gǿzka sb. f. [-u]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) rigsom, velstand, overflod ⫽ riches, plenty, abundance
Oc þeghar slic æve kœmr ivir eitt hvært l[a]nd. þa hevir þat land tynt hvart tvegg[i]a goðom siðum. oc dughande mannum. fe oc fręlsi. oc allre gœzko sva lengi sem guð v[i]ll at sa bardaghe stannde
KgsFrgγ 1414þyckir mer unndarlect hvi mænn girnaz þangat sva mioc at fara er sva mikell lifs haski liggr við eða hvat mænn sœkia til þæss lannz þat sæm til nytsæmða horfir eða gœzku
Kgs 2922●●● var friþr oc mikil gøzca i landino fyr arferþar sacer oc annaʀa lvta
Mork 9916i þeim staþ einhveriom var mest fregþ oc gøzca i allri Danmorc
Mork 16326Vm daga O. konvngs var ar mikit í Noregi oc margfolld gøzca
Mork 29114lætr hann scip sin bua oc hlaða af margsconar gøzsco
~ lat.uariis rerum speciebus
Alexandreis 259 (I 355) Alex 1326●●● letv hla[þ]a mꜹrg scip af korne oc aɴɴaʀe gezkv oc flytia sva ár ȷ́ danmorke
Jvs291 613er þeir komu til beiarins, var þar fyrir ... fiauldi af audrum laundum, er þangat hafþi flutt gezku mikla
Orkn325I 14119þar var hver a fvll með fiskvm ok allzkyns giæzkv
Bret 24316syniz mer mikil gnótt af gæzku sva at bæði erv fvll hús ok skip
HákFris 53037þeir koma af Englandi. með mikille ⸢ge᷎zku [var. gæði StuᴵK 15014] uins ok hunangs
GBpA 6510●●● leysir kongr vt mvnd hennar i allra handa giezkv, gulli ok dyrgripvm
ClarA 1728Þa kom ok skip i Hrúta-fiorð nær Olafs-messo, ok voro þeir stýri-menn Þorfinnr fipr ok Arnbio᷎rn sallt-eyða; haufðu þeir gézkv mikla aa skipi
StuᴵK 5505fann þo þat til at Bíǫrgyniarmenn værí maklígri at hafa gíæzkv þa er á skípvm var
Huldaᴵᴵ 31217Þar er o vmræðiligr fagnaðr ok gleði ... ok allrar giætzku gnótt
ÓTᴵᴵ 15217allt Egiptaland man þar af fullt af giętzku
Stj¹ 20233Man su hin kranka tid ok sulltr aa huert land koma ok eyda allri þeirri giętzku. sem adr hefir aflat uerit ok saman dregit
Stj¹ 2037uar nær oll su giætzka sem dyrmætaz uar þar i landi
Stj¹ 2057su eign ok landaskipti sem Assers ætt lotnadiz var ... fullt allt af girniligri giętzku
Stj¹ 23413þeir voru hladnir enskum klædum, ok var þar a gæzska mikil
Orkn 31726syniz mer sua mikil nogt af gæzku, at bæde eru full af hus ok skip
Hák81 59716og hledur skipin med allz kyns gædzku. og þar med lėt hon taka strandho᷎gg stor
Adon 1142hann hafdi hladinn sijn skip med allzkonar giæzku
SigÞǫgl 23120hann hafdi hladinn sijn skip med allzkonar giæzku er hann hafdi j hernade fengit
SigÞǫgl 23120war nu buinn agiæt ueizla moti Sigurdi og heim flutt af skipum slict er hafa þurti. vijn og bior og hunang og allz kynns giæzka
SigÞǫgl 2328at siá skip vor ok ummbúd, ok þá giæsku, er vier ho᷎fum innbijrdiss þeim
Dámˣ 7417fann þó þat til, at Bjǫrgynjar-menn væri makligri at hafa gœzku þá, er á skipunum var
Hkrᴵᴵᴵˣ 4391Frigia er mikit ríki, mjǫk auðugt at frjóleik gulli ok silfri ok allra handa gæzku
KirjDˣ 217
2) godhed, venlighed, velvilje, gavmildhed, gunst, elskværdighed ⫽ goodness, kindness, benevolence, munificence, favour, pleasantness
Gøzka goþs
~ lat.Bonitas Dei
