heimskr adj. [comp. -ari, superl. -astr]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) enfoldig, uforstandig, dum
héimscra maɴa hiarta hever gleþe
~ lat.cor stultorum
GregHom 111417 ●HómÍsl¹⁹(1993) 29r23●●● Engi hofðingi scal sætia hæimsca dømændr ne illgiarna
~ lat.stultos
9931 Alk619 9914●●● Hirð æigi þu at gera þic lican hæimscum manne
Alk619 10920●●● Hirð æigi þu at gera þic lican hæimscum manne
~ lat.Noli te æqualem stulto facere
10934 Alk619 10920Hvat hevir spacr maþr framaʀ en heimscr
~ lat.amplius sapiens stulto
Dialᴵᴵᴵ 3015 GregDialA 13010þa synesc heimscom monnom sem hann græþe þa. er hann lę́tr af at meiþa þa
~ lat.uidetur stultis
PassBarth 1298 Barth²Cod645 1008þv in ⸢heimscasti [var. versti Jak¹ˣ 51522] maþr. fir hvi traystesc þv. at hava trvnoþ vɴder ovin maɴz
Jak¹Cod645 9225þeꜱa .II.a fiolcvngo manna. er heimscer menn ę́tla gvþ vera
~ lat.stulti homines
PassMatthFabr 6398 Mth²Cod645 1091á sa söcena er fiár varðveizlona á þess ens heimsca manz
GrgKonᴵ 22322enda er eigi mundriɴ heimill sa er hann handsalar hinn heimski maðr
GrgStað 682þu ert ofhæimskr ... i orðum þinum
~ fr.tu es fols
Elie 1819 ElisA 3411þu hugðiz hæímsca gera mik með þinni vél eða rǫðo
~ lat.Infatuare
Pamphilus 23310 Pamph 10420þeirra (ɔ: grikkja) vitrleikr. oc trv. er heimskare. en atrunaðr chaldeorum ... þui at girkkir taka ser til atrunaðar. hina falsaztu guði
Menota: 68ra12 BarlA 12513Egiptu lanndz folk. er bæðe folskare. oc heimskare. en allar aðrar þioðer. i sínní. villu
BarlA 1294Egiptu lanndz folk. er bæðe folskare. oc heimskare. en allar aðrar þioðer. i sínní. villu
~ lat.sceleratiores et stolidiores
JDamBarl 927 BarlA 1294Firna diorf kona ertv oc heimsk
Jvs291 4515gerðu ser ⸢himskir [var. hæimskir AM 232 fol “b”, etc.] menn. morg rim oc rœðor. tignaðu oc sœmdo i þui. þa er i engom lut varo lofs verðir
Menota: 68ra19 var. BarlA 12517: AM 232 fol “b”sa skall hyðing ualda er hæimskastr er a þingi
BorgKr¹ 3496Var þat mikil nauþ at flytiaz milli sva ⸢heimscra [var. fá vissa SvEirsp 26630; fꜳwissʀa Sv81 1427; ouitra SvFlat 54425] þioða
Sv 1237kvað þetta mundu vera allheimskan konung, svá illa sem hann var staddr, er hann kaus, þat er hónum lá ecki við með öllu
HG 6321þótti heimskum mǫnnum sem þat væri lǫg
NjR 6125þv mant æ siðan virðr sem hinn hæimskazti snapr með Gyðingvm
~ lat.insipientibus
Vulg 2Reg 13,13 StjC 52017þv hinn heimski Heliachim
StjC 64137æf nokor er sua heímskr at sealfuer gengr a villustiga þa ...
SvR 622hann var vesalmenni ok þó skapillr ok heimskr
Boll 3034þu munt vera allheimskr maðr. hefer þu eigi hey[rt at] her gengr biorn vm eyna
EgM(2001) 1084verr þykki mér, sem oss muni duga heimskra ‹manna ráð›, er þau koma fleiri saman
Laxd 6419furðu heimskr maðr ok fávíss
Laxd 22918ætla ek at þv seʀ fifl eðr afglapi. ella ertu ecki iafnheimskr sem þv lætr
FinnÓT 1069lítz ‹mer› ꜳ maɴ þenna. at hann mvn vera ecki sva heímskr sem kynligr
FinnÓT 1074Nu er ek eigi sva heímskr maðr at ek kennumz eigi við at ek hefir talat illa
ÓTᴵ 3662allheimskr glopr muntu uera
StSt335 1835Enn ho᷎fum vær eina heimska i sodhuse
VP 66318einn heimskr ribbaldi
Parc 5012ek fann sidan at ek uar af þui of heimskur, þuiat ek duauldumzt þar suo leingi at ek heyrda komanda riddara
ÍvB 1721þat þicker heimskum monnum skraf ok skial sem skynsamer menn giora ser ‹til› skemtanar
Rém 32029huer er þessi so dirfr edur heimskr er j mina sæng hleypur
SigTurn 21212allheimskur er ofsinn en æskan er oforseal
Vikt 148þa mællti drottning. heims‹k› war ek þa er ek lastada Frackland hit goda
Vikt 3921Ranveig het kona hans; hon var heimsk og hardrád
Krók 120heyrdv en heimskazta modir, sagdi Partalopi
PartA 726Hon for heim, ok var þꜳ no᷎ckuru heimskare enn adr, enn kunni eingi tidinndi at segia
Gísl 181(proverb.; cf. FJOrdspr 94) Engi er allheimskr, ef þegja má
Gr 2788Haufud mioc mícit synir heimskan mann
Physiogn435 9831er þat og margra manna nattura heimskra ath þeir trua engu utan þeir sia edur heyra
SigÞǫgl 959allheimskr ertu, þikki þér eigi sem varðmenn munu verða varir við okkr, ef við förum um nætr
