gaman sb. n. [-s]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) [at e-u/e-m] [e-m] morskab, fornøjelse, glæde ⫽ fun, amusement, pleasure
enda es þa loket þui gamne
●HómÍsl¹⁷(1993) 24v27Þat caɴ oft verþa at þeir þiɢia fúslegar héimboþit at guþi. es her hafa fǽra til skemtonar af heimnom. oc ei bilar at nacquat a vallt þót þeir costgǽfi gaman veraldar eɴar eþa eptir lífi at þeir fái
●HómÍsl⁴⁴(1993) 75v8mælti til konungs manna morg hæþileg orð. oc syndi a sek mikit gaman
ÓTOdd 17310er Sigvalldi eɴɴ kataste oc fœr mart til gamans
Jvs291 983hann gengr við oc sagði at hann gerði firir gamans sakar
Þiðrᴵ 972heimir vinnr eið at hann mælti þetta firir gamans sakir við felaga sinn
Þiðrᴵ 2803betra er slict með gamni at heyra en stivp meðra saugvr er hiarðar sveinar segia
ÓTOddS 26Ifer þeger konungrenn, sem ek sagða, nema glænzar með gra gamne a ærkibyskupenn
Thom¹ 816Æigi scal fylgð halda til gamans. helldr kononge til urugrar giæzlu
Hirð 4244var þa mest gaman Egils at [ræ]ð[a] við [hana]
EgM(2001) 1811Sá einn mundi fundr þeira verða, er henni mundi ekki gaman at verða
Laxd 20623●●● þer var þat gaman, en engi alhvgi
StuᴵᴵR 1712hird menn spvrdv med gamni hvort hann uilldi ecki þar til landa leggia
ÓH1 6966hun lagdi meira hug ꜳ þersa heims gaman helldr en ꜳ sina þurft
Greg 37723‹M›arga merkiliga hlute heyrdum wer sagda af ... Hakoni Magnus syni Norigs kongi. einkannliga ad hann hiellt mikit gaman at fogrum fra sogum
Vikt 33●●● Hvar er nú þeirra hlátr? hvar er gaman, hvar er hrósan, hvar er þeirra hælni?
~ lat.jocus
Medit 49123 BernhRitn 19543þeir ... sneru þessu í gaman
Gr 16223hugur minn foruitnast nu stundum eigi sijdur til gamanz en til hins er til naudsynia horfa
KgsE 133þessvm ordvm gaf riddaren ecki neitt at og hielt þetta fyrer skimp og gaman
BarlReyk 10032at safna sier til gammans bloma af gravsvm og sætleg alldinn
JGullmReyk 17426þótt sumum þykki hon (ɔ: sagan) efanlig, þá er þó gaman at heyra hana
Brandkrˣ 18615er þat heimillt at þu ser her ef þu villt þat, þvi at oss er mikit gaman at þer
Fbrˣ 6814Gaman ma vera at skalldskap þinum
Fbrˣ 1307þad mæla sumer, ad þad sie lijtid gaman þeim, s‹em› þad hafa reinnt, ad verda fyrer reidi minni
Fljˣ 9925fám oss ǫlteiti nokkura; mun þá enn á rœtask um gaman manna
cf.um kveldit, er menn tóku at drekka, þá var mungát ekki gott
2914-5 Hkrᴵᴵᴵˣ 2919●●● af þessum ákǫstum tekr heldr at grána gamanit
StuᴵR440ˣ 207Sighvatr tók undir í gamni ok með nǫkkurri svá græð
StuᴵR8ˣ 48125Dauð er hennar gleði ok allt hennar gaman
Trist¹ˣ 2211Hversu skal ek huggast, er gaman mitt er grafit
Trist¹ˣ 2218Ek hugða, at yðr mundi gaman þat er þér rœdduð í fyrri nótt, eða mundi þat vera leikr, at þér létust vilja fara utanlands; enn nú hefir ek allt sannfregnat
Trist¹ˣ 11410þeim Helga ok Geiti þœtti svá tíðrœtt vera at því boði, at menn fengi hvárki af þeim tal né gaman
Vápnfˣ 2922Þorkell kvað eigi ofmikit sitt gaman, þó at hann horfði á hann
Vatnˣ 9520
● bregða á/í gaman [e-u] [við e-n]
Enn er hann kom inn, brá Sighvatr aa gaman við Sturlu
StuᴵK 49920en hinn sprettr upp ok bregdr a gaman vid ok mællti
JvsFlat 19934hann sagði: ek brá því í gaman
Án 34110Kimbi brá a gaman
LdnHb105ˣ 3322
● gera at gamni (ok gabbi) [e-t] [sér]
tortrygði þat allt er hann hafðe hæyrt sact fra þæim halæita guðs manne ... kvað þat ækci vera nema quítt oc pata Oc gerðe ser at gabbe oc gamne lof hans oc dyrð
ÓHLeg 959gerde ser at gamnni ok gabbi lof ok dyrd þa alla er landzfolk uæitti þeim goda konungi
ÓHFlat 38120ef hann gerir at gamni ser. þar á konungr ekki á
BjarkÁMˣ 31017ef hann giører ad gamne, þꜳ ligur ecki vid
BjarkExcXˣ 78a8gerði sér at gabbi ok gamni lof ok dýrð þá, er landzfólk alt veitti þeim góða konungi
Hkrᴵᴵᴵˣ 15121
● gera gaman [af e-u / at e-m/e-u] [sér]
