herr sb. m. [-s/-jar, dat. -; -jar, gen. -ja/herra]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) [e-rra] (fjendtlig) hær (mobiliseret mhp. væbnet konfrontation), folkehær
meþ her miklom
Mar655II xxxv12scipar hann liði sinu ok fylgti í mote þæim myccla hǽr
ÓH619 11324samnat saman af danmarku oc ængland miklum hærr
ÓHLeg 642Vt för eigo islendingar til islandz nema víss se herr i noregi
GrgKonᴵᴵ 1968Otta keisari samnar nu saman miclum her
ÓTOdd 4814⸢með allum herinum [var. við herinn ÓTOddS 18725]
ÓTOdd 1876or herenum
ElisA 449ef herr ferr á land várt
Gulᴵ 2811ef herr ferr a land vart
Gulᴵ 1031en liþit stocc vndan hernom þat er comaz matti
Mork 1602Olafr konungr var haufðingi fire ⸢liðino [var. hernom (var. herinom AM 68 fol “68”) AM 325 VII 4° “325 VII”, etc.]
var. ÓH 469: AM 325 VII 4° “325 VII”i ⸢hernvm [var. herinom AM 68 fol “68”, etc.]
ÓH 5356bvaz við ⸢hernvm [var. herinvm AM 325 V 4° “325 V”, etc.]
ÓH 5554þar hafði fylgt ⸢hernum [var. herinvm AM 325 V 4° “325 V”, etc.] hvarvmtveɢia stafcarlar margir
ÓH 5881ef evatsamlig bardaga lycð scytr herinum scelc i bringo
Alex 528Alexander spyʀ þetta bratt oc scundar þegar hernom til þessar borgar
Alex 1110Af þessom bunaðe gulle glæstom oc gimsteinom matte Darius konungr auðkendr vera af aullom herinom
Alex 2219ef konunge þycke svivirðlect aptr at snua oc syniz herinom sem þat mone illt heill at hopa þegar á høl
Alex 2810Eptir þat er Alexander konungr hefir scipt herfange með herinom
Alex 465scurðgoðen sialf erv boren ut or hofum sinum í mot honom. dyrir vevir eru viða breiddir út á vegenn þar sem herrenn scal riða
Alex 835vndan herinom
Jvs291 3018j herinom
Jvs291 10231Lyftir hann nu hærrenom ut af Susat
Þiðrᴵ 6022mikinn hærr þænn er særgænter hæita
Þiðrᴵ 6023æigi hævir hann minna lið en .x. þushundrað riddara ok mikinn hærr annan
Þiðrᴵ 6122Nu er attila tecinn til konungs yvir herenn. oc gefa liðsmenn honum konungs nafn. en han suerr þeim i moti rett oc log. oc þvi heitr hann ænn annat sinni at alldregi skal han koma fyʀ i riki fœður sins aðr en han hævir vnnit allt hunaland með sinu ---suerði allt riki þat er att hæuir milias konungr
Þiðrᴵᴵ 8521Nu svarar þiðrekr konungr ... Ver komom i allan hær ruzimanna með æigi mæira lið enn .x. hundrað manna. en nu hofom ver .x. þusundrat riddara oc mæira hær annan oc leystumz ver sua i brot af hærinom at ruzimenn leto firir oss mæira en .xx. hundrað
Þiðrᴵᴵ 21324ogurlig hoɢ matti þar sia i herinum
Fornk 2024●●● Nv fællr sva þunglega ... at hæiðin herr eða kristin gengr a noregs konungs vælldi
LandslFrg5 14512er þeir sa mikin her vapnaðan eptir ser søkia. þa flyðv þeir til skipana
ÓTOddS 3722þa kom Pall byskop af Griclande ok boðaðe trv i trꜹsti Olafs ok skirðe hann konung ok drottningo með ollom her sinom
ÓTOddS 4329Þar var ok i herinvm
ÓTOddS 19223miclo siðr kaɴ ec þo við her fara eða landraðum at skipa
Sv 814var þat uvigr herʀ
Sv 218comu þeir saman ollum ⸢herinum [var. hernum SvEirsp 28715] i Hereyiom
Sv 3525comu þeir saman ollum ⸢herinum [var. hernum SvFlat 56329] i Hereyiom
