fyrr adv. compar.
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
A.
1) før, tidligere, for kort tid siden
riss su smiþ siþan í verke es ⸢fyʀ [var. fv̇ʀi Eluc675(1989) 1711] stoþ smiþoþ í huguite smiþsens
~ lat.prius
1730 ●Eluc674(1989) 175þó sagþe haɴ mart fyr of haɴ. sem siþan fór
HómÍsl¹⁹(1993) 28r34þo at aþrer hefþe ⸢sagt fyʀ [var. adr sagth Steph 30829]
Steph15(1993) 97r24þæir kunnu fyrr æcci mꜵl nema hebreiscu eina
HómNo²⁰ 9325fær nu þangat sem fyr var sact
ÓHLeg 333Sia nu enn mæira lios en fyrr ivir husinu
ÓHLeg 421Tækr hann nu til þess mals er fyrr hafðu þau um talat
ÓHLeg 512oc lette æigi fyrr en i sviðþioðo
ÓHLeg 3516hvar sem hann kom lette æigi færð sinni fyrr en i niðarose
ÓHLeg 7127Nu sægir konongr enn sem fyrr
ÓHLeg 7915ver hauum æigi fyrr hæyrt þetta boð
ÓHLeg 9133sagði geroncius brædrvm hverir dæyia mvndo or mvnclifi fyʀ en hann sialfr
GregDialFrg² 6212oc nam eigi staðar fyrr. en a einum haugi
ÓTOdd 2408en alldri syndi þat grimlæik ne alldri ængom manne ufrið. fyrr en kono þessare
Menota: 28ra20 Streng 9428alldre vnna ec kono fyrr en þer
Menota: 41rb24 Streng 23222En ef hann fyrr kemr. oc kꝍmr þo efter stefnudag varn
GulKrᴵ 433scal hann til þess fara fyst er hanom er fyst boðet
GulKrᴵ 155en hanom hafðe annarr fyrr sokn a hende. þa late sa fyrr af er siðarr toc til
Gulᴵ 2625ef eigi var iorð alboren fyrr
Gulᴵ 4320þa scolo þeir hava er iamnaner ero þeim er fyrr varo talder
Gulᴵ 4915nema þar sem dotter tecr fyrr en faðer
Gulᴵ 4929helldr en þeir menn er fyrr atto
Gulᴵ 5121aðra (vátta) en fyrr hafðe hann
Gulᴵ 8926annan hinn en fyrr hafðe hann
Gulᴵ 8928andask annar fyrr en faðer þeirra
Gulᴵ 9626þa scal sa fe hava er fyrr atte
Gulᴵ 1048qvaður þer æigi nær yðr þœtti fyrst til hættannde væra um varum at fara ifir hof lannda amillum eða sva oc næʀ yðr þœtti siðarst til hættannde ifir hof at fara um haustum
Kgs 3528leiða til meiri nærkœmi um minn at huga en fyʀ hafða ec
Kgs 7227dœmi er lic ero þeim sæm fyʀr gat ec
Kgs 8823sægh hanum nu annur tiðænde en þu sagðer hanum fyʀ
Kgs 9125dœmi er þer mælltor fyʀr i yðaʀri rœðu
Kgs 9137at konongr halldi ænn hinni samu skipan sæm fyʀr vaʀ skipað
Kgs 9813Ðer gatur fyʀr i rœðu yðaʀri at ...
Kgs 10740æptir þvi sæm fyʀr sagða ec þer
Kgs 11420miclo minne en fyʀ
ÓH 2869þo goriz nu þat miclo meira vaɴdmęli en fyʀ hefir verit
ÓH 42910sa er engit a skal þat fyrst lata vinna. nema hann vili toðo sina fyrr vinna
Járns 29116er hann hefðe eigi fyʀ set þvilikan her
~ lat.vsque adeo
Alexandreis 204 (I 253) Alex 1017Darius ... nemr eigi stað fyʀ en í Babilone
Alex 4412eigi varð hon (ɔ: borgin) vppreist fyʀ en af kristnom monnum
Alex 4830oc nema eigi fyʀ stað en um miðnette
Alex 8015hann villde sec eigi þat henda lata er alldregi hafðe fyʀ orðet
Alex 13927Egi scal haɴ fyʀ vera dre[piɴɴ en] ec sialfr. segir æiʀikr. oc vil ec Vagn [vɴ]dan þiɢia
Jvs291 12721þa mællti Ræinalld til Sifka. Villtu riða eptir hilldibrand oc drepa minn goða vin með þino liði. þa ma ek a allitilli stundo fa æigi minna lið en þu hæfir. oc skaltu þa fyʀ við mik bæriaz en við hann
Þiðrᴵᴵ 23710En þar sem ef er a hvart kirkia er vigð eþa eigi. þa scal vigia láta. þvi at eigi er þat endrnyiað sem engi veit fyrr gort vera
ÁKr 245foro vel verk fram um svmarit. er nv var betr til skipat en fyrr
Heið 641Slict hit sama mælti hann uið alla þa er fyʀ voro nefndir. ok tokv allir vel hans mali
Heið 683ok nv fiðr hann gelldinga flock sem honum hafði verit ti‹l› visat ok fær ei sott fyrr en vt at Hofs-osi
Heið 6920hefir þv eigi seð mik hafa þetta vapn fyrr. hygginn ok glꜹg þeckinn segir Þorarinn. sva er ok ei hefi ek fyrr haft
Heið 761hefir þv eigi seð mik hafa þetta vapn fyrr. hygginn ok glꜹg þeckinn segir Þorarinn. sva er ok ei hefi ek fyrr haft
Heið 762skulo riða .ij. menn af liði yðrv ofan i herat þar. ok eptir fialli ok sua til brva ok koma til bygða fyʀ en firir sunnan ana
Heið 7913ok er skulot þat mæla fyrr en ek at biða eigi eða hvarigir ella
Heið 8915Tanni hꜹggr titt. ok er enn sem fyrr at Barði er torsottr
Heið 9417var her sem fyrr at Barði var nær staddr. ok veitir honum skaða
Heið 9427Ok þurfo þeir þeira ecke fyʀ at leita e. (ɔ: eða) vitia en a morgin
ÓTOddS 831lꜹgðvz þeir þa niðr a slætom velli. sem fyʀ i nokvrom skoge
ÓTOddS 3829einn sa þeiʀ ok meira miklo en aðra ok vena ok itarligra en fyʀ hefðe þeiʀ sétt
ÓTOddS 4625þo reyndiz sem fyʀ. at noccoʀ scollr var i scapi buandkarla
Sv 1819var hann þa fyʀ ibrotu ... en iarl
Sv 258syniz mer raðligra eɴ sem fyʀ at þer vikit noccot eptir minum raðum
Sv 2916þeim monnuᴍ var nu minna um at-socn við Helga er aðr hofðu freistað fyʀ
Sv 3134(Þeir) er latiz hafa i þeso hino rangliga vandræði bæði nu oc fyʀ
Sv 441Oc þo at menn kendi þa at syn þeir ⸢er fyʀ hofðu set þa [var. ÷ SvEirsp 29520]. þa dulþuz við at þeir myndo vera. er fyʀ hofðu verit fatækir
Sv 4516latum þa hafa ⸢eɴ [V÷1:] hina som rꜹn [var. + nu SvEirsp 30633] sem fyʀ
Sv 5812Nu mun eɴ sem fyʀ at vart traust sem allra annaʀa er allt undir guði
Sv 5820Enn er os hin sama liðsþꜹrf sem fyʀ
Sv 6111Allir varo nu eɴ ufusari en fyʀ at beriaz
Sv 6312let Sverrir konungr bioða þa ⸢eɴ sem fyʀ [var. en SvEirsp 31312] at scipta i helminga lande
Sv 668þat ⸢varþ eɴ alldri fyʀ [var. hefir alldri werith fyʀʀ Sv81 801] i Noregi at sa væri konungr callaðr er eigi var konungs son
Sv 6810Oc eɴ ⸢scal þo [var. Skal nw Sv81 803] vera sama boð sem fyʀ af minne hendi
Sv 6812kaɴ vera um oꜱ Birkibeina at ⸢eɴ [var. ÷ SvEirsp 33629] verði sem fyʀ at ver munim ecki þurfa at dyliaz við
Sv 9410Enn kaɴ vera um oꜱ Birkibeina at ⸢eɴ verði sem fyʀ [var. verði sem fyʀ SvEirsp 33629; |V÷-2: se sem fyrr SvFlat 61036]
Sv 9410guð leysti mic nu sem fyʀ oc scipti mer riki hans
Sv 10535muno ver Birkibeinar litt at þvi fara ⸢nu helldr en fyʀ [var. ÷ Sv81 1733]
Sv 13816at Cristr hefir eigi gert (ɔ: gerz) horfin heilla við oꜱ Birkibeina um sigrinn nu helldr en ⸢fyʀ [var. ꜳdr Sv81 17618]
Sv 1411nu hefir farit sem fyʀ at konungr hefir sigraz
Sv 15024Enn geri þer Biorgyniarmeɴ sem fyʀ
Sv 15123væntum ver eɴ [var. + af yðr SvEirsp 39430] sem ⸢fyʀ [var. optar Sv81 1933]
Sv 15234annat slikt var fyrr uheyrt
~ lat.prius
26933 Thom¹ 26914framaʀ en nockor maðr hefði þar fyʀ heyrt
Bret 2323settum mid okkr innsigle firir þetta bref er gort uar i saugdum stad dege ok are sem fyrr segir
IslDipl (1311) 722ef hann gerer færð sina hæiman a friadæge. eða fyr i uikunni. þa ...