1829 ●Eluc674(1989) 183þu en sę́la domina celi et terre. mater allrar miscuɴseme oc allrar geótsco. féorþu mic i friþ viþ éinga són þiɴ
Bǿn15²(1993) 91r4at honom þyker vesolþ hans aldrege full mikil. en haɴ kaɴ illa þuí er honom gengr vel. Era þat aɴat er scyldra se ór hug sér at fǿra. þuiat þar versnar maþr af géotsco aɴars
HómÍsl¹⁷(1993) 25r27En ef vér sýnom i góþom vercom. þat er vér keɴom i helgom orþom. þa monom vér nióta bǽþe várrar géotsco oc hvers þeirra er at neque gerer þa betr
HómÍsl²¹(1993) 31v23leitom vér at hiartahꜵll ór léysisc fra lꜵstom. en lýsisc costom. firrisc hatr oc héiptir. en fyllisc gipt oc gǿtsco
HómÍsl²⁹(1993) 43r9sa es sic skilr fra samnéyti oc þiónosto. af litellǽteꜱ sꜵcom oc gǿtsco eɴ eige af glǿpsco. ne af þui at haɴ sé fra skiliþr. at sá mon eige á dómsdege skiliþr fra eílífom fagnaþe
HómÍsl²⁹(1993) 43r25Þa berom ver siálfan guþ. ef ver berom gǿtscona i brióstino
HómÍsl⁴³(1993) 70r23Fiɴa myɴderþu iób vin miɴ sagþi drottiɴ. þaɴ maɴ er nu fásc trávᴛ slíkir i heimi at gǿtsco sem haɴ er
HómÍsl⁴³(1993) 70v8Nu sa hveʀ es einfalldr er. sa mun falyndr vera oc es þat þegar gǿtsca
HómÍsl⁴³(1993) 72v8Guþ er uphaf siálfr allrar gǿtsco. Fyrþui at haɴ er fyrstr oc ǿztr
HómÍsl⁴⁴(1993) 74r19guþ er specþin siólf oc gǿtsca
HómÍsl⁴⁴(1993) 74r30ǫfvndar maþreɴ versnar af aɴars géotsko. þa er neɴer eige at gera þa hlute er hiɴ tekr at verþléicom lof fyrer
HómÍsl⁸(1993) 10r7●●● Ðæirrar sottar læcning er ændrmínníng guðlegrar gøzco
~ lat.recordatio divinæ bonitatis
12927 Alk619 1298iɴ helgi maþr fullr af gꝍzsco
BasFrg 2412andir retlatra þęr es i gøtsco øþlis sins hafa miscuɴ
~ lat.in suæ naturæ bonitate
GregHom 130819 Hóm677 4327Sva var hann agætr af reinlifi sinu ok gøsco. at margir hugðu hann Crist vera
HómNo²⁵ 1074meðan droten vár var þessa hæims. þa fylgði Maria honum ok nam at honom alla speke ok gøzsco sem maðr má nema eða vita
HómNo²⁸ 13018hon hafðe eigi ræin-lífi at æins. nema hælldr oc alla gøzsco þa er menn vissu dæme til
HómNo²⁸ 13231hinn hælgi Oláfr konungr. hann var mykil guðs dyrlingr. mildr at sannu ok miscunsamr. sannsyn umm alla luti þa er til gǿzsco horfðe
ÓH619 1091En þvi mæiri gǿzsco er hann téðe þæim af sinni hendi. þvi ollu verri ok u-tryggri varo þæir honum
ÓH619 11021frǽgr varð hann þar ollu folke af trv sinni. ꜵst ok gøzsco er hann hafðe bǽðe við guð ok við alla menn
ÓH619 11028Nv reiþisc af þvi helst gvds gotska at hann scyli eigi reiþasc oc hefr vid scamma hardydgi til þess at eigi scyli hann afella eilifa hefnd
~ lat.bonitas
Epigram 50033 Prosper677 323Slica elscar gvd oss sem ver erom gorvir eda verþa monom af hans gotsco en eigi slica sem ver erom af orom verdleic
Prosper677 1325Þu toct við scírn með oleum ok crismo sneresc til guds. oc næitaðesc dioflinom. þæirri gǿzsco fylgðir þu litla stund
ViðrLaug619 2823ér elscit raþvende oc gǿzco
ClemCod645 505●●● hét ǫllom mǫnnom gæzko ok efndi, sem hann hét eþa betr ... hann var kallaþr Mǫgnus góþi
Ágr 3512hver hans gœzka hafi verit ok ástsemþ viþ lýþinn, þá má skilia af orþom þeim, er hann mælti dag nokkorn
Ágr 435Frægð lofs þíns. oc nafn gǫzku þinnar. sendi mik hingat til þín
