu á at nema í þann tíma
HG 816Heɴi hafði ok snemmendis miǫk til nams halldit verit; þvi at konvngr hafþi sent þangat i lond, er hann vissi mesta freði menn vera, ok let þa til sin fara ok keɴa henni allan froþleik, er þeir kvɴv at keɴa
KonrA 5023Njáll kendi honum lǫg
NjR1908 6313þv scalt setia hann til bokar. oc lata hann scyra oc kenna alla nꜹ́þsynliga hlvti
Jón³ 136kaɴ ec at siðr allar hans iþrottir at ein er su er hann hefír mer kent. ok skil ec at ek hefe þa þo eigi iafnuel numit sem hann kann hana
Rauð4 66113at huærium manne .vii. vettra gomlum eða ælra. skylt at ⸢kenna [var. kunna GKS 1154 fol “C”, etc.] Credo. Pater noster oc Ave Maria
JKr 3426ero þau skylldugh at kenna barni credo oc pater noster
BorgKrNᴵᴵ 2944þo at i fyrstu takeczt æigi þa er þo æigi rað att lata berazt. þui at *nam kenner mæira en nattura
Hirð 4219Sua hafði Jugurtha kent þæim að huar sem Rom ueriar gengi fram þa skylldu þæir hopa undan hꜹggum
Rómv595(2010) 639heyrði hann til er prestlingvm var kennd iðrot sv er gramatica heitir
JBpA(2003) 178til þess at styra skolanvm ok kenna þeim monnvm er þar settiz i. þꜳ valði hann einn enn bezta klerk
JBpA(2003) 1714er maðr vill skynsamlegha nytsemí a bok nema ęðr kenna
Gramm¹ 2468tyna mun ek þa þeim fræðum er þu lez mer kenna
Hallfr 523kona skal framarr astunda at nema helldr enn kenna guðlig stormerki
JBapt²A 86317heiman hefi ek þik búit, svá sem ek kan bezt, ok kent þér írsku at mæla
Laxd 6124fyrir þá sǫk er þér væri et betra kent
Laxd 14812Njáll kenndi honum lǫg, svá at hann varð mestr lǫgmaðr á Íslandi
NjM 7410Sua hofdu Romveriar hart kent þeim at Numidie flydu æ vndan
Rómv226(2010) 6319hann ... kendi þeim ꜳstsamliga allt embætti þat er þeir voru skylldir at fremia med sinum uigslum
ÞBpA 20512hann nenti þo uarla at nita. będi sakir fátǫckis þeira sialfra ok fyrir sackir þeira manna er þeim hofdu kent eda sinar jarteinir hofdu til sent
ÞBpA 2162Hann tok heim til kenzlo clerca, oc var þat at-havpn hans dagliga tiþa i millom at kenna oc rita
StuᴵK 1483Þa for meistari aa Vollv ok Eyiolfr, son Valla-Branðz; kenði hann morgvm sveinvm vm vetrinn
StuᴵK 33216biskup bað hann vel hallda tru sína er hann hafði kent honum
ÓTᴵ 26614skirði biskup Jngimund ok kendi honum aðr hann for i brott huat honum var einna skylldaz at varð ueíta meðr kristninni
ÞorvVÓTᴵ 29516Andresi syni þeira let herra byskvp kenna ok vigði siðan
ÁBp 7311Sidan uar Arnnliotr skirdr ok kent þat af frædum er konungi þotti skylldazst vera
ÓHFlat 3485Hon mællti þa ... rangt geri þer ok vmakliga vid þann mann er ydr vel truir ok mun her nockut mikit illt eptir koma ... Konungr mællti. Bu nu vid slikt fyst sem þer er bodit um. kenn mer engann sann
SSlef 206god ok elskulig modir tekr hann kristiligum ordum, kynnir honum otta guds ok kennir heilog frædi
Thom² 29919villde varr drottinn kenna salunni moti at standa sinum girndum ok vandfystum
VP 35617eingi er með slíku borinn ok nám kennir fleira en náttúran
Parc 416aunnor fimtan hundhrut skyll[d]o leggiazt fyrir hall ... er sira ketill skylldi taka ath sier ok koma honum j skola til skalholltz vpp ꜳ̋ þriu ꜳ̋r ok lata kenna honum sua ath hann mætti verda prestur fyrir lærdoms sakir
IslDipl (1440) 34522hann hafdi ecki kuædi ortt vm konung annat enn kuedit endilausu og matti hann þui ecki kenna þath
SneglFlat 42612helldr fast bínndur þu nu ma̋gur. ínndride suarar. þat kennder þu mer þꜳ̋ er þu uíllder mik ínní brenna
Harð 17119Hon sagði þá slíkt, sem henni var kennt
Gr 15112til þess undz Moẏses kendí laug
Mess⁵ 755Ketill lét kenna sonum sínum allar þær íþróttir, sem þá váru tíðar, at nema
Vígl 6518skola sette ‹hann› ꜳ stadnum og let kenna latinu
LBpA 10234kennde sira Valþiofur song nꜳm
LBpA 1031tok herra biskop til sin Þorstein ... og liet kenna ho᷎num til þess er hann gaf honum prestvygslu
ÁBpˣ 12119Nu fara þeir up med Bessa, og er hann ꜳstsamligur til þeira brædra, enn lagdi þo meira stunnd ꜳ ad kenna Helga i-þrotter
Fljˣ 3115kenn mjer
~ lat.et semitas tuas edoce me
262 (Vulg Psalm 24,4) GlossPsalt 272kenn mjer
~ lat.Dirige ... in ueritate tua et doce me
263 (Vulg Psalm 24,5) GlossPsalt 273Konúngr lét kenna honum allar mentir, þær sem úngum mönnum var títt at læra
HjǪˣ 45316hann sendi hingat til laɴz prest þann er hét Þangbrandr. oc hér kendi mǫnnom cristni
Íslbˣ 2818Opt þykkir þér ek ekki ráðþægr um þá hluti, er þú vill mér kenna
Reykdˣ 1833nv vill hann oss kienna ath vier erum komner ꜳ aurvasa alldur
Þiðrᴵˣ 278
● kenna kenning(ar) [e-m]
er drotteɴ váʀ tǫ́k at keɴa keɴingar
HómÍsl⁵(1993) 4v17fir hvi meler þv eki pꜹle. Eþa hvern hever þv lerifǫþor. vel. hvilíc er kenning þín sv er þv kender i borgom
Pétr²Cod645 8518á því Indíalandi, er híngat liggr næst, kendi Thómas postuli kenníngar
Enc736I 28323vm þessi lond kendi kenníngar Tomas postole
EncHauksb 1546kennir þeim hvern dag helgar keɴingar .vii. daga samfast
Jón³ 1519tok hann þegar berliga kenningar at kenna
Páll²A 2435Þorlakr byskup ⸢kendi [var. predikaði AM 382 4°] opt kenningar
ÞBpA 2063Þa kenning kennvm ver, er þeir lærðv oss, oc með savmv avmbon, ef ver flitiom vel, með savmvm giolldvm, ef ver flitiom illa
StuᴵK 2922Einn tima kendi hann kenningar vid Galileis sio
~þa er uær satum j einu hvsi ok kenndum kenningar fo᷎lki at Kristr ...
~þeir kendu kenningar ok skirdu menn
ÓH1005 69415þa var sem drottíɴ kvaddí af nẏív heimeɴ fagnadar kvedív. er hann toc keɴingar at keɴa ok síalfr bodord at bioda j heíminvm
Mess¹238 422
● sem guð kennir [e-m]
Gerit nu sem guð kennir yðr oc snuit yðro mali til goðra lycta
Sv 10526viliom ver enn giarna ... þat til leggia sem gvð kennir oss
HákFris 43428Nv kiosit sciot annat-tveggia mig til æða fra, sem guð kennir yþr, ‹ok sendið mér bréf sem fyrst›. Valete
StuᴵK 26511ok bað kalla þar folk til alavgv lavst at offra hverivm eptir þvi sem gvð kendi honvm
ÁBp 4411vilium vier en giarna ... þat til leggia, sem gud kenir oss
Hák81 37820‹Til langra meina mun standa, eptir því sem guð kennir oss›, ef þetta rað er * *fyrir-litit emend. Stu 2934: BLAdd 11127 “IIp”
emend. StuᴵK 2934: BLAdd 11127ˣ “IIp”
● kenna (...) trú [e-m]
postolar foro oc cenðo trv hvorvetna
Hóm677 2626Iacobvs postole ... hann fór oc kendi trv. a øllv. gyþinga. lande. oc samaria en þat er land. oc gek hann a þing. oc samcomor. gyþinga
Jak¹Cod645 9025þa hvarf Paulus til heiþinna þioða oc kendi þeim tru
Páll¹ 2229hann kendi monnum tru a Islandi. oc skirþi alla þa er við tru tocu
ÓTOdd 12612feʀ nv ibrꜹtt ok til Griklanz ok hítti þar dyrliga kenne meɴ ok vel trvaða er honum kendv retta trv. ok gvðs boð orð
ÓTOddS 4127til þess kom ek a þinn fvnd at kenna þer sana trv ok boða þer nafn drottins ok helga skirn at margir trvi guðe fyr þin boð
ÓTOddS 4519‹A›ðalsteinn konungr lét skíra Hakon ok kenna honum retta tru ok goða siðu. ok allz hattar kurteisi
ÓTᴵ 172lèt konúngr skíra Goðrúnu, ok kenna trú
ÞorstBm 19538
12) [e-m] [■] få (ngn) (til ngt)
13) [e-m] [e-t] [í e-u] fortælle, sige, tilkendegive, vise, anvise, rådgive, give udtryk for
es fvr meiʀ í þessom orþom kent fvr huerɴ verþleik ver scolom hialpasc
~ lat.haec verba innuitur
13319 ●Eluc674(1989) 1332Martinus var øllom þeim helgare ... oc leitaþi hann annarra raþa en þeir kendo
Martin¹ 57315Seint er satt at spyria. mer hefir kent verit a vnga alldri at moðir min veri fria‹l›sborin i allar halfvr
ÓH 2944Nu hefir Barði skipat liði sinv i setv sem fostri hans kendi honum ok aðr er sagt. ok nv segir hann þeim ꜹllum hver firir ætlun hans er i ahvga
Heið 8429konungr let Dani til koma at kennna (sic) huart þetta haufðo verit ransmenn eða kaúpmenn
HákEirsp 66020inn gengin fyrir konvng skalltv fram segia slikt sem ek kenni þęr
StjC 52231Nv gerþa ec eptir þui sem mer var ⸢kent [var. boþet Niðrst¹ 819]
~ lat.Cum hoc fecissem
EvangNicod 7773 Niðrst² 829þigþv Hafliði þetta heilræþi, sem biskup ⸢*kennir [non emend. hennir] þer, en slict væitv ver þer eptir helgina, sem ver hofvm fong a
StuᴵK 4119n.Gør nu, sem guð kennir þer, segir Se᷎mundr. Ion karl sagðe, at eptir preste skyllde fara
StuᴵᴵK 12621At þvi kendu leidir bonde hann inn
VP 62823tak ok því at eins annars unnustu, nema hugr kenni
Parc 433Enn er Adonias kongr kom til oruztunnar med riddarasueit sina þȧ þurfti eingi at kenna þeim huat þeir skylldu at hafazt
Adon 2213aldri heyrða ek hann leita þess ráðs, at vinir hans skyldu kenna honum at flýja
Hkrᴵˣ 2023far sem ek kennir þier ella mun ek giora til þijn ok drepa þigh
Svarfd(1966)ˣ 6324Stolpe sa er leid kendi Gydingvm j skys liki vm daga enn i elldz liki vm nætvr. merker Iesvm Christvm er leid kenner sinvm monnvm til Pradisar vistar
VerB³ 835
● kenna ráð [e-m]
Saxolfr mælti: þat rad man ec þer cenna, at þv far eigi lengra, ‹en nú ertu kominn›, oc ætla ec þetta vera heilrædi
StuᴵK 1901muntu kenna mer nockut rad til þess at mer birtizst draumar um þat er mer er mest foruitnni a at vita
RauðFlat 29412haf þu rad er eg vil kenna þier af heilum hug
Hect 1032Mímir kendi honum ráð ǫll
Hkrᴵˣ 135ekki kann ek þér, Þorgils! ráð at kenna
StuᴵR440ˣ 3620
● kenna þing beramme ting
Nu kæmr hann aftr. oc hæuir innt scrift sina. þa er hann scylldi utann landz inna. þa kænne hann þinng
BjarkKrᴵᵛ 7129scal hann æða hans ærendreke þing kenna. oc leggia eindaga til þess at hann vill reiðu sina hava
GulKrᴵ 713skal hann þingboð skera. oc kenna þing
Gulᴵ 6320Nu scal hinn þa þing kenna. oc leiða þingat þiof
Gulᴵ 838þa scal hann þing kenna. oc a þat þing fara með vatta sina
Gulᴵ 8912hann skal kenna þing oc bióða konungi lögbauga oc sárbꝍtr hinom sára
Frostˣ 16230ef hinir coma eigi til. oc vilia eigi sceyta honum iörð. þá kenni sá þing
Frostˣ 2504
14*) [e-m] [e-n] ?bebude
15) [e-n/e-t / e-s] [á e-u] opdage (ngt), gennemskue (ngt), finde ud af (ngt), se (ngt), høre (ngt)
þv mont vera Norþmaþr oc keɴi ec þess a mali þino
Mork 28020allr herrin kendi konungin hvar hann stoð
ÓTOddS 22626skipt bvningi. at eigi megi kenna at þv ser drottning
~ lat.cognoscaris
Vulg 3Reg 14,2 StjC 58227Hvart kenni ek rętt at her se kominn minn herra Helyas spamaðr
StjC 59122Kęnndi þa konvngr at hann mvndi vera af spamonnvm
StjC 6009kendo at hann var ecki Achab konvngr
~ lat.Intellexeruntque
Vulg 3Reg 22,33 StjC 60424Þoʀ ... talþi, at bvandinn eða hans hion mvndi eigi skynsamlega hafa farit með beinvm hafrsins; keɴir hann, at brotiɴ var lǽrleɢrinn
SnE 4918en eigi þarf ec, sagþi hann, at spyria þic at nafni, keɴi ec, at þv ert Asaþorr, en hvart hefir þv dregit abrꜹt hanzka miɴ?
