kaldr adj. [compar. -ari]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) [e-m] (om temperatur) kold, kølig,
oc spretr þar up kalt vatn oc fellr þaþan lǿcr or þeim bruɴi
GregDialA 10622Ef maþr grefr lik aþr kalt er
GrgKonᴵ 91Ðat (ɔ: Írland) liggr a þeiri heims siðu er sva væl er tæmprat saman hitti oc kuldi. at þar [v]ærðr aldri ofheit ne ofkalt
KgsFrgβ 13532allir þeir vinndar er viðr suðr ætter eighu nockot. þa ero þeir bæðe bloutare oc lærre en aðrer vinndar. Sva gera þeir vinndar ok iðulegha um vetrom storan þœy ok mykinn. þo at aðrer vinndar se sva kallder at frost stannde af. ok isa leggi
KgsFrgβ 1398at iamkolld se (lǫndin) at þvi i syðri siðunni. sem i nœrðre
KgsFrgβ 13913En þo ætla ec oll þou lonnd er liggia ner hinum heita væghenom. hvart sem þou l[ig]gia firi sunnan hann. eða norðan. þa ætla ec oll þou heit vera. en hin ætla ec kolld vera londen er fiarre liggia a hvaretvægia siðunni
KgsFrgβ 13915●●● þo at hann blase kallðan (vind) sunnan til
KgsFrgβ 13922●●● þeir hafa kalldan vetr
KgsFrgβ 13933En kalldr lanndnyʀðenngr sitr reiðulega mæð sniodrifno skeggi
Kgs 3639var a vedr kallt oc myrkt oc bo᷎[ð]i fiuc oc dríva
JBpAFrg(2003) 386●●● Veðr var a geysi callt oc hofðuz margir a fotum oc leto orna ser
Sv 13511attv eyngan stað við at kallt komi a þig ok forv vid heim sem skiotaz
Eir544 53b7Sniar var mikill ok veðr allkallt
HkrFris 38320●●● uindr uar calldr
~ lat.Erat autem et ventus frigidus
Milit 20b56 Ridd623 2832Þa mælti Þriþi: Sva sem kallt stoð af Niflheimi ok allir lvtir grimmir, sva var ‹alt› þat, er visi namvnda Mvspelli, heitt ok liost
SnE 1215Þa mælti Gangleri: Hvi skilr sva mikit, at svmar skal vera heitt, en vetr kalldr?
SnE 2625‹aller þeir (ɔ: eitrormar) eru þo allt at eins kallder i sialfra sinna natturu› emend. Stj 9728: AM 227 fol “B”
~ lat.frigidae
IsidEtym XII 4,39 emend. Stj¹ 9728: AM 227 fol “B”lǽtr Þorðr uekia liðit, ok uarð at aúsa kaulldu vatni aa marga menn, aaðr folkit uaknaði
StuᴵᴵK 7823Frost-viðre var a um nottina ok kallt veðr
StuᴵᴵK 21012hafði hann i þeim halfum fordvm plantat sæði truarinnar. þat er nu var kallt vorþit ok med ollu frosit
~
PS 59010 JJ SÁM 1 51vb32●●● Allt ormanna eitr er kallt i sinni nátturu
~ lat.frigidum
IsidEtym XII 4,42 Stj¹ 9735●●● hon stigr upp j rumit kolldum fotum ok uaknnar hann Þoruardr vid
Grǿn 54728en þeir munu enn skamt komnir þuiat likin eru enn æigi kolld
ÓHFlat 8738Nu kemr suo tima at arferd hallaz miog j landino geriz vedratta kolld suo at kornit friouaz ecki en saker þess at j slikum londum er þat mest almennings matr sem jordin gefr vard fliott hit mesta hallæri ok varan suo at riker menn hofdu varla mat j munn
DrJ 3920●●● þér skulut ván eiga eilífrar sælu áðr blóð sé kalt á jörðu
KlmA 3856Menn uoknudu snemma fyrir dag, þuiat nockut var kallt
Hák81 35312þar kom gudssonr ad vera med þeim enn fiorde j elldínum ok gerdi elldínn kalldann
Mess²625 3230●●● Argentum er sylfur þat er kalltt j sinne natturu
MedMisc 5321Einskyns salltt. heitir sinapticum. þat sem af brimi verdur. ok ver kalltt. j korna salltt
MedMisc 9014●●● Þetta er kalt verk ok karlmannligt