EiðKrA 38018þa var enn sem fyrr at hinir sꜹmv af lꜹtto
HákFris 45429konungr gerþi ⸢nu [var. ÷ Sv 188] sem fyrr gaf hverium manne grið
SvEirsp 27136þeir baðu hann raða ⸢saugðo nu sem fyʀ [var. enn sem fyʀʀ Sv81 2241; enn raada sem fyrr SvFlat 68228]
SvEirsp 41632þeir ... saugðo nu sem fyʀ þat mundo bezst gegna enn sem fyʀ
SvEirsp 41633þar hefi ek hvergi komit, at menn hafa barit á mér, fyrr en hér
ǪrvS 173tueggia postola messa er fyrst er a sumri
FrostKrᴵ 1398skal hann konungi fyrst bioða fyr en aðrum monnum
Landsl 13719Þorgils hafdi ok átt fyrr Grimu Hallkelꜱ dottur systur Illhuga ens suarta
Heiðy 10015er þat ok uænst til at illa gefiz sem fyrr at velia monnum neisolig orð
Heiðy 10110*Eyiulfr gefr þeim bræðrum vpp foðrleifð sina ok lysti enn stormennzku sina sem fyʀ ok ueitti þeim eingi maðr iafnmikit lið sem hann
Heiðy 1069skal sa fe hafa er ⸢fyr [var. fyrri Landsl 473] atte
LandslBorg 69a13‹Þorfinnr hafði farit fyʀ (var. fyrre AM 325 VII 4° “325 VII”) a fund Olafs konungs› emend. ÓH 24512: AM 75 c fol “75 c”, etc.
emend. ÓH 24512: AM 75 c fol “75 c”Þa mælti Þriþi: Fyrst var þo sa heimr i svðrhalfv, er Mvspell heitir
SnE 1118Þa sꜹgþv æsirnir, at hann mvndi skiott svndr slita miott silkiband, er hann hafþi fyʀ brotit stora iarnfiotra
SnE 372Sol ok Bil erv talþar með asynivm, en sagt er fyʀ fra eðli þeira
SnE 3925ok dvelzt smiþin þa nott, ok eptir vm daginn varþ ecki sva smiþat, sem fyʀ hafþi orþit
SnE 4623mvn sia sitia nær, er vita *mvn savɴ tiþindi af at segia, ok mvntv þvi trva, at hann mvn eigi livga nv it fyrsta siɴ, er aldri lavg fyʀ
SnE 4821þes hefi ek eigi fyʀ heyrt getit
SnE 707en er þeir riþa Bifravst, þa brotnar hon, sem fyʀ er sagt
SnE 7118Viþaʀ ok Vali lifa ... ok byɢia þeir a Iþavelli, þar sem fyʀ var Asgarðr
SnE 7517sæm bref hans vattar er þær er fyr vm gort
DN XI (1336) 2825sem þæir hafðu fyr
Hirð 39521skal engi þæim mæin gera fyr en með konongs raðe
Hirð 4492mer þikir þui betr er fyʀr taka traull við þer
BandM 6510ekki mun ek keppaz til fylgdar meiʀ en þer þikkir hoflikt. en ekki hefir ek þar uerit fyʀ at ek uæri lið rækr gorr
EbWolf(2003) 19735Hilldiriðar syner fengu ecki af arfinum þa helldr en fyʀʀ
EgM(2001) 1211hǫfum vér ekki heyrt frásagnir, at neinn Norðmaðr hafi ⸢fyrr [var. fyrri AM 162 E fol “E”, etc.] gengit á mála með Garðskonungi
Laxd 27014eigi nv minnr þystir til goðra verka enn fyrr til rans
MarS 24111sæm før sigher
DN III (1351) 22735sogdu Atherbálem hafa gort her ꜳ hendr Iuɢurthe fyrr
Rómv226(2010) 178hann var i favrvm oc var fyrst lestreki Gvdlavgx avdga, norerns (lege norens, cf. intr. p. xii note 1) mannz. Hann greddi þar af fe, til þess er hann vard maðr avdigr
StuᴵK 772Þa var logn, er þeir comv i Flat-ey. Nv bvaz sveinarnir i brot oc *gengu til skips ok búa⸣ til *segl-ręiða sinn oc baðv prest efna við sig vm byrinn. Enn hann gengr til kirkio. Oc er þeir voro bvnir, draga þeir vpp *segl, oc kastar þegar vindi a, ok læigia eigi fyrr *segl fvrr enn heima
StuᴵK 2284Þa var logn, er þeir comv i Flat-ey. Nv bvaz sveinarnir i brot oc *gengu til skips ok búa⸣ til *segl-ręiða sinn oc baðv prest efna við sig vm byrinn. Enn hann gengr til kirkio. Oc er þeir voro bvnir, draga þeir vpp *segl, oc kastar þegar vindi a, ok læigia eigi fyrr *segl ⸢fvrr [var. ÷ ] enn heima
StuᴵK 2284gaf honum at skilia at hann matti eigi o᷎ðlaz riki i Noregi vtan guðs miskunn efldi hann eɴ framaʀ nu enn sem fyrr
ÓTᴵ 2028hun var þa v lik ok fyrr þa er hann hafði seeth hana
ÓTᴵ 2031þotti þat eɴ no᷎ckurr styrkr fyrr huar sem Jomsvikingar fylgðu ho᷎fþingium
ÓTᴵᴵ 24913þar sem ⸢fyrr [var. fyrri AM 227 fol “B”] hafdi hann uerit
Stj¹ 19034þat fekz alldri ⸢fyrr [var. fyrri AM 227 fol “B”]
Stj¹ 25318þo at sumum kome ⸢senna [var. fẏr AM 230 fol] en sumum
var. BarlA 821 → Barl AM 230 fol 9r32sagdi ... at ⸢fyrr [var. fyrri Hák81 48921] skylldu þeir beriaz vid jarl enn jatta þui
HákFlat 1158drepit hann helldr, þviat fyrr vil ek rada riki ok londum en deyia svo brátt
Orkn 11710satt er þat at þui betr þikir mer sem þu ferr fyrr j brott en kemr sæinna aftr
OrknFlatᴵ 2234⸢gert hefir hann þat fyrr ok veit ek eigi at hann halldi nu betr enn fyrr [var. byskup hefdi giorth til þers ok leitad þerss enn fyʀʀ: en æigi veith ek, huerso sw sætt weitir Sv81 17713; hann hafa þat gert fyrr ok efnt þo litið af enn eingi kuez konungi þickia fremd i at lata drepa Nikolas SvEirsp 3846]
SvFlat 65333Heimil mun vist með mér sem fyrr, þótt vant sé
Ljósv 6924Hann byriar ... at studera sina bok ok stadfesta ‹þat› upp i s‹i›alfs sins minni, sem fyrr heyrdi hann af meistara munni
