2hella vb.
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
A.
1) [e-u / e-t] [á e-n/e-t / umhverfis e-t / yfir e-t] hælde (ngt) (på/over ngn/ngt)
uarþ akafliga reiþr kesareɴ oc bꜹþ ... hella vfir hann allan biki
●Eras 171●●● ver hellom vatni a tre þꜹ er ver setiom í iorþ unz þꜹ rotfestasc
●Hóm677 2418eða hellir hann a hiɴ þvi nökui er sva heítt er ... oc varðar þat allt scog gang þoat eigi takiz breɴan
GrgStað 37821Ef maðʀ hellir a maɴ mat eða hlande eða savre ...
GrgStað 3824ef maðr hellir a maɴ vatni oc varðar þat fiör bavgs garð
GrgStað 3826com (hon) sva opt til lics sonar sins sem dvfa til hréþr sins oc [hellt]i tárvm yfir andlit honom
Alexis 532haufudfedr ok spamenn bera framm kalek, uin ok uatn, ok hella ꜳ hendr honum
MarE 54613Moyses tok halft fornarblodit ok hellti þui i kerit. en halft blod hellti hann yfir alltarann
~ lat.fudit
Vulg Exod 24,6 Stj² 30522skaltu hella vidsmiorue yfir hofud hans
om at salve Stj² 30925skaltu sæfa hrutinn ok hella blodi hans umhuerfis alltarann
Stj² 30938vatn þad er hann vijgdi til krossanna adur. þa mællti hann ad hella skylldi a þak bænahussinz enu sydra meigin. og sagdi ad monnum mundi gagn ad grasi þui er þar rinni vpp
GBpB204(2018)ˣ 2475
2)
● ‖ impers.: hellir [e-t] [inn yfir e-ja] (ngt) skyller (ind over ngn)
3) [e-u] [á !] (om dåb) øse
B. hella + præp./adv.
fram: hella fram
[e-u / e-t] [yfir e-m] udgyde (ngt)
Ver hafum her til vt hellt erfveðes sueita. En nv erom ver bunir. bloð vartt fram at hella með raustlegom dauða
BarlA 953skro᷎ksamlig tar ifir þessum hinum dauda framhellande
~ lat.fundens
MirMar1907 12130 MarF 111332Mo᷎rgum bønum ok tarum hefi ek framhellt i augliti drottins mins fyrir þinar sakir
Jón¹ˣ 4266
í: hella í
[e-n/e-t/sik] [e-u] [af e-u] hælde (ngt) i (ngn/ngt)
Barv þeir at henne kerin enn hon hellti i
~ lat.infundo
Vulg 4Reg 4,5 StjC 6131þv slótt ꜳ̋ þik skropasott til þess at hellt var j þik míolk ꜳ̋ ymbrǫdǫgvm vt ꜳ̋ Jslandí
Þorgr 215inn sidare drack sva skiott, at hann hellti naliga i sik af hveriu hornne
Ragn 17118skatt ǫllum heltu þeir í hauginn, í einn glugg gullinu, en í annan silfrinu, í inn iiia. eirpenningum
Hkrᴵˣ 241
● hella í kné [e-m] [e-u] hælde (ngt) i (ngns) skød
hellir nu silfrínu j kne honum styrimannínum telr nu ok tiar firir honum
Fær 199víndr upp siodnum ok heller silfríno i kne honum
BandK 4718hann hellte j kne̋ honum .c. silfurs
Harð 13432
niðr: hella niðr
[e-u] [á e-t / við e-t] hælde (ngt) ud (over ngt)
hellti ek nidr vatninu
~ lat.effudi
Epistola 93 AlexBr226 15814hell þi (ɔ: vatni) niðr aa þurra io᷎rðina
~ lat.effunde eam
Vulg Exod 4,9 Stj¹ 26031þat er eptir er blodsins skaltu hella nidr vit alltarann
Stj² 30933
út: hella út
1) [e-u / e-t] hælde (ngt) ud
helti hann ut vatnino
●Hóm677 6630vt helltur
~ lat.Sicut aqua effusus sum
1828 (Vulg Psalm 21,15) GlossPsalt 1928ut hellt
~ lat.uerumptamen fex eius non est exinanita bibent (ex eos) omnes peccatores terre
1169 (Vulg Psalm 74,9) GlossPsalt 11710
● hella út tár(um) græde så tårerne triller
hann sœmde andlat hans. með hælgum lofsongom. oc hellttí vt ælskuleg tár
Menota: 102ra27 BarlA 1947En konungsdóttir, hans húsfrú, stóð upp eigi síðr ok leysti hár sitt ok helti út mörgum tárum grátandi sárliga yfir hánum
Amic 18812suo sem hon sꜳ Bevers vtt rida tok hon ath elska hann ok firer hann mo᷎rg tar fella ok vtt hella
BevB(2001) 513
● ‖ præt. part.: út helltr
2) [e-t] [fyrir e-t] lade strømme
3) [e-t] [með e-u] udgyde
væit ec vist at heilact alltari Guðs saurgaz æcki ne af hælgaz i bloði Ioabs. þvi at þat er ut hællt mæð rettri ræfsing hanum til iðranar en æigi mæð avvnd sva sæm mæð rangri fordœming
Kgs 12326vt hęllt
~ lat.Vlcio sanguinis seruorum tuorum qui effusus est
1343 (Vulg Psalm 78,10) GlossPsalt 1353
● hella út (...)blóð(i)/dreyra udgyde blod
lata helldr fostriorð sina. en hella ut sua margs mannz bloði firir hennar sakir
ÓTOdd 1019hellde hann ut siþan sinum dreyra til hialpar allu sinu folki i helgu liflati sinu