SnE 517hann ... reiðir hamariɴ títt ok hart ok lystr ofan i miðian hvirfil honvm; hann keɴir, at hamars mvðriɴ savckr divpt i havfvþit
SnE 5211þeir settu fram firir mik hina stærstu bok, þa er ek kendi ꜳskrifut aull þau ill verk, er ek hefir gort fra barnæsku
Mich 68414Nú kenna þeir at rúmit er autt ok hann er ekki þar
Æv⁸¹ 2209þa cenþv þeir, at þar var Ingialdr
StuᴵK 891Enn er þeir komo i tvnit, heyrðv þeir, at hvndr kvað við, oc kendv þeir, at þat var Buski, er iafnan var vanr at fylgia Þorvaldi
StuᴵK 3615þau kendu ok undirstodu at þau uaru nockuið
Stj¹ 3532kenn sialfr huers eign gullit stafrinn ok baugrinn er
~ lat.cognosce
Vulg Gen 38,25 Stj¹ 1981Þorir kendi þa at þeir voro þar komnir sem honum var til visat
GullÞ 127hyggia at hinum wtlendum monnum ok kenna skiott huar þeir eru
Rém 18130Hakon kongr let þessa menn leida ꜳ mot oc bat dani ganga til at kena þa huortt þeir uoru kaupmenn eda rans-menn
Hák8B 18133ei finna borgarmenn fyrr enn þeir eru innkomner j stadinn, og kienna nv ath þar er kominn riddari Samson
Þiðrᴵˣ 1912nv kennir margreife ath þetta er ei Þidrek og þessi er madur Þidreks kongs
Þiðrᴵᴵˣ 19018
● kenna ferð/fǫr [e-rs]
Sverrir konungr varþ vaʀ við þetta oc kendi ferþ hans
Sv 16435Nu er at segia fra Arnkatli at hann kendi ferð þeira Snorra
EbWolf(2003) 17729Þorbiorn var vti ok kendi for Þoris
GullÞ 2518er þeir kendu ferð hans, spurðu þeir eftir Karlamagnúsi
KlmA 37912
● ‖ impers.: kennir [■]
16) [e-s] fremvise
17) [■] konstatere
18) [e-u/e-m] [e-t] [af e-u] beskylde (ngn) (for ngt), skyde skylden på (ngn/ngt) (for ngt), mistænke (ngn), tillægge (ngn/ngt) (ngt), bebrejde (ngn) (ngt), holde (ngn) ansvarlig (for ngt)
Ikke altid mul. at skelne mellem def. 17 og def. 18
ver keɴom manligri uillo þat er þu uildir trva ihm (ɔ: Jesúm) naþzarenum
~ lat.applicamus
VitSylv 5158 SilvFrgIV 813Nu beriast menn tveir. oc ero eigi vitni við. oc kenner hvárr oðrom. þa bꝍte sinum rette hvárr þeirra kononge
Gulᴵ 7230þeir kendo honom at hann hefþi verit at drapi broþor þeira
Mork 43420S. (ɔ: Sigurðr) konvngr ... sagþi þa vsaɴa at þvi. er I. (ɔ: Ingi) konvngr keɴdi þeim
Mork 45529kendi vsigr sinn Norðmonnom þeim er verit hofðv í oʀosto með Irakonongi
ÓH 1899konungr man þvi vallda er settinni var brvgðit. en þat man ecki iarli at kenna
ÓH 1966þa er slicar røþur voro uppi hafþar. þa kendu lanzmenn adrir þat Þrøndum at þeir hefþi mestu um valldit er Olafr eɴ helgi konungr var felldr fra landi
ÓH 60713meþ þvi at nv scortir nacqvat á at eptir logonom se leitat. þa keɴi ec E. (ɔ: Eysteini) konvngi voldin
Þing¹Mork 37412nu var honom þat kent at hann hefðe teket fe til af Dario konunge at svikia Alexandrum
Alex 2726hans broðir er drepinn oc þat hævir þeira broðir en yngsti gort er tistram heitir. oc þat hit sama hævir þeiʀa faðir en gamle honum kennt
Þiðrᴵᴵ 474goðr kostr ma þetta. ef eigi fylgia vndir hyggior. þat er miok kent sonvm Gvnhilldar
ÓTOddS 431hann varð vndir fotvm troðinn. ok kendi at Grimr hefðe honum þetta til meins gert
ÓTOddS 16822Verðr nockot slikt til raaðs teket ... þa vil pavenn lata ser þat kenna hælldr, en æigi faez friðr
~ lat.papam sibi malle imputari
6633 Thom¹ 6615þat var kent Margretu drottningu at hon hefði raðit mann til at suikia konunginn i dryk
BǫglEirsp 44119bar af ser allar sakir þær sem honom voro kenndar
HákFris 48228bar hann þa sakir a hendr þeim bondom ⸢er hann kenndi [var. um Hkrᴵ37ˣ 1166] landrað við sig
HkrFris 4526þuiat þat ma sizt varri vangeymslu kenna
Jvs7 1212þú skalt kenna fǫrunautum þínum, at þeir hafi glapit þik
NjR 6213Adam hiellt a hond Evo volldvm þess vercks. enn hvn kendi orminvm
VerA 88þeír er varer lærefædr ero ... kænna kononge at þadan tapezt krístní var sæm han er ok hans menn
SvR 110þo at ver liotem auit af rumaborgar biskupi ædr af kardenalom þa mægom ver þat ekki pafwa kænna
SvR 320Ef sua kan til at berazt at konongr kennir hertogha sinum suikræðe eða utryglæik. þa ...
Hirð 40121at konongr kenner iarle sinum suikræðe eða utryglæik
Hirð 40523ef konongr kenner lendum manne sinum svikræði eða landrað. þa ...
Hirð 40721hann spyrr hui hann giorði þetta. han seger allt það er hann uǽit. ok kenner Bolmicare ok fyrer þetta uar dæmðr Bolmicar ut lægr
Rómv595(2010) 392mál þetta, er þér er kennt, mun ek annask, ok mun þik ekki saka
Glúm 466ertu sannr at þui er þer er kent. at þu blotir
Hallfr 661mundi oss alls annars af þér vara en þat, at þú mundir oss stulð kenna
Laxd 1789ekki munum vér þér þat kenna, móðir, þótt oss líði ór hug þetta
Laxd 20119ok kenn mér, ef eigi dugir
Laxd 22124hvat er brestr í borðhalldi fyrir þersa sök, skal ek vel um bera, þvíat þat er mèr at kenna
Æv⁸⁵ 25323hann kenndi honom stvld vm hęit-fe manna
StuᴵK 22217Enn Eyiolfr gallt firir þat, er honum voro fioraad kennd
StuᴵK 32314Menn Sturlu foloðv olpv goða at Biarna; uilldi hann hana ok eigi selia. En þa hvarf olpan, ok kenndi Biarni monnum Sturlu; þeir heitaz a mot
StuᴵK 4215Rafn spurðe, hverivm hann villde þat kenna
StuᴵᴵK 22923þeir kendv honvm at hann hefðí verít at vigí Benteins broðvr þeirra
Huldaᴵᴵ 2697Kendí þat hvaʀ ǫðrvm at eckí híelldí þat er mælt var
Huldaᴵᴵ 28532se ek her betra tíl en hva ockarr kenní ǫðrum brigðmæli
Huldaᴵᴵ 3273kendi hann Grimi ... at hann hefði mest fót troðit hann
ÓTᴵᴵ 12414spurði Sigurðr hann ef hann væri sannr verks þessa er honum var ⸢kent [var. eígnad AM 62 fol “D¹”, etc.]
ǪgmÓT 1219uilldi hann sua reyndar medr klokskap i lioði guði kenna þat er hann hafði misgo᷎rt
Stj¹ 3635hon eggiadi sinn bonda at eta eplit ok afsakaði sik siþan. kennandi sina synd orminum
Stj¹ 3738hann afsakadi sik kennandi konunni sina sekt
Stj¹ 393ef sakaráberi kennir arfa hins óða, at hann vili hann eigi varðveita, haldi fyrir eins eiði
Jb 452langt hefir Þrandr þa fram sed er hann baud ockr barnn fostr ok kenni ek þer uolld um þat Þora
Fær 13325bar af ser allar sakir, þær sem honom voru kendar
Hák81 47618Kafli er kent ath han hafi vnnit ꜳ Olafi konungi
MHFlat 26025Vox og mio᷎g af fyrrsogdum so᷎kum, misþycke þeirra biskups og Asgrims er hann kende *fyrer sitia skyllda sina frændur og vine þreingda mote lo᷎gunum, af þeim er ummframm rett villdu rada lo᷎gunum
ÁBpˣ 901(hann) skillde vera utan j 3 vetur þui honum var kient bana sar ⸢Arnkielz [var. uið Arnkel EbWolf(2003) 1814]
Eb447(2003)ˣ 1807talde þa brꝍðr osanna at þvi sem Inge kennde þæim
FskAˣ 35229þeir kendu honum, at hann hefði verit at vígi Benteins
Hkrᴵᴵᴵˣ 3644er nú ei traust um, að hverr kenndi öðrum þessi fádæmi og undr, en enginn sér Jökul
Jǫkulˣ 5511þeim Romundi hvrfu stodross. þat kendu þeir þeim Hælga
LdnHb105ˣ 5314hvrbu Þorbini stodhros ꜳ fialli. þat kiendi hann þorarini
LdnStˣ 15019Alof ... tok ærsl þat kendu menn Rafsa
LdnStˣ 1615ek veit, at þú kennir mér þat einum ... at ek hafa mælt ragliga við þik
LjósvLˣ 401Hrafn segir hann mundu vita þat, at honum hefði kendir verit áverkar við þá feðga á Ørlygsstǫðum
StuᴵᴵR11127ˣ 3912Þorgils taldi á Egil ótrúnað mikinn ok fjǫrráð, kendi honum ok mest af óþokka þeim, er heraðsmenn hǫfðu til hans um vetrinn
StuᴵᴵR11127ˣ 25211Þorvarðr þóttiz eiga á honum sakir, ok kendi þat Jóni, at hann hefði nær gengit Oddi bróður hans
StuᴵᴵR11127ˣ 28715Ek drap manninn, en eigi sá er þér kennit
Æv⁵¹ˣ 1684
● ‖ impers.: kennir [e-m] [e-u] [af e-u] (ngn) bebrejdes (ngt) (på grund af ngt)
● ‖ præt. part.: kenndr [e-u / at e-u]
þu hefir eckí aðr at ranglæti kendr verit
BandM 614huerr er at þui uerdr kendr. þa skal biskup suspendera hann ab officio per triennium
StatEi² 5338Garda konungr quad þess ꜹngua uoɴ, at hann fengi þeim manni i hendr son sinn, er kendr er morgum illum hlutum
HeiðrR 4713hon bað miskunnar ok hét at hon skylldi eigi at slíku optarr kend vera
Æv⁶⁸ˣ 18416
19) [e-m] [e-t] (jur.) (fremsætte) anklage, sigte, dømme
ef cono er kænnt at hon fare með fordæðo scape. þa take hon i kætil. oc fare hænnarr mal sem hins er til iarns giængrr
FrostII 5061nema þeim se a verc (ɔ: áverk) kend
GrgKonᴵ 15315Buar ero i quoð réttir þott þeir hafe a vetvangi verit ef þeim ero eigi lestir kendir a þeim vetvangi
GrgKonᴵ 1596ef armaðr kenner þat manne at hann have alet utlagan mann ... þa scal hann synia med lyritar eidi
Gulᴵ 7129ef madr kennir þat manni at hann havi verit med hundvm i haglendum hans ... bo᷎ti eptir laga domi
SkipSauð¹ 4556ef þat kennir byscop eða hans vmboðs maðr manni at hann hafi þat v́tlaga verc gert ... þa ...