ÞorstVík 41822(proverb.; cf. FJOrdspr 94) fatt er vera (!) en vara heimskan
Not604² 15419(proverb.; cf. FJOrdspr 94) illt er heimskum lid at veita
Not604² 15424Bidium wier ydur miuklega ad þier siaed suo til med Gudz myskun ad eigi sie leingi saman agiarnn haufdinngi og heimskt folk þui ad þar af hefur opt mẏkil ohæfa skied
DI IX (*[1319]›Alþingi1ˣ) 1014allra manna malgastur, osvinnur og ovinsæll, heimskur og illgiarnn, og i aullu o-iafnadar-madur
Fljˣ 56Þorgrijmur var lijtill madur vexti og kuikligur, ordmargur og illordur, heimskur og illgiarnn
Fljˣ 367heímskur
~ lat.Non uidebit interitum cum uiderit sapientes morientes simul incipiens et stultus peribunt
609 (Vulg Psalm 48,11) GlossPsalt 618á einn veg reyndisk þat ávallt at eiga undir mǫrgum heimskum
Hungrvˣ 11010sem hann væri vitlitill ok heimskr
~ lat.insensatus
MirMar1896 27b28 MarD634ˣ 74520Heyr, hinn ranglati ok hinn heimskazti madr
~ lat.O inique et stultissime
MirMar1927 312 MarD634ˣ 75631herra, segir hann ... þótt inn heimskasti maðr talaði svá ok inn illgjarnasti, þá mundi hann þykkja nær dauða fyrir verðr
StuᴵᴵR11127ˣ 27724ef hann suarar þa er hann ecke jafn heymskur sem hann lætur
Svarfd(1966)ˣ 6024mun þad flestra manna maal at þu verdir heimskur aff þessu
Svarfd(1966)ˣ 657er sá heimskr, er nú vill angra þá
Trist¹ˣ 4612taldi hón hana heimska ok ekki gott kunna
Trist¹ˣ 11713reið ertú nú, drottning. Enn ekki veit ek, hversu heimskr sá er, sem hræðist orð þín
Trist¹ˣ 15225heimsk var ek, er ek vilda optar þér trúa eða nökkura ást á þik leggja upp fra þeim tíma
~ fr.Chetive et maluise fui
Tristan 11220 Trist¹ˣ 18225þú ert snápr ... ok heimskr gaurr ok illa siðaðr, er þú gengr upp á lenda menn konungs
~ fr.fols e bricuns
Tristan 13314 Trist¹ˣ 1856Vijst ertu heimsk og miok ertu dvlinn
Þiðrᴵˣ 1614●●● (proverb.; cf. FJOrdspr 94) verðr heitum heimskr maðr feginn
ÞStangˣ 8513
2) af slet karakter, umoralsk
● heita (maðr) at heimskari
ef maðr hꝍggr hala af rosse sua at rofo fylgir. hann er sekr mork silfrs ... oc giallde ross uerðaurum aptr. hafi sa stocku er stytti oc heiti maðr at heimskare. en hinn heillt ross er atte
Landsl 12725Hin heitir maðr at heimskare er þat kaup gerði
BorgKr²ᴵᴵ 3388hafi sá stǫkku er stytti, en heiti at heimaskari
Jb 1704
II. (cogn.)
*Rafn hinn heimskæ
LdnHauksb 10336*Hrafns sonar heimska
NjR 6812Gormr en heimski
ÓTᴵ 1236hann var vel kristinn. þvi kallaðv heiðingiar hann Ketil ⸢en fiflska [var. heimska AM 62 fol “D¹”, etc.]
var. ÓTᴵ 27517: AM 62 fol “D¹”Hroi sea hinn heimski
HróF(2019) 746fodvr hrafns heimska
GenealDI 1218maðr var á Grænlandi, er Án hinn heimski hét
Flóamˣ 5516fodur Rafns hinz heimska
GenealHb281ˣ 50511
III. (y. isl.)
Form.: heimskr (14); heimska (7); heimskur (6); heimskare (6); heimski (5); heimskum (5); heimsk (4); heímskr (3); heimscra (3); heimskan (3); heimsk (2); heimskra (2); heymskur (2); hæimscum (2); heimskir (2); hæimskir (1); hæimskastr (1); heimsca (1); heimskasti (1); heimskt (1); heimskazti (1); heimskazta (1); hæimskr (1); hæimskazti (1); hæimsca (1); heimaskari (1); hæímsca (1); heimscr (1); heímskur (1); heimscom (1); heimskæ (1); héimscra (1); heimscer (1); heimscasti (1);
Gloss.: EJ _; ClV item (all-) allheimskr, (jafn) jafnheimskr; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr item allheimskr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin Heimski; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _; ; LMNL
Litt.: Bandle 1956 [BA 17] 325; Bøe 1961 [KLNM 6] 251; Finnur Jónsson 1914 [ANF 30] 94; Kramarz-Bein 1999 69; Males 2006 [CollMed 19] 71; Páll Vídalín 1854 236 f.; Rask 1831 5; Seip 1955 155; Sverrir Tómasson 1988 [Rit 33] 312
Genre. (expected): religious works [rel]: 20 (21); family sagas [isl]: 18 (10); romances [rom]: 16 (8); historical works [his]: 9 (14); legal works [jur]: 6 (8); legendary sagas [fas]: 4 (3); þættir [tot]: 4 (2); learned works [div]: 3 (2); contemporary sagas [bis]: 2 (6); unclassified [ ]: 2 (0); charters [dip]: 1 (6);
AS (red.) — December 2016
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
heimr - heinskr
...