þeir aller er tækit hafa þeir muno gera sér gaman af
ViðrLaug619 28113þeir allir er tekid hafa þina penga munu gera ser af gaman en minnaz þin alldri
ViðrLaug764 28128Hakon kongur ... baud fakunnugleik mı̋num ad giora nockut gamann af þessv epterfylgjanda efnne
Mǫtt179ˣ 72ek ... göri mér gaman at dauða hans
Trist¹ˣ 9028hier efter giórer þu gaman ad honum
ÆvMið¹⁰ˣ 184
● gera til gamans [e-t] [sér]
haft mvno þer hafa viþ mic noccor brogþ. Konvngr s. (ɔ: segir) Sva er oc bvandi oc gerþvm ver til gamans oss
Mork 29517kann vera at þeir menn ... reiðí orð mín vvitrlíg firir alþyðv. ok spottí mík. ok drepí vt ferlíga þat er ek mælí eðr gerik til gamans
HreiðHulda 15011En þv hefir gert til gamans þer at eiga tal vid mic
Stúf¹ 710martt er til gamans giortt
Not604² 15210
● gleði ok gaman
þar er gaman ok gleði
HómNo¹⁸ 8830þar er gleði ok gaman með guði siolfum
HómNo³ 381viliom ver at þer so᷎kit ueizlu til var með gleði. oc gafni
ÓTOdd 1727þetta gaman oc gleði. er mer til harms oc hugsottar
~ lat.in gaudio et lętitia
JDamBarl 1115 BarlA 73skal allavega til þin koma. gleði oc gaman. fremd oc fagnaðr
Menota: 18ra18 BarlA 334En stundum i gleði oc gafne
Menota: 22rb23 BarlA 4112gleði oc gaman
Menota: 64vb11 BarlA 11836oc i þui livi see ec hann. er honom oc oss hœver Oc her til hevir mest. gaman oc gleði
Menota: 76ra8 BarlA 1416Heidarleght mini heilags olafs kongs er her uppskeinkt ok in borit þat skvlv vęr dreka med gledi ok gamne og gvð drottins hylli
Form671 15330yðvart frelsí ok fagnaðr er mer gleðí ok gaman
Huldaᴵᴵ 1072oc æingan lut þann er hann (N:ɔ: hans) glæðe oc gaman mætte minnka
BarlC 20815af slikri glæðe oc gamne mætte hans hugr eikke til annars hæims hyggia
BarlC 20817huort þeir uilia sækia hingat frid ok frelsi, gledi ok gaman
Dám 5828Er þar nv gledi oc gaman, er margir komo saman
ElisC 11915handsǫlum grið ok fullan frið kvámumanni inum ókunna ... til gamans, glímu ok gleði allrar, til hérvistar ok heimferðar
Gr 2328rœddust þau við um allskonar gaman ok gleði
~ fr.d`envoisures
Tristan 10522 Trist¹ˣ 16726
● glens ok gaman
með glennzi ok gamni miclv
MarS 19829ek gerði þetta fyrir glennz ok gaman. en ekki til haðungar við þik
ÓTᴵᴵ 23311
● hafa gaman [af e-m/e-u]
en hvárt em satt er, eða eigi, þá hafi sá gaman af, er þat má afverða, er hinn leiti annars, þess er meira gaman verðr at
HG 7823hér þjóna oss allir, ok hǫfum vér gaman af ǫllu, sem oss lystir
Glúm 98hǫfum vér gaman af ǫllu, sem oss lystir, en aðrir hafa starfa ok áhyggju
Glúm 98konúngsmenn gef ek í vald Grími ... ok hafi hann af þeim gaman í dag, Grímr kvað slíkt vel mælt; hann fór til skógar með þá ok spyrti þá saman alla á einn gálga
Án 3522
● hafa at gamni [e-t]
Licams loste a þesso laɴde es hafþr í róþom (“ɔ: rǿþom”, ed. note) a miþil maɴa at gamne svasem ofdryᴋia í norvege
●HómÍsl⁶⁰(1993) 99v6cann vera at þeir reiþi orþ min fyr aþra menn oc spotti mic oc drepi þat at ferligo er ec hefi at gamni eþa melig
HreiðMork 12928Konungr hafði þat at gamni, at hann lét Gunnar reyna ýmissar íþróttir
NjM 8216Konungr hafði þat at gamni, at hann lét Gunnar reyna ýmissar íþróttir við menn sína
NjM 8216
● hafa til gamans [e-t]
þér eruð vesalir menn: vakið eptir mér, en hafið ekki til gamans
ǪrvS 10923Hafi nu huerr þat til gamans ok gledi
SvFlat 53436konungr var ungr ok hafði til gamans at vera í skotbakka, ok gekk honum lítt
ǪrvA 18916þat er fyrr hafa menn til gamans haft í umræðu
Encᴵᴵ731ˣ 33Honum var kostr á boðinn, hvat til gamans skyldi hafa, sǫgur eða danz, um kveldit
StuᴵᴵR11127ˣ 29532
● henda gaman [at e-m/e-u] [sér]
hendo þeir mikit gaman at þvi at eiga viþ hann
HreiðMork 13022margar meyiar mælltu við konuna oc ⸢henda ser gaman at [var. henndu gaman ath henni AM 178 folˣ “A”, etc.]
