háski (spec.: harski kun BarlA) sb. m. [-a; -ar]
(formen harski er opført som selvstændigt ord i fx. ÁBlM, deVries, men tolkes her som (no.) form af háski cf. Fr4 m. ref. til Flom 1921 86; cf. item Seip 1955 175)
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
[af ■/at!/í!] [e-m/e-u] [fyrir e-m] fare, risiko (for ngn/ngt) (over for ngn)
Sa er dvælr at snuaz til guðs. hann gerer hásca ond sinni
~ lat.periculum facit animæ suæ
7732 ●Alk619 794sva sem þegar se háske
~ lat.periculum
9333 ●Alk619 9316Hæilagr cross er ... huggon í harme ... ⸢lif í hasca [var. hlíf viþ hásca HómÍsl¹⁴(1993) 18r25]
●HómNo²⁴ 10515Af þui gerþi gvþ. enda a þesse villo oc toc a braut hasca
●SilvFrgIV 826her mono menn scaþa biþa bøþi scips oc fiarins, oc er þo micil van, at menn fae hasca
Páll¹ 23328erv meɴ sva staddir. at mavɴvm se haski eþa fe þeirra
GrgKonᴵ 258ef þeim þyckir fe eþa skip i haska noccorvm
GrgKonᴵ 2511venti ec þar mæíra haska
Pamph 966þer er kunnr haski varr
Pamph 9814með margfalldri a hyggiu oc hasca
Pamph 10820mandrap er hinn hœste hofuð glœpr. hættr fyrir monnum en haske fyrir guði
Menota: 22rb33 Streng 481i sva myklum harska stadr
Menota: 26rb28 BarlA 489margr þoler firir vilsinni. oc nauð mykyn harska oc marga vasbuð
Menota: 28rb10 BarlA 5115slikir hascar þickia þar vera á þuʀu lande sem svelgr í hafe
Alex 5027●●● Ef menn koma af hafi oc erv sva staddir at monnom er hasci [var. + j GKS 3270 4° “B”, etc.] eþa fe þeira ...
ÁKr 4530vissi konungr eigi sva sciotan hasca sem gerðiz
Sv 2526haski lifir þer nv at minni ‹at› vela þig ef þv hefir tynt fe
ViðrǼHHauksb 30716var ek iafnan vm þat hræddr at minir ovinir mætti þar nockvt til finna. er mer stæði haski af
HákFris 40313þeir vorv oss bęði a nott oc degi sem styrk vernd æða veggr við ǫllvm atkomanda haska oc ransmonnvm ęða męinso᷎mvm dyrvm
StjC 4831ok er þæt iamnan mykill haske ok vade
RbHM (*1293) 211rikinu til mykils haska. oc allu folkeno til mykilla vnada
RbHM (*1302)² 4515margher hefuir tækitt mykin ⸢haska [var. ofga AM dipl norv apogrˣ “B”] oc þunga. af þui sundr þycki
RbHS (*1202) 4456Xii. (ásynja) Hlín, hon er sett til gæzlv yfir þeim monnvm, er Friɢ vill forþa við haska nokqvorvm; þaþan af er þat orðtak, at sa, er forþaz, hlæinir
SnE 3910barv þeir saman rað sin, ok var þat gert at beiþa griþa Baldri firir allz konar haska
SnE 6318En þar sem huern tok háskin uarra manna. þar stoð hann ok tok i gegn
~ lat.quemque periculum ceperat
6429 Rómv595(2010) 649þæir þottuz or ꜹllum haska fyrer torfærv saker er þangað uar að sækia
Rómv595(2010) 1013iafnan þa er ver sverium þat at gera, sem aundinni snyst til haska, skulum ver riufa eiðinn, en taka skriptir fyrir oskynsamlig særi
JBapt²A 91527Síðan hlaupa menn í millum þeira ok skilja þá; var þat auðvelt, því at þeir bǫrðusk með engum háska
Laxd 5219(skrivefejl, f for højt s) Eigi skaltu lofa mann j lifui sinu. Lofa hann eptir ⸢lifit ok mikla hann eptir aumbun lifsins [var. háfka lidins liff AM 382 4° “B”]
var. ÞBpA 19412: AM 382 4° “B”Menn lágu a skipi i háska miklum firir einni hofn a Islandi. var váðvænt at upp myndi reka
ÞBpB 31428Mauri varo ok godir bogmenn. ok þar af fá menn Silla mikinn haska
Rómv226(2010) 14311Enn ef sva er vel, sem ek vænti, ‹at vera muni›, at hann ‹sé heill maðr ok› fylgi sialfr gripvm sinvm ... en vær riðim a brot, en latim hann eptir i hasca, þa man eigi latid orða-lavs‹t› við oss
StuᴵK 392ok eigi vil ek nu þui launa yðr, at leiða yðr nu enn aa nyia leik i haaskann fyrir minar sakir
StuᴵᴵK 7610ok þar með haft i haska þat er eɴ er meira verðt. þo at ek greina þat eigi at sinni