Gr 401Þvi vallda ymsir hlutir, at akrar verda o-friovir, stundum velldur korn edur iord, stundum vedr edur vangeymsla, sva verdr ok o-heitt ok of-kallt, svo ok of-vott
Med434 3630●●● Bleikur litur af kalldri natturu synir lata menn ok svefnuga
Physiogn435 984Vmm nætvrnar fiell kavlld wr davgh ꜳ hann
JerReyk 21522þar verdur og huorki ofheitt nie ofkallt og ei vetur
ErAˣ 2611færd var god, og allkallt, og strauk miog vid
Fljˣ 502er hann kendi á sèr freistni til líkams losta, þá fór hann í kalt vatn ok bað sèr fulltíngs af guði
Magn¹ˣ 2533þeir þurfa aldri síðan jólavistar at biðja, því at fjándinn bauð hverjum heim, fyrr en blóðit var kalt
Rémˣ 2868
● Sviþjóð hin kalda
●●● ek hæiti Nidungr Geallandason ok kyniadr ór Syrgisdo᷎lum af Suiþiod hinne ko᷎lldu
ÞorlJ 2118Ermꜳnus, son Mundians kongs af Suiþiot hinni kaulldu
Jarlm² 1924Hálfdán konúngr Brönufóstri stýrði Svíþjóð hinni köldu
SǫrlaStˣ 4083
● brenna at kǫldum kolum [e-n/e-t]
fyrr se ec oð oc œr, oc oll i bale brend at kolldom kolum
ElisA 885þeir [breɴa byi] at kꜹlldvm kolvm
Jvs291 10522●●● brendo þeir borg alla Hay at kavlldvm kolvm
StjC 36534elldrinn ... brann upp þegar allt at kaulldum kolum
SvEirsp 39211brann þar vpp bo᷎rinn at kǫlldvm kolvm
StuᴵK 3351hann ... let brenna skipit at kolldum kolum
ÞorlJ 20920●●● Taka þeir nu ok draga saman o᷎ll flo᷎gdin ok kynda at bal ok brenna upp at ko᷎lldum kolum
ÞUxaf 26027Ek hugða at konungr yðvarr hefði gefit mér þessi vápn, en nú verð ek at brenna þann er dauðr er at köldum kolum, áðr ek nái þeim
Parc 931Lætr ... brenna at kaulldum kolum
MarE 51334●●● tok þegar ath loga huertt (goð) ad audru ok brunnu ath kaulldum kolum
ÞórNef 80811Fóru þeir þá til ok brenndu Glám at kǫldum kolum
Gr 1228veltu þeir honum á fjǫru ofan ok kvistuðu þar bál mikit, slógu síðan eldi í ok veltu þar í Þórólfi ok brenndu upp allt saman at kǫldum kolum
Ebˣ 1706hann lætur hlada baal og lata sijdann draga iotunenn wt ꜳ bálid og brenna hann ad kolldumm kolumm
Fljˣ 2228mun hann láta brenna okkr ‹at› köldum kolum
~ fr.ardoir en cendre
Tristan 642 Trist¹ˣ 1432
● er fúlt ok kalt
Þar var bæði fúlt ok kalt
Gr 2742er þar bade fullt og kallt. tekur þeim skiott ath kolna
SigÞǫgl 1877●●● (þeir) reika nu um hus þetta. er þar bade fullt og kallt
SigÞǫgl 1877
● gerir/... kalt [e-m]
sa alldr maɴsens merker enda dagseɴs es sólen er ýr vestre oc i norþre. þa geresc callt es enge hever vermaɴ af sóleɴe es hon setsc
●HómÍsl⁷(1993) 8v21varo þar um nottina oc gerði monnuᴍ hellðr callt
Sv 7128þa er hvn sa þat varð henni kallt i briosti ok ... fell til fota honvm kallandi. Miskvnna þv mer
Bas 3314Oc er hann kemr a be᷎inn, gengr hann til baðstufv, þvi at honum var kallt orþit
StuᴵᴵK 11425sva var honum kallt orðit, at hann þolþi eigi lengr þar at vera
StuᴵᴵK 20411er konungrin reid i sua vondu vedri þa gerdiz honum kallt a hestbaki
ÓH1005 68615konunginum var kallt er hann reid
ÓH1005 68616er hon kemr at utidyrum þa fellr hon vm modr sina dauda. henni verdr þa kallt ok kynligt vid
ÞUxaf 25912Gavtar vorv lítt klæddir. ok gerði þeim ⸢svalt [var. kallt GKS 1010 fol “Hr.”]
var. Huldaᴵᴵ 2814: GKS 1010 fol “Hr.”Sighuatr þottizt sia ath konungi giorde kallt
ÓH1008 69727gjörði þá frost mikit með kulda ok hríð ... Ölver mælti: kalt þikki mer gjörast, fóstbróðir!
