1gruna vb.
(cf. ²gruna vb.) 2gruna vb. [1] 1gruna vb. [146]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
A.
1) [e-n/e-t] [af e-u] mistænke (ngn) (for ngt), have/få mistanke (om ngt), nære mistro/mistillid (til ngn)
Ða var moðer grvnoð þvi at engi gec í gægn faðerne. en nu vegsamaðesc moðer. þvi at guð vattaðe faðerne sunaʀ
HómNo⁹ 5818hann þottiz vita saɴendi a þvi er aþr hafþi hann grvnat
FærÓH 3692nv mattv eigi grvna oss. þvi at hverr leppr er vpp brotinn a varo scipi
OddMork 2605grvnaði hann at þeir voro svmir er aɴat myndo um męla en synaz myndi radligast
ÓH 4499grvnvþv (þeir) at vinatta þeirra Sveins konvngs oc Sigvallda mvɴde vera helldr grvɴɴ
Jvs291 939Nu grunar Sigurðr at þessi maðr mun vera sun hornboga jarls
Þiðrᴵᴵ 86iarl grvnaði ⸢at [var. af Hkrᴵˣ 3442] nockvrra manna frasꜹgn at vera mvndi einnhverr af konvngatt i Noregi
HkrFris 1277En þeir lvtir erv, er ek hefi grvnat hann, hvart hann mvnði vera Konraðr eða eigi
KonrA 5944ef hon hefþi eigi þegar grvnat i fyrstv
KonrA 8356mun Hrútr hlæja, ok mun hann þá ekki gruna þik, en mæla þó at fátt sé rétt í
NjR 6212eigi skulu þier gruna oss fyrir þvi komit hafa hingat at vilia bana yðvarn, helldr vilium vær taka af yðr skirn heilags vatz
PP 3187þuiat hann grunaði að konungr mundi nꜹkkura nyia luti uilia giora i uielræðum til hans
Rómv595(2010) 934grunar þetta engi maðr
BandM 5613hann grunar Biorn ok stoð vpp vndir tialldit með brugðit konungs náut
Hallfr 864Þá tóku þær at gruna hana, ok þóttuz finna á vexti hennar ok göngu, at hon var eigi heil
MarB 12220Vissi en dýra drótning María ... öngan lut þann vera í sinu fari, at hon mætti gruna þat, at hon þyrfti hreinson fyrir at taka
MarS 3412Sva elskaz þꜹ leyniliga, at øngvir menn grvna þeira gørþir
MarS 29827Hvárt hljóp þar maðr út af þekjunni? Fjarri fór þat, segir annarr, ok kastaði Skarpheðinn þar eldistokki at oss. Síðan grunuðu þeir ekki
NjM 33217at þeir menn vęri komnir i borgina um daginn. er menn grunadu at niosnarmenn uæri
Stj³ 35031Sua elskaz þau leyniliga, at engir menn gruna þeira gerdir
Mar233 30311þat var orð aa, at Vrækia grunaði Illuga
StuᴵK 54521Gizurr grunaðe ecci slik orð, enn kalla matte, at Are segði honum i hverio orðe
StuᴵᴵK 1925ok for hann vt fire a Fagra-nes a niosn, ok quaz skylldu kaupa skreið til handa Bergþore bonda or Heraðz-dal, grunaðe þat enge maðr
StuᴵᴵK 22414til þers at hann vyrdi eigi grunadr eðr fundinn at þersarri sinni uælfinni. þa ...
