hata vb.
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
A.
1) [e-n] forfølge
Ec em Jesus enn nadverske, er þu hatar
~ lat.quem tu persequeris
Vulg Act 9,5 Páll¹ 21617þeir hinv grimv vikinngar oc hermenn ... er pinndu oc hataðu kristna menn
Menota: 22vb28 BarlA 4211Huarn hatar þu Eínn dauðan hund oc æína flo
~ lat.Quem persequeris? Canem mortuum, et pulicem unum vivum
HistScholPL 131817 Theol1056 14624en ek hæit þęr i mot at ek skal þik alldri siðan hata ne ofsækia
StjC 48124munum ver litla hrið rekaz undan honum aðr bæði mun ⸢hata [var. liɢia a Sv 337] os þegn oc þræll munum ver þa falla með litlum orðstiʀ
SvEirsp 2857ek bauð Þangbrandi til mín. þa er adrir ho᷎tuðu hann
ÓTᴵᴵ 1656Sa munkr, er þig hatadi
~ lat.qui persequebatur te
SpecH 262a2 (VII 109) MarD634ˣ 88626
2) [e-n/e-t / e-u] ringeagte (ngn/ngt), afvise (ngn/ngt), forkaste
Svmir menn hotoþo hann oc þotti oviþqvemilict at føða þar vpp konvngs s. (ɔ: son) vtlendan
Mork 320Hiorvarþr let þess meiri vǫn at hann mvndi þat skipti a gera. at ⸢hata [var. láta Hkrᴵˣ 6812] helldr vikinnga lꜹgin ok drecka tvimenning við hana
HkrFris 2624þat virdir Ragnar sva, sem hann villde hata gullinu
Ragn 13612Gautrekr konungr kuath ⸢þann baul bera er hamingiann hatadi [var. eigi þann líkan til böl at bera er eigi mætti bregða AM 590 b-c 4°ˣ]
~
Rafn 1830 6114 HG AM 152 fol 140va26hellt hann saman augunum, sem hann hatadi þetta stundliga *lios
~ lat.exosus
HFars 178436 MarD635ˣ 68112
3) [e-n] [með e-u] håne, ydmyge
helldr hatadi eg optsinnis guds veslinga med mo᷎rgum meinyrdum
DI VI (*[1479]›JS 308ˣ) 24226ecki þiki mier þad garpligt ad beria menn beinum eda hata bǫrn edur smꜳ̋ menne
Hrólfˣ 7322
4) [e-n/e-t / e-u] [fyrir e-t] hade (mods. elske), foragte, være fjendligt indstillet (mod ngn)
sa es elscar ill verc. haɴ hatar ꜵnd sína
●HómÍsl⁵⁴(1993) 90r29Elscaþu hréinlífe oc hata engi maɴ
~ lat.nullum odire
BenRegula1910 8928 ●HómÍsl⁵³(1993) 89v20En þu hataþer læreng
~ lat.odisti disciplinam
Vulg Psalm 49,17 ●HómÍsl⁶⁰(1993) 100r16haɴ hate of valt synþer þeirra. en elske þa siálfa
●HómÍsl¹⁴(1993) 18r13Þar mælte augustinus umb. þót ec yɴa allt et góþa. oc uɴa ec hveriom maɴe nema ec hataþa éiɴ cristeɴ maɴ. þa mǽtta ec þéyge hiálpasc at helldr
●HómÍsl³³(1993) 51r14gøreþ vel viþ þá es vþr hata
~ lat.benefacite his qui oderunt vos
Vulg Matth 5,44 ●HómÍsl³³(1993) 53r3Guð ann oss væl. en diofull hatar oss
FV619 15815Elscit er ovini ýþra oc gerit vel vid þa er ýþr hata
cf. Vulg Matth 5,44~ lat.oderunt
GregHom 12849 Hóm677 7834Ęlsce þer u-vini yðra ok gereð væl við þa er yðr hata
~ lat.qui oderunt vos
Vulg Matth 5,44 HómNo⁵ 4713Hværr sa er hann hatar broðor sin. hann er mandrápsmaðr
cf. Vulg 1Jhs 3,15~ lat.odit
