góðr adj. , góður (ONP)

góðr adj. [compar. & superl. → betri adj.]

Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English

I.

1) (om livsvilkår, begivenheder) god, mild, behagelig, gunstig, glædelig

Joan kyɴe (“ɔ: kvɴe”, ed. note) oc vilde velia sér eɴ bazta hlut. þui kꜹs haɴ at eiga etke at þat er gó þo betra HómÍsl⁶(1993) 5v²⁸
Síþan á at fylgia trueɴe vǫ́n. at maþr vilnesc i eongom alldrege nema i guþe almótkom. oc vite haɴ oc tréystesc at af honom coma aller góþer hluter þessa héims oc aɴars HómÍsl⁶⁰(1993) 98r¹⁹
þu toct goþa hluti i lifi þino en Lazarus illa ~ lat. bona Dialᴵᴵᴵ 112²⁴ GregDialA 141²⁸
optazt hallda‹zt› þar illviðri litla rið oc er langt ímillum at þau koma oc er þa goð væðratta millum þæss þo at laɴdet se kallt Kgs 34¹⁰
vm enskis konvngs efi var iafngott í Noregi sem hans ... oc meþ iafnmikilli farselld Mork 291¹⁵
segir mer gott hugr vm liþit Mork 341⁴
var goðr byʀ oc tolþo sneckiornar ecki lengi fire vindi ÓH 267⁵
goþom dreng er þar gott sem hann lifir SveinkaMork 312²⁸
Oc þessa nott soua þeir i goðum friði oc ero nu allkater oc með goðum umbunaðe. þa er mornar oc menn standa upp. kemr til niflunga þiðrekr konungr oc hilldibrandr oc marger aðrer ridderar Þiðrᴵᴵ 300²²
Barði ... riðr þaðan til manna moz. ok er hann kemr þar. þa er komit fiolmenni mikit. ok er þar skemtan goð Heið 66³⁰
Nu riða þeir leið sina annan dag uikv i goðo ueðri ok foro ecki hart Heið 81¹⁷
hann segir. leingi hefir eigi gott verit. en þo mvn nu mikit um hafa spillz. ok þo kann vera at eigi segir þv þetta þinni vinkonv. ok hꜹggr til hans sva at hann feck mikit sar Heið 94²⁴
er nokot þar komit með yþr. hann svarar þar er nv gótt at vera oc sitiom ver i fagnaðe oc er Hacon þar Sigvrþar s. (ɔ: son) ÓTOddS 8³⁵
Gott er nu ⸢þat at vita [var. at uita þat SvEirsp 344²⁵] at ... Sv 101²²
Gott er goðvm at þiona Bær 121⁶
Þa svarar Þriði: Margar erv þa vistir goþar ok margar illar SnE 74²⁰
⸢*gott [AM 229 I fol “Frag.”; non emend. gvtt] yfirlęti emend. StjC 496³: AM 229 I fol “Frag.”
Hon kemr nv a fvnd Guðmundar prests Mathias messo oc bad hann með iðranar grati ser miskvnnar oc vidr-tavkv, at hon mætti skiliaz við vendreþi sin; oc lavt hon sva mikit gott af fvndi hans, at hon vitiaþi alldri aptr til inns sama venndreðiss oc fyllgdi honom iafnan siþan, þa er þav skilði eigi vfriðr manna StuᴵK 229⁹
Þa var vetr sva goðr, at menn munðo eigi slikan StuᴵᴵK 208⁵
Eíngí Danahǫfðingía mvn vilía fara j Noʀeg. ok fáz þar við hart folk ok vhlyðit. en hafa her áðr ærít gott Huldaᴵᴵ 333²⁸
fekk hann þar all goðar viðtokur ÓTᴵ 152⁹
fyrir skylld ins tilkomna brodur ger oss godan dag VP 655²¹
Þat var einn góðan veðrdag, at Mórodd konúngr lagði at máli við Tristram Trist² 34¹⁴
þá er þau sigldu einn góðan veðrdag, þá ... Trist² 56²⁰
Illa þykki mér hrossin við hafa orðit at jafngóðum vetri Gr 41⁶
uar þo allgott uedur og langt sol genginn SigÞǫgl 206¹²
Allgott er þad ad vita, ad eg vinn ydur ordlausa Fljˣ 37⁸
adra nott fyrer dag er Helgi ꜳ footumm og vekur up Grijm brodur sinn, kuad vera vedur gott ad fara ad riupumm Fljˣ 40²⁴
er þad gott ad vita, þo ad þu faer hegning fyrer þann glæp, er þu hefur unnid Fljˣ 80²⁵
Á hans dǫgum var friðr allgóðr ok allz konar ár Hkrᴵˣ 22¹⁶
engir Danahǫfðingjar munu fara vilja í Nóreg ok fásk þar við hart fólk ok óhlýðit, en hafa hér áðr œrit gott Hkrᴵᴵᴵˣ 475⁹
uar þo i henne (ɔ: hǫllinni) ⸢ęsegott [var. æfar gott KlmBFrg1980 259²³] KlmB1980ˣ 259¹
⸢ęsegott [var. æfar gott KlmBFrg1980 259²³] KlmB1980ˣ 259¹
Þar var hǫrð vist, því at vár var ilt, en vetr allgóðr StuᴵR8ˣ 481¹⁵
Í Viðvík var gleði mikil ok gott at vera, leikar ok fjǫlmenni mikit StuᴵᴵR11127ˣ 275²³