Stj¹ 17816meistari þeira skal segjaz sjúkr ... fyrir því at ella mundi Flóres gruna, ef meistari hans væri heill
FlórN 1212epter þetta geingr erkibiskupinn heim j sinn gard ok grunar þat engi madr þuiat hann skyllde huern tima er hann uillde heimuliga gang[a] at finna kongs dottur
Rém 13729Wictor uilldi eigi nema drottning drycki fyrri. þuiat hann grunadi at braugd mundi j vera
Vikt 3716Grettir grunaði hann ok hafði vápn sín hjá sér nótt ok dag
Gr 17916Arne biskop seiger a möte ad honum þotte Jorundur biskop vilia gruna sig, enn kvad hann ei þess þurfa
ÁBpˣ 5919opinnberliga medkiendist Bjarni Olason fyrer oss ad þesse vitne være sonn og hann hefdi opt hia sijnne dottur leigid. og sagdist ætla ad þad mundi eingi gruna þo hann hefdi so giort
DI VI (*1480›Bps B I 13ˣ) 30921⸢grunar mik [var. gruna ek var. Eg 394: AM 453 4°ˣ “K”] af þui at hann muni rægðr vera
var. EgM(2001) 194 → var. Eg 394: AM 453 4°ˣ “K”grunar hann hann þá ok gefr honum færi á sér
Flóamˣ 323þóttiz vita þa saɴendi a þvi er hann hafþi aðr grunat
FærKˣ 1072Ecki grunar jall þä enda giǫra þeir honum ǫngua kunnugleika vm hagi sijna
Hrólfˣ 720ætla ek, at þeir hafi grunat mik, ok gerðu þeir mér atfarar margar
LjósvLˣ 738gruna ek, at fjǫlmenni muni fyrir ok at þeir hafi njósn af um ferðir þínar
LjósvLˣ 7311Grunum vér þat á tveim hlutum eða þrimr
Rémˣ 3444⸢grunaði hann Þorgrím [var. grunaði þat um Þórgrím Skúta, at eigi myndi trúr vera AM 158 folˣ]
Reykdˣ 24126Þórðr var eigi þar; ætlaði hann, at þá mundi minnr grunat, ef þeir fyndi menn, at hann væri eigi í ferðinni
StuᴵᴵR11127ˣ 31411
● ‖ impers.: grunar [e-n] [e-t / e-s] [af e-u] (ngn) har/får mistanke (om ngt)
Nu grunaʀ hann þat at þeir vili eigi heilar sáttir við hann. þa ...
GrgStað 30610þo grvnar mic hvart þer mvnoþ ecki hafa hallat malino at þvi sem konvngr hefir melt
SveinkaMork 3138stilltú þó aflinu, at ⸢*þú verðir eigi kenndr ok ekki sé grunat [GKS 2870 4° “Z”; non emend. þú verðir eigi kenndr]
emend. NjR 6018: GKS 2870 4° “Z”engan grvnaði nv helldr en aðr hvat titt var
Bret 24520nv grvnar bondan hverr gestrin man vera
TrójHb 410Þú skalt fljúga á hann, þótt þú sér því óvanr, ok stilltú þó aflinu, at ⸢*þú verðir eigi kenndr ok [GKS 2870 4° “Z”; non emend. eigi sé grunat]
NjR 6018n.er hann sa ꜹgv hans, þa grvnaþi hann, at maðr mvndi vera
SnE 10529grunar mik af þui at hann muni rægðr vera
EgM(2001) 194hann grunaði þó, at þeir mundu um þat mest tala, er stór vandræði mundu af gerask
Laxd 2612Þa gengv at menn Ions at VIII vin-tvnnvm, er kavpp-menn attv, oc spurdo hverr ætti, enn Ingimundr prestr cendi ser V æða IIII, oc sva mart annat þat er þeir spurdo eptir, þar til er þa grvnaði, at hann væri sva auðigr, sem hann sagði, oc mælto við hann: nv siam ver, prestr! at þu mant cenna þer þat, er aðrir æigv, oc nenvm ver eigi at missa aldz
StuᴵK 1514grunadi þa *ecki at eigi wæri hinu somu
Vikt 245grunar þá nú hvárt eigi munu vera svik í
Gr 6721mig grunar þess, at þa mune ‹herr› uera gior ꜳ hendur þier
Jvs510 189feʀ þetta eptir þvi sem mic grunaði i fyrstu, at eigi væri vist hvert þu villdir þegar lꜹst lata ef þu vissir hverʀ gersimi i veri