ÁKr 4024ma biscup eða armaðr kiænna henne morð hæiðit
EiðKrA 3763Biscups armaðr. hann ma æigi kænna manne fordæðoskap
EiðKrA 3895Ef þat er kænnt kono. at hon riði manne. eða þionom hans ... þa er hon sæk .iij. morkum
EiðKrA 39011sa er þessor mal kennir manni þa værðr hann af þui fiolmæles maðr ef skirskotat er
FrostKrᴵ 15220ef konongr kennir manne landrað. þa scal han synia með tylftar æiði
Bl 20923Nu kennir maðr manne stulld en oðrum uiðrtoko at han hafe tækit uið fe hans þiofstolno
Bl 27012ef maðr verði kent vígh
Landsl1154 10811Ef maðr kennír aðrum stuld
Landsl1154 1862þeir hræddvz at þeim myndi kent vigit
HrafnG 8012Binda má maðr þjóf at úsekju, ok alla þá er hann kennir at údáðaverk hafa gert
Jb 5811ef maðr ... kennir dóttur manns, at hon liggi með manni
Jb 652Nú kennir maðr ǫðrum stuld
Jb 26714þá skal sakaráberi eigi kenna. kenni hverr annarra er vill
cf. Hertzberg 1895 (NGL V) kenna vb. sp. 340a BjarkÁMˣ 30824Þrim sinnum skal við leita. ef hann kennir þá er sá váttr únýtur er hann kennir
cf. Hertzberg 1895 (NGL V) kenna vb. sp. 340a BjarkÁMˣ 30825sé ek hér betra ráð til, en hvárr okkarr kenni ǫðrum brigðmæli
Hkrᴵᴵᴵˣ 46221
● ‖ præt. part.: kenndr [at e-u] kendt skyldig
sá maðr, er vinnufœrr er sér til fóstrs, stelr til eyris, sá er ekki var áðr at slíku kendr
Jb 2639huor ath sliko werder ⸢kender oc [var. kunr æda BorgKrNᴵᴵ 30124] sanner bꝍti biskupe iij merkr oc gange til scrifta
BorgKrNY 17330
20)
● ‖ præt. part.: vel/illa/... kenndr [af e-m] vellidt/berygtet, med et godt/dårligt omdømme
Hann var ok sialfr vinsæll ok vel kendr af sinvm vndirmonnvm
Mar655XXXII 5797Þeim godum monnum sem þetta bref sea edr heyra senda velkender menn jons jons sonn. þorkell blæggsson kuediu guds ok sina kunnickt gerandi. ad ...
IslDipl (1414) 18723Þeim godum monnum sem þetta bref sea edr heyra senda velkender menn jons jons sonn. þorkell blæggsson kuediu guds ok sina kunnickt gerandi. ad ...
IslDipl (1414) 18723var einge sysla feingit Gudolfi ꜳ Blackastoum, þuiat hann var miog jlla ⸢kendr [var. þockadr HákFlat 3636] af bændum
Hák81 34612var hann illa kendr af aullum monnom
Sams 78Nú var sveinninn Jón svá vel kendr, at eigi einn villdi segja eptir honum
Æv²³624 8516hofum vier bíífalat uel kendum manne og uorum tenara. jone bonda hallzsyne kongsens eigner under eyafiollum ... med ollu þui sem þessum greindum kongs eignum fylger og fylgt hefer
DI IX (1535: AM 191) 74218Þar var j þenna thima einn godvr og gvd hræddr abothe og velkenndr mann af morgvm
GregBpReyk 734at þat hafdi verit einhverr vel kendr riddare
HenKunReyk 5021ekki var hann mjög kendr af hirðmönnum, þótti þeim hann stríðlyndr ok óvæginn
ÞorstBm 1761hann bjó fyrst í Forsæludal ok var illa kendr af mǫnnum
Vatnˣ 707
21) [e-m/e-u] [e-t / e-s] give, tildele, overdrage
her (i en strofe ovenfor) er tvnglinv kent embættí solarennar at skina iafnliga ꜳ̋ iǫrðína
Gramm⁴ 14811(def.?) biðivm ... at hann kenni oss miskunnar af guði
ÆvFurs 3437gefandi þat huerium i fulla dauda so᷎k ef þeim villdi gott kenna ok til lifsins draga
~annar er sa at þer gangit fra fe ydru o᷎llu þui er ydr er kent ok þer hafit lengi fengit med ro᷎ngu
FbrFlat 1005
22) [e-u/e-m] [e-t] give (ngn) æren (for ngt), tilskrive (ngn/ngt) (ngt), takke (ngn/ngt) (for ngt)
Gvði scolo ver þat keɴa avalt er ver of siom vid illom vercom
Prosper677 75ok kvaþ svá at orþi, at heill skotit herra, kendi þat skot konunginom
Ágr 4818at ecke se þat er adrage vara sømð þa man eigi nu þurfa sigrenn at kenna þrongom vigvelle
Alex 6722hamingionne er þat at kenna er ec. live nv
Alex 11920gerþiz þar þa svlltr ok hallri mikit. Kenndo þeir þat konvngi sinom. sva sem Sviar ero vanir at kenna konvngi bði ár ok hallri
HkrFris 2920œrit lengi hǫfum vér þik sett með knǫpum, ok kennu vér þér mikil vǫld af því
ǪrvS 16920Þar var þa Þoʀ kallaðr ok er sa Asaþoʀ hiɴ gamli, sa er Okvþoʀ, ok honvm erv kend þꜹ storvirki, er *Ector gerþi i Troio
SnE 775var honvm (ɔ: Fróða) kendr friþriɴ vm alla danska tvngv, ok kalla Norðmenn þat Froþa frið
SnE 1359Aron kallaðe ok litla verke fylgia sarum sinum. eptir þui sem likende þottu. til vera. Kende hann þat fyrst allzualldanda guði ok uatn vigslu Guðmundar byskups
GBpA 21821Hinum heilaga Michaeli eru .iiii. lutir kendir ok einkannliga eignadir
~ lat.specialiter attribunntur
SpecH 6a70 (I 13) Stj¹ 104o᷎ll uár god uerk er honum at kenna ok eigna
~ lat.tribuenda sunt
GenMan 19023 Stj¹ 255Gestr mælti; nú er svá komit, Sólrún, at vær höfum sigr fengit ... Þér eigum vér þat at kenna, segir Þórðr, ok vil ek at þú kjósir þér laun fyrir sjálfr
Bárð489 366og þu kemur ridandi sagdi hann. þier er þat at kenna sagdi jotuninn
VSj 198nu berr so til at Adonias vinne vnder sig sina fo᷎durleifd. þviat vær skulum honum sigurenn kenna ef fæzt
Adon 2079þath mun talath uerda huar sem eg ꜳ orrostur edur o᷎nnur snilldaruerk med minne agiętri fylgd og styrk er uier ho᷎lldum. ath þann sigur megi ydr eigi sijdr kenna enn mier
Hect 9012þath mun talath uerda huar sem eg ꜳ orrostur edur o᷎nnur snilldaruerk med minne agiętri fylgd og styrk er uier ho᷎lldum. ath þann sigur megi ydr eigi sijdr kenna enn mier
Hect 9012hefir þu rad Sedentianu drottningar allt þier j hende og er þat mier at kenna
SigÞǫgl 1922Á hans dǫgum hófsk Fróða-friðr; þá var ok ár um ǫll lǫnd; kendu Svíar þat Frey
Hkrᴵˣ 239Svíar eru vanir at kenna konungi bæði ár ok hallæri
Hkrᴵˣ 7517Kienn þu þier þad ecke skræfann er þu velldur einngv vmm
Svarfd(1966)ˣ 2730
23) [e-m] [e-t] tilegne (ngn) (ngt)
24) [e-t] [af e-m] få (ngt) (af ngn)
ef þeir kenna af honum miskunn oc goðuilia
Landsl 3311ef menn kenna af honum miskun oc goðuilia
Bl 19911sagði þesa ok part villdv eiga j þeira illgerðum mvndv með þeim kenna af gvði part j retligvm hegningvm
ÁBp 1522
25) [e-t] sejle
26)
● kenna grunn(s) røre bunden, (om skib) støde på grund
Rett er oc at maðr vaði til ... oc merke þat viðar marke sino ef tre keɴir gruɴz. enda se þat við þa fiöro er festa ma reka a
GrgStað 5118þann tíma sem skipit kennir grunn
GBpD 826Oddr liop þegar fyrir borð, er skip hans kende grunnz, ok hverr at øðrum hans manna
StuᴵᴵK 2199þegar ⸢skipit kendi grvnz [var. skipin stoðo ‹grunn› StuᴵK 3575]
GBpB(2018) 15926Þegar skipit kendi grunns, sté hann fyri borð
Ket 11416
● ‖ impers.: kennir [e-t] [e-s / inn til e-s] (ngt) kommer i berøring (med ngt), (ngt) rører (ngt)
þa er maðʀ heilundi. er køra keɴir iɴ til heilabasta. Þa er maðr holunde. er køra keɴir iɴ til hiɴonnar eða i hol. En þa er mergundi er køra keɴir iɴ til meriar
GrgStað 3522hio til Hiarranda ok kom a lærit. en suerðit beit ecki þegar beinsins kendi. ok suaddi ofan í knesbotina
Dpl 16229enn sverded beit ecki, þegar beinsenz kiende
DplFljˣ 1213
27) [e-s] bære præg af, tangere
Sigurdr konungr slefua sendir mik eptir skauttum til yduar ok væntir ek af ydr godra orlausna. Konungr mællti. Komit hafa menn til vor fyrr eftir slikum erendum ok virdiz mer akall þetta Sigurdar konungs meirr kenna ranglætis enn rettvisi
SSlef 1928Nu þo at ydur þiki barnlig spurning mijn vm slijka hluti villda eg þess ydur bidia at þier svorudu lijnkinliga. þuiat margs mun eg þess spyria at helldur mun æsku at kienna en visku
KgsE 1926þotte monnum þessi rada breytni kenna mickillar ostadfesti byskupsins vegna þui eingin skulld var sera Gvdmundi gefin opinberlia utan god
AnnLy 28926vil ek bidia þig bænar ef þu villder veita ok kennir þad metnadar
Svarfd(1966)ˣ 1132Mier syniss sem sű tala er Aiax mællti kendi miǫk hælni um hans framm gǫngu
TrójOˣ 20218
● ‖ impers.: kennir [e-t] [e-s] (ngt) tyder på (ngt), (ngt) bærer præg af (ngt)
28) [e-t / e-s] [af e-u] lugte, dufte
kende (hann) søtan ilm ok fagra bloma ok meiri dyrð en hann kemi hvg a
ÓTOddS 3926lagði þar við land er eigi var van at kenna mætti hræfadꜹn af valinum
Sv 10132Enn er þeir kenðo ræykiarins, er i stvfunne voro, þa baðv þeir, at eigi væri brenðr bærinn
StuᴵK 20213Steinn prestr, hann kenndi engan ilm
StuᴵK 2546þar með kendo þeir sva sætan ilm at þeir ho᷎fðo alldri fyrr slikan kendan
ÓTᴵ 2488heyrðv þeir þar klokkna hlioð ok fagran saung er þar var fram fluttr ok kendo sætan reykelsis ilm
ÓTᴵ 3709hann heyrði klokkna hlioð ok fagran klerka saung ok kendi sætan reykelsis ilm
ÞorvVÓTᴵ 28424suo at eigi kenda ek nockurn reykiarþef
MarD635ˣ 9902
● ‖ impers.: kennir [e-t] [af e-m]
iafnan var ok kendr himneskr ilmr viþ grauf hans
Orkn325I 12014þeir Hiallti hofðv re[ykelsi a glód ok] kendi sva i gegn vindi sem forvindis ilmin