CaesASerm 86424 HómNo²² 10023sa hatar ǫnd sina hverr er ranglętit fagar
~ lat.odit
Epigram 4993 Prosper677 214Hatar hann. hǿni. Bølvar hann baldri
ClemCod645 674hinir villdasto vinir hataðo ok hafnaðo hænni af þesso saklauso rope
Streng 461Tímí er til at ælska. oc timi er til at hata
cf. Vulg Eccl 3,8~ lat.Tempus amandi, et tempus odiendi
JDamBarl 8328 Menota: 61rb13 BarlA 11232helldr ber oss þa at hata. oc hafna. huartt sem þat ero vínír eða vilia menn
BarlA 1138Saul let ser væl skiliaz þæssa luti þvi at dauid sagði satt oc het þvi at alldri siðan skylldi hann hata dauid
Kgs 1143hann hatar livet. en elskar bardagann
Alex 4228oftaʀr hataðot þer mic en þer hvggaðit
Þiðrᴵ 2121ivdas hataði gvð
~ lat.Dominum odivit
8626 Eluc675(1989) 867gvð hattar ekki þat er hann gerði
cf. Vulg Sap 11,25~ lat.Nihil odisti eorum quae fecisti
9133 Eluc675(1989) 9112Hatar þv mik enn elskar æigi
~ lat.Odisti me
Vulg Judic 14,16 StjC 4127eða með heift þar sem maðr hatar þann sem maðr skal vm dꝍma
Landsl 637sik er vatn, gloð er eldr, en eldr ok vatn hatar hvart ⸢avðrv [var. annat DG 11 “U”]
for anden tolkning cf. Fr def. 2 SnE 22316alldri vóro þeim þær mótgerðir veittar, at þau hataði sína mótgerðarmenn þar fyrir
MarS 2915*helldr elskuðu þau menn fyrir guðs sakir⸣, en hötuðu löstu þeira, sem vitni beraz til
MarS 2916Hann hataði í hjarta sínu Radulfum erkibiskup
Æv¹⁴ 482Hataðir vóru þeir ok þersa heims er gengu frá sinni eigu fyrir annarra kné
Æv²⁸ 11417hann atti íȷ́. sono ... hann vissi at fyrir hans skylld mvndu þeir hatadír ok skipadi þui konu sinni rikit
~ lat.Sciensque filios pro patre Judaeis odiosos regnum reliquit uxori
11513 Gyð(1995) 1151þuí at illt verk skal hata en elska mannenn af natturuleghu eðlí
Landsl1154 11416er sva sem skꜳlldit sagdi ad prydi oc frægþ Frigia landz hotvdu Grickir oc hrædduz Ecktorem
TrójS 16016hann uilldi afla ser at vinnu með erfiði eiginligra handa. helldr en samneyta heiðingium þeim er hann hataðu
ÞorvVÓTᴵ 29616Thare hatadi þetta land sakir harms ok missu af *þess háttar drápi ok dauda sins sonar Araams
Stj¹ 10324Fyrir hueria skylld komu þer hingat til min. þess manz sem þer hatadut ok rakut brott fra ydr
~ lat.quid venistis ad me hominem quem odistis et expulistis a vobis
Vulg Gen 26,27 Stj¹ 1643Esau hatadi iafnan sidan brødr sinn Jacob
Stj¹ 16811brødr hans ho᷎tudu hann ok uaru miok upp aa hans skaða
~ lat.Oderant eum fratres sui
HistSchol 8933 Stj¹ 1928Svmer menn hꜹtꜹdv h[ann ok] o[fund]ǫdo
MHFrg¹ 1467ill verk skal hata en elska manninn af *náttúruligu eðli, en sálina allra helzt sem sinn jafnkristinn
Jb 572[var. hann ... villdí ecki eiga vid heidna menn en þeir hǫtvdv hann ok vrdv varír vid bygd hans AM 62 fol “D¹”, etc.]