~ lat.nomenque tue bonitatis
Pamphilus 24510 Pamph 1101þeir venta giafar ok gœzkv. lutaz þeir i slica syslu
Menota: 35vb32 Streng 17417faður sinn sagðu þeir hann vera oc forstiorara. oc giavara allrar gœzko oc goðenn dannda
Menota: 95vb7 BarlA 18131Þar af ma noccot marca gefo oc gøzco M. konvngs
cf. def. 3 Mork 10215a ec þer ... micla gøzco at lꜹna
Mork 13813i þesso ma marka hver hans gøzca hefir verit oc astsemþ við lyðinn
Mork 29128hann byðr honum at læggia niðr illzko, en taka i staðenn gæzko með guðlegre vitzko
Thom¹ 16126æigi var annarr hans ⸢maki [var. liki AM 226 fol “A”] i Jsraels folki at allri gæzkv
StjC 5483gvd laysti Loð or þeim mantapa fyrir sacir gæ‹z›kv hans
VerA 1717þat huetr mik mest til er giętzkan snyz i oþarfliga ꜳ̋gírnd
Rómv226(2010) 2912er bædi hafdi hofdingskap mikinn. ok lærdom godann. gæzsku ok uitz muni gnægri en flestir adrir
ÞBpA 1806Sem rꜳð ok lif hins heilaga Thorlaks skein med slikum blóma. sins reinlifis. ok gæzsku
ÞBpA 1956kostgæfdi hann en meir at vera afbragd annaʀa manna. j sinne gæzsku
ÞBpA 19612Sigrazstu æigi af jllu. helldr sigradu illt med goðu. þat er at sigra reidina med þolinmædi ok gǫzsku
ÞBpA 2085Thorlakr byskup uar opt uan at ... styrckia þa i sinum heilrǫdum. at þeir mǫtti halldaz i sinne gǫzku
ÞBpA 2114engi maðr fryrr þer vitz, enn ‹meirr› ertv grvnadr vm gæzko
“snarere tvivler man om din retsindighed”, Kålund 1904 113 (transl.) StuᴵK 11812Spyr ec, at hann man fyrir mart vel til fallinn, bæði gæskv sinar, oc sið-venði, oc reinlifiss er mesto vardar
StuᴵK 2663●●● eigi mvn finnaz sa madr her a Islandi nema hin helgi Þorlakr byskvp ok iɴ sæli Ion byskvp at slikr hafi verit i gæzskv vid fatæka menn ok hardlifi vid sialfan sig
GBpB(2018) 14425þa treystizs hann ⸢gæzsku [var. gefu AM 655 XXXIII 4° “Fr.”] sinni
MEg² 49518þa treystizs hann ⸢gæzsku [var. gefu AM 655 XXXIII 4° “Fr.”] sinni ok hugdi, at eingi maðr væri iamgodr sem hann var
MEg² 49518●●● þeir (ɔ: smásveinar) kenna eigi af gętzku sins unga alldrs medr sér no᷎ckura skamfulligha ræringh
~ lat.beneficio ætatis
HistSchol 2318 Stj¹ 3426aufundadi hann miok giptu ok giętzku sins brodur
~ lat.bonitati et gratiæ fratris inuidens
SpecH 22b36 (I 56) Stj¹ 4210hann einn uar þa fullkominn i rettlæti ok gętzku
cf.*** lat.[Noe] qui solus in generationibus illis erat perfectus
SpecH 23b9 (I 59) Stj¹ 5437A ungum alldri, er þu hafdir i giæzku
Malc 44220[var. allir borgarmenn elskudu hin unga mann af hans gęzku ok hogvęri AM 239 fol “B”]
~ lat.propter bonitatem et mansuetudinem eius
MirAndr 83323 var. Andr¹ˣ 32816: AM 239 fol “B”●●●þeir, er sina gie᷎zku fela ok sin god verk gera i fylksni
Lap¹194 4114gæska guds miskunnar var ꜹdsyn med honum
Thom² 29916æ skipadiz til meiri giezku hans hiarta, sem bænarordin upplesin geingu til uaxtar med ueizlum ok aminningum vars drottins giafa
Thom² 31823somu leid for hans signada bæn til himna, þa er hann fornfærdi, er allt flaut i upplitningar hæd ok ilmandi giæzku fyrir gudi
“fragrant sweetness”, Eiríkur Magnússon 1875 104 (transl.) Thom² 32221stydi þa helldr med konungligri giezku, at ...