Kristni 1424Hann þottiz sea, at kona gekk aa mot floccinum, mikil ok storleit, oc þotti honum kenna af henne þef illan
StuᴵK 3943
29) [e-t / e-s] indtage, smage, spise, drikke
hann hafði aðr æigi helldr kęnnt vatn enn fæðv a .vi. davgvm
StjC 4907alldri kendu þeir nockurn dryck sua sêtliga ilmanda
DínDr 4325þeir toku hondum sinum j do᷎ggina ok brugdu j munn ser ok þottuzst ekki iafnnsætt kent hafua sem þat var
Grǿn 53915Greca ... gaf kongs syni þar af at drekka sem Herrann hafde þvilikann drykk kent uaxa honvm skiott sinn ofl j ollvm sinvm limvm
Gibb 622ok kenn med þeim (ɔ: brǿðrum) fædu þinum gudi þackir gerandi
~ lat.et sumens cum eis eibum
36937 VP 36914Enga kendi hann fædu
VP 37412hann bergdi ongu, nema gro᷎s ok kal kendi hann
VP 3872Allir munkar ... kendu hinar nykomnu vistir
VP 39812Allir þeir munkar, er med honum voru, jhelldu þa veniu, at þeir kendu alldri fyrr likamligrar fædu
VP 40120hann kende ongva fædu utan grasarætr
VP 41311Sva sagdi hinn helgi Evagrius, ef vatnit verdr akafliga kent, at þat eykr miok likamans ostyrkleik
~ lat.si aqua multa corpori infundatur
46434 VP 46414þviat nu er fullr timi, at ver kennim fædu
VP 52115krankr miok, sva at hann matti marga daga o᷎ngan mat kenna
VP 5559ek hefi engis drepins kvikendis kio᷎t kent, sidan ek tok þenna bunad
VP 6357En þegar hirðinn hafði kent fyrsta rétt, ok drukkit fyrsta bikar, var öllum horfin vinátta við Björn
GHr 3024ol er jnn komit ok ættlad til minnis, þad skvlu uer kenna krist minne, ver skvlvm hallda þetta minne sem vier kvnnvm framast i ollum godvm hlutvm, þvi vor lausnare er aullum ædri
FormBrúðᴵ 16526hann villde önguann dag til bordz ganga, vtann hann feinge nijann riett, sem hann onguann tijma haffdi firr ⸢kiendann [var. smackad Holm papp 1 folˣ “C”]
DínDrˣ 1014eru nú ok meir en 7 dagar liðnir síðan ek kendi mat eðr drykk
KlmBˣ 5436drykkr svá ferskr, sem aldri fyrr kendu þeir betra
Rémˣ 3415er þær hofdu kient listilegann riett med besta vijne dreckande mællte kong Ptolomeus
SigrValˣ 1423
● ‖ præt. part.: kenndr af drykk beruset, drukket sig fuld
30) (om skumring)
● ‖ impers.: kennir annars litar lyset skifter farve ɔ: det skumrer
31) [e-a/e-n] [sér] have seksuel omgang med (ngn), have samleje, kopulere, voldtage
Litlo siðarr kennir Hælkana Annam eiginkono sina. enn gvð drottinn minniz þa Anne sem hon hafði beðit i Sylo oc gaf henne getnað af bonda sinvm
~ lat.cognovit
Vulg 1Reg 1,19 StjC 4294at engi fifli hana eða elski eða kenni ser utan sialfr hann
JBapt²A 89719Leid þa ut. at uær kennim þa ok go᷎rim uárn uilia medr þeim
~ lat.ut cognoscamus eos
Vulg Gen 19,5 Stj¹ 12112þui skulum vid fyrir uist þess niota ok kenna hana, adr vid endum hennar lifdaga. Sua giora þeir gudrækir þrælar, hlaupa nu framm ꜳ fruna med afli
MarE 42720
● kenna karlmann(s) have samleje med en mand, ligge med en mand
Hværsu ma þat sva vera guðs engil. þvi at ec kænda æigi karl-mannz barn at bera
~ lat.virum non cognosco
Vulg Luc 1,34 HómNo² 3314þar sem hon hafði þvi heitið i hiarta sinu at kenna eigi karllmanz, at skilia at eins likamz losta
JBapt²A 85615hon mun alldri karlmannz kenna
MarS 53Ek aa þær døtr .ii. sem o᷎ngan tima kendu no᷎ckurs kalmannz
~ lat.quæ necdum cognoverunt
Vulg Gen 19,8 Stj¹ 12116ætla ek, at henni hafi þat engi raun verit né skript, þó at hon kenndi öngvan karlmann, meðan þú lifðir
Vígl 11526
● kenna konu sína have samleje med sin kone
32*) ?kunne
33)
● ‖ impers.: kennir [e-s] (ngt) findes
B. kenna + præp./adv.
á: kenna á
1)
● kenna á sik [e-t] føle sig belastet (af ngt)
en er bondi ser at i sunndr dregr medr þeim. en kennir a sigh vesold briostmæ᷎di ok erfíde
~hann þóttist kenna þyngd á sik
Mág² 14725
● kenna á sér [e-s / e-t] [af e-u] føle, mærke
hann vall mauðkum, aðr hann do, oc þat er kallat, at hann kendi a ser lifanda af helvitiss qvaulum nockurum
PP 29235kendi hann á sér skjóta bót sinna meina
Æv¹⁸ 6831Ek kenni einskis ꜳ mer, þess er þu þickiz mik pina
FidA 3756þat er vorkun frændi at þer se sar fotr þinn mikit mein hefir j verit. muntu þess a þer kenna
Hrafnk162 1134mun hann þess giorst kenna ꜳ ser
Hrafnk162 1137sva visar til, at hann hafi kent likamligrar freistni ꜳ ser
Páll²C 2707
2*) [!] ?have besvær med
3)
● kenna á sínum hlut få (ngt) at føle, få løn som forskyldt
margir Íslendingar mundu kenna á sínum hlut, nema þeir riði sjálfir á vit sín
Laxd 15416skaltu þá vel við honum taka; en ef þú gerir eigi svá, þá muntu á þínum hlut kenna
Kjaln 5412Væri ‹þad› makligt, ad sa kendi ꜳ sijnum hlut, er þier sagdi, þar sem eg hef ꜳdur bannad ollumm
Fljˣ 1617
● kenna á sér [e-s] [fyrir e-t] mærke på egen krop
Nu bid eg þig, at þú láter þá kenna á siálfum sier fyrer sin illyrde
Krók 1712þad hofu vær heirtt a[d þu h]afer lijtt verid leiditamur þijnum ovinum, og er nu vel ad þu [kienn]er þess ꜳ̈ þier
Hrafnkˣ 407
4)
● kenna á bók [e-m] lære (ngn) at læse, undervise (spec. i den hellige skrift?)
5) [e-u] indtage (ngt), spise, drikke
at ængi maðr skilldi a fæðv kenna a þæima dęgi sa er lifino vil hallda
StjC 45334lofa mer at bva þer bvðarvavrð. þo at æigi verði sva sęmiliga sem skylldi. enn þat veri þo til styrkingar ef þv villdir a kenna
StjC 4932ok huarki kendi hann aa fęðu ne uatni
StjB 51720
6)
● ‖ impers.: kennir á [!] [e-s] [um e-n / í e-u] (ngt) er tydeligt
kendi þeꜱ mioc a vm marga Vpplendinga at illa hafdi licat aftaca Þoris
ÓH 4981Þess hafdi a kent i meðal-gavngv mannanna, þa er of settirnar var talat, at Halli þotti eigi þurfa at draga all-micit lid saman
StuᴵK 455
af: kenna af
1) [■] bemærke
● kenna af sjalfum sér [■] mærke på sig selv, vide med sig selv
● ‖ impers.: kennir af [!] [e-s] (ngt) mærkes, (ngt) føles
2)
● kenna kulða af [e-u / ! um e-t] være plaget af (ngns) kulde/fjendtlighed
Nv er her Aslacr frendi yðaʀ. oc þycciz hann kvlða af kenna um yðor scipti
ÓH 28711Þetta haust foro Vatzfirðingar viþa um fiørðu at afla til bussins, ok þottuzt vinir Sturlu þar miok kulþa af kenna
StuᴵK 42817wæri betra at hefder alldri getit wm þetta. þuiat hier mun langan kulda af kenna
Vikt 359hann var ... heilradur vinum synum enn oviner hans þottust helldr kulda kienna af hans radum
Eb447(2003)ˣ 3812má þat vera af stundu, at yðr eða *vinum yðrum þykki þat lítlu betr ráðit, ok meiri ván, at þá kenni fleiri kulda af en ek einn ok minir menn
StuᴵᴵR11127ˣ 27715
3) [!] [e-t] mene, tro
4) [e-m] [e-t] skyde skylden (på ngn), holde (ngn) ansvarlig (for ngt)
hon sagði, at hann mundi sjálfr slíku ráða, en kvað þó marga ókunna menn misjafnt gefaz, er mér þá eigi af at kenna, ef ek legg ekki til
HálfdEystˣ 1025hann fann Ketil í Kallaðarnesi ok fekk eigi skuldina, ok kendi hann þat nǫkkut Gizuri af
StuᴵᴵR11127ˣ 1584
5)
● ‖ impers.: kennir af [!] [e-s] [e-n] (ngn) får (ngt) at føle, (ngn) bøder for (ngt), (ngn) bliver straffet
Bersi kvað sinn hlut mundu sýnask þungan, þó at hvárirtveggju kenndi nǫkkurs af ok mun eigi fét greiðask
Korm 25418Hrafn kvað þá eigi ómakligri at kenna af nǫkkurs, er Þórgeir hǫfðu þess eggjat
Reykdˣ 1852
6) [e-u] lugte til (ngt), snuse til (ngt)
huɴdarnir ... keɴdo af hréinsfitionum oc rꜹcþo þangat sporit sem clꜹfirnar hꜹfðo vitat af hreinsfitionum
ÓH 40313þar er daunn sua illr. at af dꝍyr alt þat er af kennir
EncHauksb 15110þar er daunn sva illr af, ath deyr allt þat, er af kennir
Encᴵ 3713Stod þar af suo vondr þefr, at engi þottizt mega kenna af
MarD635ˣ 67812
● ‖ impers.: kennir af [e-u] der lugter af (ngt), (ngt) lugter
hon hafði þar gort i steincatli stappa lꜹ́c oc oɴvr grǫs oc vellt þat saman oc gaf at eta enom sarvm monnom oc reyndi sva hvart þeir hefþi holsǫ́r. þvi at kendi af lꜹ́cinom vt or sari þvi er a hol var
ÓH 58511reyndi suo huort þeir ho᷎fdu holsár þuiat þa kendi af laukinum or sarinu
FbrFlat 36531
7) [e-u] indtage, spise
hann þarnadiz alla fędu utan kendi litid af kiarnamiolk
Thom² 44730Ok af fyrsta rétt er konungrinn kennir af mat, þá gleymdi hann allri ást við dróttninguna
KlmBˣ 5535
at: kenna at
1) [e-m] råde (ngn), give (ngn) gode råd
2)
● ‖ impers.: kennir at [!] [e-s] [um e-n] (ngt) fremgår klart, det er tydeligt/åbenbart
Hallr tók einn upp fang þat, er þeir áttu báðir, því at þá kendi at ríkismúnar
Laxd 3513Enn þes kendi at vm Thorlæk at hann hafdi sik æigi miok vpp hafit j mettnadi
ÞBpA 1969þesz kienner nu ad ... ad þier þiker eg fieminnj ad þu leggur so odyrt Helga fells land
Eb447(2003)ˣ 3611
3)
● ‖ impers.: kennir at [!] [e-s] (ngt) ligger bag
kan vera at her kenni at grimleics Haralldz konungs