Sv 3525konung oc Jarl segir hann norðr scolu fara oc með þeim meira lut hersins
Sv 3534lagði hann ⸢herinum [var. hernum Sv81 9220] iɴ um Holm
Sv 785gengu þar upp með mestan luta hersins
Sv 7815ollum ⸢herinum [var. hernum Sv81 1742]
Sv 1399vt af herinvm
Bret 2357er þeir komv vt af herinvm ok morna tok
Bret 23511hann lætr nv blasa ollvm herinvm
Bret 23529með miklvm her
Bret 23624með miklvm her
Bret 2388talar Artvr konvngr fyri herinvm
Bret 28820þegar staðar menn vissv at konvngr var komin þa rvfv þeir oll heit við Norðmenn ok forv i her með Haralldi
Hem544 4818nemr þa ok en enski herin stað
Hem544 498ollvm herinvm
TrójHb 8823þar hafði fylgt ⸢hernum [var. herinvm AM 325 V 4° “325 V”, etc.] hvarvmtveɢia stafcarlar margir
var. ÓH 5881: AM 325 V 4° “325 V”með .ij. iarlvm ok miklvm her
Bær 9215með her sinvm
Bær 11113þa snero þeir þegar ollvm herinvm til Fraclandz
Flóv¹ 16528var Bene sveitarhofðingi i ⸢herinom [var. hernum Hák81 35025]
HákFris 4215siglde Hakon konvngr i Solunndarhaf við ollum herinom
HákFris 57123Bað hann þa fára í annan stað en hann færi með oðrom herinom
HkrEirsp 3616Þeir koma nu saman herinum aullum unndir eýna Hauð
Jvs7 2627gengv vapnaðir fyrir herinvm
StjC 35516fyrir o᷎ðrvm herinvm þeir menn sem aðr var getið
StjC 3565Komit til min sem fyrst með allan yðvarn her
~ lat.praesidium
Vulg Jos 10,4 StjC 36832i herinvm
StjC 45526hvat til tiðęnda geriz i herinvm
StjC 46224Byðr Saul þa o᷎llvm sinvm her at bvaz
StjC 4784Byðr Saul þa o᷎llvm sinvm her at bvaz til bardaga
StjC 4784namo stað a hæð ęinne gagnvart herinvm
StjC 48613allr herr
~ lat.agmina
Vulg 1Reg 29,1 StjC 48816siþan þriskipti hann herinvm
StjC 53316settv herbvðir a moti envm syrlendzka herinvm
StjC 59824oc sagði honum at herr safnaðiz a hendr honum ok mundi skiott koma annatt hvart herra i nott eða snemma a myrgin
SvEirsp 41532lidit soti i nand herinvm
VerA 3011Lovis Frakkakonvngr fór með her i Englannd
AnnReg 1251i þann tima var mikill herr danskra manna vestr þar ok var sa hofdingi firi er Hemingr het
Gunnl 3513ok eitt sinn er þeir voro a galeiðum við her ok uorðu enn konungꜱ riki. þa kom at þeim herr
Heiðy 1084ok eitt sinn er þeir voro a galeiðum við her ok uorðu enn konungꜱ riki. þa kom at þeim herr
Heiðy 1085Þæir skulu oc gꝍyma ... at ængin ufridar hefizt innan landz ne vtlandzkr her kome vuart a rikit
RbHM (*1302)² 5213Nv fællr sva þunglega at hæiðin hær eða kristin gengr a Norex konungs vælldi
Bl 20016scal huer þangat fara sem or stefnir honum æftir her
Bl 2097ef hær fer til bꝍar
Bl 2427þæir er epter uoru latner voru með herinum
Rómv595(2010) 343selr Spurius Albinus honum i hfyrer sakar allra goðra iþrotta hꜹnd herinn
Rómv595(2010) 525sa er i herinum uar
Rómv595(2010) 539En Metellus uar æigi u kænn i þui að koma af herinum þessum vuenium helldr en i orrosto sialfri
Rómv595(2010) 542uarð hann nꜹðigr að fylgia þo herinum ok uæita þannig lið sinum mꜹnnum með a hlꜹpum
Rómv595(2010) 6920að menn uoru sender fra herinum
Rómv595(2010) 7110skipar hann herinum
Rómv595(2010) 9110skipti hann hernum