● gefa góðan dag [e-m] [fyrir e-t]

● (maðr/...) góðrar (á)minningar

● er/verðr gott [e-m] [við e-t]

● hyggja gott [til e-s]

● þykkir gott [e-m] [■]

● gott (n. sg. = adv.)

gott ega (!) ungir menn sér við þeirra faðmlög at una KlmBˣ 231¹⁷

2) [e-s / af sér/e-u / í sér / til e-s] [e-m/e-u / við e-n] venlig, velvillig, velsindet, generøs, gæstfri

● góðr beini

● vera í góðum hug

● vera í góðu skapi

÷÷÷Reiðr ertu nú ... ok skal eigi marka reiðs manns mál. Kann vera okkr taliz betr í annat sinn, þá er vit erum báðir í ‹÷÷÷góðu› skapi emend. // 482⁴: // “//” emend. StuᴵR8ˣ 482⁴: // “//”

● vera góðr af tíðendum

● vera/... í góðu yfirlǽti

● eiga gott [við e-n]

● gera sér gott í hug

Gisli mælti: ⸢gio᷎r þu þer gott i hug [var. Láttu gott í skapi þínu NKS 1181 folˣ “S”] Gísl 62⁸

● leggja gott til [!] [um e-t]

● með góðu

● er gott í skapi [e-m]

henni er gott í skapi Klm^a 505²¹

● gott (n. sg. = adv.)

ek vil konginum gott Hák81 335²⁵

● gengr gott [e-m] [til e-s]

3) [fyrir e-m] (om karakter, væremåde) retskaffen, pålidelig, oprigtig, ærlig, reel

● góðr ok/... illr/vándr

● góðr maðr/... [í e-u / at e-u]

● góðr (maðr) fyrir guði

● góð verk

● góðr vili

● gera gott [e-m]

● gera mikit/... góðs

● gott ... illt

● af (...) góðu

● gera fyrir góðu [e-t]

● geta [e-rs] at góðu

● heita góðu [um e-t]

● með (...) góðu

4) (om venskab) nær, inderlig

● góðr vinr, góðir vinir

5) [e-s / til e-s] dygtig, ferm, brav, tapper

6) [í e-u] af god kvalitet, udmærket, fortrinlig

● góðr drengr [af !]

7) anset, respektabel, fornem, ærefuld, højtstående

● góðir menn

● fá gott orð [af e-u]

● góð virðing

8) (i tiltale)

9) som er af god beskaffenhed/kvalitet, dyrebar, værdifuld, imponerende

10) (om penge) gangbar, gyldig

● góðir (...)penningar en sum penge, mange penge

11) gavnlig, fordelagtig, gunstig, udbytterig, givtig, vellykket, heldig

● góðr kostr

Eigi syniz mer slict ovenliga stefnt. oc goðr kostr ma þetta ÓTOddS 4³⁰

● eiga góða kosti [e-s]

● með góðu på en god måde, vellykket

● eru mǫrg góð at [!]

12) acceptabel, tilfredsstillende, rigtig

13) [til e-s / við e-u / með e-u / móti e-u] egnet, gavnlig, som hjælper (mod ngt)

14) [at e-u] rigeligt forsynet/udstyret (med ngt), som er fyldt op, rigelig

● er/... gott [til e-rra/e-s] [e-m]

15) (temp.) rum, udstrakt, lang

16) (om alder) høj

17)
● jafn góðr ok (så god som ɔ:) næsten, så godt som

þegar egiar hann þa at sœkia at borginni ok segir at hon er iamgoð ok vnnin Bret 236¹³

● nǽr svá góðr sem (så god som ɔ:) næsten, så godt som

● svá gott (sem) (så godt som ɔ:) nærmest

18*) ?