Mork 19723skildi (hann) skiott af guds gio᷎f, hverr i hlut atti eda hvers at kendi verdleiks eda vangeymslu
VP 4755
4)
● ‖ impers.: kennir at [■] [e-t] (ngt) dufter
frá: kenna frá
[e-m] [e-n/e-t] skelne, kende forskel på (ngn/ngt)
hundrinn hliop um alla nautaflokkana. hann ⸢kende skiott fra kyrnar [var. greinde skiott ÓTᴵ 1695] ok rak j burt jafnmorg naut sem bondi sagde at hann atte þar von
ÓTFlat 1524voru þeir þä so lijker sem Nicius og Niciänus, ad huoruga mätti frä ødrumm kienna
DínDrˣ 2011
fram: kenna fram
[■] [e-m] få (ngt) frem (hos ngn), fremelske (ngt) (hos ngn)
fyrir: kenna fyrir
● kenna fyrir sér [e-n] genkende (ngn)
í: kenna í
● kenna í brjósti [um e-n] føle med (ngn), have medfølelse med (ngn)
með: kenna með
1) [e-m / ! e-n] kende (ngn)
æigi kennir hon með mer. oc æigi væit hon huersso mioc ec fysumz hana
~ lat.Non mecum sentit
Pamphilus 2421 Pamph 1087⸢Kenn med [var. Kenner Martin¹ 5643] þu, Marteinn, þann er þu ser, Kristr em ek
Martin² 5877
2)
● kenna með sér fornemme
konongs. sunr kenndi með ser. vm fram hof. kueikiazt hug sinn. til hegomlegra fyrsta
Menota: 80rb1 BarlA 1501hann sá fast á hana, ok þóttiz hann þat með sér kenna, at hon mundi vera góðra manna
FlórM 7820
niðr: kenna niðr
røre/ramme bunden, nå ned til bunden, bunde
svá var djúpt á bæði borð, at forkarnir kendu eigi niðr
Laxd 5010leggiazt nu at landi allir samt og var eigi langt at bida adur þeir kendu nidr og kuomu þui næst a land og urdu nu at huilazt
VSj 4615Þórir ferr þegar útá ána, ok er hann kom skammt frá landi, kendi hann ekki niðr; varð hann þá at kosta sunds
ÞorstVík 4274
● kenna ei niðr fótum miste fodfæstet
● skip kennir niðr skibet rører/rammer bunden
er scipin kendo niðr liopu þeir fyrir borð oc oðu til landz
Sv 1407Pollrinn var svá djúpr, þar er skipit flaut, *at eigi kendi niðr
Laxd 678er skipin kendo niðr. gekk jarl ok alt lið hans ꜳ land ok drogu vpp skipin sva at v uinir þeira mattu eigi vt draga
ÓTᴵ 10013er skipit kenndi niðr, hljópu þeir fyrir borð, sem á váru
Gr 6311er skipin kendu ⸢niðr [var. grvɴz AM 325 VIII 1 4° “325”], þá gekk jarl ok alt lið hans af skipum
Hkrᴵˣ 28317
til: kenna til
1) [e-s] genkende
Kennir þú nǫkkut til gripa þessa? Kenni ek víst, segir Otkell
NjR1908 10919Kennir þú nǫkkut til gripa þessa? Kenni ek víst, segir Otkell
NjM 12416
2) [e-s] have forstand på (ngt), vide (ngt)
hoɴ kenner til þes húe pasca dagr scal verþa missere huer sua lenge sem heimr en stendr
EncCod1812 265keɴer hon sua gleógt til pasca haldzens. at aldrege verþr. eɴ same fosto gangr at ꜵllo aɴan. vetr. sem aɴan
EncCod1812 2623
3) [■(e-s)/e-rs] [e-m] lære, undervise
Þorir ... qveþr imoti þat sem honom var ⸢til kent [var. kent MHFlat 3189]
Mork 1108Þorír þagðí þa eigi við. ok kvað í motí þat er honvm var tíl kent
Huldaᴵ 1407biskupinn skal lata kenna pilltinum til prestz
DI VIII (1507) 1778
4) [■] [e-m] oplyse, fortælle
em ec son aka palnatoka sonar af fione sva er mer til keɴ̇t
Jvs291 1271mig grunar ad eigi sie suo sem mier er til kient, ad eg sie einz kallz dottir
Hrólfˣ 2914
5) [■] [e-m] tilråde, anvise, anbefale
skilem þat allt vɴder þa tru es helger meɴ hafa øꜱ til keɴt at þar scal uɴder felasc
HómÍsl¹⁵(1993) 20v17geri þeir af þui illa glǿpi at þeir viti eigi viþ hui varna scal fyr þǽr sacar at þéim se latlega til keɴt
HómÍsl³⁸(1993) 64v14Nv feʀ hon sva meþ ollo sem henne var til kent
Mork 11918var honom sva til kent, at hann fere til of nótt
RiddFrg 2213Sveiɴ tekr nv þat raþ seᴍ honom var til keɴ̇t
Jvs291 5218berr hann at þá lykla, er frúin fèkk honum, ok með þeim vèlum, sem hún hafði til kennt, komust þeir í borgina
Mág² 2929mig grunar ad eigi sie suo sem mier er til kient, ad eg sie einz kallz dottir
Hrólfˣ 2914
● kenna ráð til [!] [e-m] give (ngn) råd
konungr mælti kend þu raðit til huersu með scal fara
ÓTOdd 18118forv Philistei með o᷎llvm lvtvm sem þeirra visdomsmenn oc meistarar hofðv rað til kent oc til skipað
StjC 4384Gunnarr fór nú með ǫllu sem honum váru ráð til kennd af Njáli
NjM 16313Gunnarr fór nú með ǫllu sem honum var ráð til kent af Njáli
NjRp1908ˣ 14612Ek kenni mik í slíkri sök, ok kenn mér nú ráð til
Æv⁶⁷ˣ 18218
6) [e-s] [e-n] dømme
7)
● (svá) sem lǫg kenna til [!] som loven påbyder/tilsiger
Siðan selldi Steinaʀ Ꜷnuɴdi i hꜹnd malin. oc skylldi hann þa sǫkia eða sęttaz sua sem lꜹg kendo til
Eg162θ(2001) 1644selldi Steina i hendr Onundi malit. ok skylldi hann þa sækia eða sættaz a sua sem log kendu til
EgM(2001) 16416hafdi þar ferans doma sem lavg ⸢kendv til [var. stodu til Eb447(2003)ˣ 28232; kendv Eb162E(2003) 28310]
Eb445b(2003) 28212
um: kenna um
1) [e-t] føle (ngt) (på egen krop)
2) [e-t] [e-m/e-u] beskylde (ngn), skyde skylden på (ngn/ngt)
Saul hafði spiot i hæɴdi oc skaut at dauiði oc hafði hann ætlat gognum hann at skiota oc nægla hann þar við hallar vægginn en hann ætlaði at forða ser sva fra manndrapi at folkit skylldi þvi um kenna at hann gerði þat i œrslum en æigi æptir illzku
Kgs 11128⸢*Ámælti þá hvárr þeira ǫðrum [GKS 2870 4° “Z”; non emend. ok kenndi hvárr ǫðrum um]
NjR 4911n.þeir Þorgeirr vildu ekki, at brœðrum hans mætti um kenna hvat sem í gerðiz
NjR1908 3805Eigi skal syslumaðr ... meta. þui at þa ma agirnd vm kenna
Landsl 15617æigi scal giælkyri eða soknar men meta. þui at þa ma agirnd um kenna
Bl 2542Þorgeirr vildi ekki, at brœðrum hans mætti um kenna, hvat sem í gerðisk
NjM 4167eigi skal sýslumaðr eða umboðsmaðr meta, þvi at þá má ágirnd um kenna
Jb 2225Sverrir konungr ... kendi honum volld um, er flockrinn hafdi hafiz
Orkn 32825þeir kenna þui vm, ef ecki verdr vel, at latliga se til feingit
Krók 97Dyggr þræll ertu, ok má ei þér um kenna, þó þessir ófimligleikar hafi orðit
Gautr¹ˣ 41vildi hann þat eina láta af sér hljótask um mál þeira, at honum mætti ekki um kenna
Reykdˣ 17811
við: kenna við
1)
● ‖ præs. part.: kennandi við [■] føle, fornemme
2) [■] angå, vedrøre
3) [e-t] [e-n] sætte (ngn) i forbindelse med (ngt), beskylde, anklage
þæsser luter ero þeir er þu skallt framarlega varazk at þu værðer æigi við kenndr
Kgs 5622þvi gagnstaðligri værð ec þer sæm þu værðr mæiʀr við lyghi kenndr oc ranglæti
Kgs 7627En sa er gefr værði sæm sialldnazt viðr þat kendr at taca sinar giafir aptr at hann værði æigi at lausyrðum funninn
Kgs 1236En ef hon hefir eigi optare viðr þann glo᷎p kend veríð
Landsl1154 1238ef hann hefír eigi aðr við oskil kenðr verít
Landsl1154 17620hefir bóndi inar sǫmu sakar við hana, sem fyrr var greint. Byskup spurði, hvárt hon hefði við þetta kennd verit fyrr, en engi sagðisk þat heyrt hafa
Gr 28120Þormodr fecc litla bot fyrir auercann, þviat micils þotti vert ill-mælit, ‹því at hann hafði aldri verit við þat kendr, hvárki áðr né síðan› emend. Stu 1759: BLAdd 11127 “IIp”
emend. StuᴵK 1759: BLAdd 11127ˣ “IIp”
C. kenna sik
1) blive klar over hvor man er
2) kende sig selv
þau kenna sek varla oc gleyma nalega nauð oc nofnom sinum þeim er þar fylgia
Alex 837(def.?) þeir eru fæster at sik kenna ok mun yckr fostbrædrum þat i hellzta lagi
Vikt 1519mikil undur þicke mier þat Halfdan er þu kenner eigi sialfan þic
SigÞǫgl 12118
3) mærke på sig selv, føle
ef haɴ keɴer sic vera sáran af necqueʀe hꜵfoþ synþ. þa coste haɴ fyʀ at hréinsa hugscot siᴛ
~ lat.cognoverit
CaesASerm 85221 HómÍsl⁵⁴(1993) 90r8hon kændi sec miok ast kænna af honum
Menota: 19vb19 Streng 2612Heðan kemr sva tima, at hvn kennir sik fvllkomliga með barni vera
Mar655XXXII 4478litlu siðarr kendi hun sik fyrir bænir Mario Magðalene barn hafa getit
MMA 5335hon kendi sig or komna þessum pislum
~ lat.extra tormenta se esse sentit
5228 Dugg681a 525Nu sem Constantinus kendi sig sȧr hafa fengit þ\. æddizt hann vid þat og bregdr þegar sinv sverdi
Adon 21825Estomarus ... kendi sig yfirkominn af blodras
Hect 16822‹Nu skal þeim› þraungua meir j verkum ad þeir kenna sig gio᷎r
Stj12 vi6var þar sker gardur. sem þeir komu. kenndu þeir sig þo. huar þeir voru komner
LBpA 915enn þo kenner eg mig sialfur. at eg hefi huorki. klerk dom vizsku edur mal snilld til þess. at fara fram med þessum erindum
LBpA 12018radom ver ok till læidum j gedes namfne alla kristna mænn ... at þer huglæidir vm. ok ræinsir ydrar samiszkur. ef nokorrer kænna sik j fyrnæmfdum lutum æinhuærium stadda vera
DN VIII (*1325›apogrˣ) 9534fullkomit kenni ek mik skyldugan yðarn vilja at gøra, hvat sem ek formá
Rémˣ 1646
4) [■] [í e-u] vedkende sig (ngt), indrømme
þo at ver kennem oss miok uankunniga til slikra storræða. þa ...