var. ÓTᴵ 27613: AM 62 fol “D¹”Sꜳ er blindr ... er ⸢*hatar [non emend. hatur] gudligt lios ok geingr i myrkrvm heimligs eptirlætis
Thom² 35529n.kongr elskadi sveinnin miok. Enn þeir voru xj riddarar j kongs hird ok ho᷎tudu hann ok to᷎ludu illa til hans
BevB(2001) 473heldr ꜳ̋ ek ath hata þik enn elska
BevB(2001) 1532þú ert hinn heimskasti er þú sagðir mér nafn þitt þar er þú veizt at ek hata þik til dauða
ValvA 6832Eige leid langt adr n[oc]kuer[ir] menn hautudu hann fyrir aufund
HuldaHrokk 225Ef þu sier asna þess er þik hatar liggia undir byrdi. þa skaltu upp lietta med honum
~ lat.si videris asinum odientis te iacere sub onere
Vulg Exod 23,5 Stj² 30424hata þu jllt ok teíng þigh vid goddra hlute
Mess³ 6129og sialfer opt og jdvlega reyndv gvdlegann krapt af honvm. þꜳ villdv omillder þo ecki þessa niothande vera. helldr havthvdv þeir og o᷎fvndvdv hann j staden
ServReyk 1973Enn hiner siuku hotudu Jon erchebiskop sinn sannann lækner
ÁBpˣ 8920hata
~ lat.et ab hijs qui oderunt me quoniam confortati sunt super me
610 (Vulg Psalm 17,18) GlossPsalt 710hata
~ lat.dextera tua inueniat omnes qui te oderunt
1618 (Vulg Psalm 20,9) GlossPsalt 1720þeir sem hann hotudu
MarD635ˣ 93411Ef guð leiðrettir ok elskar alla menn, hvi hatar þu þessa?
Pétr²Aˣ 18621Þeir vilja falsa Tristram; því at sjaldan lætr maðr þann frið hafa, er hánum er alhugat um at hata
Trist¹ˣ 689þeir er hata okkr, koma hér skjótt
Trist¹ˣ 14314
● hata ok hǽða [e-n]
aller hofðingia oc vitrir menn. hataðo oc hæddo huervitna
Menota: 84vb27 BarlA 16030þv gelldr þat sva at þv hatar mik oc hęðir
StjC 5874Mæyiarnar døtr Syon hata oc hæða þik Sennacherib
~ lat.sprevit te et subsannavit virgo filia Sion
Vulg 4Reg 19,21 StjC 64339
● ‖ præs. part.: hatandi
1) hadende, som hader
2) som bør hades, hadeværdig (cf. ODS)
● ‖ præt. part.: hataðr forhadt
Séð hér fyrir oss eitt hatat folk ... mœtit heiðingjum með svá stórum höggum, at öll hugdirfð þeirra hverfi þeim
KlmA 3669þá féllu svá margir af því inu hataða fólki
KlmA 36819Sꜳ gullpenningr, er uerolldin‹a› lockar ok dregr med megni, er i þessum stad hatadr ok hrundinn
Thom² 32510þeir veslir ok hataðir hundar sá, at hvárki kœmist í brottu af þeim ungr né gamall
Klma 28419
B. hata + præp./adv.
braut: hata braut
[e-n] forkaste, forstøde, drive bort
C. hatask
optræde fjendtligt, vise fjendskab
sagði sva at konvngi mvndi ecki þat dvga at ⸢hataz [var. heitask Hkrᴵˣ 1951] eða heria a innanlandz folk
HkrFris 7514sagði jarl sva at konungi mundi ecki þat duga at hataz eðr heria ꜳ iɴanlandz folk