Thom² 30226Hann flydi fyrr af konungsgardi fyrir þꜳ eina sok, at æigi sæi hann lyti leikualldzins mot kirkiunni
Thom² 30427sem fyrr var sagt
Thom² 31131Fyrr i pafatali er Alexander tertius uar nefndr, fer þat med, at hann atti ꜳuint i sinum ualdzdogum
Thom² 31836gera idran fyrr unninna afbrigda
VP 5499fylgdi hon honum sem fyr
~ lat.sicut prius
2921 Dugg681a 294Þórir kvaðst aungvan hlut mega í eiga við hann, hæfir honum þetta gjör fyrr at vilja einn ráða
Án 3315hann skaut ör annarri, kom sú fyrir brjóst Úlfi, ok var hann því óharðskeytari enn furr, at örin stóð þar föst
Án 33911þeir enir miklu kappar, sem fyrr gátum vér
FlórKon 17420þær heyrdu þa horpu slatt fagran so at þær hofdu eigi slikann ⸢fyrr [var. fyrrj slikan AM 589 b 4° “B”] heyrt
Sams 83Nu safnar Kolr lidj j annat sinn ... og helldr hann so᷎mu fram um sitt athæfi. og huar uerre en fyr
Vilm 1781gior sem þu gerdir fyrr segir klercur
~ eng.as þou dyd afore
9329 ÆvMið³⁰ 938framliiðande stund rufu munkanner dom Narfa biskups. ok settu ænn sem fyrr garð vm þuera ꜳna
DN VIII (*1328›apogrˣ) 10323munkar .j. Lysa hafwa latett aftr gera fiskigarð vm þuera ana j. Ose. med somum rangendom sem fyr
DN VIII (*1329›apogrˣ) 11212at gera ser reett ok kirkiunni .a. Onarhæimi þa sem fyrr. vm aðrnæmfnda skoghartæigha
DN X (*1327›apogrˣ) 2717eigi hefi ek þar fyrr verit
Ebˣ 11918Alfr rœddi opt um, bað hana fara fyrr at sofa, sagði, at hann vildi ekki vaka eptir henni
Hkrᴵˣ 393hon hefir mint mik þeira hluta ... er mér þykkir nú undarligt, er ek hefi eigi fyrr hugleitt
Hkrᴵˣ 1032þeir váru fyrr svá móðir, at náliga váru þeir ófœrir, áðr en þeir kvæmi til orrostu
Hkrᴵᴵᴵˣ 21116Þar er Ingolfs hǫfþi kallaþr fyr ꜹstan, Minþacs Ayri sem hann kom fyrst a land
Íslbˣ 919oc fecsc þat af því at Gizorr hafþi sialfr fyrr miǫc beþit
Íslbˣ 3722Á því áre eno sama *andaþisc Pásehalis secundus pápe fyʀ en Gizorr byscop
Íslbˣ 3733veitti Eirekr fyrr vel ok truliga
LdnStˣ 1966Heimil mun vist með mér sem fyrr, þótt vant sé
LjósvLˣ 6924til þess gamla mannz ... er fyrr gatum ver
~ lat.superius
MirMar1896 27a22 MarD634ˣ 74312leiddu hann ... í þat dýrliga musteri, sem fyrr var frá sagt
Rém540ˣ 183Vildi hann ok gjarna þagat hafa eða þola ljúfara skjótan dauða fyrr en slík smánarlig orð
Rémˣ 2931þeir lǫgðu at eigi fyrr en í *Kópavík
StuᴵR8ˣ 48222Nú verðr frá því at segja, er vér gátum fyrr, at Hjalti biskupsson kom á fund Kolbeins
StuᴵᴵR11127ˣ 2018
‖ (med specificerende tidsbestemmelse i dat. el. i form af præp.konstr.) :
siá leiþangr var sumri fyrr en myrkr et mikla
Ágr 5212þetta var fyrr miklu en annur kœme skipen
ÓHLeg 6528þer gatuð litlu fyʀ í yðaʀre rœðu þeiʀa luta
Kgs 712þat var vetri fyʀ ęn cristni var i log tekin a Islandi
ÓH 29ok þott þv hefðir kvatt vetri fyrr eða .ij. þa mvnda ek þo bvinn þeirar ferðar
Heið 6729Þa var kꜹpstefna a Hvit-ar-vꜹllum. ok voro skip komin af hafi litlv fyrr en þat var
Heið 7033Enn með *þvi at hann var herað-sekr svdr þar, enn hann com þo uetri fyrr vt enn mælt var, þa treystiz hann þo eigi at vera svðr þar
StuᴵK 37117mun þer þat eítt hæfa at gera sva sem ver so᷎gdum þer fyrr ꜳ vetri
ÓTᴵ 3784degi fyrr
Thom² 36537Margir voru ok adrir merkiligir fedr oss fyrr
~ lat.ante nos
41938 VP 41917⸢No᷎ckuru fyrr [var. litlu aðr BǫglEirsp 4397] hafdi anndaztt Sigurdr lꜳwardr
Bǫgl81 2555eínum uetri fyrr
Harð 1294þat var vetri fyrr, en kristni væri í lǫg tekin á Íslandi
Hkrᴵ38ˣ 712at menɴ scylldi svá coma til alþingis es X. vikur vę́ri af sumri. en þangat til qvomo viku fyrr
Íslbˣ 2834en þat var vetri fyrr en cristni vę́ri hér í lǫg tekin
Íslbˣ 3439
‖ (med specificerende tidsbestemmelse i acc. el. i form af præp.konstr.) :
þa er maþr vacnar fyrst of morgon eɴ
HómÍsl³²(1993) 49v1ek drap ⸢fyʀ i [var. í fyrra var. Eg 30017: AM 453 4°ˣ “K”] sumar þræl þinn ... en siðan let ek yðr hafa beit sem þer villdut allt til vetrar
EgM(2001) 15734Hann hafði eigi allt land til ábúðar í Skálaholti fyrst nǫkkura stund byskupsdœmis síns
Hungrvˣ 8511⸢liet ord ä nordur fór hofdingia kost [var. leÿtorde Palz byskupz nordurfarar hóffdingia fÿrst AM 205 folˣ “C”] vm haustid medann harmur manna var nyastur
var. PBpˣ 4301: AM 205 folˣ “C”
‖ (med specificerende tidsbestemmelse i gen.) :
þat es fyrst i þui merkelect at paska skal eige hallda fyʀ várs. en at liþno iafndéogre. þui es at bóctale verþr benedictus dag
HómÍsl²⁴(1993) 35r12hvárt sem hann kemr fyrr dax æða siðarr i liose
Gulᴵ 2112sia þeir fyr kvells hina somu stiornu, er austar byggia ꜳ iordu, enn sidar þeir, er vestar bygia
Encᴵᴵ624 1049meir en c ara fyʀ Island bygdizt af Nordmonnum
LdnHb105ˣ 310
● fyrr eða/... síðarr/...