Rómv595(2010) 2128letu þeir vtt blasa hernum af Munbra‹nk›
BevA(2001) 3353Þá snýr Sigurðr jarl þangat herinum
NjM 2074Var þá kallat um allan herrinn ok síðan œpt heróp
NjM 4031Þat þackar ek ro᷎skleik ok stadfesti æsku manna Macedonium landa vaʀa ok usigradum her varum
AlexBr226 15618hann setr eptir fyrir herinum
Gyð(1995) 2213Fara nu sidan i moti herínum
Gyð(1995) 255A þessi natt velr gurgias ser af herínum v̄. (ɔ: fimm þúsundir) fotgo᷎ngu manna
Gyð(1995) 259nu se ek her vto᷎luligan her
Hák8A 14237J herínum
Rómv226(2010) 8617þeir foro þar at sem vatnit var. ok þo at þat veri litít. þa vannz þat þo ollum herínum
Rómv226(2010) 3649Allr herr vnní Olafi konvngí hvgástvm
Huldaᴵ 10619Vikueriar ho᷎fdu ok her mikinn uti
ÓTᴵ 2120þa samnaðo þau her ok varð ilt til liðs
ÓTᴵ 9716Siþan skilðo þeir her þenna. for Hakon jarl norðr til Þrand heims
ÓTᴵ 2001reid hann imot þeim med her sínn oc tekz þar bardagi
TrójS 7316sꜳ Alexander Paris Menelaum stannda firir ser i herínvm
TrójS 11310geordu þeir þa bert at þeir munde stefnna her þeim at Hakoni jarlli
ÓTFlat 6828var þar þa suo mikill herr saman kominn at blotmenn fengu o᷎ngua vidstodu til uarnar
ÓTFlat 4054baud herinom at gera bru yfer
KlmA1980 911eigi hefdi menn at hadungi dętr þeirra j herinvm
KlmA1980 969ollom herinom
KlmA1980 1122j ollom herinom
KlmA1980 1885yfir herinum
KlmA 2724þeir ... er í váru herinum
KlmA 27530með öllum her sínum
KlmA 2765ꜳ sinum her
Maurit 64522Olafr konungr braut allt landzfolkit til krisni ... en tok af margar oveniur, ok heidinn her lagdi hann alla stund ꜳ, medan hann rikti yfir landinu, będi med blidu ok stridu, sva at hann let aungan uhegndan fara, þann er eigi villdi gudi þiona med retri tru
ÓH235 15912j midium hernum
BevB(2001) 2695kom ridandi ok fram firer herinum hleyptv tueir menn
BevB(2001) 3215letu þeir vtt blasa *af Abbaport ⸢ollum herinum [var. ollu lidi BevA(2001) 33318]
BevB(2001) 3337siglir hann j haf med o᷎llum sinum her
BevB(2001) 3534ok safnadi Julianus keisari her i moti þeim ok nam stadar med ollum herinum vid borg
Martin³ 6106Þar kom váveifliga herr, ok drápu þann greifa
FlórKon 1546aller j herrnum
Hák81 30128j herinum
Hák81 5427huort hann uilldi þiggia af honum skipit Mariusudina ædr þriu onnut, þau sem hann kiæri or hernum
Hák81 66719wæri nu þa betur at Wictor wæri heima ok mundi eigi herrinn sigrazt a landz monnum
Vikt 3310Þesser eru atta leidtogar allrar omillde ⸢med herium sinum [var. hværr með sinum ‹...› Alk619 12915]
Alk688 12832öllum herinum
Klma 28132allir ríðandi menn í herinum
Klma 28210hesta ⸢jna bezta er j erv her [var. þꜳ́ er beztir vorv j ollvm herenum AM 180 a fol “a”] Karlamagnus kongs
var. KlmA1980 2001: AM 180 a fol “a”skammt frá hernum
Mág² 16731vndan ollvm hernvm
GeorgReyk 3737komv til hans marger megthoger herra‹r› af ymsvm londvm og rikivm og annar oflyianda her
HenKunReyk 375com i Franz firir nordan fioll hærr af locustum
AnnResˣ 1330eðr herr komi í land
BjarkÁMˣ 3096Þar kom mikill herr, er sló‹g›u í hel várn fóstra