Þiðrᴵᴵ 1182hendi ser gaman at orðom þeirra ok þotti þa lettari sótt
HákFris 3975Hann var gleðimaðr mikill ok hendi at mǫrgu gaman
Glúm 8116hvárki hendu þeir gaman at leikum né annarri skemtan
Laxd 26012hann hendir at þui ecki gamann, sem hellzt er gladning i uerolldinni
Thom² 3011hende ser gaman at ordum þeirra, ok þotti þa lettari sott sin
Hák81 3093Dœtr kvað hann Þóri eiga, ok hendi Grettir gaman at þeim
Gr 20021er þo verra ath heyra og gamann henda ath sogum [heid]inna manna
LBpA 28Þeir henndu ad þessu mikid gaman
Fljˣ 2818mer er sagt at þu teflir manna bezt, enn ek hendi oc gaman at þvi
ÞSHˣ 17018
● mǽla í gamni, mǽla at gamni sér [e-t]
Ecki dyl eg þess at ver mælum margt i gamne
Krók 1732Þa mælti Eyiolfr ⸢i gamne [var. at gamni sér BLAdd 11127ˣ “IIp”] til Vigdisar
var. StuᴵᴵK 1882: BLAdd 11127ˣ “IIp”
● mǽla gaman [sér / við e-n]
lék opt við hana ok mælti gaman við hana
FlórN 55marger menn munv mega mæla ser gaman þo at sarer se
Fbr1005 82817er þeir voro j huilo komnir þa męltu þeir ser gaman ok kerski
KlmA1980 26210eighi skulu þer herra konongr reiðazk viðr þo at ver mælim oss gaman
FskAˣ 3857Þau tǫluðu ǫll saman sér gaman jafnan við drykkju
Hkrᴵᴵᴵˣ 18613
● gaman ok skemmtun
er a æinn lutr ænn æptir er geta ma æf syniz firir gamans saker oc skemtanar
Kgs 2627En þott sumir segi giorr en sumir þa er þat scemtan oc gaman oc mꜳ þat oft annar uíta er odrum er eigi i kunnleika
TrójS 23326þuilijk sannindi sem valskann sy̋ndi mier þa norræna‹da› eg y̋dur ꜳheÿróndum til gamans ok skiemtanar
Mǫtt179ˣ 515Segja mun ek þér þriðja æventýr þér til gamans ok skemtanar
Æv⁶⁴ˣ 17823
● spyrja í gamni [e-n]
spvrði kovngr Þormoð i gamni, ok mællti sva: Hvert mvndi nv vera rad þitt ef þv værir hofdingi fyri lidi þvi er vęr hofvm nv?
FbrHb 2061Hertogi spvrði einn dag i gamni Snorra Sturluson. Hvart er þat satt at ...