reis haɴ upp a enom þriþia dege helldr an fyʀ eþa siþaʀ
Játn²(1993) 68v4en hanom hafðe annarr fyrr sokn a hende. þa late sa fyrr af er siðarr toc til
Gulᴵ 2625þat ęína er veslom til vilnaðar at vita sinn lut fyʀ en siðaʀ
Alex 5630hept hans ofsa oc hegnn fyʀ en siðaʀ
Alex 1474eptir spyriandi, hvart hann vill drekka fyʀr eðr siðaʀr; enn hann biðr hana fyʀi drecka
ClarA 138er sva margfalliga miskunn gerir mannkyninu bæði fyrr ok sidar
Mich 68013sem bæði lýsist í sögunni fyrr ok síðarr
GBpD 7133bæði fyrr ok síðarr
GBpD 13110var hún (ɔ: reyðrin) ok fyrst ok síðast á þann reka
GBpD 13335hvart er þeir villdv til þess taka fyrr eðr siðarr
StuᴵK 34418suo mun fara segir Hafgrimr huart sem er fyrr edr sidarr
Fær 1016oc syngi furr eda seinna heima at kirkiu
DI II (*1345›AM 135) 82316gjarna viljum vér gefa þér gott orðlof til heimferðar, svo at konungr frétti fyrr enn ⸢síðar [var. sid AM 590 a 4°ˣ] þessi tíðindi
Mág² 10417ef þier vilet sia at ydr nv helldr fyr en seintt og hlyda gvdvm vorvm þa ...
SofReyk 1957
2) i den førstkommende tid, i nærmeste fremtid, i første omgang, snart
Nu firir þui er hon iattar æigi fyrst þinni rǫðo. þa haga sua með vél eða þíoncan at hon iatti
~ lat.primum
Pamphilus 2204 Pamph 9912Þorarinn segir. at ei skulo þeir sva f[a] veitt þa ok hriðir ok illviðri skulo þa fyʀ a brꜹt keyra
Heið 9619Þorbiorn klerkr hafþi þa mest landraþ meþ honum, fyrst er Raugnvalldr iarl for or Orcneium
Orkn325I 2307Helgi ... mælti. Jlla munum ver sciliaz við varn konung ... þa mælti konungr. Helgi konunga þu nu eigi i meira lagi fyrst
Sv 3122saugðo konungs son vera nu farmoðan oc mega æigi vera fyrst i fiolmennni
HákEirsp 47311at þau skylldu ecki erfeði drygia. fyst þa stund er þau gettu boðorða guðs
HómHauksb¹ 15626ok þotti uitrvm monnum þa likligaz til at siatna munði þeira ofsi sua mikill sem uaʀ at se eigi fyrst samlenðir
Heiðy 10223En Þoʀ sagþi, at hann myndi roa mega firir þvi ‹langt› fra landi, at eigi var vist, hvart hann mvndi fyʀ beiþaz at roa vtan
SnE 6121en cristni madr hafþi fengit ser nockvr‹n› cavpeyri, þótt helldr væri at lani en at eiginorði þa fyst
Nik69 4722sua sem uerða kann að fyrst er menn erv nyer i handgꜹngunni þa erv þæir hlyðnazter
Rómv595(2010) 10012spurði Snorri goði hui hann byrgiz suo litt. Snorri Þorbrandz son kuat ser uera sem laumbunum at þeim er tregara um áatid fyrst er þau eru nykefld
EbWolf(2003) 21511Skalla Grimr ok þau Bera attu born miog morg ok var þat fyst at oll onduðuz
EgM(2001) 4524Hallr Gizurar son liop upp skiott ok fecc oll vapn sin, ok enge kle᷎ðe þa fyrst nema linkle᷎ðe
StuᴵᴵK 1969þyckí mer þetta nv avðvelldra fyrst en þv farír með mer
HrafnG 799Scall oc barn ferma lata þegar fo᷎rst ma biscopi na
StatÁrni 84010Jarl kvazk fyrr mundu senda út skip ok gripi ok hlynna fyrir honum
Ljósv 612Bida verdr nu til nons, fyrst þar til er braudit blotnar
VP 4928sueiflandi einu saxi sem fyrst uar uon at snyrti
MarE 52833er eigi betr giort, at þu farir fyrr til kirkiu ok heyrir guds ord ok takir corpus domini, helldr enn þu farir at sia a hlute, sem heima ero i þinu hvse, eda huat attu þess i husinu?
MarE 73425ok er Áki nú fyrst úr sögunni
HálfdBr 58512Nú nemr staðar fyrst um kveðskap þeira, ok eigask ekki við
BjHˣ 14513Nu skal þad reyna er sagt er ad fridþiofur hafe þad heitstreingt ad hann skylldi ǫnguann fyrr fridar bidia
FriðAˣ 2013Suo segia menn vm berserki, ad fyrst er aff þeim huerfur berserkzgangur, þa eru þeir omattugir sem sottlera menn
HeiðrUˣ 9716nú skaltu fara heim ok vil ek ekki granda þér fyrst
Hkrᴵˣ 3928för þar vtann. ok er hann or saugunni fyrst
Svarfd(1966)ˣ 6326Enn fyrer þvi vill þidrek konugr ei til borgar fara ath þess hefer hann heit streingt ath alldrei fyrr skal hann koma j nokkurskonar bygd enn j sina borg. Nu er Meistare Hilldibrandur albuinn og junkheʀra Konrad ridur aa leid med honum
Þiðrᴵᴵˣ 3478
● sem fyrst så snart som muligt
Visa mer þann veg. at ec mege sem fyrst til þin koma
Menota: 96vb9 BarlA 18327vil ec at þv farir sem fyrst oc comir þvi fyʀr aptr
Þiðrᴵ 23218hafuett (bréfin) til uar j morghen, æder sem fyrst mægo þitt
DN III ([1277-1303]) 4816hin skuld Aslaks ... lukizst sem fyrst
DN III (1303) 6524at Jón konvngr færi vestr sem fyrst
HákFris 5377verþi þeir i brautu hedan sem fyrst
SvEirsp 35327ek vil halda í brott heðan, sem fyrst gefr byr
ǪrvS 7716ber þik arlla i morgin fram i liðsdratt ok kom sem fyrst með sonum þínum ok vinum ꜳ fund Auðberti byskups
Mich 70716medr þeim ordum ... at þeir færi i brott [var. + sem fyrst AM 227 fol “B”]
var. Stj¹ 2824: AM 227 fol “B”baaðu þeir hann verða áa bro᷎ttu sem fyrst
StuᴵᴵK 622villdi hun finna Þorð sem fyrst. Fór hann þa at finna hana sem huataz i Flat-ey
StuᴵᴵK 5912kom til min sem fyrst
StatEi² 5255Bid þa fara medr skundan ok flyta ser aptr hegat æ sem fyrst medr hann feðr sinn
Stj¹ 22110Signadr Thomas erchibyskup gerir eingua duol ꜳ at finna konunginn sem fyrst
Thom² 32624far þu sem fyrst ok finn þa menn
Maurus 66722fognudu allir Birkibeinar, at sa fundr yrde sem fyst. Var þa farit sem akafligazt