Thom² 39629Einsetumadr no᷎ckurr var dasamligs medferdis at manna yfirsyn, ok er hann stod i þesse gezku, riss i gegn honum ovinarins o᷎fund
VP 64418ok þegar sem aboti sa hann i munkabunadi, skildi hann gæzku med honum, ok fell aboti sialfr til fota honum
MEg¹ 4838●●● var o᷎ll gæzska audsæ a honum
~ lat.et omni suauitate conspicuus
VitSylv 50915 Silv 24636fyrir þvi at sa vill stiga yfir gæzskuna, er þat synizt at gio᷎ra, sem illt er
~ lat.bonitatem
VitSylv 51115 Silv 25028Sia þær uil nunnunnar upp yfir haufdi likneskiunnar, ok at meir grimmazt þær i moti hennar gædzku
MarE 58426Hier er uottr klerckdoms Stephani, ok bætti þat alla vega, er mannkostum heyrdi ... Þvi samþycker þat aunnr hans gæzka, ath hann kallar ‹til› (ed. corr.) Kanntuariam nauckura sæmiliga kennimenn
Thom²y 49329helldr verdr illvm fedrvm at afallzdome gæzka sonanna
~ lat.bonitas filiorum
4124 Hóm238XVIII 417aminningh til þess godvilia er ver værem ydri gœdsko skyldugir
DN VII (*1338›DonVar 1ˣ) 17034er þetta æi vttan hin minzsta ok fatœkazst‹a› aminningh til þess godvilia er ver værem ydri gœdsko skyldugir
DN VII (*1338›DonVar 1ˣ) 17034gæsku
~ lat.propter bonitatem ... domine
269 (Vulg Psalm 24,7) GlossPsalt 2710gætsku
~ lat.(Et enim dominus) dabit benignitatem
14626 (Vulg Psalm 84,13) GlossPsalt 14725enn sa oiafnadr gek alldri vid ef Haflidi var nær fyrer giæzku saker hanns ok rettlæti
HrafnAˣ 1982latt mik niota gezkv þinnar. ok lat mik eigi giallda. ouitzsku fodr mins
KlmB1980ˣ 28914til þinnar milldu gæzku bid ek
~ lat.clementissimam ... bonitatem
MirMar1731 35417 MarD635ˣ 97722þá mundu menn mæla ... at ek ræni hann gœzku ríkis yðvars
Trist¹ˣ 11624
● friðr ok gǿzka
anaʀ stvndar til friðar ok giœzkv við alla menn
ViðrǼHHauksb 3035hiet konungr þa ollum monnum gæzsku og fride
MHFlat 27013Yðr sómir ekki at láta hann ... fyrirláta ríki yðart, frið ok gœzku
Trist¹ˣ 11630
● góðvilji/góðlifnaðr/góðlyndi/góðgirnd ok gǿzka
Þetta mælir þu af mikilli go᷎zku oc goðgirnd sem þu ert opt vanr
ÓTOdd 2385af goðvilia oc gæzko þa gvþ fornir Abel
VerA 94færandi til þess færi ok færi. at fyrr so᷎gd lausn ok fyrirgefning þægiz fyrir þeirra giætzku ok godlifnad
Stj¹ 12015þeirra godgirnd ok giętzka hefdi uel megat o᷎mbunaz i eylifu lifi
~ lat.merces benignitatis
HistSchol 11231 Stj¹ 24834Enn fyrir hueria matti hann sina giæzku ok goduilia ydr kunnan gera næma uollduguztu menn af sinum londum?
