gróa vb.
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
A.
1) [á e-u] [af e-u / [með e-t / með e-u] gro, vokse
Huerssv vaxa a heiminum viðir oc lauf oc groa gros a. oc allzskyns alden
Menota: 12vb11 BarlA 237æigi gręri gras af þvrkv oc solar hita
StjC 59035Af hennar hita renn upp ok groer viðr ok gras með þeiri vöku, er guð vill tempra sólarhitann
MarS 5623er hin þriðia nattura iarðar þa er hon er opnuð ok grauin þa grær gras a þeiri molldu er ęfzt er a molldunni
SnEW¹ 25medr þorn ok klungr skal hon þer aauaxtaz ok groa
Stj¹ 3820(fig.) Hann iarteinir þa menn er ꜳ-vallt hafa guds tru ok alldri þorna fra henne, helldr groa þeir ꜳ-vallt i henne
Lap¹194 412er vorar, tekur vedrátta ad batna, og vidur ad blomgast enn grǫs ad gróa
FriðAˣ 3224
● orð grǿr við grǫs udtrykke (ngt) i smukke vendinger
Kongs dottir tekr harðla blitt hans orðvm, sva ‹at› huert hennar orð þotti við grǫs groa
ClarA 73þess eina lyste þær ad hlijda hanz so᷎gumm og fo᷎grumm dæmumm. þuiat þau voru ordinn ad groa þottu gro᷎sinn vid
MírmA179(1997)ˣ 1168
● jǫrð grǿr [e-u / með e-u]
scal hann sva viða vargr rækr oc rekiɴ sem ... cristnir menn kirkior søkia. heiðnir menn hof blóta. elldr upp breɴr. iorð grør
GrgKonᴵ 20614iord grér
Heiðy 9915Groi io᷎rdin ok freoiz ... medr epliberandi treo
~ lat.Greminet terra
Vulg Gen 1,11 Stj¹ 1418Vautn lœtur hann vr œgí koma j sky upp ad rígna yfer iordína. ad hon groe. ok gefe huíuetna fodr
Mess²625 386jǫrð grœr
Gr 23221Terra tva spinas et tribulos germinabit tibi. at iord hans skyllde groa þo᷎rnvm ok þistlvm
Hóm238XVIII 474sva vitt sem ... yord grær, fvra vex
FormBrúðᴵ 16429þa batnaðe bratt arfærð. oc com aftr korn oc silld. grere iorðen með blome
FskBˣ 697
● ‖ impers.: grǿr det spirer og gror
● ‖ præs. part.: gróandi gras/grǫs spirende græs/urter
gros groannde
Menota: 7ra15 BarlA 1330við oc a trio. oc ⸢groannda [var. groandi groꜱ AM 232 fol “b”, etc.] gras
Menota: 70ra9 BarlA 1298Bolvað værði þer fioll Gelboe lati Guð alldri yfir yðr koma dogg ne rægn ne groande gros þvi at þer væittuð Sauli konongi oc Ionathe svicliga flotta stigu yvir hvirvil yðarn
Kgs 11437lati gvð alldri ifir yðr koma do᷎gg ne groandi grǫs
StjC 4951allir þeir lutir sem aa iardriki fødaz. huart sem þat eru helldr kuikindi vaxandi uidir edr groandi gro᷎s ok þilikir lutir. þa taka allir af uo᷎kunni ok af uatninu næring ok sina formeran
Stj¹ 119
● ‖ præt. part.: gróinn [e-u / af e-u / með e-u] bevokset (med ngt), begroet (med ngt)
Hollenn var allr groenn vtan af ilmande grosom
Alex 2916var einart þak á húsinu ok ekki gróit
Laxd 2392grosin vorv sva fꜹgr sem pvrpvri ok groin með ollvm bloma
EVíðB 7429fanzt Aarons vondr grænn ok groinn berki ok næfri ok alldine
Stj² 33036þ. z. f. er. is. logr. vellande vimr. algróin akr
DI VII (*[1495]›Adv 21 7 14ˣ) 24134nam hann land ... sva allt avstr undir jokla sem gravs ero ⸢vaxinn [var. gröen AM 106 & 112 folˣ “Þ”]
var. LdnSkˣ 267: AM 106 & 112 folˣ “Þ”
2)
● ‖ præt. part.: of gróinn som har vokset sig for stor, forvokset
3) hele, læge
þvrpti vm þat sár eingi vmbꜹnd þaþan ifra. Sva greri þat sciott
ÓH 5774hofðoz sár hans illa oc grœro sæint
Þiðrᴵᴵ 1956greru þau (ɔ: sárin) skjótt, því at gaumr var at gefinn
Boll 31013la (hann) lengi i saarum vm haustit ok greri seint
