2herja vb.
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
A.
1) [e-t] hærge (et sted) angribe (et sted), drage ud på (vikinge)togt
hann scylldi eigi heria riki hans
Mork 3219a eino svmri lo᷎gðv þeir saman felag sitt fiorir ho᷎fðingiar ... oc herioðu vm svmarit oc fengo mikit herfang
ÓTOddS 316þetta mal festa þeir með sér at heria vm svmarit
ÓTOddS 4732seynir greifa Alfs Jon ok bræðr hans herioðo Jotland
HákFris 55829hann hefir loganda sverþ, ok i enda veralldar mvn hann fara ok heria
SnE 1122goð brv er Bifrꜹst, en engi lvtr er sa i þesvm heimi, er ser megi treystaz, þa er Mvspellz synir heria
SnE 202Verþa mvn þat, er Freyr mvn þickia verr við koma, er hann missir sverþzins, þa er Mvspellz synir fara *at heria
SnE 4130Nu heria þæir oc a sa æigi liðs kost til at fara æftir er firir hernaðe værðr. þa scal han or skera ef han uil
Bl 2095at fiandanvm ... þeim er tyndi sinv sæti ok skipan ok heriaði siðan heilaktt riki Kristz
Ant 692hellt hann suðr til Danmerkr ok þaðan i Austrueg ok heriaði þar vm sumarit
EgM(2001) 2611fór hann með liði sínu *svðr firer Skotland ok heriaði þar
EgM(2001) 11232Þeir herjuðu víða um sumarit ok fengu hvervetna sigr
NjM 2086ueitti þar upp ras ok heriaði
ÓTᴵ 1111(for herjuðusk?) allir þeir menn, sem honum uoru i nand ok heriudu af heidnum maunnum, þa flydu þeir til hans
MarE 72831herjuðu hvárir land annarra ok gerðu skaða
Hkrᴵˣ 1211hann herjaði þann hluta heimsins, er *auðgastr var at gulli ok dýrgripum
Hkrᴵᴵᴵˣ 8221Engi maðr munði fyrr herjat hafa verit milli kaupanganna
Hkrᴵᴵᴵˣ 40119hann herjaði víða ...
Knýtl1741ˣ 3319fór hann með her sinn vestr til Englands ok herjaði þar víða
Knýtl1741ˣ 3321hann ... herjaði víða landit
Knýtl1741ˣ 3326herjuðu ⸢hvárir ríki annarra [var. huorir a adra OrknFlatᴵᴵ 40429]
Orknˣ 447konungr varð þá reiðr mjǫk, er hann spurði, at land hans var herjat
Orknˣ 452tóku þá at herja, meiða menn, en ræna fé. Ráku menn þá bú sitt á fjǫll ok forðuðu sér svá ok fé sínu
StuᴵᴵR11127ˣ 345I þeiri borg ma eigi vera villumaðr ne blotmaðr ne Gyðingr, ok eigi megu heiðnir menn þangat heria, þviat þeim hlifa verðleikar ok bønir Thomas postola
ThPost¹ˣ 72635hernadvr sa er Nabogodonosor ⸢*heriadi [non emend. hieradi] vr Iervsalem
VerB³ 8616n.
2) [e-t] bemægtige sig, bortføre
3) [e-n] [ór e-u] befri (ngn) (fra ngt)
4) [e-t] overfalde
● herja (í) helvíti overfalde dødsriget, kæmpe i dødsriget
Sa (ɔ: þváttdagr) heiter huildar. dagr. sa er helgastr dagr i moyses lǫgom oc þan dag er halden graftar tíþ guþs. þuiat þa vas likame i grof. oc epter þaɴ dag heriaþe guþ heluite
●EncCod1812 318miɴesc haɴ sva burþar guþs oc þeꜱ er guþ heriaþe helvíte a miþre nótt. oc léyste þaþan alla vine sína
HómÍsl³²(1993) 49v7þa er var drottenn heriaðe i heluítí. oc bant diofulenn. þa setti hann kross i munn honum oc kom með þvi yfir hann
HómHauksb² 16910vorr herra Jesus Kristr ... heriade helviti ok fiotrade fiandann med einkann‹ligu› litillæti
VP 5122hann tók manndomlegt Hold med Mannlegre Syn, þolde pínsl oc Dꜹda, oc heriade i Helvíte