FlórKony 1641gamli Knutr æighnaðiz at ærfð allt Danavællde. enn meðr ⸢hærr [var. hernaþi Mork 26314] oc hamingio Ænglannd
FskAˣ 28015lagðe hann hærrenom scamt i fra Stannforðe bryggiu
FskAˣ 28513[með sinum hær]
FskBˣ 756n.með sinum hær
FskBˣ 759þæir læggia hærrenom inn af þioðlæið
FskBˣ 8921Olafr konongr ... for með ⸢hærenom [var. hærr sinum AM 303 4°ˣ “A”] til þess er hann com austr firir Nesiar
FskBˣ 15011Ingi kongur for med hird sina og sueit nokra og hafdi litinn her
HeiðrUˣ 16020þá er hann var í her, þá sýndisk hann grimligr sínum óvinum
Hkrᴵˣ 179er þessi tíðendi spyrja synir Eysteins konungs ... væntu þeir sér skjótt ⸢hers [var. ofriþar AM 37 folˣ “J1”]
Hkrᴵˣ 9915jarl hverr skyldi fá konungi í her lx. hermanna, en hersir hverr xx. menn
Hkrᴵˣ 10415Síðan skilja þeir her þenna
Hkrᴵˣ 3379þá stefndu þeir herinum inn í Þrándheim
Hkrᴵᴵˣ 4748helt síðan ⸢herinum [var. (ms.) hernom AM 39 fol “39”] suðr með landi
Hkrᴵᴵᴵˣ 915hǫfðingi yfir ⸢herinum [var. hernum AM 39 fol “39”]
Hkrᴵᴵᴵˣ 9411konungr ... talaði þá ok bað menn vináttu ok hét sinni vináttu ǫllum her
Hkrᴵᴵᴵˣ 2364einn riddari af herinum
KlmBˣ 13934ward mikil gledi i herinum
MarD634ˣ 7831●●● mikill herr illgiarnra anda, ok einn diofull i millum þeirra sem þeira hofdingi
~ lat.exercitus magnus turba malignorum spirituum
SpecH 260a54 (VII 105) MarD635ˣ 9361Nu fysir mik at hefna þeim grimliga oc gera her til Girklandz
TrójO¹ˣ 4017leiddi Agamemnon kőngur Menelaus ok Diomedes Girkia her til orosto
TrójOˣ 1975
‖ (propr. comp.) :
pharao. konongr. oc allr ⸢egiptu lanndz [var. eigiptalanðz AM 230 fol “c”] heʀ
Menota: 9va3 BarlA 1732segja honum tíðendin, þau ... at allr ⸢Norðmanna-herr [var. noregs manna herr AM 39 fol] var í brot farinn
var. Hkrᴵᴵᴵˣ 1191 → Hkr AM 39 fol 23rb9tueir menn skylldu uera hofðingiar yfer Romueria her ok kaulluðu þ[æir] þa menn consules
Rómv595(2010) 22913Enum uinstra fylkingar armi styrði Lentulus consul með ꜹllum Romueria her þæim er hrꜹstaztr uar
Rómv595(2010) 3277þo að allr Roma herr ueitti honum mikið orðlof
Rómv595(2010) 36012romuería her
Gyð(1995) 1172romuería her
Gyð(1995) 1188Lucíus Calpurneuꜱ styrdi Romveria her
Rómv226(2010) 10315Nu er Romueria herr skamt ifra oss
Rómv226(2010) 21519hefr hann sua at ꜹllum Romueria her var skipt i þridíunga
Rómv226(2010) 23014var Pompeíuꜱ fyrir utan hafit. i þi landi er Epuro heitir med ꜹllum Romueria her
Rómv226(2010) 2928var Pompeíuꜱ go᷎rr consul ... ok fenginn honum i hendr allr Romueria herr
Rómv226(2010) 29315leidandi allan minn lyd ok Jsraels her medr mikils háttar dæmum ok stormerkium hedan i brott
Stj¹ 26631Hakon kongr ætladi at fara austr med allan Noregsherr
Hák81 39827Nei þat ueit tru min at þu nair hennj eigi fyrir allt ueralldar gull þo at allr Saxlandz her fylgi þer
Vald 5521Allr Gricklandz her gair nu einskis annars en horfa ꜳ̋ þenna en vnga mann
GibbC 1047kemur meykongur heim j Franz gangandi hlægiandi j fagra hall. verdur nu allur Fracklandz her henni feigin
Nit 1314Þa gieck upp Noregs her og brende eyna *Falstur
ÁBpˣ 17422
● hers/(herjar) er ván
ef heriar er uán. þa ...