Landsl 85ek kenner mik hvergi nǽ̨r stannda fridum meistara monnum i leturligri mekt
~sua sem Þrændir kendu sig vm þetta sanna saka duldu þeir æigi diarfliga en villdu þo æigi vid ganga
ÓTFlat 4012þuingit mik eigi til at uera byskup, þuiat ek kenni mik ꜳ alla uega omakligann sua hafum stett
MarE 40432því at þar kenndi sik enginn *annarr mann til [var. + ad siä vit hans go᷎lldrum AM 590 a 4°ˣ]
Mág² 14425fyrir þad hid hrædiliga hogg er þu veittir minum fost brodur Priꜳ̋mo þꜳ̋ kenni eg mig ei mann til at hallda ein vigi vid þig
GibbC 10621eigi kenner meykongur sig mann til at hallda strid vit Serkia her
Nit 198en eg kenni mig van færann. til þessa saker allra hluta
LBpA 309Þadann af var hann alldrei ad þesskins leik nie ad danse, hvo᷎rke adur nie sijdann, og kende sig i þessu munde hirtann af oskinsamligre skemtan
ÁBpˣ 514Ok meðr því at honum þótti þat vera mega, svá sem þér kendut yðr honum meingerð hafa veitta, at varla bœri þér traust á at biðja hann miskunnar
KlmBˣ 14220Ek kenni mik í slíkri sök, ok kenn mér nú ráð til
Æv⁶⁷ˣ 18217
D. kenna sér
1) [■] mene
2) erkende
● kenna sér at þingmanni [e-n] vedkende sig (ngn) som tingmand
i þat vetti. at ec spyr goþa alla. i heyranda hlioþi at logbergi. hverr ser keɴi ɴ. ɴ. at þingmanne eþa þriþiungs manne
GrgKonᴵ 4026oc spyria goþa alla at logbergi. hverr ser kendi þaɴ maɴ fyrir fardaga. at þing maɴi
GrgKonᴵ 4120þar scal at þvi spyria. hverr ser kendi þaɴ maɴ fyʀa svmar at þingmaɴi
GrgKonᴵ 4130
3) [af e-u] være indifferent
4) [e-t] tage æren (for ngt)
enge dirfðe sec til þess at kenna ser þat. er hann gerir eigi
Alex 864eigi megum ver kenna oꜱ þenna fagra sigr annan veg en þetta hafi farit eptir gvðs vilia
Sv 1015sá riddari veit ekki, hvat hann görir, er sér kennir annars atgörð ok hreysti annars dregr á sik
Trist¹ˣ 8611
5) [e-t] [um e-t] påtage sig skylden
kenndi sér vǫld um þat harðrétti, er hann hafði þolat af Vémundi
Reykdˣ 17032Þeir spurðu hann, hverr manninn drap, en hann þegar kendi sér, þviat hann villdi helldr fá skjótan dauða en bera langa ok angrsama fátækt
Æv⁵¹ˣ 16722
6) [e-t] påberåbe sig (ngt)
Sa er landit brigðir a cost at spyria með vatta hvart hiɴ keɴi ser land þat eða eigi oc hafi lyrito fyrir er hann vill brigða
GrgKonᴵᴵ 7617Ef nokoʀ keɴir ser þeɴa grip comi sa þingat til min oc queþa a hvar hann a heima oc feli mer abyrgð á hendi til doms
GrgKonᴵᴵ 16426bað hann geva ser hiorð sina þa er hann kendi ser. oc reca aptr til husa sinna
ÓTOdd 5416nefne ec i þat vætte scal hann queþa at ec lyse a hönd honum. oc nefna hann. til brigðar of land þat er hann keɴir ser
GrgStað 41121þa scal hann æsta tax firi hann. oc sva firi fe þat er hann kenner ser
Gulᴵ 8319liggr iorð um stefnu. oc liggr .xx. vetr. oc hava þar a. þa er hon at oðrle orðen. þa ma hann dula oðals oc kenna ser. þa scal hann þa iorð veria með dome
Gulᴵ 939kendi hvartveɢi ser navtin
LdnHauksb 1228Þa gengv at menn Ions at VIII vin-tvnnvm, er kavpp-menn attv, oc spurdo hverr ætti, enn Ingimundr prestr cendi ser V æða IIII, oc sva mart annat þat er þeir spurdo eptir, þar til er þa grvnaði, at hann væri sva auðigr, sem hann sagði, oc mælto við hann: nv siam ver, prestr! at þu mant cenna þer þat, er aðrir æigv, oc nenvm ver eigi at missa aldz
StuᴵK 1512nv siam ver, prestr! at þu mant cenna þer þat, er aðrir æigv
StuᴵK 1515
8)
● kenna sér meins/... føle sig syg, have det dårligt
var hann alheill ok kenndi ser hvargi meins
Orkn325I 13514svá varð honum sætt ok gott í öllum sínum líkam, at hann þóttiz sér hvergi meins kenna
Æv¹⁸ 6833Arnor mælti i svmar hefir mer verit kvellinga-samt; enn er mer komo orð Reykdo᷎la, at þeir þyrpti liðs við, hof af mer allar vomur, sva at ek kenne mer hvergi illt
StuᴵK 3385hann kendi ser hvergi meins
VP 4855kendi hann ser alldregi fotar meins sidan
Ambr 4830þott Gregorius kendi ser hvern dag vanheilsu
Greg 38120
● kenna sér sóttar føle sig / være syg
En at prima mali rettiz hann vpp i hvilvnni bleikr sem nár, ok kendi ser ongrar sottar
Bær 8632heyra þeir sem streingr gialli vpp i fellit. ok þui næst kennir Hermundr ser sottar. ok stinga vndir hondina. ok verða þeir at vikia aptr ferðinni
BandM 718þegar er hun vaknadi or þeim draumi, þa kendi hun ser sottar
Greg 37818hverr er tekr deyr, fyrr en hann kenni ser sottar
Greg 38811þa kendi hann ser sottar
Martin³ 63528kendi Hríngía sier sottar
Hálf 17323kendi Palnatoki sier sottar
Jvs510 456
● kenna sér (kvenligrar) sóttar gå i fødsel, få véer
Kraca kenner ser sottar ok verdr lettare ok ęlur sveinbarnn
Ragn 12913þa sem heilog moder sancta Anna kennde sier sinnar qvenlegrar sottar
AnnaReyk 3405Þorgerdur kienner sier söttar, ok elur hun sveinbarn
Svarfd(1966)ˣ 596ek kenni mér sóttar ... Þá fæddi Vígdís meybarn
Vatnˣ 3521
9)
● kenna sér sjalfum selv finde ud af (ngt)
E. kenna sín
have bevidsthed, sanse, mærke sig selv, føle
sva segiom ver anda haldasc eþa devþasc i eldi at hann livir þar oc kennir sin oc er þat qvol hans oc bruni es hann ser sic qveliasc oc breɴa
~ lat.sentiendo
Dialᴵᴵᴵ 10012 GregDialA 13825Steinar ero oc lifa eigi ne ceɴa siɴ. Engi oc viþer lifa oc ceɴa sin eigi
~ lat.non sentiunt
GregHom 121415 Hóm677 239Hefer madr nacquat af allri scepno. þat er at vera sem steinar en lifa sem gros. ceɴa sin sem cvcqvendi. en scilia scvnsemi sem englar
~ lat.sentire cum animalibus
GregHom 121425 Hóm677 2315þeim er skilia mꜳ skynsemi, ok heyra mꜳ, siꜳ ok ganga, ok kenna sin
AgnesA 174Ef likamvr kenner sín eigi og ma ecki sialfvr gera. nema þat er avnd gerer fyrer hann. hversv er rett at hann fyrerdæmest
~ lat.sit insensibile
12123 Eluc238XVIII(1989) 1215kaldr hefir hann nú verit innan, er hann kenndi sín eigi
LjósvLˣ 6117þo at hann veri steiktr i elldi, matti hann brenna, enn eigi matti han kenna sin
MarD635ˣ 95917
F. kennask
1) [e-t] genkende (ngt)
2) [af e-m/■(e-u)] blive kendt, kendes, genkendes, kende hinanden
fvndv eigi fyʀ en sva scamt var a milli þeirra at menn mattv keɴaz
ÓH 5496hialp þeim þat miok Birkibeinum. at sva var myrct at þeir kenduz eigi
Sv 13522hafði þar nær miklum vaða aðr menn kenndoz
HákFris 44837Haralldr af Lꜹftvni ... spvrþi hverr fyrir liþi reði. Haralldr stangarfylia svaraði. Kennaz mvnom við frændi
HákFris 4708var við sialft at þeir mundu beriaz aðr þeir ⸢kenduz [var. kendi at ... Sv 846]
SvEirsp 3288kenduz þær margar lister sem aðr hofðu ekki fundnar uerít
SnEW¹ 233Kenniz meistari Secundus þar þegar af þeim klerkum er nú eru komnir heim
Æv¹ 923Baurðuz þeir þa siaalfir ... ok var launng hrið ‹ok snǫrp›, aaðr þeir kenduz
StuᴵᴵK 918hann gerir manlikan med vax suo forkunligum hagleik ok likt sialfum sier at þar matti hann sialfr kennaz
DrJ 4817En med þvi at hans dygdardæmi eru driugt ritud af odrum, at hann kenniz þar af, læt ek þau undan lida
VP 4701hafdi þar nær micklum vada, adr menn kenduzt
Hák81 40711hliop Haralldr af Lautyn vt ꜳ arbackan ok spurdi, huer fyrir lidi redi. Haralldr stangarfylia suarar: Kennazt munu vier frændr
Hák81 44925hann fór upp til fjalla ok var í dularkufli ... svá at hann kenndisk ekki
Gr 20913huorgi villdi ganga i spor odrum, og geingu þeir iafn-framm, og af þui kendist for þeira, þo ad lanngt sæe til
Fljˣ 428sva myrct var at varla kendoz þæir
FskAˣ 37421En er skipin kómu at landi, þá kenduz menn
StuᴵᴵR11127ˣ 3033
3) [e-t / e-s / ■] [í e-u / með e-u] [fyrir e-m / fyrir e-n] erklære, bekræfte, indrømme, vedgå, tilstå, erklære sig skyldig
at ver kennumzst þess med þesso vaaro brefue at ...
~þa kæindiz hon at þau varo þa alsat vm alla þa til tallu er hon hafde til hans
DN I (1343) 22518kendez hon ok þær firir oss ok morgom odrom godom monnom. att hon hefde vpp borit fyrsta pening ok sidharsta
DN III (1348) 2114kændoz þeir ok þær firir os ok morgom odrom godom monnom at þeir hefdo vp borit fyrsta pening ok sidharsta
DN III (1348) 21226Ver kennvmz at ver iataðum yðr endilega i Franz ... at þer skylldvð heim með mer til Saxlands
ClarA 2350kendizst þa þorbiorn firir mik at han hafde stunghett Einar eit knifslagh firir briostet
DN I (1354) 27117kendis þa Þorkell firir oss at han hafde vpp boret af Orme fyrsta peningh ok œfsta
DN IX (1354) 16126kiendist þa ok fyrnefnder Þorder. at han hafde af Ellinghi hæilan peningh ok halfuan. eftir þui sem i kaup þæira kom
DN III (1355) 23611mit vorum þar j hia a Hofuin ... kæindis þæs at han hafde sælt Sæbirni Jonssyni halfs œyrisboll
DN IX (1355) 1628suo kæindis ok fyrnæfdær Audun at han hafde huorn pœnig vpboret
DN IX (1355) 16211Jon Biarnæ son ok Ællingar Ræidharsson kændooz at þaa var þæiræ retær stæmnodager
DN III (1359) 2434kæindis þa Signi fyrnæmd at loket var firir i œyris bool
DN VIII (1359) 21925þau kændos bæde hyun at þau hafde sælt Anundi v pæningha bool
DN VIII (1359) 21933kennis ek ok þes at ek tok ein hest for fyrnems oyris bol
DN I (1369) 30727Þat gerir ek ... kunnight at ek kænnumzt med þessu minu brefui
IslDipl (1385) 765fangadi Benedict Kolbeinsson þann mann er Biorn het. huerr er kendiz at hann hefdi legit med .ij. kuum
Ann1005 4064kendizst Jonn kiagi þriu mord ok var kuiksettr siþan
Ann1005 4141sira halldorr loptzson ok ion hakonarson kenduzt med handabandi at ion hafdi sellt sira halldori alla halfua iordina agrund
IslDipl (1398) 13319at nefndvr sigvrdr kendiz at hann hefdi sellt greindvm olafi halfa io᷎rdina ꜳ brvarlandi
IslDipl (1409) 17831saker þess at asgeirr hafde kennz sidar skvlldina en kvittanar brefinv til heyrde ok þo sam hliodade eigi voxtvr penninganna. þvi dæmdvm ver ...
IslDipl (1415) 1924æk kenumz at ægh hæfær fæingæt arnnfinnæ ... til fullrar æignar jo᷎rdena tungu fæll
IslDipl (1421) 23214lystæ ok sagðr vilialmr ok iathmunðr ... ok kænduzst ath allær skipmænn j sogdhu skipæ skuldo wera skipmænn furnæfnðz herra jons byscops
IslDipl (1431) 2869systir þuridr haldors dottir hefuir kænðzst opinberliga firir oss ath hon hefuir alet ok gætidh barnn med þorlakæ siugurdzssyni
IslDipl (1432) 29125ath ek med gængr oc kænnezst ath ...