GullÞ 4431bunndu nu sa̋r manna sinna. sigurdr grere suo at honum stod fyrer aungu
Harð 14827Greru þeir snart vtann þar sem þeir hofdu brendir uerit þuiat þat war seinngroit
SigÞǫgl 1304vóru sár hans þvegin, og greru þau skjótt
GunnKˣ 35322
● ørr grǿr [á e-u] danne ar (på ngt)
til iartegna var at augo hans voru ut stungin. þa voro groin ʀ hvit a hvarmi hvarumtveɢia
ÓH 65418til jarteina var, at augu hans hǫfðu verit út stungin, þá grøri ǫrr hvítt á hvarmi hvárum tveggja
Hkrᴵᴵᴵˣ 38517
● (...)sár grǿr/gróa
ok (sárit) grǿr ecci
HómNo¹⁴ 726greyro sar hans
Sv 3220kveðr þes meiri van at sar hans myndi groa ef læcnar væri til fengnir
Sv 5134ef annars sar groa en annars eíghí
Landsl 11523nv hefi ec dregit Dainsleif, er ... alldri bilar i hꜹggvi, ok ecki sar grǽr, ef þar skeiniz af
SnE 15419toku sár Þorolfs at groa en Barðar sar gerðuz banvæn
EgM(2001) 134sár hans greru seint
Korm 25310greru vel bringusárin
Laxd 12222Einarr la i sarvm, oc var Helgi prestr Scelivngs son at græða hann. Grero fyst sarin. Enn fyrir iola-fostv slo i verkiom, oc rifnoðv aptr sarin
StuᴵK 23224ef annars sár gróa en annars eigi
Jb 603Þat sár grøri svá, at fótr hans sá var skemri síðan
Flóamˣ 5825ef önnur sár gróa en önnur ekki. ok fær hann af því bana. þá ...
BjarkÁMˣ 30614er ⸢gróa [AM 71 folˣ “71”, etc.; non emend. gína] tóku sár hans
emend. BjH488ˣ 12126: AM 71 folˣ “71”Þat sár grøri svá, at fótr hans var skemri síðan
Flóamˣ 5825Greri sárit svá, at Þorgils varð maðr lýtalauss, ok var nú maðr fegri yfirlits en áðr
StuᴵᴵR11127ˣ 1461
● gróa sára (sinna/...)
scalþu eige meiʀ scammasc (synða þinna) ... an algroeɴa sara þeirra es þu fect i orrosto
●Eluc674(1989) 1513þo gro᷎ri hann skiott þeirra sara
Gyð(1995) 12410Hiarandj grær skiott sára sinna
Vilm 1823
● ‖ præt. part.: gróinn
leggirnir groner. ok oll onnur sár vęrclaus
ÓH619 11811beinbrotin varu groin oc aull aunnvr sar alheil
ÓH 65417gvð bavð honum vmskvrðarskirn ... oc voro þeir nv i sama stað ... þar til er ‹þeir› voro gronir
StjC 3581setr siðan (handarafhǫggit) viðr stubban sva meistarliga i augabragdi, at hvárt kysti annat með ollu álgroit
Jón⁴ 5017konungr var sarr borinn vt a skip ok var groinn a .vi. natta fresti
ÓTFlat 12123fóru þaðan ekki fyr en þeir vóru grónir
Ar 62627vorv þꜳ groínn sar hennar oll
Barb2(2000) 1401En at liðnum þrim nóttum var Egill gróinn, ok var honum eigi ómjúkari hǫndin, en þá hon var heil
EgÁsm 681dvǫlðumz ek þar til þess er ek var gróinn
FlórKon 1572hefer hun ok suo a gæt smyrsll at sa uar gr[oe]nn innan VII natta ef ‹lifs› væri audit suo at hann matte hræra sig huert er hann uillde
Rém 14525Gunnvarðr var þá gróinn, ok fór þaðan með þeim
ÁlaFl 11312lida nu timar þar til Hiarandj uar groen
Vilm 1767engi kom verkr í sárit; en er þeir leystu til, var skeinan saman hlaupin, svá at náliga var gróin
Gr 25123innan .vij. natta uoru huarirtueggiu algronir
SigÞǫgl 17420beinbrotin gróin ok ǫll ǫnnur sár gróin eða verklaus
Hkrᴵᴵᴵˣ 38515vóru þeir skjótt grónir og albata
Jǫkulˣ 5330sem þat dupt er hreinsat ok minir fætr erv gronir, mvn ek frials af iardligum hlutum þiggia af gudi fegri stadi
MarD634ˣ 11516
● gróinn sára sinna
er hann var groinn sara sinna
ÓH 1719er hann var groinn sara sinna þa ...