(ordklasse?) hann vnnj betur synum monnum ad hafa ⸢nockud [var. tuo göd AM 205 folˣ “C”], helldur enn ad sitia j nockrum otta huort þeim mætti þad nockud granda edur ecki evt. err., cf. ed. note var. PBpˣ 428²²: AM 205 folˣ “C”

*) (Fr def. 7 kun belagt i y. no.)

II. (cogn.)

III. (y. isl.)

huad uier hefdum laungu fyrre sied vorum undersatum til goda DI 117²⁵

IV. (y. no.)

V. (poet.)

Atburd lidur. sa er sæll er gods bidur Not604² 153⁶

VI. (propr. topogr.)

Form.: gott (161); goðr (46); goda (31); goð (25); góðr (24); goða (24); goðo (21); godu (17); góðu (17); goðu (16); goðan (16); god (15); góðan (14); gods (10); godr (10); góðum (10); Gott (9); godur (9); goðum (9); godra (9); goðir (8); góðir (8); godan (8); goðer (8); goþa (8); goðom (7); góðra (7); goðs (6); goðra (6); godo (6); góða (6); godi (6); goðar (6); goði (6); góð (6); gutt (5); goder (5); goþan (5); godar (5); godum (5); goþi (5); goðe (4); godir (4); góðs (4); godz (4); goðvm (4); góði (4); goðrar (4); goþir (4); goþs (3); góþom (3); got (3); góþr (3); góþ (3); gótt (3); goðv (3); góþer (3); góðar (3); goz (2); góþs (2); gvtt (2); godho (2); góþa (2); goþom (2); góþo (2); góz (2); göder (2); gode (2); godv (2); goðꜱ (2); goþra (2); gödu (2); goðri (2); godri (2); Goði (2); godh (1); göde (1); gȯd (1); góðri (1); göd (1); gó þo (1); Góð (1); gotz (1); gódr (1); goþer (1); goþ▹r◃ (1); godann (1); goth (1); gőda (1); Goþar (1); goþor (1); Godir (1); gőder (1); goþ (1); go᷎tt (1); go᷎ðr (1); góþan (1); goþu (1); Goþir (1); göda (1); godom (1); goþar (1); gödann (1); goþvm (1); gȯda (1); godrar (1); godvr (1); góðer (1); gödz (1); goðz (1); góþra (1); gódir (1); Gutt (1); göd◃u (1);

Comp.: ást- (1), at·ferðar- (1), auð- (1), bið·lundar- (1), dá- (1), dám- (1), ei- (7), fé- (14), full- (15), gras- (1), greinar- (1), gull- (4), hald- (1), hand- (1), hátta- (3), heiðrs- (1), herðu- (1), hjarta- (3), hljóð- (1), huga- (2), hugar- (1), hug- (8), járn- (1), kost- (4), kyn- (6), kynja- (1), lát- (3), lið- (10), lit- (2), lyndis- (1), mann- (1), megin- (2), mis- (2), ó- (6), orð- (1), raun- (1), reið- (2), sama- (3), sam·vizku- (1), sið- (12), sí- (2), skap- (7), skil- (11), stað- (1), stór- (3), til·laga- (5), til·taka- (1), veðr- (2), vilja- (1), vin- (24), vinnu- (6), þef- (1), þokka- (1), þrautar- (1), þraut- (6), þroska- (2), ǽtt- (7), ǫlmusu- (7)

Gloss.: EJ; ClV item algóðr, (all-) allgóðr, (jafn) jafngóðr; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2; Finsen _; Fr item algóðr, allgóðr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb item jafngóðr; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 item jamgóðr, ofgóðr; Fischer _; Anm; Bin Góði, -góði; Rím; LP item algóðr, allgóðr, jafngóðr, ofgóðr; Med -od-, item iafn-godur; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH item iamgoðr (cf. corr.); AJ _; deVr; Fr4 item jafngóðr, ofgóðr; NO item algóðr, allgóðr, jafngóðr, ofgóðr, góð sb. n.; Walter; ÁBlM; Bl item cf. corr.; WPA _; ; LMNL

Litt.: Bandle 1956 [BA 17] 175, 200, 296f., 313, 328; Finnur Jónsson 1914 [ANF 30] 90; Gering 1916 [ANF 32] 20; Gjøstein 1934 [ANF 50] 115-116, 119; Goetting 2006 [SS 78] 392-393; Gunnar F. Guðmundsson 2000 153; Heidermanns 1993 250-252; Helle 1972 19-30; Hovstad 1958 [KLNM 3] 307; Hægstad 1902 25; Hægstad 1915 67, 100; Hægstad 1916 184; Hægstad 1916 34; Jón G. Friðjónsson 1997 97; Louis-Jensen 1979 [Opusc 7] 247; Mundal 1999 [CollMed 12] 87-94; Nordling 1938 47; Seip 1955 40, 112, 138, 168, 192, 289f.; Sverrir Tómasson 1988 [Rit 33] 311, 322, 326; Veturliði Óskarsson 2003 [BA 43] 121, 128; Vrátný 1917 [ANF 33] 60; Wahlgren 1940-1941 [SS 16] 185-193; Walter 1976 51-52, 65, 70-71

