2gerða vb.
(cf. girða vb., gyrða vb.) girða vb. [9] gyrða vb. [89]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
A.
1) [e-t] hegne, sætte hegn/gærde op
let Þorsteinn þar at uera marga menn þa um varit þui at þat er lꜷng leið at gerða
Eg162θ(2001) 1719Eigi scal maðr leggia net vm þvera á oc baɴa fisc för. oc eigi gera ker í ne teínor. oc eigi gerþa sva at eigi se hlið á nema hann eigi alla ána
GrgKonᴵᴵ 12312En þessi hinn auðgi maðr hafði sua um sec buet at alnar viðan garð *undir borgar turnenom hafðe hann lateð gærða hovan grœns malmara grioz vegg mikinn
Menota: 18vb17 Streng 1814endamerker garderen þen nœrdre aller skal lighia till austegarszenns at gerda
DN III (1360) 25412sá er eigi vill gerða, ábyrgiz skaða allan þann sem gerr verðr, hvers fénaðr sem gerir
Jb 1615Helldu nu siþan inn at ok sa at skipit var sett vpp i einn ꜳros ok gert fyrir ofan
Grǿnl 44712
● gerða (...) garð [um e-t]
Þorsteinn let gerða garð um þuera Grisar tungo milli Langa vatz oc Gliufr ár
Eg162θ(2001) 1717Þeir scolo lög garð gerða. eɴ lög garðr er .v. feta þiockr við iorð niðri eɴ .iii. ofan
GrgKonᴵᴵ 905Þeir scolo báþir hefia up i einom stað oc gerða til sins enda hvaʀ. garðiɴ nema þeir verðe a aɴat sáttir
GrgKonᴵᴵ 9012Sva scal gerða þaɴ garð sem bvar sia at hann má orka á iii. sumrom er bolstað á. en afréttar menn halfan við hann
GrgKonᴵᴵ 12022skulu bœndarner þæir bruna æigho at gera, giærda garda fra bruar ændanom
DN I (1310-1311) 11730hafi huer gerðan at lagum sinn garð at krossmesso a uarit
Landsl 1226
2) [e-t] [e-u] sætte en forhindring op
Gerþa mon ec goto heɴar þornom oc setia veɢ fvr stigo heɴar
~ lat.ego sepiam viam tuam spinis
GregHom 127130 ●Hóm677 5328vggr ok otti gerdir ok grefr vm váár hiortu
StjB 3527
3) [e-n] slå en ring omkring (ngn), beskytte (ngn)
4) [e-t] afgrænse (ngt), udgøre en (naturlig) mur/forhindring
þat er þvi licazt sæm allr hafstormr oc baror allar þær sæm i þvi hafi ero samnez saman i þria staðe oc geraz af þvi þriar baror þær þriar gerða allt haf sva at mænn vitu hværgi lið a væra oc ero þær storum fiallum hæri licar brattum gnipum
Kgs 2739þat var o᷎rugt vigí. ok gerðu hamrar at utan íȷ́. megín
Rómv226(2010) 3105Nær anni, þar sem brattir hamrar gerda, en andrum megin gætir ꜳin, var einn fagr vollr