Gíslˣ 711ok er þeir haufdu þat geÿrt þa grunadi þa Lopt at þeir mundu atla at bera elld at husumm ok breɴa bæiɴ
HrafnAˣ 2133Kallz dottur er j skiemmu drottningar og näir eij burtu ad fara, þui hana grunar huer hun muni vera
Hrólfˣ 606grunaði þá marga menn, at þetta verk mundi eigi verit hafa svá guðréttligt, sem þeim hafði opt tját verit
Knýtl1741ˣ 1466Atli mælti: ⸢Slíkt [var. Slẏks AM 485 4°ˣ] grunaði mik
LjósvLˣ 7315hann grunaði, hverju gegna myndi
Reykdˣ 21623þa grunar hana ath hier mun j gier nockur svik
Þiðrᴵˣ 1144Þar stenndur fyrer honum ein borg ok vmm þessa borg sier hann ath liggur her mikill ok þat grunar hann ath vera muni skꜳkmenn þeiʀ er hann hefer epter ridit. ok þetta mun vera borg sv er att hefer Hernit kongur
Þiðrᴵᴵˣ 36510
2) [e-t / e-u] [fyrir e-t] tvivle (på ngt), drage (ngt) i tvivl
Margir eru þeir menn er þetta gruna. oc tortryggva þessa luti. oc margir iva enn um
ÓTOdd 24212Ecci gruna ec þat segir hon at Haconi se mart vel gefit
Mork 21818bið ek goða ‹menn› eigi fyr lita þessa fra so᷎gn oc grvni eigi framaʀ eþa ife so᷎gnina en hofi gegni
ÓTOddS 29⸢engi [var. eingan SvFlat 53837] grunaði hanꜱ orð
Sv 69mægim ver meðr ængo mote ne vilim vára skǽra samvitzko gruna
~ lat.non dubitemus
22829 Thom¹ 22810Ef þv grvnar hvar‹t› þv hefir rett margfalldat. þa skipt i svndr alla tolvna. vm margfalldan ... ok mvntv fa hina somv tolv ok. fyʀ hafdir þv
Algor 42021eigi treystiz Grimr heim at sœkia Heðin þvi at hann grvnaði trvleik sveinsins
LdnHauksb 772þa frestaði hann bunaðinom [var. + ok grvnaþi hvart honvm mvndi sva til avls boþit sem hann ætlaþi AM 68 fol “68”]
var. ÓH 2411: AM 68 fol “68”honum er boðinn friðrinn i orði. en hann grunar huart sua er
Rómv595(2010) 595Beda segir ... at manni er leyft at beiðast takna eða roksemða af þeim hlutum, er maðr segir honum, enn þat sem guðs engill segir, er manni eigi rett at spyria eða gruna ne takna at beiðast til styrkingar sogunni
JBapt²A 85326voru þeir villumenn, er fyrir þat hafa grunað þat vitni, sem sæll Johannes bar Kristi, at hann fylgði honum eigi, oc hann mundi til hans farit hafa, ef hann hefði goðr verit
JBapt²A 9075Þorkell trefill grunar nǫkkut, hvárt þannig mun farit hafa um líflát manna, sem þeir Guðmundr hǫfðu sagt
Laxd 521aðrir grunuðu, hvárt henni þœtti þessi tíðendi svá góð, sem hon lét vel yfir
Laxd 15626til þess at þu megir eigi gruna so᷎gn mina her vm. þa ero her með mer ... .ij. moþur bræðr þinir
ÓTᴵ 2108Eingillinn segir. ver buum a himne þar sem uær siam andligan gud. en firir naudsynia sakir eru vær sendir j heiminn at væita monnum vora þionustu sem þu skallt æigi gruna
EVíðA 924ekki grunum uer illuilia yduarn en þat ætlu uer at no᷎kkurir æigi raudu at snyta adr uer sem uid uelli lagdir
HrHalt 41228Munkar grunudu so᷎gn þeirra ok ætludu vera rꜳnsmenn
Orkn 2117en til þess at þu megir æigi gruna so᷎gnn mina her um þa eru her med mer at rade annarra frenda þinna .ij. modurbrædr þinir
ÓTFlat 21832Einar ... kuezt ill[a] trua konungi. enn kalladi hann eigi mundo suikia sig ef Inndridi uęri uti hia stofuni. enn þat ma sia ꜳ sliku at hann hefer grunad konungs trunadi
HÍ 107til þess ad þier grunit eigi ad hann uill godu med ydvr skípta, þa ...