ÓHFlat 858hann er nú gróinn sára sinna ok hefr fengit allan sinn styrk
HálfdEyst 11712Taukum nu þar til sem Jarlmann er j Mychlagardi. ok er groinn sꜳ̋ra sinna
Jarlm¹ 3220Þá er Ǫnundr var gróinn sára sinna
Gr 621
4)
● ‖ præt. part.: gróinn hel
5) øge, tage til i styrke
þegar sem út kemr fyrir eyrina, er hlífir höfnina, grær því skjótara gulit, sem meirr er aflent
GBpD 4716vindr græ᷎r en bylgio᷎r uaxa
~
HMSᴵᴵ 12135 Nik Holm perg 16 4° 39v25
*) (err. for grǿnn adj.)
B. gróa + præp./adv.
af: gróa af
[e-u] gro, vokse
grǿr þar síþan góþra verka gras af
HómÍsl³³(1993) 50v33þat er hann vǽner ... at margt annat oþarft mvnde af groa
Thom¹ 5515græinande fyri honum, hve miket gótt oc sœtt er af friðenum grœr, eþa hve miket illt er af sundrlyndeno leiðer
Thom¹ 6510er ok illu korni sáit orðit, enda mun illt af gróa
NjM 28813þá giefur hun (ɔ: jǫrðin) nyan auoxt. suo og oll lijkamlig skiepna. þá er kuik er. þá er af iordu græʀ og mꜳ hana þui kalla kuika
KgsE 1815
at: gróa at
● gróa at heilu hele, komme sig fuldstændig
greri hann mjök at heilu
Bárð564 1116let hann (ɔ: Ásmundr) ok taka Sigurd ... ok fa til lækna at græda hann. So woru ok læknar til fengner at græda Asmund ok greru þeir bader at heilu
SigFót 2439
fyrir: gróa fyrir
● ‖ impers.: grǿr fyrir [!] [e-t] (ngt) heler, (ngt) vokser ud
Ef hann rettir við oc grør fire tungustufinn. þa kømr mer þat i hug at hann myni mela
ÓH 6534blóðit konungsins kom á handarstúf sveininum ok grøri þegar fyrir stúfinn
NjR1908 4122var fótrinn höggvinn af honum, en hann hét þá enn á Maríu, at hon skylldi hiálpa honum ok grœða fyrir fótarstúfinn. Þar villdi alldri fyrir gróa, þó at læknar kœmi til
MarB 13026blóð konungsins kom á handarstúf sveininum, ok greri þegar fyrir stúfinn
NjM 4533ef hann réttisk við ok grœr fyrir tungu-stúfinn, þá kømr mér þat í hug, at hann myni mæla
Hkrᴵᴵᴵˣ 3847
í: gróa í
1) [e-t] (om korsformet ar) gro sammen
2) [e-t] vokse sammen med (ngt)
saman: gróa saman
1)
● ‖ præt. part.: gróinn saman vokset sammen
2)
● ‖ præt. part.: gróinn saman helet, groet sammen
Vid sar saman groith: tak eɢ-skurmsl ok bren ok spón fullann hunangs
Med194 655son minn mun eg til ydar senda þegar hans armleggr er vel saman gróinn
Adon 15523
um: gróa um
1)
● ‖ impers.: grǿr um [e-t] (ngt) heler, (ngt) læges
● ‖ impers.: grǿr um heilt [!] (ngt) bliver lægt/helet
2)
● ‖ impers.: grǿr um heilt [með e-jum] (ngn) slutter fred, (ngn) forliges
þv[i] gørþi konvngriɴɴ þaɴɴig s/ku ǿttina at honom þotti þetta v/ku ǽnst til at vm heillt m/ku ǿtti gróa meþ þeim
Jvs291 7423þess uil ek beiða þik attu hættir heðan fra at glepia Þurið systur mina þuiat ekki mun um heillt groa með okkr ef þu helldr teknum hætti