ViðrLaug405ˣ 28920
● ‖præt. part. herjaðr besejret
B. herja + præp./adv.
á: herja (upp) á
1) [e-n/e-t] hærge, angribe, drage ud på (vikinge)togt
Til hvess heria vikingar a cáupmeɴ eþa illvirkiar a brauttingia. eþa til hveꜱ. tefia sælingar o᷎ gǫfga meɴ
HómÍsl³⁹(1993) 65v30hann uill þa helldr fara i annan stað oc heria a heiðnar þioðir
ÓTOdd 5332ætlaþe Gormr konvngr at heria vppá haʀalld jarl
Jvs291 93stændr nu kyrt vm rið mioklanga. sva buit. at huarge þæíra hæriar a annan
Þiðrᴵ 6218gerðv sitt felag oc lꜹgðv saman skipin ok liðit oc heria a vikinga ok rans meɴ er þa lagv viða vm lond með vfriðar flokke
ÓTOddS 4730Þeir foro vm svmarit með liðino vm Brettland Irland ok Skottland ok drapv þa er herivþv a gótt fo᷎lk ok cristna meɴ
ÓTOddS 5420heriaði a heiðna menn ok rænti viða ok lagði þat fe fyri lið sitt
Kristni 13110Vikueriar ... herioðio (!) á Mæri huarri tv́eɢio
HkrEirsp 20933Theo‹do›linda kona hans bad hann af lata at heria a Rvmveria
VerA 6614Hvat viltu hingat? segir Skolli. Ek vil hafa fé þitt ok fjǫr segir Oddr. Skolli mælti Hví viltu herja á mik? Oddr sagði: þvíat þú herjar á konung þinn
ǪrvS 8512var Marius gerr consul adr enn hann kięmí heím. ok ꜳkuedít þegar þar med. at hann skylldi heria vpp á Franz
Rómv226(2010) 1609tok vikingriɴ þa at heria ꜳ riki Svɴifo. ok marga vega þrongva hennar kosti
ÓTᴵ 24418Sveinn heriaði ꜳ Bretland
ÞorvVÓTᴵ 2835konúngr herjaði á land upp
Trist² 283toku Nordmenn ath hieria a lanndit
Hák81 64715þeir váru víkingar ok lágu úti í Dumbshafi ok herjuðu á jǫtna
HálfdEyst 1352eigi hefi ek til þes giort at þu ⸢herer [var. herjer ä MírmC(1997)ˣ 3433] land mitt
var. MírmA(1997) 349 → MírmC(1997)ˣ 3433
● herja á hendr [e-m]
2) [e-n] kæmpe mod (ngn)
3) [e-n] røve (ngn), plyndre (ngn)
4) [e-n] plage (ngn)
af: herja af
[e-u] røve
eftir: herja eftir
[e-u] bemægtige sig (ngt)
í: herja í
[e-t] hærge (et sted)
Eɴ ef þeir menn hinir savmo heria i fleiri fiorðunga en eiɴ. þa scal savmo leið fara at sócn við þa i hueriom fiorðungi sem nv var her tínt um einn
GrgStað 38319hann spvrþi, at heriat var i riki hans
SnE 1543um sumrum heriudu þeir j Noreg
Eb445b(2003) 43þeirra styrkr skal til reidv vera huern tima sem hann vill heria j Siriam
Adon 1456í þann tíma var mjǫk herskátt, þvíat Norðmenn ok Danir herjuðu mjǫk í vestrvíking ok kómu optliga við eyjarnar
Orknˣ 422
til: herja til
1) [e-s] drage på togt (til et sted)
COsdroe hét konungr hæiðin ut á Serc-lande er heriaðe til Iorsala-borgar. ok brꜵut kirkiur margar
HómNo²⁹ 1352heriar haɴ þat svmar til scotlaɴdz oc jrlaɴdz
Jvs291 623hann þottiz spvrtt hava, at faðir hans mvndi etla at heria til Micla garz
KonrA 8234Haralldr konvngr Sigvrðar sonr heriaði til Englanndz
AnnReg 10914Andres skialldarbannd ok Jvarr af V́tvikvm heriaðv til Biarmalanndz
AnnReg 12620þo kom þvi sva, at radit var, at heria skylldi til Islandz vm svmarit
StuᴵK 33913ætlaði (Haraldr) þá at herja til Íslands
Knýtl1741ˣ 3117
2)
● herja til helvítis/helvíta overfalde dødsriget, kæmpe i dødsriget
þá er líkaminn dó á krossinum, herjaði guðdómrinn til helvítis
Æv⁴⁸ 1586Þu er þoldir pinsl ok dauða at bæn gydinga ok domi Pilati iarls oss til lifs ok lausnar ok heriadir til heluitis. ok batt diofulinn. en leystir þaðan alla menn. þu reist af dauda ꜳ fyrsta paska degi
KatA(2017) 7221þú ... herjaðir til helvíta ok leystir þaðan alla þína menn í eilífan fögnuð
Trist¹ˣ 1992
3) [e-s] [e-m] tvinge (ngn) (til ngt)
4) [■] røve
C. herjask + præp./adv.
á: herjask á
[!] kæmpe med hinanden
Form.: heria (21); heriaði (8); herjaði (6); herjuðu (6); heriat (3); herja (3); heriaðe (2); heriaþe (2); heriudu (2); hieria (2); heriaðir (2); herjat (2); heriade (2); hæria (1); herivþv (1); herioðio (1); heriadir (1); herjaðir (1); hieradi (1); Heria (1); heriar (1); heriaðiz (1); hæriar (1); heriadi (1); heriaðv (1); herjer (1); herioðo (1); heriad (1); herivdv (1); herioðu (1);
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM (her); Bl; WPA _; ; LMNL
Litt.: Bell 1980 [ANF 95] 98; Bøe 1962 [KLNM 7] 269-270; Gundersen 1964 [KLNM 9] 258; Seip 1955 334
Genre. (expected): historical works [his]: 30 (13); religious works [rel]: 21 (21); romances [rom]: 9 (8); learned works [div]: 4 (2); family sagas [isl]: 4 (9); legal works [jur]: 3 (7); contemporary sagas [bis]: 3 (6); legendary sagas [fas]: 3 (3); þættir [tot]: 1 (2); unclassified [ ]: 0 (0); charters [dip]: 0 (6);
AS (red.) — August 2022
ÞH (strukt.) — March 2011
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net