FormBrúðᴵ 17121og ei med so gódum vidrbunade. sem vera attí. og grunat guds þionustu. og leynt syndum efter mer og sagt ej til kennemo᷎nnum
DI VII (*[1495]›Adv 21 7 14ˣ) 2402
● ‖ impers.: grunar [e-t] [e-n] (ngn) tvivler (på ngt)
Konongr svarar grunar þic æigi þat at nu man sva til hava borezt at þu munir hæðan ifra hvarke fa sigr ne osigr
ÓHLeg 2136Þat hvgðom ver ... at nv verim ver comnir meþ vinom en þo grvnaþi oss aþan vm hriþ hvart er mvndot sva etla
Mork 9812Grvnaði hana þat meiʀ at hann mondi eigi efna orð sin við Noʀegs konung
ÓH 1933mik grunar at æigi fair þv þinn hest af þessum sueini ef sua er sem mik varir hveʀ þar er
Þiðrᴵᴵ 75nv grunar mik huartt þu munt fa halldit þinum konung domi eða æigi
Þiðrᴵᴵ 1703þat hugðum ver at nu værem ver með vinum comner. en noccot grunaðe oss aðan um rið hvart þer mynduð sva vilia
FskBˣ 24510nǫkkut grunaði mik um hríð, hvárt þér munduð svá vilja vera láta
Hkrᴵᴵᴵˣ 11410ef sva ma vera til sem mik ⸢varir [var. grunar AM 178 folˣ “A”, etc.]
var. Þiðrᴵᴵ 10.23.: AM 178 folˣ “A”
● ‖ præs. part.: er grunanda
3) [e-t] [af e-u] have en formodning (om ngt), have (ngt) på fornemmelsen, ane (ngt), mene at vide (ngt), tro (ngt), tænke (ngt)
spyʀr viðga i dyflizvna at isvngr vin hans var cominn oc grvnar at hann mvn vilia leysa hann vt
Þiðrᴵ 26814þuiat þu grunaðer þegar at eigi mundi allt af heilu vera
EgM(2001) 1628hann grunaði þat þa þegar sem siðar bar raun á. at þat var guðs vílí
ÞBpB 24215jarl grunar af fraso᷎gn aɴaʀa manna at vera muni no᷎ckuʀ af konunga ætt norænni
ÓTᴵ 20417kom hann j þat sama gard hus ok sä fiolína or golfínu, ok grunadi att hann mundi þar hafa nidr hlaupit
HuldaHrokk 913þa grunadi ⸢hon [var. hana AM 661 4° “B”] ath gullit mundi brotit vera
Steph 3085Hún kveðst eigi þat ætla, at þeir muni dyggvir menn heita mega, ok gruna ek þat, hvort þeir hafa unnit illvirki, eðr ætla þeir til
Án 35027Riðu þeir þegar af mannamótinu suðr yfir fjǫrur, ok grunuðu menn mjǫk, at nǫkkut mundi undir búa þessarri ferð
StuᴵᴵR11127ˣ 24720
● ‖ impers.: grunar [e-n] [e-n] [fyrir e-t] (ngn) har (ngt) på fornemmelsen, (ngn) formoder (ngt), (ngn) tænker (ngt)
En mik grvnar þat at ...