Maurit 64619
B. gerða + præp./adv.
aftr: gerða aftr
[e-t] mure til
fyrir: gerða fyrir
[!] (om at blokere (lovlig) passage gennem hegn/gærde ved at lukke den til)
En sa maðr er gerðir firir. þa skolu þeir menn er firir ofan eigu gera honum fimtar stefno til a þingi or at briota
Landsl 13419sá maðr er gerðir fyrir, þá skulu þeir er ofan eigu, gera honum fimtarstefnu af þingi at brjóta
Jb 18913
í: gerða í
[e-t] (om at blokere (lovlig) passage gennem hegn/gærde ved at lukke den til)
milli: gerða milli
[e-s ok e-s] udøre skel mellem (ngt)
um: gerða (útan) um
1) [e-t] [af e-u] hegne (ngt) ind (med ngt)
Ef votn falla umhverfes hey manna. þav er netnæmer fiscar ganga i oc er fyr þvi eigi gert um. oc er þo þegar heyet oheilagt er ís leɢr a vatnet
GrgStað 46814þar let Olafr konungr gerða um þvert nesit af grioti oc torfi oc viðom. oc grafa dici fyr utan
ÓH 1179þa skal sa er til kæmr. ⸢gærda [var. girða SkipSauð² 57a8] um (sáðgerð) ok gæta. skera ok tina
SkipSauð¹ 4630þa skal sa er til kæmr. ⸢gærda [var. girða SkipSauð² 57a8] um (sáðgerð) ok gæta. skera ok tina
SkipSauð¹ 4630hann gaf korsbrœðrom j Stawangre tuptir þær sem liggia j almenningi hans austr fra Mariu kirkiu garðe mæð sættom engiamærkium, oc korsbrœðr hafa nv giært vm
DN IV (1302) 6036þegar hann giærðir æigi um oc fællr i nauta troð. oc hofn. oc gengr iuir fe. eða fole þa skal hann bera. þar um. til þess bꝍar. en hinn bar fyr oc kaupi þui ser ofn
EiðKrA 3797ef hann grefr uttangarðz oc gerðir vm hafi halfan huar sa er saðe oc hinn er til fer iarðar
Landsl 11011allt þat en þa er after at œfstom far dagum þa eignaz sa er iord a. nema hin hafe fœrt i fraru er a. eðr giart vm uttangarz
LandslBorg 128a15skal han lata sla engiar varar ok giærða vm a þi sumri vm verkmann varn ok giæfua honom læigu
DN II (1341) 20325liðr a sumarit þar til er hann hefir gert vm tunit
Finnb 786kuámu maðriɴ leiddi hann eíns huers staþar vt at tungarðinum er gerðt var vm bæinn
ÞórhÓT 18423land svo ⸢vitt [var. mikit LdnHb105ˣ 2711] sem hann fengi gert ⸢vm [var. vm of LdnHb105ˣ 2711] iij. daga
LdnStˣ 1491
2) [e-t] [með e-u(hum.)] omringe (ngt)
3) [e-t] afgrænse (ngt), udgøre en (naturlig) mur/forhindring
þar var oc markat hversu vthafet gerðer vm oll londin
~ lat.circuit
Alexandreis 19113 (VII 416) Alex 11219Nu gerðir vm eignir manna fæn eða forað. þat skal firir garð hafa meðan þat ma
Landsl 12213Nu gerðir vm eígnir manna fen eða forað
Landsl1154 1551ef fen eða vǫtn eða forað gerða um hey manna, ok er hey þegar úheilagt er fé kemz yfir
Jb 1527So seiger Macrobius, at meigin hafit gerdi um iordina midia af austri til vesturs
Encᴵᴵ624 1036
við: gerða við
[e-u] forhindre (ngt)
Form.: gerða (12); gerdi (6); gerðir (6); gert (5); gærda (2); gerdir (2); gerda (2); gerþa (1); gærða (1); gerðu (1); giart (1); giærða (1); giært (1); giærðir (1); Gerþa (1); gerðan (1); gerðer (1); gerðt (1); giærda (1);
Comp.: um- (1)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl _; WPA _;
Litt.: Housken 1954 [ANF 69] 36; Hægstad 1915 78; Lundeby 1947 [ANF 62] 80; Magnús M. Lárusson 1961 [KLNM 6] 292; Poulsen 1968 [MSc 1] 222; Seip 1955 267
Genre. (expected): legal works [jur]: 23 (4); religious works [rel]: 6 (12); family sagas [isl]: 5 (6); charters [dip]: 4 (4); historical works [his]: 4 (8); romances [rom]: 3 (5); þættir [tot]: 2 (1); learned works [div]: 0 (1); contemporary sagas [bis]: 0 (3); unclassified [ ]: 0 (0); legendary sagas [fas]: 0 (2);
AS (red.) — December 2020
ÞH (strukt.) — November 2010
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net