EbWolf(2003) 22514heðan frá greri aldregi um heilt með þeim Glúmi ok Esphœlingum
Glúm 3414aldri mun um heilt með okkr gróa
Laxd 13321
við: gróa við
[e-t] vokse sammen med (ngt), vokse fast på (ngt)
finngr hans varo næsta af hoguín þa grere þegar við sem silk þræðe være um snuít
ÓHLeg 8912hǫfuð konungsins var gróit við bolinn
NjM 45314Fyrir þi at þat hlioð er samhlíoðandinn hefir ... er æigi avð skilið þviat litið verðr ok við blandít nęr ęða groeð við raddar staf þann er við er stafat
Gramm¹ 22413hǫfuð konungsins var gróit við bolinn
NjM 45314haka hans var groín vid briostit
ÍvA 112Ðæssi nattura er oc mæð þæssum holma at hann flytr .vi. vætr samfast i þæsso vatni. en þægar vi vætr ero liðnir þa flytr hann til lannz ‹i› æin hværium stað oc grœr við annat lannd sva sæm þat hæfðe iamnan þar við værit
KgsE 2235
yfir: gróa yfir
1)
● ‖ præt. part.: gróinn [!] [e-u] tilgroet (med ngt)
2) [!] hele, blive lægt
Alexander var aptrbate. oc þo eige sva at yvir vere groet sár hans
~ lat.nondum obducta cicatrix
Alexandreis 24712 (IX 502) Alex 14228Ingólfr lá í sárum vetr þenna, ok greri yfir at kalla
Vatnˣ 9321
C. gróask
blive øget, være vokset
Form.: groa (12); gróa (9); greri (7); gróinn (7); groinn (5); greru (5); grœr (5); groin (5); gróin (4); grær (4); grøri (4); gronar (4); gronir (4); grere (3); groit (3); gróit (3); græ᷎r (2); grónir (2); grǿr (2); grør (2); groandi (2); Grero (1); gro᷎ri (1); græʀ (1); grǫzt (1); groner (1); grǽr (1); gr▹oe◃nn (1); groande (1); grér (1); groet (1); groeð (1); groith (1); greyro (1); Greru (1); groannda (1); greyri (1); groínn (1); Greri (1); gręri (1); groer (1); groen (1); groe (1); grœro (1); gröen (1); groannde (1); groín (1); groeɴa (1); Groi (1); groenn (1);
Gloss.: EJ (cf. corr.); ClV item algróinn; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr err. n.; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb _; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med groa, ofgroinn; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4 item ofgróinn; NO; Walter _; ÁBlM; Bl item algróa; WPA _;
Litt.: Grøtvedt 1939 101; Kaiser 1998 92; Lie 1961 [KLNM 6] 303; Nordling 1930 52-53; Seip 1955 151; Wadstein 1892 [ANF 8] 89
Genre. (expected): religious works [rel]: 34 (31); family sagas [isl]: 28 (14); historical works [his]: 22 (20); romances [rom]: 15 (12); legendary sagas [fas]: 8 (5); legal works [jur]: 5 (11); contemporary sagas [bis]: 5 (9); learned works [div]: 3 (4); þættir [tot]: 2 (3); charters [dip]: 1 (9); unclassified [ ]: 0 (0);
AS (red.) — January 2022
ÞH (strukt.) — February 2011
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
grjót - grund
gátt - gørva
...
...