HómNo¹⁴ 7117mic grvnar aðr en lokit se at er þicci lofit mitt ørit mikit
Mork 11622grunar mek at hann treystez ser miðr en var
Alex 3016mic grvnar at nv́ mon gøʀ herʀ á heɴdr þer ȷ́ svmar
Jvs291 5210þat grvnaði mec at eigi mvndi Amilias hafa gort iamgoða smið
Þiðrᴵ 892En þo grvnar mik at ei komir þu þi við firir þeira ofstęki er þer fylgia
Heið 8025mik grvnar at fleiri manna mvn van
Heið 901þesa orostu oc vapna-brac heyrðu Baglar þar til er þeir lagu oc grunaði at ufriðr myndi vera
Sv 15519Nú em ek at raun komin um þat, er mik hefir lengi grunat, at þú mundir eigi unna mér svá mikit sem þú sagðir jafnan
NjR 3117þat grunar mik ... at sá muni kunna at tala á norrœna tungu
ǪrvS 294mic ⸢*grvnaði [AM 242 fol “W”; non emend. grvnar], er ec vaknaþa, at tros nokqvot af qvistvnvm felli i havfvt mer
SnE 5223n.grunar mik enn sem fy at Þorol‹fr› muni eigi giorr kunna at sia efni sin við ofrefli slikt
EgM(2001) 2523Grunar mik nú þat, at engi yðvarr Sigfússona þori nú at sitja í búi sínu
NjM 33513grunaði þa Erlend at vfriðr mundi vera
ÓTᴵ 2319fyrir þa grein grunadi þær. at ...
Stj¹ 12420huatt grunar þik ... huer skop Adam
MírmA(1997) 244grunar konung, huerr madriɴ mun uera
HeiðrR 8022hvat grunar yðr, hverr yðr hefir heimsótt? Ekki leidda ek grun um þat
Blómstrˣ 4525
4) [e-t] frygte (ngt), nære frygt (for ngt), være nervøs (for ngt)
þat gruna ec at ...
●HómÍsl²¹(1993) 31v11þa grunar ek at ydru hugskoti verde min kenning miog oauaxstaso᷎m
ÓTFlat 51310Þiðrandi kvez gruna, hversu vegghamarr mundi túlka fyrir þeim
GÞiðrˣ 19927eigi gruna ek þat, þótt faðir þinn haldi lítt sættirnar
Hǿnsˣ 4514hann grunadi at Hallgerdr mundi ei fara vilia med hanum
LdnHb105ˣ 4830villdi hann ei vera vid er Hallbiorn færi. Þviat hann grunadi hvort Hallgerdr mundi fara vilia med honum
LdnStˣ 17323Hefir Gizurr þá helzt grunat, hvárt Sturla efaðiz þá eigi, hvern veg hann skyldi af gera við hann
StuᴵR8ˣ 50610
● ‖ impers.: grunar [e-n] [■] (ngn) frygter (ngt)
er þat fann Emvndr þa grvnaði hann hvart þetta raþ mondi framgengt verða
ÓH 2259Þa grvnaði Lopt, at þeir munði ætla at ‹bera eld at húsum ok› brenna bæinn
StuᴵK 29911þá grunaði, at njósn hefði komit norðr til Eyjafjarðar frá Hofi í Goðdǫlum
StuᴵᴵR11127ˣ 2619
B. gruna + præp./adv.
eftir: gruna eftir
● ‖ impers.: grunar eftir [■] tænke over (ngt), spekulere over (ngt)
um: gruna um/of
1) [e-t] [e-n] mistænke (ngn) (for ngt), have/få mistanke om (ngt), nære mistro/mistillid til (ngn)
ok fyrir þat grunaþi engi maþr hann of þessi raþ
Orkn325I 15114eigi geck mer grimleikr til þessa við yþr. helldr hitt at ek vera eigi grvnaþr vm min tiltøke
ÓTOddS 1023annat rad mvnv ver taka enn brena land vart sialfra. Enn þo grvnvm ver ekki þig vm, at þv mvndir sva gera sem þv melir
FbrHb 20614konungr þottiz þa vita at þat mundi satt vera er aðr hafði hann grunat vm. at ...