HákFris 49127
● tala/svara með gamni
Hann svarar með gamni: Herra, fyrir norðan Púl var ek fœddr í Frakkakonungs ríki
KlmBˣ 2354En er keisarinn sér Rollant mjök yfirkominn, talar hann svá sem með gamni
KlmBˣ 25022
● þykkir gaman [e-t / at e-u] [e-m]
þyccir yþr nocqvot gaman at hꜹɢva oxn eþa hafra er slatra þarf til veizlonnar
Mork 1004þoti konungi gaman at erta iarl
Mork 21327stundum var hann sva catr oc glaðr at þeim þotti at hverio orði gaman er hann męlti
ÓH 1749Þá mun Hrútr hlæja ok þykkja gaman at
NjR 618bazt er þa at vera a *Gimle a himne, ok *allgott er til goðs dryckiar þeim, er þat þyckir gaman, i þeim sal, er Brimir heitir
SnE 7422Ekki þykki mér nú meira gaman en kveða vísur Glúms
Glúm 8119Gaman þykkir kerlingunni at, móður várri
NjM 11413Var þat fyrst, at Guðbrandi þótti gaman at ok mǫrgum ǫðrum, en þó kom svá, at mǫrgum þótti ofkerski
NjM 2115honum þotti oc gaman at * tala við enna ellri *Birnu, oc foro þangat badir
StuᴵK 18715villdí ek at þer geíngít til ef yðr þættí gaman at hǫggva yxn. eðr hafra er slatra þarf tíl veítzlvnnar
Huldaᴵ 699gaman mikit þikir mer at so᷎gum þinum
NornFlat 35423Þar var stafkarl einn á búi, ok þótti fǫrunautum Glúms gaman at glettask við karl. Glúmr bað þá eigi glettask við hann
Reykd 2255gaman þótti mér at því
Gr 23111þa lo konongrenn oc þotte gaman at eiga við hann
FskBˣ 2731skalltu bua medann þier þike[r] gaman ad, enn far þa hinngad er þier leidist
Hrafnkˣ 159Mier virdizt suo sem þier þiki lijtid gaman ad kaupferdumm
Svarfd(1966)ˣ 630
2) underholdning (af andre), leg ⫽ (a form of) entertainment (for others), play
snere ec minni rǫðo til þín í gafni mínu
~ lat.nostris ... iocis
Pamphilus 2575 Pamph 1144ok gerðe þeim skemtan ok gaman leic ok látr
Menota: 35va22 Streng 17215em ec þeꜱ fv́ꜱ at ver fręístiᴍ nv þeꜱ gamans
Jvs291 9415scal ec egi vɴɴdan draga at hefia þetta gaman
Jvs291 9423þa var mærin a golfi dotir Herodes oc lec til ⸢gamans [var. skemptanar AM 235 fol] maunnum
JBapt¹ 8481●●● Sa ... bad, at þeir skyllde eigha gaman saman: ok mun ek fyʀe. Hann stakk vid honum hendi ok kvad visu
Ragn 17122Bósi þótti ok harðleikinn, ef hann var at ⸢gamni [var. leikum AM 577 4° “D”] með þeim
Bós 79væri hun (N:ɔ: sú rǿða) þá morgum sijdan nytsamligt gamann. er eigi mætti hallda skemtan af oss sialfum er nær yrdi staddir þeiri rædu og heyrdu
KgsE 23●●● sumer leikar eru fꜳra manna ⸢skemtan [var. gaman AM 177 folˣ “B”]
var. Þiðrᴵˣ 618: AM 177 folˣ “B”þá segit framarr, at vér mættim til almenniligs gamans flytja þat er vér heyrum af yðr
Æv⁶³ˣ 17728
3) (om erotiske fornøjelser ⫽ of erotic exploits)
Hana skal ek hitta ... ok gefa henne gull ok na hennar gafne ok iafnadarþocka
Vǫls 596hann hyggr, hón muni hann hafa fyrirlátit Eða sér til gagns ok gamans vildi hann konu leita
a misleading text; the Fr. original has: Car il quide qu’ele oblit / Pur sun seignur u pur delit~ fr.u pur delit
Tristan 736 Trist¹ˣ 14625mier þikier þu fátt huxa, nema klappa vm konur med gledi og gaman
ÞJˣ 378
Form.: gaman (79); gamans (21); gamni (15); gamne (8); gamann (4); gafne (2); Gaman (2); gafni (2); gammans (1); gamanit (1); gamanz (1); gamnni (1);
Comp.: augna- (3), barna- (2), eyrna- (2), hvers·dags- (1), létti- (1), of- (1), ó- (2)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Bandle 1956 [BA 17] 107; Barnes 1989 [ANF 104] 80ff.; Finnur Jónsson 1914 [ANF 30] 88; Fowkes 1943 [JEGP 42] 269-270; Gering 1916 [ANF 32] 20; Holtsmark 1961 [KLNM 6] 257; Kalinke 1979 [APS 32] 244; Seip 1955 180; Sverrir Tómasson 1988 [Rit 33] 132
Genre. (expected): family sagas [isl]: 30 (16); historical works [his]: 30 (23); religious works [rel]: 26 (36); romances [rom]: 19 (14); legendary sagas [fas]: 12 (6); contemporary sagas [bis]: 8 (10); þættir [tot]: 6 (3); learned works [div]: 3 (4); legal works [jur]: 3 (13); unclassified [ ]: 0 (1); charters [dip]: 0 (10);
CS (red.) — January 2012
ER (omred.) — February 2020
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
galdr - gaman
gaman - ganga
gáa - geðvõrðr
...
...