ÓTᴵ 24214Gekk aɴaʀ sva langt at honum helt við haska ok hrapan
ÓTᴵᴵ 2301●●● (at þeir) geri æigi i þessum lutum uáda edr ⸢opinberligan háska [var. openberligha skadha GKS 1154 fol “E”] rikinu edr almenniligri naudsyn
~ lat.dispendium sine periculum evidens
46612 Sættarg 47324hefi ek hliptt þer a lanði ok a sio ok i hverivm haska ferðar þiɴar
EVíðB 9026nu er dulit til hofs er haskinn firrizst
Hallfr1005 1023hann uill æigi uid ydr skilia j þessum haska
ÓHFlat 17217sem menn ero stadder j suo myklvm haska ok hardenndum
DrJ 408giarna uilium uer bera fyrir guds nafni, huat er ꜳ gnyr, helldr enn kaupa oss stundligan frid med eilifum haska
Thom² 33315Herra Thomas hugleidir þetta mꜳl, i huern haska nu er komit
Thom² 3546Vilit þer oss ok æigi heyra, stendr yuart mal med miklum haska
Thom² 40918minn herra Bononiensis iarl yduar uin sendi mik at birta ydr, huer haski yduar bidr, ef þier komit til Einglanz i þenna punkt
Thom² 42614at leysa kristna menn or haskum
Silv 24727og lagt sig og sitt folk j margan daudligan haska
Adon579 22416uar jafnan vm þat hræddr, at minir ouinir mætti þat nockut til finna, er mer stædi haski af
Hák81 31825skuli huorkí ofuídre ne adrer hꜳskar þar grannd gíora er klucku er hríngt af tru
Mess²625 2723hun (ɔ: lausn) leysir firir utan allt meinlæti ok haska
MedMisc 10830þa er þeim manni haska von (ed. corr. p. 328)
MedMisc 11624vith þetta wrdu þeir allir hliodir ath þeir skylldu skilia vith sinn meistara ij þuijlikum haska sem þeir ętludu hann mundi fꜳ
Hect 9014ef hann uilldi frelsa kongs dottur og borgar lyd af þeim haska
Hect 10123huer mundi fra ser uilia segia hith slettazta er þeir koma heim ur þessum haska
Hect 17410Suo at hun sie leyst ok frelsut af nꜳ̋lǽgum hꜳ̋ska
~ lat.instanti periculo
5823 Lausn433c 586Gieff nu göde vin gott räd til, huorninn eg meige fordast þennan daudlegann haaska
DínDrˣ 814oss til mikillar abyrgdar oc til haaska steettar vaarrar firer varom ifermonnom
DN VII (*1320›DonVar 1ˣ) 1004hvat sem at hendi kom í háska, þá var hann eigi glaðari ok eigi óglaðari
Hkrᴵᴵᴵˣ 1302þat ætludu marger at skip mundi briota enn menn tynazt. ok er þeir voru komner j suo mikinn haska þa urdu eingi urrædi kaupmanna
HrafnAˣ 20614atfangadag iola sia þeir til klaustrans ok þottuz or hꜳska komnir
KlmB1980ˣ 3086folkit kendi ser vid engum haska hætt vera
~ lat.nihil adesse periculi senserunt
HFars 177925 MarD635ˣ 65728þar med þickizt hann undirstanda, huersu haskinn er mikill
MarD635ˣ 105716hann vildi fram ganga miklu lengra; fekk hann svá mikinn háska við þat, at þat þótti með ólíkindum, er hann helt lífi meiðingarlaust
StuᴵᴵR11127ˣ 14436ef vit dveljum hér, sitjum vit í harmi ok háska
Trist¹ˣ 216Þorsteinn qvað ser ei annat sama enn fara oc fylgia honum i hascanum er oss þickir gott at hafa hoglifi með yðr i friðinom
ÞSHˣ 16426
‖ [e-s/ers] for at blive udsat for ngn/ngt:
Hirðar merkia kenni-menn. en not su er þæir heldo vǫco yfir hiorð sinni merkir haska freistonar
●HómNo⁴ 404með þvi at hann er fyrir vtan sit rike. þa ma vera at hann se i haska vvina sinna
ÓTOddS 19632Ek kemr til þin pinaðr af hꜳska ⸢mikils [var. miklum Holm perg 1 4° “E”] otta
Mar240g 94810þeir leiddu oss i margan haska orma ok dyra
~ lat.exitiabilia
Epistola 76 AlexBr226 1583fordadiz haski sundrþyckis ok fridar brigdis
Sættarg 46821og villde hon so forda honum vndan grimleik sins fedr og hȧska daudans
Adon 11019Duergar girnazt miog ꜳ gull. skal þier þess eigi skortur ef þu kemur mier ur þessum daudans haska
SigÞǫgl 20519
‖ [e-s] for at miste/skade ngt:
háske lífs
~ lat.periculum vitæ