Gulᴵ 10210ef hærs er von i land vart
LandslFrg5 1462ef hers er uon i land vart
Landsl 368þar sem mest er hers uon
Landsl 3712
● þola her [e-m]
ef haɴ villde egi gipta honom konona. þa hvgþi haɴ [at jarl mvɴde verþa at] þola honom her
Jvs291 32eða villdi þeir þola herr hans
ÓTOddS 17124at þeir munde luka honum skatt edr þola herr ella
NornFlat 35318ef hann vill þat eigi þa verdr hann þola her
KlmA1980 1004
2) (om det enkelte individ i hær)
3) [af e-u (hum.)] mængde (af ngn), (menneske)skare
Þa ylmþiz allr herr at mote þeim
~ lat.plebs
Vulg Act 16,22 Páll¹ 22031Oc ollum herrenom asiannde
BarlA 17131stefndi hann til sin. ollum hofðingium. oc hirðstiorom rikiss. mannum. oc riddarum ... oc sua myklum fiollda almennings folks. at vtalulegr fialldi. oc heʀ. var þar saman komenn
Menota: 92va8 BarlA 17533●●● se ek her vtalligan her af landzfolki ok syniz mer með goðum atferþom
HákFris 53032Allmikill maɴfiolþi er i Valhavll ... allmikill havfþingi er Oþinn, er hann styrir sva miklvm her
SnE 4418●●● heʀ er hvndrat
SnE 18810Hæyrðu drottinn ⸢gvð allzhęriar [var. allzualldande gud heriar AM 227 fol “B”]
var. StjC 42815: AM 227 fol “B”til ins helga Óláfs konungs kom herr mannz, haltir ok blindir eða á annan veg sjúkir
Hkrᴵᴵˣ 52117
● herr manns/manna
nogle citt. evt. def. 1
kastali var fire vestan sundit. enn ⸢heʀ [var. her menn AM 325 V 4° “325 V”] mannz fire austan
ÓH 378Þorolfr for vm alla morkina með her manz
EgM(2001) 245þeir hugðu at þar mundi vera herr mannz
EgM(2001) 7936Þrændir hǫfðu * her manns ok buðu konungi bardaga í mót
Laxd 14610at herr manns muni samhlaupast
GBpD 673at herr manns muni samhlaupast, ef hann ríðr heim til Hóla
GBpD 673nv riðr flockrinn Sunn-lendinnga ok er herr manna
StuᴵK 52320hann hafdi litit riddara lid, en otalligr fioldi i mote hers heidingia
VP 3423Willdi hann hafa tuo hundʀath manna; enn menn so᷎gdu, at hann þyrfti ecki at sitia þar wit her mannzz
Bǫgl81 28324hleypr hann inn ok segir, ath herr mannz ferr at bænum, ok var hann allmiok flaumose
Gísl 283herr manns ferr at bænum ok með brugðnum vápnum
StuᴵᴵR11127ˣ 15930
4) [e-s hum.] (om hær/flok af faldne)
5) alle mennesker, menneskeheden
● alls herjar
þer rivfit ⸢dom allz heriar [var. allzheriardom AM 68 fol] þann er goʀ var a Uppsala þingi
cf. allsherjardómr sb. m. ÓH 2218Var þat þa byscops atqvęþi oc konungs samþycki oc domr allz heriar at Olafr konungr vęri saɴheilagr
ÓH 60113með glavm oc glæði oc allzheriar fagnaði
cf. lat.Laetatusque est omnis populus terrae
Vulg 4Reg 11,20 StjC 63215
● dróttinn (guð) alls herjar
drottinn gvð allzhęriar
~ lat.Domine exercituum
Vulg 1Reg 1,11 StjC 42815drottinn gvð allzheriar
~ lat.Dominus exercituum