ÓTOdd 15619munde hann þar með margs mannz saklauso bloði utt hafa hellt með þeiri saumo hendi
Jón¹FrgA 44217Minnz þu drottenn minn mæðr þinni heilagri miskunn allra mannligra kynkvisla þeiʀa er drottenn vaʀr ihc (ɔ: Jesús) cristr æingetinn son þinn hællti ut sinu bloðe þeim til lausnar
~ lat.sanguinem suum dignatus est effundere
9413 Kgs 9619þo hellir hann ut bloði hiartarins með huginum at hann mege eigi með taunnunom
~ lat.Effunditque prius animo quam dente cruorem
Alexandreis 103 (I 54) Alex 312litlo bloðe mono þeir ut hafa hellt aðr en þeir mono flyia
Alex 357ec hevi margan dag minv bloðe ut hellt firir hans sacir
Alex 12331Læið mic með miscunn þinni til þinar sælu firir pinslar sacir þins hins sæla sonar ær sialfr virþiz at hella ut sinu hinu blæzaða bloði til lausnar oc frelsis synðugum monnum ær lifir oc rikir með fæðr sinum
BarlB 23313mattv her sia margan goðan dreng hella vt sinv bloði fyri þinar sakir
TrójHb 11521ver helltvm v́t bloði váro ok þoldom mest erfiði með Sverri
HákFris 43525drottinn sem bannaði þinvm vvinvm vt at hella þino saklavso bloði
StjC 48331var hans helgv bloði vt hellt i þeim stað sem Kriz bloð er fornfærtt allri kristni til hialpar
Thom³G 5373munuð þér hella út margs manns blóði
NjM 44716ei heldr mundu þeir dirfast heiptugar hendr at leggja á kirkjunnar þjónustumenn með meizlum ok limaláti, eða dirfast með öllu út at hella þeirra banablóði
GBpD 15919ef þeir hafa valld ifir mer frenndr minir, þa hygg ‹ek›, at mer se dauðinn einn ætlaðr, enn þat ueit guð með mer, þo at ek eiga ualld aá þeim, at enngis þeira bloði skal ek v́t hella
StuᴵK 51511ek mun skammbragdz fyrir hennar skylld hella ut ⸢mitt bloð [var. bloði minu AM 235 fol “C”]
MMA 52629huerr sem rangliga hefir ut hellt mannzins blodi. þa hefir hann fyrirgert sinu blodi
~ lat.effunderit
Vulg Gen 9,6 Stj¹ 6134þau dyr sem pardi heita. mislit ok hardla skiot ok einkannliga skiotuz til at hella ut annarra kuikenda bloði
Stj¹ 9832hellum ecki ut hans bloði
~ lat.effundo
Vulg Gen 37,22 Stj¹ 19329huart skylldumz ek af þinum hiuskap til þers at gera sua mikinn glæp at hella ut mins sunar blodi
Stj¹ 26214hann villdi ut hella margs manz blodi ok hrapa sua môrgum til heluitis
DínDr 917Var þá út hellt miklu blóði á þeim degi
KlmA 27612saurgadizt eigi landtialld guds j blodi joabs. þuiat þat uar eigi med ofund ut hellt
KgsA 12533mundi hann þar með margs mannz saklausu bloði ut hafa hellt með þeiri somu hendi
Jón¹ˣ 42935
4) [e-u] [yfir e-n] udøse
a enum efstum dogum mun ek ⸢ut hella [var. fram steypa Pétr²Aˣ 16324] helgum anda yfir þræla mina oc yfir ambattir, qvað drottinn
PP 28735vthellt
~ lat.Hec recordatus sum et effudi in me animam meam
445 (Vulg Psalm 41,5) GlossPsalt 455
● hella út (erfiðis)sveita anstrenge sig
Ver hafum her til vt hellt erfveðes sueita
Menota: 52rb13 BarlA 952þa ver þoldum mest erfide med Suerri kongi ok ⸢*helltum [non emend. helldum] flestum sueita vt, at ...
Hák81 38015n.
5*) ?skride ud
C. hellask + præp./adv.
fram: hellask fram
[með e-u] skylle ind
út: hellask út
1) udgydes
2) [til e-s] lade sig forlede
Form.: hella (22); hellt (14); hellir (5); hellti (4); helltiz (2); helltte (2); helti (2); hellttí (1); hęllt (1); hellde (1); hellum (1); hellte (1); helltur (1); helldum (1); helliz (1); hęllir (1); hællti (1); heller (1); helt (1); ▹hellt◃i (1); helltvm (1); hell (1); hellande (1); hellom (1); hællt (1); helltar (1); heltu (1);
Gloss.: EJ ²hella; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Bandle 1956 [BA 17] 388, 413
Genre. (expected): religious works [rel]: 35 (19); romances [rom]: 9 (7); historical works [his]: 9 (12); learned works [div]: 5 (2); family sagas [isl]: 4 (8); legal works [jur]: 4 (7); contemporary sagas [bis]: 3 (5); legendary sagas [fas]: 1 (3); þættir [tot]: 1 (2); unclassified [ ]: 0 (0); charters [dip]: 0 (5);
AS (red.) — April 2022
ÞH (strukt.) — March 2011
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net