IslDipl (1432) 30126sigmundr oblaudzson hefer kænst ath han hefer lofuat henne leyniliga æigænordæ adr æn han kæypti inguælldi erllændzdottur med faudur radæ oc modor
DI IV (1429: Bps B II 3) 3929þordr ... kendiz at hann hefdi selt steingrimi ... iordina helluuad
IslDipl (1443) 3596kendezt sira þordur þetta ok satt vera
IslDipl (1402) 15426at eg kennvmst at eg hefe upp boret af herra einare abota ꜳ munkaþuera niv hundrvt
DI V (1462) 3634kenndizt ok oddr ȷ́ sama handabandi at hann hafdi fulla peninga vpp borit
DI V (*1456›tr 1470) 1401enn titt nefndur þosteinn kendizst ath hann hefdi dalen haft
DI V (1472) 67917Nu suarar Lodovikus kongr. þessa hluti sem þier hafit mier til saka gefit kenniz eg ei
Adon 17911j þridiv grein kendizst hann ath hann hefdi verit j þeirri ferd er adr nefndr sigmvndr rumdi burtt ok hans felagar af mẏklabæ ok rakv burtt þa peninga, sem þadan voru hafder
DI VI (1476) 7026Þad giorvm wær ... godvm monnum viturligt med þessv worv opnv bʀefi ad wær kennvntz væʀ worvm þar j hia og heyrdvm
DI VII (1497) 36727uær kennumz med þessu uoro brefi ath
IslDipl (“1401”) 15228badu þeir hann at kennazt þessar sakir opyndr
LBpB 5219kennizt ek þat at ek er allra manna skylldaztur til minn herra at gera yduarn uilia j ollum hlvtum
LBpB 12032og þar nu kendizt hun fyrer honum
Æv696¹ 20219eg kennunnzt þess ath eg uar yfir komin efalaust fyrir þier og þuij att þu ath dæma ockar j millum
SigÞǫgl 2174var nu grunur ꜳ grafinn at hann mundi sub diakn vera at vigslu enn eigi messu diaknn ... kenndizt hann at hafdi lesit tuo tima guds spall. opinberliga j messu
LBpA 13210Eg Loptur gutthormsson kiennist med þessu mijnu opnu brefi ad eg hefi feingit klaustrinu a Helgafelli til fullrar eignar jord mijna
DI VI (*1417›Lskjs 94 IIIˣ) 4015kiendist gunnar ad hann hefdi handlagtt greindum Styr med samþycke gudrijdar bardardottur konu sijnnar
DI VI (*1428›Lskjs 94 IIIˣ) 4411at ver kennomszst. at huarki hofum ver ordhegi eðr kunnastu so viðrkuemilegha ok frammalegha yðr at þakka
DN VIII (*1337›apogrˣ) 11632oc þo efter lata leita sem frammazst, ef nokor eðr nokorer vildi þessa sinna afbrota kennazst, oc til ifirbota snuazst
DN IX (*[1339]›apogrˣ) 13415
● ‖ præs. part.: kennandisk [e-s] vedgå (ngt)
Ek þorstæinn ... hæill ath likama ok samuizsku. kennandizst mik skylldughan ath gera *minum skapara varum herra ihu xpo (ɔ: Jesu Christo) maklighar þacker fyrer þat la̋n sem hann hefuer væitt mer v uerdughughum
IslDipl (1386) 8535vndir gefur ek migh miskunar dom drottins mins ihu xi (ɔ: Jesu Christi) þess kennandiz at ek er honum skylldugr fyrir marga velgerninga er hann hefir mer veitt o verdugum
IslDipl (1417) 19833vndir gefur ek migh miskunar dom drottins mins ihu xi (ɔ: Jesu Christi) þess kennandiz at ek er honum skylldugr fyrir marga velgerninga er hann hefir mer veitt o verdugum
IslDipl (1417) 19833
4) [e-s] mærke, føle, fornemme, have på fornemmelsen
Har segir: Goldit var honvm þetta, sva at hann mvn lengi keɴaz
SnE 689er eingen sa, er eigi muni þess sarliga kennazt
Greg 38810at þu synir mer sannleiks gotu, þviat ek kennumz, at þu ert sannliga sendimaðr þess, er þik sendi
Andr¹ˣ 32611
● ‖ impers.: kennisk [e-m] [■]
honom kenndizt sem þar være hinn sœtazte ilmr
Menota: 80va15 BarlA 15033sem hann hafdi enn eigi talat þessi ord til enda, þa kennizt honum þuiligt, sem kastad væri brennanda vatni i hans andlit
MarD635ˣ 95826
5) [e-t] værdsætte, anerkende, acceptere
ok sagde sua. vilir þær nu kænnast sua sæm þæssær men bioda sic til æidar þa þurfu þær æighi lata suæiria. kændest ok þa herra Gudþormar firir sic nordan til ... kændost þa ok allær saman at þæt varo ret ænda mærki
DN II (1347) 23519Dæmdu ver stefnuna logliga þui at sira halkell kendizt hana sialfur
DI VII (1493) 19314kennezt ek þad ad eg hefi af ydur martt gott numit
LBpA 12016
6) [e-m] forekomme (ngn) at være
Vlfr faðir yckaʀ ⸢kannaz [var. kennizt GKS 1008 fol “Tóm.”] mer uitr maðr
var. Rauð4 66110: GKS 1008 fol “Tóm.”henni kendizt hann mannligur madur og natturligur j o᷎llum þeirra uidskiptum
SigÞǫgl 20610
7) [e-m] foreskrives (ngn), være (ngn) til gavn
8) [e-t] vedgå faderskab/slægtskab
Eɴ at frændsemi af öllum avðrom tungum en danscri tungo. scal engi maðr her arf taca nema faþir eþa sonr eða broþir. Oc þviat eino þeir ef þeir hafðo keɴz her aðr sva at menn visso deili a þui
GrgStað 754Juarr kendiz faderni Þorsteins
cap.þetta huortueggia gef eg fedur mijnum. ef hann uill kennazt at hann se fadir minn
SigÞǫgl 24520ÞA er Sigurdur hafdi kennzt ath hann uar fadir Flores þꜳ geck hann at fodur sijnum og kysti hann
SigÞǫgl 24612
9) [af e-u] [e-m] lugtes, smages
molld ein syniz mer ok sva kenniz mer ei siðr ostrinn sia er ek et
Heið 8315hann lætr keɴaz sva ꜳgætan ilm af dauðum ok þornaðum limum af þeira likama at eigi mætti slikr verða af ollum ilmandi gro᷎svm
ÓTᴵ 2501mẏklu sætari kenniz þer dreẏri mannzíns en seimr hunangsins
~hann kemr i eirn storan dal, þar voru allzkyns allden-tre medr ilmandi flurum; þar kenndizt þeim hunangs daugg
KirjA 6912ok lata til sidan. vel stappad sefran. ok salltt. ok edik. svo at vel kenniz
Mat 13116hon (ɔ: heilǫg ritning) berr ýmislig grös kristnum manni, bæði góð ok ill ... þersi eru þau grös er sæt kennaz elskurum heimsins, en þau eru svá illt tal, at þau drepa manninn í dauða ef þau ‹verda› med úvizku tekin
ÆvForm624 421
● ‖ impers.: kennisk [■] [e-m]
hafdi þat eigi lit eda þef wins, helldr kendizt honum, sem þat wæri blod
MarD634ˣ 88018var honum gefit þat uin at drecka, er honum kendizt eigi sem hann villdi. Honum er þa feingit annars kyns vin
MarD635ˣ 78411
G. kennask + præp./adv.
í: kennask í
[■] acceptere, sige ja til (ngt)
með: kennask með
[e-n] mødes med (ngn)
til: kennask til
● ‖ impers.: kennisk til [!] [e-m] mærkes, føles
við: kennask við
1) [e-n/e-t] genkende, kende til, lære at kende, kende hinanden, hilse på hinanden
bꜹrþvz þeir þa sialfir oc fell mart aðr þeir ⸢kaɴaþiz [var. kendvzt AM 325 V 4° “325 V”; kendiz AM 321 4°ˣ “321”] viþ
var. ÓH 56811: AM 325 V 4° “325 V”sidan fyrsta er ek kæindizt vidr han
DN I (*1330›vid 1333) 17026ek kennvmzt eigi við yðr, hverfvit brvtt fra mer
Ant 7626Jarl hafði spurt áðr brennuna, ok kenndisk hann *þegar við mennina
NjM 4393⸢þeir foru med honum at keɴaz [var. kannaz Holm perg 19 4°] vid hann
~Sæll væri sa at ẏdr he᷎fdi alldri se᷎d. eda vidrkennz meðr þui at ẏdvar skilnadr skal. sua beiskliga vt gannga
~ecki kennumzst ek vid þetta
HróF(2019) 7214Þeir fundu Ísland ok váru þá komnir fyrir norðan Langanes, er þeir kenndusk við
Gr 2012Þórhallr kenndisk við Gretti sakar forellra sinna
Gr 17415þa stenndur vpp Hilldibrandur skiott af honum og Alibrand ꜳ sina‹r› fætur og kyssast og ⸢kennast [var. kannast AM 177 folˣ “B”] wid. werdur nv Hilldibrandur allfeiginn sinumm syni *Alebrande og Alebrand slíjkt sama sijnum fødur Hilldebrandi hlaupa nv ꜳ sina hesta og rida heim til borgarinnar
Þiðrᴵᴵˣ 3518
● ‖ præs. part.: kennandisk við [!]
2) [e-t] mærke, føle
Enn Petrus hvarf þa aptr til sin oc kendiz við, at hann var vaktr
PP 29215ef nockorr er sa af o᷎llo folki at við ⸢kanniz [var. kenniz AM 227 fol “B”] sin hiartasar
~ lat.quis cognoverit plagam cordis sui
Vulg3Reg 8,38 var. StjC 56713: AM 227 fol “B”Hun ... kennizt vid, at hun er lostin med rettri guds hefnd
MarD635ˣ 67433
3) [í e-u] acceptere, siga ja til (ngt)
þo villdi hann sialfr ekki miok við kennazt. þann forveg er hann skylldi til fagnaðar leiða
Menota: 74ra2 BarlA 13629konongr skal gefa honom sværð oc fa honom i hond. skal han i þui uið kennazt at han helldr þan hertoghadom af konongdominum oc er hans sværðtakare
Hirð 4009skal hann ⸢uið þui i kennazt [var. i þvi viðr kennaz GKS 3270 4° 112vb17; i þui við kennazt AM 304 fol “B” etc.] at han hælldr þan iarldom
var. Hirð 40414 → Hirð GKS 3270 4° 112vb17
4) [e-t/e-n/sik/■] [í e-u] [fyrir e-t] indse, erkende
Varlla oc þo siðla. kenndizt hann við sina vesolld
~ lat.Sero autem et suam sensit miseriam
JDamBarl 1117 Menota: 85ra29 BarlA 16120konvngr kendiz við at þa gekk eftir spa Merlinvs spamanz ef sva fꝍri
Bret 30113man ek a þeima degi gefa allan þenna mannfio᷎lða a þitt valld. til þess at þv kenniz við at ek em drottinn gvð
StjC 59710til þess at madrinn uidr kenniz sina tign ok uirðing
~ lat.vt agnoscat homo dignitatem suam
SpecH 6a19 (I 13) Stj¹ 826þessarar drottnanar misti hann (ɔ: maðrinn) ... til þess at hann uiti ok uidrkenniz at hann hefir latit sitt ualld
Stj¹ 204Eptir þi sem þu bidr man ek gera ... til þers at þu uitir ok uidrkenniz. at ...
Stj¹ 2704til þers at þer uitit ok uidrkenniz. at ...
Stj¹ 27328til þers at þu uitir ok uidrkenniz. at ...
~ lat.ut scias
Vulg Exod 9,29 Stj¹ 27424manut þer uita ok uidrkennaz. at ...