Genre. (expected): religious works [rel]: 155 (198); family sagas [isl]: 152 (90); historical works [his]: 124 (129); contemporary sagas [bis]: 74 (54); romances [rom]: 66 (77); charters [dip]: 55 (57); legal works [jur]: 46 (71); learned works [div]: 36 (23); legendary sagas [fas]: 25 (32); þættir [tot]: 21 (16); unclassified [ ]: 3 (3);

ÞH (red.) — June 2017

External (non-ONP) resources:

...

IN PROGRESS

...

Lexicon Poeticum (2nd ed.)

This uses metadata and images from septentrionalia.net

goðlaugr - gollbóka

góðr - górr

gátt - gørva

...

Lexicon of Medieval Nordic Law

https://www.dhi.ac.uk/lmnl/nordicheadword/displayPage/1778

Cookies

ONP: Dictionary of Old Norse Prose

Word

góðr adj. [compar. & superl. → betri adj.]

I.

1) (om livsvilkår, begivenheder) god, mild, behagelig, gunstig, glædelig

● gefa góðan dag [e-m] [fyrir e-t]

● (maðr/...) góðrar (á)minningar

● er/verðr gott [e-m] [við e-t]

● hyggja gott [til e-s]

● þykkir gott [e-m] [■]

● gott (n. sg. = adv.)

2) [e-s / af sér/e-u / í sér / til e-s] [e-m/e-u / við e-n] venlig, velvillig, velsindet, generøs, gæstfri

● góðr beini

● vera í góðum hug

● vera í góðu skapi

● vera góðr af tíðendum

● vera/... í góðu yfirlǽti

● eiga gott [við e-n]

● gera sér gott í hug

● leggja gott til [!] [um e-t]

● með góðu

● er gott í skapi [e-m]

● gott (n. sg. = adv.)

● gengr gott [e-m] [til e-s]

3) [fyrir e-m] (om karakter, væremåde) retskaffen, pålidelig, oprigtig, ærlig, reel

● góðr ok/... illr/vándr

● góðr maðr/... [í e-u / at e-u]

● góðr (maðr) fyrir guði

● góð verk

● góðr vili

● gera gott [e-m]

● gera mikit/... góðs

● gott ... illt

● af (...) góðu

● gera fyrir góðu [e-t]

● geta [e-rs] at góðu

● heita góðu [um e-t]

● með (...) góðu

4) (om venskab) nær, inderlig

● góðr vinr, góðir vinir

5) [e-s / til e-s] dygtig, ferm, brav, tapper

6) [í e-u] af god kvalitet, udmærket, fortrinlig

● góðr drengr [af !]

7) anset, respektabel, fornem, ærefuld, højtstående

● góðir menn

● fá gott orð [af e-u]

● góð virðing

8) (i tiltale)

9) som er af god beskaffenhed/kvalitet, dyrebar, værdifuld, imponerende

10) (om penge) gangbar, gyldig

● góðir (...)penningar en sum penge, mange penge

11) gavnlig, fordelagtig, gunstig, udbytterig, givtig, vellykket, heldig

● góðr kostr

● eiga góða kosti [e-s]

● með góðu på en god måde, vellykket

● eru mǫrg góð at [!]

12) acceptabel, tilfredsstillende, rigtig

13) [til e-s / við e-u / með e-u / móti e-u] egnet, gavnlig, som hjælper (mod ngt)

14) [at e-u] rigeligt forsynet/udstyret (med ngt), som er fyldt op, rigelig

● er/... gott [til e-rra/e-s] [e-m]

15) (temp.) rum, udstrakt, lang

16) (om alder) høj

17) ● jafn góðr ok (så god som ɔ:) næsten, så godt som

● nǽr svá góðr sem (så god som ɔ:) næsten, så godt som

● svá gott (sem) (så godt som ɔ:) nærmest

18*) ?

*) (Fr def. 7 kun belagt i y. no.)

II. (cogn.)

III. (y. isl.)

IV. (y. no.)

V. (poet.)

VI. (propr. topogr.)

External (non-ONP) resources:

Lexicon Poeticum (2nd ed.)

goðlaugr - gollbóka

góðr - górr

gátt - gørva

Lexicon of Medieval Nordic Law

17)
● jafn góðr ok (så god som ɔ:) næsten, så godt som