Thom² 36911Pȧll byskup baud Gudmundi byskupi til syn med gyæsku og godvilia, enn hann þä eigi
PBpˣ 43015með gœzku ok góðlyndi
Trist¹ˣ 6211
● gǫfugleikr ok gǿzka
en siþan varþ hon helgari an hveʀ maþr aɴaʀa. oc guþi nǽst at gꜵfǫgléic ꜵllom oc gǿzco
HómÍsl⁴³(1993) 71v33allir sogþu mikit fra hans gofugleic oc go᷎zku
ÓTOdd 9713
● gǿzka ok mildi
styrþi hann gvþs lyþs (!) meþ micille gotzsco oc milldi
Mar655II xxxv31er han vill þess no᷎ẏta mædr afle ok kappe er honom værdr veítt mædr milldí ok go᷎tzsko
SvR 1628
● gǿzka ok vit
let þa eɴ ricri verþa gøzco sina oc vit sem hann gørþi iafnan
GullÁsuÞMork 36421þeir óttuðust ok öfunduðu góðleik hans, vit ok gœzku
Trist¹ˣ 6628
3) ekstraordinær kraft/magt, fortrinlighed, fornemhed ⫽ extraordinary goodness/power, excellence, nobility
cf. Fr def. 3 “Kraft, Magt, at en er god for at gjøre noget”
nv megoþ er sia mott drottins mins ihc xpc (ɔ: Jesu Christi). nv megoþ er sia oc gǫsco þors er er haueþ þionaþ
Eras 2026við þꜳ menn, er sialfra sinn(a) dyrð hrosuðu ok giæzku fyr ofmetnaði
Páll²A 25729þeim var mikit sagt af hans giætzku ok ho᷎fþingskap
ÓTᴵ 24817●●● þviat þeir skilia gæzku guds ordz
~ lat.virtute
55038 VP 5513Hinn efra hlut ævi Ísleifs byskups bar marga hluti honum til handa þá er mjǫk birti gœzku hans fyrir þeim mǫnnum er þat kunnu at skynja
Hungrvˣ 795Hann vígði marga hluti, þá er mǫrg merki hafa á orðit ... ok þykkja þessir hlutir hafa birt sanna tígn hans ok gœzku
Hungrvˣ 819at hans nafn sé því ágjætara sem hann er ⸢meiri listar [var. margfalldrar gjæzku Holm papp 66 folˣ “a”] yfir aðra menn
var. Æv⁷⁸624 20421: Holm papp 66 folˣ “a”
● drengskapr ok/ ... gǿzka
epter er su bęn er ek [uil bidia] ... at þu later konu mina fara med mier ... ok later hana eigi giallda h[eimsku sin]nar helldur niota dreings skapar þins ok gęzku
HÍ 305verðr nú hverr várr at drýgja drengskap við annan ok sýna gœzku sína
~ fr.Ore deit chascun sa pruesce mustrer
Otinel1859 3221 Klma 4523þetta mál var af miklum drengskap mælt ok gœzku
cf. fr.Franc quor te fist parler
Otinel1859 3425 Klma 45211
Form.: gœzku (10); giæzku (7); gæzsku (6); gæzku (6); gǿtsco (4); giętzku (4); gøzsco (4); gøzco (4); gæzko (4); gøzca (4); gǿzsco (3); giætzku (3); gezkv (2); giezku (2); gœzko (2); gǫzku (2); gętzku (2); gęzku (2); gœdsko (2); gǿtsca (2); go᷎zku (2); gǿzco (2); gædzku (2); gæzska (2); gezku (2); gæzka (2); géotsco (2); gæzkv (1); gæskv (1); gæska (1); go᷎tzsko (1); gézkv (1); gøtsco (1); gøsco (1); gie᷎zku (1); gǫsco (1); géotsko (1); giœzkv (1); Gøzka (1); giæzka (1); giętzka (1); gœzkv (1); gæsku (1); giætzka (1); gætsku (1); gœzka (1); giezkv (1); gyæsku (1); gæzkv (1); gæzskuna (1); gǿtscona (1); ge᷎zku (1); giæsku (1); gotzsco (1); giętzkan (1); gotska (1); gæzskv (1); giæzkv (1); gǫzsku (1); gotsco (1); geótsco (1); gjæzku (1); gíæzkv (1); gꝍzsco (1);
Comp.: ár- (3), lífs- (1), ó- (1)
Gloss.: EJ; ClV (gæðska) -æ-; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb _; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 -tsk-; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím gæska; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter; ÁBlM (¹gæska); Bl -æ-; WPA _;
Litt.: Bandle 1956 [BA 17] 176, 178; Seip 1955 157; Tveitane 1968 144; Walter 1976 69
Genre. (expected): religious works [rel]: 62 (33); historical works [his]: 27 (22); romances [rom]: 18 (13); contemporary sagas [bis]: 14 (9); learned works [div]: 2 (4); charters [dip]: 2 (10); þættir [tot]: 1 (3); family sagas [isl]: 0 (15); legal works [jur]: 0 (12); unclassified [ ]: 0 (0); legendary sagas [fas]: 0 (5);
CS (red.) — August 2011
ER (omred.) — October 2020
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
gæta - gõfga
gørva - h
...
...