Hák81 42525Nv kiosit sciot annat-tveggia mig til æða fra, sem guð kennir yþr, ‹ok sendið mér bréf sem fyrst›. Valete emend. Stu 26512: Holm papp 8 4° “IIp”
emend. StuᴵK 26512: Holm papp 8 4°ˣ “IIp”Nu svara Osantrix kongur hlæianndi þu Margreifi Rodingeirr ert godur dreingur. Suo rekur þu þitt eyrendi sem þier er bodit og einga sok skalltu af oss hafua fyrer þetta enn þinn Herra Attila kongur komi hann j Willtinus land sem fyrst med sinn her
Þiðrᴵᴵˣ 9023
● fyrst at sinni, fyrst um sinn
hvarf hann aftr fyrst at sinni til herbvða staðar i Galgala
StjC 37122uerdum uer þuí fyst at sinne uernda j annann stad saugunne en latum keisarann huilazt
Saulus 49mællte keisaren til pillthsens. ecki attv helldr fram at stiga fyrst at sinne
HenKunReyk 693mun ek í yðar ríki fyrst um sinn ei‹gi› til langdvala halda
KirjDˣ 208
● fyrst í stað den første tid, i første omgang
með þui minkar hann þa fyrst i stað sina reiðe
Alex 410Liætti þa af fyrirhæitz iorðv fyrst i stað o᷎llvm vfriði oc orrostvm
StjC 37327at gefa upp ræidina fyrst j stad þuiat oft þikir þa annat sannara er hon lidr af en adr hefir framfarit
HalldSn¹Flat 50815let hann þa af kuomum fyst j stad
HallfrFlat 30315Fyrst i stad lidu suo fram nauckurer dagar
Thom²y 47517
3) (om rækkefølge) først, forrest
þu seg mer fvrst huat goþ es
~ lat.in primis
826 ●Eluc674(1989) 81En með þvi at vér hꜵldum kirkiu hælgi í dag goðer brøðr. þa er os fyrst nauðsyn at vita hversu myccla miscun vér tꜵcúm í kirkiunni
HómNo²¹ 9520(ek mun) nu fara fyrst sagði hann sua sem mer þyckir skullda til bera
Eg162θ(2001) 881Þat fyrst a[t þu Egill hefir] uerit her i landi siðan er Eirikr konungr geyrði [þik utlęgan]
Eg162θ(2001) 9711Þeir scolo döma vm sacir þær allr er i v.tar dom coma. vm þa fyrst er fyrst er fram sögð
GrgKonᴵ 834●●● Enda scolo bvar luta með þeim huerr þeirra scal ⸢fyrst [var. fyrstr GrgStað 1112] hafa eða þar næst eða efstr
GrgKonᴵᴵ 72Þeirra er fyrst sonr scírboriɴ. eɴ efst systir samøðra lavngetin
GrgStað 6414hvart fyʀ var at erfðin tømðiz eða sa andaðiz er erlendis var
GrgStað 729Hreps socnar menn ero fyrst aðiliar at þessom söcom. Eɴ ef þeir vilia eigi søkia ... a þa huerr er vill. oc fyʀ iɴan hreps menn eɴ vtan hreps
GrgStað 14627Hvar satto iafndyrliga holl e. (ɔ: eða) iafnvel bvna fyrst at sveitiɴe slicra manna sem er ro saman comnir. oc i annan staþ bvningr hallarennar meþ miclom costnaþi
Mork 118leita Grickir vpp at ganga. konungrenn sialfr kemz fyrst á veggenn
~ lat.primus
Alexandreis 24012 (IX 345) Alex 1398Ganga nv ofan undan skoginvm hveʀ eptir ꜹðrvm ok þotti þeim sva fyrst Þorgꜹz sonum. sem .i. maðr gengi þar
Heið 8512Nv er fyrst at segia uiðskipti þeira Barða ok Ketilꜱ
Heið 9122Iuaʀ ... vann fyrst á Haʀalldi konvngi
HkrEirsp 18136þat ⸢fyrst oc mest [var. fremzt AM 227 fol “B”] er son minn hefir sik bvndit i felagsskap við hann
~ lat.maxime
Vulg 1Reg 22,8 StjC 4764sa spvrþi hann fyʀ at nafni
SnE 910Hann segir, at fyrst vil hann spyria, ef nokqvorr er froþr maðr iɴi
SnE 105Dvergarnir havfþv skipaz fyrst ok tekit qviknon i holdi Ymis ok varo þa maðkar
SnE 2020Nǽr lagþi þat vfærv einv siɴi; kvɴa mvn ec þar af at segia, en þv skalt nv fyrst heyra fleire nꜹfn asaɴa
SnE 3221En er goþin visv til, at þesi iii. systkin fæddvz vpp i Iotvnheimvm ... þotti ꜹllvm * illz af vni, fyrst af moþerni ok eɴ verra af faþerni
SnE 3420ok eɴ mælti hann: siam fyrst. kalli mer hingat kerlingvna fostro mina, Elli, ok faiz Þoʀ við hana, ef hann vill
SnE 585en þa er æsirnir freistvþv at mæla þa var hitt þo fyʀ, at gratrinn kom vpp
SnE 652At þesi breɴv sotti margskonar þioð, fyrst at segia fra Oðni
SnE 665●●● Þa mælti Gangleri: Allmiklv kom Loki a leið, er hann olli fyrst þvi er Baldr var veginn, ok sva þvi, er hann varþ eigi leystr fra Heliv
SnE 686en er æsir koma til hvssins, þa geck sa fyrst iɴ, er allra var vitraztr, er Kvasir heitir
SnE 6820Svrtr riðr fyrst ok fyrir honvm ok eptir * eldr breɴandi
SnE 7115hann var agætaztr forn konvnga fyrst af mildi ok fræknleík ok litillæti
SnE 1393Hann kunni frá mǫrgu at segia. Var þat fyrst, at Guðbrandi þótti gaman at ok mǫrgum ǫðrum, en þó kom svá, at mǫrgum þótti ofkerski
NjM 2115Hon hét góðu um fyrst, en þó dró til ins sama um tal þeira
NjM 21112var þetta fyrst á fára manna vitorði
NjM 37412Tumi atti fyrr Gvðrvnv ... Siðar atti Tvmi Þuriði
StuᴵK 499Þa sagði Pall prestr Solva son eptir *savgnn Þoris kroco of misda‹v›þa þeira, at Þorir hafði fyrst anndaz, enn þvi næst sveinninn
StuᴵK 10823Snorri kuez illa trua Sunnlenndinngvm, enn þo mun ek suðr fara fyrst ok skipa til bua minna
StuᴵK 55125Enn þat brann þo mest i fe-munvm, er Gizurr atte, fyrst be᷎rinn a Flugo-myre, er engi var iafn-virðulegr i Skaga-firði, fyre vtan staðinn at Holum
StuᴵᴵK 20512smurði hun fætr drottins eigi um sinn helldr optarr, fyrr i husi Simonis pharisei með smyrsli, i annat sinn i husi Simonis leprosi
MMA 51830Nú er brúarhald skilt á hǫnd manni ok skilt eigi gjørr, þá skal hann at gera svá at haldi fyrir fyrnsku, en gera sem fyrst ef áin brýtr
Jb 1763Grímr kveðst fyrr hafa fundit hvalinn; veiztu eigi, sagði Hreiðarr, at ek á hér reka alla?