11928 ●Alk619 11910i krapte lyðninnar under haska uigslu yðarrar fyribyð ek ollum yðr, at þer séét i nockorum dóme þæim heþan af, er ek em dœmðr
~ lat.ordinis vestri periculo
9838 Thom¹ 9822byðr hann ok nockorum i krapte lyðninnar under haska vigslu sinnar, at þæir geræ sua
~ lat.sub ordinis sui et benficii periculo
17233 Thom¹ 17210bæde a sunnu dagum oc allum aðrum dagum se fiskt silld ef guð gæfr at lande. oc vpp bera ef fangs er haske at eða netia
FrostKrᴵ 13924ver megum fyrir aungan mun fyrir sakir haaska heraðs-bygðarinnar yðuarn funð sækia
StuᴵᴵK 8917heimrinn herder sig i moth honum bædi til haska lifs ok sæmda
Thom²y 48730
● háski ok hǽtta
þeir ... er optsinnum leggia ovarllega sitt lif i hætte (sic) oc i harska
Menota: 30ra17 BarlA 5413smasmoglegha skoðande haska oc hætto sva mikils vægs oc vanda
Thom¹ 1420skal ek ... þetta hofuðet huerivm haska oc hǽtto mote setia
~ lat.periculo vel discrimini
11328 Thom¹ 1137se ek þetta vera micinn haska ok hęttu
MarS 30817
● í háska við guð
þa er sa i miklum haska sannlega við guð
Járns 26226er sa i miklom hascha sannliga við gvð er þa styrkir eigi með fvlkominni ast oc hræzlo til sins valldz þess sem gvð hefir þeim til scipað
ÁKr 1712er sa sanlega i myklum haska uið guð er þa styrkir æigi með fulkomenne ast oc retvise til sins vallz þess sem guð hæuir þæim til skipat
Bl 19328
● leggja í háska [sik/líf sitt]
Hvi man æigi sem ek drecki bloð þeirra ręttlatra manna er lif sitt lavgðv i haska at sekia þetta vatn ef ek dreck þat
~ lat.periculum
Vulg 2Reg 23,17 StjC 5103Adrir ero svo skipadir, at þeir leggia sic i haska til hlifdar fyri audrum
Physiogn435 955
● vera/sitja við háskann
Ingi konvngr var við hascaɴ allan oc hans lið
Mork 42910Jngí konvngr ok hans menn satv ȷ́ Vik avstr við haskann
Huldaᴵᴵ 26612Gregorivs var j Konvngahellv við háskann síalfan. ok varðí þar landít
Huldaᴵᴵ 28820var konvngr ok Marcvs minnr á viðborða. En Sigvrðr jarl ... meíʀʀ við haskann
Huldaᴵᴵ 31710konungr ok hans lið sat í Vík austr við háskann ok varði landit
Hkrᴵᴵᴵˣ 36023Grégóríús var í Konungahellu við háskann ok varði þar landit
Hkrᴵᴵᴵˣ 39815var konungr ok Markús minnr á viðborða, en Sigurðr jarl ... meirr við háskann
Hkrᴵᴵᴵˣ 44613
II. (y. isl.)
Form.: haska (42); haski (7); hasca (6); háska (6); háskann (4); haske (3); harska (3); haaska (3); haskinn (2); haskann (2); háske (2); hꜳska (2); hȧska (1); hascanum (1); háskin (1); haskum (1); haaskann (1); hascha (1); háfka (1); hascaɴ (1); hasci (1); hꜳ̋ska (1); hꜳskar (1); hascar (1); hásca (1);
Comp.: banns- (1), dauða- (1), dýra- (1), elds- (1), fangs- (1), fjár- (3), fjǫrs- (2), glatanar- (1), hafs- (2), líf- (1), lífs- (40), líkams- (1), mann- (22), netja- (1), ríkis- (1), sálar- (1), sálu- (23), skips- (4), sǽvar- (7)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl harski; Suppl1 _; Suppl2 harski; Finsen _; Fr item harski; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med -a-; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr item harski; Fr4 item harski; NO item harski; Walter _; ÁBlM item harski; Bl; WPA _;
Litt.: Salvesen 1968 53; Seip 1955 175
Genre. (expected): religious works [rel]: 36 (25); romances [rom]: 16 (10); historical works [his]: 15 (16); legal works [jur]: 12 (9); contemporary sagas [bis]: 7 (7); family sagas [isl]: 3 (11); learned works [div]: 2 (3); unclassified [ ]: 2 (0); legendary sagas [fas]: 1 (4); charters [dip]: 1 (7); þættir [tot]: 0 (2);
ER (red.) — March 2011
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
harri - haukland
hár - hávi
...
...