HjǪˣ 47119●●● var hánum mjök kalt
~ fr.li porter
Tristan 13517 Trist¹ˣ 1864
● þola (bǽði) heitt ok/eða kalt [fyrir sakir/... e-rs] [til ■]
brennr þar vpp allt þat fe er þeir hofðu lenge saman dreget. oc þolat beðe til heítt oc kallt. at þeir mette fa
Alex 11813●●● Morgv sinne hafit er þolat heitt eða kallt firir mínar sakir
Alex 15110●●● maðr skal mikil vandræði þola fyrir sakir dróttins síns bæði heitt ok kalt
Klma 50724fyrer þuiat þar þolde ek fyrer þina skulld bæde heitt ok kallt
Jarlm¹ 361þolde ek fyrer þina skulld bæde heitt ok kallt
Jarlm¹ 361
2) ufølsom, følelseskold, kynisk
●●● þvi at goþer meɴ taca eigi colðo hiarta við boþorþom hans
Hóm677 3229at gifta mic þessum gamla manni ok pusaðo mec hans callda licam
Menota: 41ra31 Streng 23031merkir blar litr kallt briost. oc grimt hiarta
Þiðrᴵ 3285rettltis vnd til hirtingar kalldra hugskota halldande
MarS 19230●●● Hildigunnr hló kaldan hlátr
NjM 29011
● kǫld ráð
er sva at mæla at undan hværiu rivi koma kolld rað
ÓHLeg 436hafa mér þaðan jafnan kǫld ráð komit
Laxd 2446●●● Hallr var drepinn næsta vetr eptir, var þat kennt kaldum ráðum Sighvats Sturlusonar
GBpD 9014kann uera ath sumum verde myrkare og kalldare rad Haralldz konungs frænda mins en min
MHFlat 3311
● kǫld eru (oft/jafnan) kvennaráð (proverb.; cf. FJOrdspr 103)
●●● Mæren kýꜱ þetta sem móþer heɴar hafþe fyrer hana lagt. kom þat þar fram sem miok oft þyker verþa. at kolld ero queɴa róþ
●HómÍsl⁶(1993) 6v10eru kǫld kvenna ráð
NjR1908 26518eru kǫld kvenna ráð
NjM 2921●●● eigi þotti mer þa sem fyrr, at kolld ero kvenna rad
Malc 44320eigi ma konvm trva ok kavlld erv jafnan kvenna rad
PartA 921eru oppt kaulld kvenna rꜳd
Gísl 331
3) (om våben) skadelig, fjendtlig
evt.. ordspil ml. def. 1 & 2)
villcinamænn. skolu vita huart ver kvnnum at lita var suærð i þæira bloðe. æða þola kolld iorn i varo hollde. nv sem fyrmæir
Þiðrᴵ 6016konungr ǽtla ek os þikcia litlu verra at bera ekci iarn nema þeim kallt er honum vilia firi koma
HákEirsp 49628þa munda ek uilia at sumir bæri kallt jarnn j holldi ser af þeim Jadarbyggiunum
EindrErl 1977●●● vil ek heldr freista at þola köld vápn í holdi mínu en upp gefa at úreyndu mín vápn
KlmA 41514●●● tennrnar sem kalt járn
SǫrlaStˣ 41110
4) impotent
5) (om helbred) ?dårlig
6*) ?
Form.: kallt (28); kalt (12); kolld (9); callt (3); kalldan (3); kaulldum (3); kallder (3); kǫld (3); kalltt (2); kaulldu (2); kalldr (2); kǫldum (2); kavlld (2); köldum (2); kolldum (2); kallðan (1); köldu (1); ko᷎lldu (1); kꜹlldvm (1); kǫlldvm (1); callda (1); (1); kalldir (1); kaulld (1); kavlldvm (1); kolldom (1); kolldumm (1); köld (1); ko᷎lldum (1); kaldan (1); kalldra (1); colðo (1); calldr (1); kalldann (1); kalldare (1); kaldum (1); kalldri (1);
Comp.: brjóst- (1), frost- (1), gust- (1), hélu- (1), ills- (1), ís- (6), jǫkul- (1), nǽtr- (1), ó- (3)
Gloss.: EJ; ClV item (all-) allkaldr, (jafn) jafnkaldr; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb _; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP item allkaldr; Med -lld-; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH _; AJ _; deVr; Fr4 item jafnkaldr; NO; Walter n.; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Finnur Jónsson 1914 [ANF 30] 103; Hald 1956 [KLNM 1] 55; Heidermanns 1993 328; Kock 1934 [ANF 50] 341-342; Le Goff 1992 163; Sørensen 1993 241
Genre. (expected): historical works [his]: 26 (17); religious works [rel]: 22 (26); romances [rom]: 19 (10); family sagas [isl]: 11 (12); contemporary sagas [bis]: 7 (7); legendary sagas [fas]: 6 (4); þættir [tot]: 6 (2); learned works [div]: 2 (3); legal works [jur]: 1 (9); unclassified [ ]: 0 (0); charters [dip]: 0 (8);
MA (red.) — November 2016
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
kala - kanna
...
...