GrL 14823er nu fyst ute fra honum at segia
Rém 29234þar hef eg mal mitt fyst at so sem eg hafda sigrad Hermod greifa sꜳ eg ... .xij. konur
SigTurn 2307hon villdi þann eiga er fremstvr væri fyst at riddara skap ok sidan at o᷎llvm o᷎drvm atgerdvm
PartA 115Af þessv kalle og ordvm er barnet mællte sto᷎dvodvzt hvorvthveggiv. og þeir fyrst og hellzt. sem adr hofdv mest j mothe geingit
AmbrReyk 6014[Í]slendinga bóc gørþa ec fyrst byscopom órum Þorláki oc Katli
Íslbˣ 13[I]sland byɢþisc fyrst úr Norvegi á dǫgom Harallz ens hárfagra Halfdanar sonar ens svarta
Íslbˣ 99Ingolfr hét maþr nóręɴ es saɴliga er sagt at fǿre fyrst þaþan til Íslandz
Íslbˣ 916En þá es Ísland vas víþa byɢt orþit. þá hafþi maþr ꜹstrǿɴ fyrst lǫg út hingat
Íslbˣ 1437engum sæmdum þykkjumz ek hafa afsvarat þér, þótt ek vilja fyrr reyna, hversu mér gez at þinni þjónustu
StuᴵᴵR11127ˣ 14318Sem þeir kvámu eptir þeim, sem fyrst fóru
Trist¹ˣ 4624
‖ (+ gen.) :
Eysteinn konvngr gek fyrst konvngaɴa til þings
Þing¹Mork 3765Hann riðr fyrst þeira ok nockurv harðast sva at hlið var amillvm þeira en þeir riðv helldr tomliga eptir. ok koðo hann fvrðo hræddan vera
Heið 8825hann kom fyrst sinna kynsmanna til Íslands
Laxd 1403‹B›io᷎rn hinn avstræni andadiz fyrst þessa landnams manna
Eb445b(2003) 208Petrvs andadizst fyr þeira brædra
MarS² 94311Þeir eignuðusk fyrst Norðmanna Dyflinni
Hkrᴵˣ 14911
● fyrst ... síðan
fyrst spámen. en siþan postolar
HómÍsl⁴⁴(1993) 75r2at se ⸢va [var. væl AM 232 fol “b”] fyrst firir sialfum þer oc siðan firir allu folkke
BarlA 1796pryddu þic fyrst með raðspekinne en tak siðan til vapna þinna
Alex 414Nv svarar þesse maðr. haf fyr mikla guðs þocc þina giof. fyrst er þv gaf‹t› mer sverð mitt en siðan þin Gvllring. Nv mellte hogne. Ecki skalltv vera rœdr um þenna her ef þv geter landz Rodingeirs margreifa. hann er várr vin
Þiðrᴵᴵ 2905giordi hann helldr sua at gudꜱ dǫmum enn manna. er fyrr þo᷎ fǫtur postola sinna. ok lét sidan pinaz til lausnar ollu mann kyni
ÞBpA 2106
● fyrst at upphafi
Haɴ helgar hús þat almótkom guþi fyrst at uphafi
HómÍsl⁴³(1993) 69v20Nu helgar hotíþ þessa fyrst at uphafi sa er alt helgar þat er heilact verþr. dróttiɴ váʀ
HómÍsl⁴³(1993) 70r3fyrst at vpp have. af sialfum guði. oc af hans vallde. oc milldi
BarlA 17026víl ek þacka Hakoní jarli ... fyrst at vpphafí. ok þar vt í fra ǫllvm liðsmǫnnvm goða fylgd ok framgavngv
Huldaᴵᴵ 227so᷎gðu gvðín reið vorðin. konunginvm fyrst at vpp hafi
ÓTᴵ 36119
4) først og fremmest, snarere, hellere
a þa huerr (sǫk) er vill. oc fyʀ iɴan hreps menn eɴ vtan hreps
GrgStað 1471kuadozst þeir fyr skolu falla huer vm annan en þeir leta af þesso sem þa var boret
Endamerki¹ 4904lífsins skal nu fyrst giæta meiʀ en hirða huart herbergið er all rikmaɴligt
ÓTᴵ 23219Hugsaði Gísli þat, at fyrr vildi hann ekki læra af Gretti en hafa slíka flenging aðra
Gr 1938uar þar en dyrligazta ueizla fyst saker ꜳ-gætz mannuals þes, er þar uar, og margra tilfanga annara
Jvs510 552hér skolu vér um búask, lífsins skal nú fyrst gæta
Hkrᴵˣ 35111Þórðr heimti þá á tal, Hrafn ok Svarthǫfða ok Bárð, ok segir slíkt sem í var hans ráðagerð, kvez þar fyrst bezt at vænta, er Svarthǫfði var frændi hans
StuᴵᴵR11127ˣ 1215
● enn fyrr i endnu højere grad
5) længst væk (fra ngn) (cf. firr adv.)
● fyrst [e-m]
B. (i forb. m. conjunc.)
førend, inden
● fyrr (...) en
‖ (+ ind.) :
eige mun (“Add sá”, ed. note) dagr koma fyʀ en þat maɴtal es til locx fullnat
HómÍsl²⁴(1993) 35v2hramnar ... flvgo alldregi fvʀ fra honom eɴ hann bletzaþi þeim
Eras 1432En sva er sact at Olafr harallz son yrði æigi fyrr var við en sva varo skipen þíukt i osenn sem fliota matte
ÓHLeg 161oc lette æigi fyrr en hann kom i toðaʀfiorð
ÓHLeg 6735Oc letto æigi fyrr en þæir komo til urðarennar
ÓHLeg 6824Fyrr en hann sagðe þæim at su tilvising hævir firir hann komet
ÓHLeg 749Vigroðe lystr a skyen fyrr en bloð kœmr a iorðena
ÓHLeg 8311mun hann eigi af lata ⸢fyrr, en [var. aðr AM 655 XVI 4° “Fr.”] hann eyþer blot gyþio varrar
Páll¹ 22323gænngr hann til yuir bota fyrr ænn utlægð kꝍmr a honnd honum
BjarkKrᴵᵛ 7121þeir scalu eigi segia þetta bragþ Olafi fyrr en þeir stiga a Noreg fotum
ÓTOdd 645let eigi af at boða monnum retta tru fyrr en þeir tocu skirn
ÓTOdd 11412þui at fyrr en þu toct at unna mer. þa vartu lofsæll af reysti
Menota: 30rb21 Streng 11621þat gœre ec vist ei kvað hon fyrr en þer hauit þat gort er ‹ec› *bið yðr
Menota: 32va14 Streng 13211Nu fyrr en þau luku rœðu sinni. þa kom harparenn. at leita svara meynnar
Menota: 35vb34 Streng 17417þǽr ... namo ei staðar fyrr en þǽr komo firir konung
Menota: 40rb3 Streng 22212ok allt sumaret sat hann um borgena. fyrr en keisarenn hafðe eytt allt ok unnit
Streng666 2741En þo fyʀ en ec birtti yðr af minum visdom. þa vil ec aðr nokkot rœyna. af yðarre vizsku
Menota: 5va14 BarlA 114eigi fyrr en ond er ór
Gulᴵ 2512skilia þeir þat eigi fyrr en þeir ero frialser
Gulᴵ 517scal hann engi maðr fœða fyrr en hann hever boðet log firi sic
Gulᴵ 727fyrr en þeir hava sinn rett sottan
Gulᴵ 837En eigi skiliasc oðol með þeim at helldr fyrr en hvártveggia ma eiga dottor annars
Gulᴵ 9414eigi ma hann fyrr leysa en faður faðer hans er andaðr
Gulᴵ 9628en sykiaz ma maðr þaʀ í en æigi deyia fyʀr en hann er or flutr eynni