ÓTᴵ 3612
D. hatask + præp./adv.
með: hatask með
[e-n] lægge (ngn) for had
mót: hatask í móti
[!] hade til gengæld
við: hatask við
[e-n/e-t] optræde fjendtligt imod (ngn/ngt), vise fjendskab mod (ngn/ngt), lægge (ngn/ngt) for had, foragte, hade
ver hofom ecki viþ verit þꜹ en miclo tiþindi er þer hafit viþ hataz frafall favþor yþars
Mork 10321a ec her noccoro heimilla at veita noccora frion er þeir misgera vid mic en þa er þeir hꜹtvþvz vid gvð
ÓH 54111fire þa soc hataz himintunglen við hann
~ lat.Astra infensa sibi
Alexandreis 879 (III 489) Alex 5412þat er karlmannlegt at forðaz hann (ɔ: dauðann). en hataz eigi við livet
~ lat.fortis animi est contempnere mortem, Non odisse tamen uitam sed amare uirorum est
Alexandreis 16420 (VI 414) Alex 9629þeir hotuðuz við ætt Haʀalds gilla oc villdu þeiri firi-coma
Sv 10437eigi matta ec hataz við allan lyð þar i landi meþan er ec scal þar iarl yfir vera
Sv 13213striða upp a kirkiuna i Englande oc hænnar klærka, eþa hataz viðr Thomas erkibyskup
Thom¹ 1798Bretar hotvðvz miok við Saxa
Bret 2701tok þa að hataz uið þræla folkið
~ lat.Interea seruitia repudiabat
21326 Rómv595(2010) 2139sua kom sa fiandskapr er konungi var a þeim feðgum at hann hataðiz við frændr þeira eða aðra nauðleytameɴ
EgM(2001) 4414eckí var ek við staddr þav míklv tiðíndí. sem þer hafít við hataz er faðir yðvar var felldr
Huldaᴵ 13417at hann drepi hann firi grimleiks saker eða reiði. eða hataz wid þann er dæmdr er
KgsDóm 1501audrv víso hygg ek at verda fara ef ek skal þess ꜳ leit [fara] at faa riki j Noregi en hataz vit þa alla er þadan eru
HuldaHrokk 515fyrirgefr ollum þat ed mykla mal er adr hafde han vid hataz
MHFlat 27016firir gaf allum lanz mannum þæim er aðr hafðu við hann hatast
FskBˣ 2013bað býjar-menn ok bœndr taka alt annat ráð en hatask við konung
Hkrᴵᴵᴵˣ 13918er þat með ǫllu ógeranda at hataz við svá dýrligan herra ok hǫfðingja
Knýtl1741ˣ 1215
Form.: hata (22); hataz (15); hatar (12); hatadi (6); hataði (3); hataðu (3); hatadr (2); Hatar (2); hataðo (2); hatannde (2); hotudu (2); ho᷎tudu (2); hataþa (1); hautudu (1); hataðir (1); hataðiz (1); hotuðuz (1); hatask (1); hꜹtvþvz (1); hatast (1); hatur (1); hötuðu (1); hǫtvdv (1); hatadut (1); hatandi (1); hatat (1); hotvdu (1); hotoþo (1); hattar (1); hataþer (1); hꜹtꜹdv (1); hataða (1); hotvðvz (1); hataðot (1); ho᷎tuðu (1); Hataðir (1); hatadír (1); hate (1); havthvdv (1);
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím -z; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Finnur Jónsson 1921 (KultSprog) 67-68; Kock 1893 [ANF 9] 166
Genre. (expected): religious works [rel]: 45 (27); historical works [his]: 24 (17); romances [rom]: 14 (10); learned works [div]: 4 (3); legendary sagas [fas]: 4 (4); legal works [jur]: 3 (10); family sagas [isl]: 2 (12); þættir [tot]: 2 (2); contemporary sagas [bis]: 1 (7); charters [dip]: 1 (8); unclassified [ ]: 0 (0);
SB (red.) — April 2023
ÞH (strukt.) — March 2011
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
harri - haukland
háss - hefna
hár - hávi
...
...