~ lat.scietis
Vulg Exod 16,6 Stj¹ 29126Nu kenndumz vær vid i siafar ganngi at fadir himneskr er nalǽ̨gr ẏdrum bæ᷎num
~ok til þess at þu vid kenniz, hverso þin rꜳdagiord er uheil, þa heyr hvat ek segi þer
JJFrg 6406hvarki kunni kalit at sodna ne vatnit flona allar þriar stundir dags yfir hinum bezta elldi ok biartazta ok þar fyrir ⸢kenniz [var. komz AM 232 fol “B”] þiofrinn vid skiott, tok kalin or katlinum ok bar aptr til min
VP 4243þa er þesse ordsending kom til þeirra bredra, kennaz þeir vid skiot, skilia, at nu munde honum þickia miok vęnligt um, at nu mundi þeir fa sigr
Ragn 16623sem þeir vitkenduzt ath þeira ij millum fanzt einngi oþyctar greinn med saunnu ... endrnyiudu þeir ath upphafi sÿna vinnattu
~Senniliga kennumz wer nu við, ath wer hǫfvum misgert
Andr¹ˣ 3646kennumst ver vid oss skylduga vera firir þenna ydarn godvilia ok allan annan
DN II (*1308›DonVar 1ˣ) 7821Hun var þa med ogurligri vitran ok þo myskunsamligri skylldut til at kennazt vid sina villu
~ lat.intelligere
MirMar1896 19a38 MarD635ˣ 90526mer þotti vndarligt, at suo aagæt iarteign var eigi skrifut, tok ek þat starf aa mik, segir sa er soguna dictadi, þo at ek ⸢kennizt [var. kennimz AM 240 III fol “i”] vid, at ek hefi eigi kunnattu til at gera þat suo fagrliga, sem heyrdi
MarD635ˣ 100128kendiz kóngrinn við at hann var lítils háttar maðr, ok þó nökkut mentr
Æv⁵⁵ˣ 17026Hvat er nú, sun minn, muntu kennaz viðr alla þína lífdaga, at valld heilagrar þrenningar má öllum hlutum skipta í einu augabragði
Æv⁴²ˣ 14522
● kennask við sik [■] erkende
oc kenzt við þik. at þu ertt hans þræll
Menota: 53vb10 BarlA 9718a hvarr þeirra at ... kennaz við sik at þeir hafa valld oc yfirboð af sialfvm gvði en eigi af ser oc fyrir þvi at þeir erv gvðs vmboðs menn
ÁKr 178a huar þeirra at ... kennazt uið sik at þeir hafa ualld oc ifirboð af scalfum guði en eigi af ser
Landsl 2315kennazt uið sik at þæir hava vald oc ifirboð af sealfum guði en æigi af ser
Bl 19325á hvárr þeira at ... kennaz við sik, at þeir hafa vald ok yfirboð af sjálfum guði, en eigi af sér
Jb 198kennist hann við sik, at hann er kominn á heiði þá er Flötr heita
Ar 62922
● ‖ præs. part.: kennandisk við [e-t]
5) [e-n] [fyrir e-t] anerkende, tro på
hve mikil illzca hever veret i hiortom nequerra gyþinga er hvártke keɴdosc. þeir víþ gvþ fyr spár ne fyr iarteiner
~ lat.agnovit
GregHom 11117 HómÍsl¹⁹(1993) 28r17gyþingar ... kendosc eige viþ goþ
~ lat.non agnovit
GregHom 111137 HómÍsl¹⁹(1993) 28v1Synir Heli ... ⸢kvnnv æigi gvð drottin [var. kenduz litt vidr gud drottinn AM 227 fol “B”]
var. StjC 4301: AM 227 fol “B”
6)
● kennask við sjalfan sik komme til sig selv, komme til fornuft
Nu sæm Thomas er til byskups kosenn, vækr hann sek upp oc viðr kænniz sialfan sek, þi likazt til at iamna sem maðr væke sek af þungum suæfne
Thom¹ 1911væri prófanda enn um sinn, at þessi Karlamagnús vildi ríða á vit sín ok kennast við sjálfan sik
KlmBˣ 22530Hann kennizt þa vid sialfan sik, sem hann hafdi meirr enn tuo manadi verit pindr med þessum krankleika, ok idrazt fullkomliga sinnar otrv, at hann hafdi fyrirsmaad fyrr sagda kirkiu guds modur Marie
MarD635ˣ 119531
8) [e-t] tilstå, indrømme, vedgå
ver megom við kænnazt at i margu *lagu lage hauum ver með ofsa oc kappe stẏrt þesso riki
ÓHLeg 7110ef maðr kenner naonga sin þæn er upp er graven. þa æigu ærfingiar sæct þa er uiðr liggr. En ef ængi kennez viðr þa ...
BorgKr¹ 34514Ver kænnæmzt vidær. at þæt er skyldæ vor ok sannær vili at vita þæghna vara
RbHM (*1293) 204þa skulum ver kennaz við afbrot var ok audmykia oss i guðs augliti
DI II (*[1269]›AM 671) 4913voru þeir þar at við þat kenduz at hann hafði vel til gort
Hallfr 618með frvinni ecki talandi, þviat hann ⸢við [var. med Mar233 29526] kenniz, hversv miøk hann var sekr verandi
MarS 28723Nu kennzst við, minn kiæri broðir, segir Ysodorus, at fleiri ok matkari standa meðr oss en moti
Mich 6807uilldi hann þo helldr með þi eyða þeira firi ætlan at þeir mætti uið kenaz sínn lítilleik
SnEW¹ 38ec ⸢kannvmz [var. kennumz AM 227 fol “B”] við þann mikla glęp sem mik hefir hęnt
~ lat.Agnosco
Vulg 2Reg 19,20 var. StjC 5383: AM 227 fol “B”ok geẏmit at ok kenniz vid. huersu miok þer eigit at lofa Jhesum Christum
~Nu er ek eigi sva heímskr maðr at ek kennumz eigi við at ek hefir talat illa
ÓTᴵ 3663hann skyllde bera (skeytit) vm hollina ... ok vita ef nokkurr madr ⸢kendizst [var. kaɴ̇aþiz Jvs291 5927] vid at þat skeyti æigi
JvsFlat 16428kennist hann wid huersu margt illt hann hefer gert og vill nv jdrast synda sinna
Þiðrᴵᴵˣ 37516
● kennask við sik indrømme, erkende
● ‖ præs. part.: kennandisk við sik [e-t] [fyrir e-m] erkende, indse
9) [■(e-t)] kendes ved, vedkende sig, vedgå
Nv verða eptir dilcar þeir er eigi keɴaz ær við. enda se sciptissens til beítt at eɴe efsto rétteɴe
GrgKonᴵᴵ 15610scolo þeir scipta dilconom þeim öllom. með þeim er eigi keɴaz ǽr við. Nu verða dilkar eptir þeir er eigi keɴaz ǽr við ... þá ...
GrgStað 4857skulu þeir skipta dilkum með þeim ǫllum er ær kennaz eigi við
Jb 1821uoru þat landzlog ath konungr eignadiz þat fe er j jordu finz. Einar segir ath þath var rett vm þath fe er einge kennezt vid
MHFlat 3474
10) [!] vedgå slægtskab
11) [!] bevæges, blive rørt
12*) [e-n] ?hengive sig til (ngn)
Geymit til ok kanniz vid, at ek em gud. Nu ef hann hefir vid gud kennz sva mio᷎k, sem manninum er framaz mattuligt hann at kunna
~ lat.Si ergo cognoverit
35523 VP 35516síra Valver er með sinni kurteisi ok félagskap bætir hvern duganda mann, er við hann kendist
Parc 2637
13) [■] se, finde ud af
er þeir hofðv barzt vm rið kendvz þeir við at þeir vorv frændr ok systra synir
TrójHb 9924Kennusk þá við þeir, er áðr hǫfðu farit, at þeir váru komnir vestr um Skaga
Gr 218Kenduz þeir þá við, at þeir váru komnir á vatn þat, er Hólmavatn heitir
StuᴵᴵR11127ˣ 2117
II. (y. isl.)
og bifala þad ⸢*ad ... hann kienni [Lbs 10 fol “Lbs 10 fol”; non emend. kunni] Riettiliga af jdran
emend. DI 14612 [fejl2]sa sem skriptazt ⸢skal ... vidurkenna sig almenniliga fyrir eirn syndugann mann
DI 14010Christz lærisueinar ... hafa vidurkienzt sannleikinn
DI 14235þeir sem uidurkenna sinn vondzligann uilia og lifnad ... þeim ma hun veitazt
DI 15110suo þeir vite huernin at þeir skulu kenna vngmennum hinn fyrsta grunduoll sannrar godfyse
DI 1594huer væri su kirkia sem ecki kiennist vid opinbera ordzins tracktieran
DI 16426
III. (y. no.)
ek kennitz þes mæder þesso mino opno brefue, at ek hefuir selt ...
DNᴵ 603hørdum aa at Ormer Kolbeinsson keindizs þes at han hafde selt Gunna Viuuilssyni halfua merka bool iardar
DNᵛᴵᴵᴵ 26122kændizst þa fyrnæfnder Þorstæin firir mik, at þa vaar hans retter loogw dagher
DNᵛᴵᴵᴵ 26917efter þy ek drozatans bref sa ... þa kiennizst ek med þesso mino brefue at ...
DNᴵ 3649kendoz þau þa badhi saman loghligha firir komen eftir bodi oc brefue minar wirdholighrar froo
DNᴵ 37812kiendest þa Þordr at han hafde kœypt iordvm vider Hakon Eivindersvn
DNᴵ 17627q. g. ok sina fulkomlegha kiennandes þes med þessu mino brefue at ...
DNᴵᴵᴵ 29030kændis hon sik hafua vpboret af fyrnæmdom sira Øystæine halfua siaunda mark forngilda
DNᴵᴵᴵ 40634
Form.: kenna (161); kendi (110); kennir (60); kent (53); kendr (49); kenni (40); kenndi (26); kendu (26); keɴa (24); kenner (20); kenniz (19); kend (15); kennt (12); kenndr (12); kende (11); kennaz (11); kennazt (11); kendo (10); keɴir (9); kendiz (9); kenn (9); kendir (8); kenne (7); kienna (7); kendv (7); kenduz (7); kennd (6); kender (6); keɴaz (6); keɴdi (6); kennde (6); kendizst (6); kennizt (6); kennumz (6); kendizt (5); keɴi (5); kænna (5); kennandiz (5); kenndizt (5); kenduzt (4); kennz (4); kienner (4); cendi (4); keɴer (4); kient (4); kenndisk (4); kenndir (3); kennír (3); kænnir (3); kæindis (3); keɴt (3); kennit (3); kenndv (3); kenda (3); kendezt (2); kenumz (2); kennezt (2); kennast (2); keɴde (2); kenðr (2); kendar (2); kennem (2); kendum (2); ceɴa (2); kennist (2); kenndu (2); kendoz (2); kendvzt (2); cenna (2); kennandi (2); kænduzst (2); kænðzst (2); keɴdo (2); kennim (2); Kennir (2); Kenn (2); kenande (2); keɴd (2); kænnt (2); kendist (2); kennumzst (2); kennum (2); keɴ̇t (2); kiendist (2); kennandizst (2); kiennist (2); kennazst (2); kentt (1); Kendi (1); cenþv (1); kiendann (1); kenned (1); Kennaz (1); kennez (1); kændizst (1); kienn▹e◃ (1); Keɴna (1); keɴe (1); keɴ̇dr (1); cendr (1); kenntt (1); kæna (1); Kienn (1); kiende (1); kendan (1); kenðo (1); kænda (1); kennzt (1); kennvmzt (1); kenndusk (1); kiennandes (1); kener (1); keɴder (1); kænd (1); keɴdv (1); kennna (1); Kendí (1); kienndj (1); kenndoz (1); Kenniz (1); kennumst (1); keɴdosc (1); kendosc (1); kendvz (1); kennitz (1); kiennizst (1); kiændr (1); kennder (1); hennir (1); kena (1); ▹kienn◃er (1); Kennazt (1); kennvntz (1); kændoz (1); keindi (1); kenði (1); kænne (1); kenndar (1); kenní (1); kendut (1); kæindiz (1); kenndumz (1); kennzst (1); kænnæmzt (1); kenaz (1); kennandis (1); Kennusk (1); Kenduz (1); kienzt (1); keindizs (1); kændis (1); keɴner (1); keɴig (1); kandír (1); kendoþ (1); kendr (1); kiænnir (1); kænst (1); kendis (1); kænnezst (1); kennunnzt (1); kænnast (1); kiendur (1); genndi (1); kenndum (1); kennvm (1); kenir (1); cenðo (1); Kęnndi (1); kiendi (1); keɴom (1); Kende (1); kęnnt (1); kennvmz (1); kennvmst (1); kendez (1); kænnumzt (1); kæindizt (1); kienni (1); kiendest (1); kenndan (1); kennom (1); cende (1); kendí (1); kiænna (1); kennu (1); kændi (1); kennomszst (1); kennis (1); kændooz (1); kændos (1); keɴz (1); kenndumst (1); kenzt (1); kænniz (1); kænnazt (1);
Comp.: auð- (49), bí- (9), ein- (11), kven- (11), með- (32), meðr- (7), mis- (3), nafn- (3), of- (1), sann- (2), tor- (14), við- (2), viðr- (15)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 item kennandist; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm; Bin _; Rím; LP; Med; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr ¹kenna; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _; ; LMNL
Litt.: Bjarni Guðnason 1994 [Gripla 8] 149; Boer 1927 [ANF 43] 274f; Brodeur 1952 139; Faulkes 1994 174-175; Finnur Jónsson 1929 [ANF 45] 254; Hermann Pálsson 1981 [StudIsl 39] 41; Hermann Pálsson 1981 [StudIsl 39] 44; Holtsmark 1958 [KLNM 3] 479; Hægstad 1915 55; Kaiser 1998 86; Kreutzer 1977 168; Lie 1963 [KLNM 8] 376; Ljungberg 1938 81; Nygaard 1917 26, 35; Seip 1938 170; Seip 1955 50f. 118 148f. 178 284 323; Veturliði Óskarsson 2003 [BA 43] 339; von See 1998-2001 [SB 25] 374
Genre. (expected): religious works [rel]: 287 (265); historical works [his]: 156 (173); family sagas [isl]: 136 (120); legal works [jur]: 91 (95); romances [rom]: 91 (103); contemporary sagas [bis]: 89 (73); charters [dip]: 65 (77); learned works [div]: 41 (31); legendary sagas [fas]: 36 (42); þættir [tot]: 26 (22); unclassified [ ]: 0 (4);
AS (red.) — November 2023
ÞH (strukt.) — October 2011
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net