Vulg 1Reg 15,2 StjC 4563treystvmz ek i nafni drottins allzheriar
StjC 46425drottinn gvð allzheriar var með honvm
StjC 50310drottinn gvð allzheriar
~ lat.Dominus exercituum
Vulg 2Reg 7,8 StjC 50616þv ert drottinn gvð allzheriar
~ lat.exercituum Deus
Vulg 2Reg 7,27 StjC 50721Ek fylgi með o᷎llo kappi oc kostgęfi vandlæti þino drottinn gvð allz heriar
StjC 59514drottinn allz heriar
~ lat.Dominus exercituum
Vulg 4Reg 3,14 StjC 6113guð allz heriar drottinn
StjB 51618
6) (om de himmelske hærskarer)
Heilagr heilagr heilagr drotteɴ guþ sabaóth. himnescra heria
●Mess²15(1993) 56r6med eíngle þeim er upp hof þetta lof uar mikill fiolldi himnesks herrs ok svngu aller lof gudí
Mess³ 5833
7) (om fanden)
Form.: her (56); herinum (29); herr (28); herinvm (18); heriar (14); herinom (11); heʀ (6); hernum (6); hers (5); hærr (5); hær (4); herínum (4); hernvm (3); hernom (3); hærrenom (3); herenum (2); herrenom (2); herrinn (2); hersins (2); hęriar (1); Girkia her (1); herínvm (1); herrenn (1); herrnum (1); hærinom (1); herenn (1); herra (1); herinn (1); heria (1); hærs (1); hǽr (1); hærenom (1); herin (1); herium (1); herʀ (1); herrs (1);
Comp.: al·menningar- (1), al·mennings- (1), bagla- (1), bog·manna- (1), bónda- (11), breta- (1), búanda- (9), dana- (16), djǫfuls- (2), engla- (1), fíla- (1), fjánda- (1), folk- (1), fót·gǫngu- (2), frakka- (2), franzeisa- (1), galeiða- (3), gauta- (5), girkja- (3), grikkja- (4), gyðinga- (2), há·leygja- (1), heiðingja- (15), heima- (2), húna- (5), íra- (1), jarls- (1), konungs- (2), land- (24), lands- (15), megin- (24), munka- (1), níðings- (1), norð·manna- (7), ó·friðar- (2), ofsa- (1), ó·vina- (2), riddara- (9), safnaðar- (1), sauða- (2), saxa- (4), skipa- (22), skútna- (9), smá·skipa- (1), stóla- (3), suðr·manna- (1), svía- (6), tartara- (2), tattara- (1), tyrkja- (2), ulfalda- (1), víkinga- (3), vinða- (5), vǽringja- (1), þrǿnda- (3)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 ¹,²herr; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím → kynstra-, ófa-, ógnar-; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr ¹,²herr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _; ; LMNL
Litt.: Reichardt 1930 [ANF 46] 230-231; Wessén 1930 [ANF 46] 189; von See 1964 78
Genre. (expected): historical works [his]: 70 (37); religious works [rel]: 64 (57); romances [rom]: 47 (22); legal works [jur]: 13 (20); family sagas [isl]: 9 (26); legendary sagas [fas]: 6 (9); contemporary sagas [bis]: 5 (16); þættir [tot]: 4 (5); learned works [div]: 2 (7); unclassified [ ]: 0 (1); charters [dip]: 0 (16);
ER (red.) — March 2011
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
herja - herr
herr - herskip
...