EgM(2001) 1459vrdu þeir grunadír vm suik rædi vid fedr sinn
Gyð(1995) 1493Guþini svarar: svꜳ láte guð mik njóta þessa morsels, er nú et ek, sem ek réð eigi dauþa bróður þíns, þóttú gruner mik þar um jafnan
Játv 2617engi maðr fryrr þer vitz, enn *meirr ertv grvnadr vm gæzko
StuᴵK 11812at þeir væri þvi siðr grunadir vm þau suik er þau ho᷎fðo saman bruggat ... ef þeir syndiz v sattir sin ímilli
ÓTᴵ 5910mun huerr þeirra annan gruna um þetta verk þuiat þeir urdu ecki vit oss uarir
Eym 12935Hola biskop ... kvadst þui sydur gruna biskop umm þetta
ÁBpˣ 5922Grunaðr var hann um þat, at hann mundi blóta mǫnnum
Vatnˣ 3915
● ‖ impers.: grunar um [e-t] [e-n] (ngn) har mistanke om (ngt)
mono onnor brogþ i vera. oc seg mer. þvi at mic grvnar vm hvat vera mon
Mork 916Olaf fostra hans grunade vm ferdir þeira Gris ok Mars
Hallfr1005 3619
2)
● gruna um sik [■] have (ngt) på fornemmelsen
● ‖ impers.: grunar um [e-t] [e-n] (ngn) har (ngt) på fornemmelsen
⸢þat er sagt at vlf grvnar [var. Nu grunar Ulfr Jvs7 2714] vm noccot aþ þeim myne fleiri synaz scipin í vaginom
Jvs291 10716grunar menn vm at Ospakr mundi hafa ætlat ser ‹at› hafa goðorðit. en eigi Oddi
BandM 177
3)
● ‖ impers.: grunar um [e-t] [e-n] (ngn) tvivler på (ngt)
sogdu þeir Sveinn sva, at þa grunadi miok um tiltekiur iarls
Orkn 30410mikill ofsi er honum nú í skapi, ok grunar mik um, hversu heilladrjúgr hann verðr
Gr 10426
4)
● ‖ impers.: grunar um [e-n] [e-n] (ngn) er bekymret for (ngn), (ngn) frygter for (ngn)
Form.: grunar (30); gruna (23); grunaði (18); grvnar (12); grunat (10); grunadi (9); grvnaði (8); grunuðu (4); grvnaþi (4); grvnat (3); grunaðe (3); Grunar (2); grvna (2); grunit (1); grunað (1); grunaʀ (1); grunanda (1); grunaðer (1); grvnadr (1); grunadr (1); grvnoð (1); Grunum (1); Grvnaði (1); Grunaðr (1); grvnvm (1); grunadír (1); grunadir (1); grunudu (1); grunadu (1); grvnaþr (1); gruner (1); grvnvþv (1); grunade (1); grunaþi (1); grunum (1); grunad (1); grvni (1);
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb _; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm; Bin _; Rím _; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Haugen 2007 [MM 2007] 189-191; Heimir Freyr Viðarsson 2009 [ÍMAM 31] 21; Schach 1972 502; Seip 1949 [ANF 64] 164; Seip 1955 202, 322
Genre. (expected): family sagas [isl]: 38 (18); historical works [his]: 38 (25); religious works [rel]: 21 (39); legendary sagas [fas]: 17 (6); contemporary sagas [bis]: 15 (11); romances [rom]: 12 (15); þættir [tot]: 5 (3); learned works [div]: 3 (4); charters [dip]: 2 (11); legal works [jur]: 1 (14); unclassified [ ]: 0 (1);
AS (red.) — February 2022
ÞH (strukt.) — February 2011
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
grjót - grund
gátt - gørva
...
...