Kgs 2313rannzaka vandliga i hugþocca þinum fyʀr en þu leitir hæfnda
Kgs 6611Asbiornn ... lettir eigi fyʀ um varit en hann kømr norðr
ÓH 3102hann bannar þat hveriom manne at bregða svefni fire honom fyʀ en hann vacnar sialfr
ÓH 3182eigi fyʀ. en konungr kemr með herenn
Alex 1111Alexander konungr hafðe fyʀ en hann settiz um borgena gort riddara sina til borgar manna
Alex 4719Eigi lettir konungr fyʀ en hann hefir drepit haufðengia þann
Alex 507Eigi nemr hann fyʀ staðar en hann kemr til herbuða Grickia
Alex 7027Eigi þora þeir oc at vapna sek ... fyʀ en konungrenn byðr þat sialfr
Alex 7110man eigi vart við verða fyʀ en þeir koma i borgena
Alex 8620þeir lettv eigi fyʀ en konungrenn bauð þeim af at lata
~ lat.donec
Alexandreis 18216 (VII 230) Alex 10730þa feʀ Alexander ... oc lętr eigi fyʀ af en hann fęr nát Besso
~ lat.nec destitit
Alexandreis 21416 (VIII 337) Alex 12513oc lettir eige fyʀ en hann leggr undir sec allt Scithiam
Alex 1296oc nemr eige stað fyʀ en hann kemr til ár þeirar er Ydaspes heitir
Alex 13022eigi lettir þvi fyʀ en lęcnir fęr stoðvat konungi bloðrasena
~ lat.Nec prius
Alexandreis 24618 (IX 487) Alex 14221eigi nemr hon staðar fyʀ en hon finnr lerisvein sinn
Alex 14827æigi letta þeir fyʀ en þeir koma til borgar brynilldar. oc er þeir koma þar. þa tecr hon vel við Þiðreci konungi oc Gunari konungi. en helldr illa við Sigurði suein þvi at nu veit hon at hann a ser konu
Þiðrᴵᴵ 3819Þa kallar konungr til sin sinn Riddara hermann oc biðr hann riða æptir herburti. oc riða æigi fyrʀ heim en hann hævir hœfuð herburtz oc fœrir konungi. hermann tekr skiott sin uapn oc sinn hæst oc fylgia honum. xxx. riddara oc .xxx.sueina með uapnnum oc brynium oc riða alla leið þa er aðr hafði riðit herburt
Þiðrᴵᴵ 5722þau ... luka æigi fyʀ en allt er af beinunum
Þiðrᴵᴵ 10816En sua verða ec heill at annat sinn skal ec sua riða a valslongu skog at ec skal nær haua komit þessum visund oc æigi skal ec fyʀ letta en hann er veiddr. þeir taka nu skiot sina hesta oc at ollu bua þeir nu sina ferð. riða þeir nu heim við sua buit. oc eru nu allkatir
Þiðrᴵᴵ 1307oc fyʀ en hana varir kemr þar erminrikr
Þiðrᴵᴵ 15821oc æigi lettir hann fyʀ en hann hæuir brennt .d. bœ
Þiðrᴵᴵ 17713Nu fara þæir Attila konungr oc þiðrekr konungr hæim aptr i huna land oc er æki at sægia fyr af for þæira en þæir koma hæim. þiðrekr hæfir nu morg sár oc stor oc liggr nu i sarum. En þidreki Valldemars syni var kastað i dyflizo oc var hann oc miok sárr
Þiðrᴵᴵ 19216þiðrekr suarar biðr hann hafa firir micla þaukk oc þiggr þiðrekr alla þæssa sœmð er jarlinn gerði honom. þa mælti jarlinn Einnar bœnar vil ek biðia yðr herra ek villdi giarna þiggia. konungrinn svarar. Eigi ma ek þui fyʀ hæita en ek væit hvers þu biðr
Þiðrᴵᴵ 2055oc ef Ærmenrikr konungr vill væria landit þa skal hann koma igegn þæim við gronssport með sinn hær. oc þessir tvæir menn fara alla sina læið oc æigi finna þæir Erminrik konung ⸢fyʀ enn [var. adur AM 177 folˣ “B”] þæir koma i romaborg
Þiðrᴵᴵ 22910Nu fara þæir sina læið með sinn hær norðr um fiall oc æigi letta þæir sinni færð fyʀ en þæir koma i þann stað er hæitir gronsport oc þar hitta þæir firir ser firir norðan ana þiðrek konung af bærn með sinn hær
Þiðrᴵᴵ 23212hvargi þæirra ser fyʀ en hvaʀ riðr upp a annan
Þiðrᴵᴵ 23225oc drepa þa allan þann dag oc fylgia þæim allan þann dag langa læið ok skiliaz æigi við fyʀ en dræpinn er mæstr luti þæssa hærs oc er þat langa rið at þiðrekr konungr riðr aðr hann skiliz við oc hann snyr aptr
Þiðrᴵᴵ 24211far þa eptir þino riki oc bærrsk (!) við erminrik konung. oc vilium ver alldri aptr koma ⸢fyʀ [var. adur AM 177 folˣ “B”] en þu hæfir þitt riki. Þa svarar Þiðrekr konungr. þat þori ek vist æigi at fara með hær Attila konungs lengr at sinni sua illa sem at hæfir borit er ek let hans tva sono
Þiðrᴵᴵ 2511þa er fallner eru aller kappar af bertanga skiliaz villcina menn ei fyrr við en drepit er hvert manz barn bertanga hers. Villcina menn hitta sinn herra hertnið konung mioc sáran með storum sarum
Þiðrᴵᴵ 2751Hann svarar. þat mvnv menn mæla at ei hafir þv þeꜱa fyrr kvatt en von var. ok mvn ek fara ef þv vill
Heið 6733þo ma nv eigi letia yðr at eigi skulom ver fyrr renna i kvelld en yðr þickir mal
Heið 8914ecke vetti ek at hingat setti þau *fyrr en þrotin veri sv hialpar van oc ætla ek þeim ecke fyʀ heðan en þau girnaz
ÓTOddS 1721skilþiz eigi fyrr við en þau comu a skip
ÓTOddS 224ok lettv eigi fyʀ en þeir komo a Hlaðer
ÓTOddS 13730Þi at fyrr en hann kemr a konungs fund, møta honum hans brøðr byskuparner
~ lat.antequam
9729 Thom¹ 9712mænn matto eige understanda, fyri hueria skylld er konungrenn gærðe sva, fyrr en erkibyskupenn sagðe siþan sialfr sinum monnum i lioðe fra
~ lat.donec
20835 Thom¹ 20818Eigi eigv þeir ynði at hafa fyʀ, en hefnt er þina venðræða
Flóv¹ 15558alldri skal skera hár mitt. ne kemba. fyrr enn ek hofr (!) eignaz allan Noreg
HkrFris 405eigi ... fyr en annar er vti
Landsl 1039þa skal huargi brot flytia fyr en skipt er
Landsl 1121hann uil eigi vtt lata fyr ⸢en [var. er AM 56 4°] hann hefir sekt i hendi
Landsl 12418eigi fyr en sol rennr upp
Landsl 13319eigi ... fyr en prestr kemr til hans
Landsl 14122fyrr man ockr baðvm þeirar giptv avðit verða at þv mant af mer skirn taka en við liðvm or þeim heimi
Bas 3428eigi matti hann fyr við hans kenning skipaz en til hans kom miskvnn heilags anda
Bas 3511hann ræðz þaðan i braut vm varit ok lætr eigi af ferð sinni fyʀ en hann kom i Garða-riki ok gekk þar a mala ok var þar með Uæringium
Heiðy 10727en æsir voro þvi visare, at þeir hfþv spadom ok sa þeir ferþ hans, fyʀ en hann kom
SnE 91Þa mælti Iafnhár: Fyʀ var þat mǫrgvm ꜹldvm, en iorð var skavpvt, er Niflheimr var gorr
SnE 1113Þar kom Allfavðr ok beiddiz eiɴs dryckiar af brvɴinvm, en hann feck eigi, fyʀ en hann lagþi avga sitt at veþi
SnE 2214trvþi hann þeim eigi, at þeir mvndv leysa hann, fyʀ *en þeir lǫgþv honvm at veþi hond Tyrs i mvɴ *hans
SnE 328hverr asaɴa sa til aɴars ... ok vildi engi sina havnd fram selia, fyʀ en Tyr let fram havnd sina hægri ok leɢr i mvɴ vlfinvm
SnE 3710En þat er at segia fra Hermoþi, at hann reið niv nætr dꜹckva dala ok divpa, sva at hann sa ecki, fyʀ en hann kom til ariɴar Giallar ok reið a Giallar brvna
SnE 6614þa skal konongr æighi iatta honum þionostu fyr en bœtt er við hin aðr
Hirð 4464Eigi man ek þvi fyrr trua, en ek se þik i heilagri kirkiu
AugA 13110engan tima sagðiz þar ottusǫngr, fyrr en liost var af degi, viat sva mikil ogn stoð af musterinu um nætr, at eingi maðr þorði inn at koma
Mich 69932fyrr plágaði hann biskupsstól sinn með fátækt, en hann vildi nokkurs hlutar óhreinliga afla
GBpD 1608bidia vil ec þig, segir Pall, at þv leggir eigi fyrr dom a malit, enn við erv ‹staddir réttlátir menn ok› vinir allra vąr
StuᴵK 11411Þa sa þeir, at vt kastaði noccorv i skardit, er *a var⸣ brotid vegginvm, oc vissv eigi fyrr enn rærdiz, oc spurdv hvat þat væri. Hann svarar oc segir, at Þorfinnr var þar
StuᴵK 19415Snorri fretti eigi vig Orms, fyrr en hann kom i Noreg
StuᴵK 33114skal ek ... alldri af letta at boða yðr guðs nafn fyrr en ek hefir yðr konungr ... leiðt af þeim dimma villu stíg
ÓTᴵ 15512riða eigi ꜳ þingit ... fyrr en Gizur hafði aðr leítat vm sættir
ÓTᴵᴵ 1897lát þar ecki uerða vart við þik. fẏrr en þu gengr þar ꜳ stræti einn huern dag
~
PS 6512 Pétr SÁM 1 14va2ok ... gras fyrr enn þat friouadiz
~ lat.priusquam
Vulg Gen 2,5 Stj¹ 1914ok bað alþyðv firir sia við hvat menn mętti bva ⸢fyr [var. fyrre BLAdd 11127ˣ “B¹”] en samþyckia nockorvm ǫðrvm lǫgvm
ÁBp 489af hueriu (verki) þau megho ey aflo᷎ysast fo᷎r en þau hafua bo᷎tt við heilaga kirkiu
StatPáll³ 75331ok fyrr en ⸢hann skildist [var. þeir skildust AM 180 a fol “a”] at aptni, þá þurfti hann allra
KlmA 29216engum kosti þola þeir, at þú fyrirdœmir þá fyrr en vér vitum hvat títt er um vára menn
KlmA 31821Fyrr en Rollant leysti af sér hjálm sinn eða sverð, þá géngu skyndiliga 300 ok sjau menn ok 30 manna
KlmA 33122ok fyrr enn þeir kuomu fram
Thom² 31834Þeira sullt merker þat, sagdi hann, er erfingi tekr til erfdar fyrr, en hann leysir af hendi allar lo᷎gsamligar skulldir
Silv 2487En fyrr en konungr réttist upp, þá skriðnaði hattrinn af höfði honum
Klma 2873lo᷎gduzt þeir suo hart til at huergi þoldu spiotinn stadar fyrr en þau toku ut wm *herdarnar
Hect 17622fyrr enn
~ lat.Pʀiusquam (montes) fierent aut formaretur (terra et orbis): a seculo et in seculum (tu es deus)
16029 (Vulg Psalm 89,2) GlossPsalt 16121Létta þeir eigi fyrr sinni ferð, en þeir koma til Þrándheims
Hkrᴵˣ 3944meiʀ en hundrati ara fyʀ en Island bygdizt af Nordmonnumm
LdnStˣ 1299Þetta var allt fyrr en þeir Koðrán kómu
LjósvLˣ 7413jafnskjótt sem meistarinn leikr, þá kann hann, ⸢áðr en [var. fyrr en at Holm papp 47 folˣ “f”; fyrri en AM 579 4° “K”] meistarinn hefir út leikit, er honum skyldi kenna
var. Rémˣ 52: Holm papp 47 folˣ “f”
‖ (+ conj.) :
hreinsaþer erom vér oc þa i skírn dominus. fyʀ en ver verem borner
HómÍsl²⁵(1993) 37r32at haɴ mynde eige déyia fyʀ en haɴ sęe crist
HómÍsl²⁶(1993) 38v10Lýþr guþꜱ fastaþe fyʀ en haɴ æte páska lamb
HómÍsl²⁰(1993) 30v3þeir villdo eige trua ... fyʀ en þeir ⸢visse [var. vissu HómNo¹⁶ 7916] hveʀ haɴ vas
HómÍsl²²(1993) 32v14Ek biþ guþ drotten miɴ miscuɴar. en Mario móþor hans arnaþar orþz oc alla guþs helga at fyʀ geta ec bǿt synþer minar en ec fara ór heime þeꜱꜱom
Játn¹(1993) 68r11iesus sagþe honom at haɴ meonde fyʀ honom .iiivar. néitt hafa an hane géole
Theol15²(1993) 78v7Af þvi leitiþ er ýþr arnanda fvr svnþom ýþrom oc veitiþ miscuɴ valoþom fvʀ en domr Gvþs comi yfir oꜱ
Hóm677 4513oc sagþi hann ǫꜱ fyʀ. en hann ⸢være [var. var Andr¹ˣ 33728] seldr. at hann ⸢mønde [var. mundi Andr¹ˣ 33728] seldr verþa
Andr¹Cod645 12623hann ... helt á mót konunginom Inga fyrr en hann verþi
Ágr 481oc dó ⸢fyrr [var. adr Martin² 57816] enn hann være scirþr
Martin¹ 5575Olafr ... kom fyrr um morgonenn en menn være a vegom
ÓHLeg 195oc sænda æng&7424; aftr #fyrr en þæir hæfði locet skot riðenne
ÓHLeg 2437ver monom vera at vega hann fyrr en hann comi alt til motzens
Páll¹ 22921Enn þo at hann riufi fyrr enn full scipat se
Bjark 7333gaf Olafr sinum monnum leyfi at þeir fo᷎ri i kaupferþir ... oc ko᷎mi þo til Ænglanz fyrr en hann fo᷎ri þaþan
ÓTOdd 4513oc ko᷎mi þo til Ænglanz fyrr en hann fo᷎ri þaþan
ÓTOdd 4513mik venntir, at ec mon þurfa hans ⸢fyrr en [var. adr AM 533 4° “C”, etc.] kuelld komi
ElisA 294hann villdi giarna skiota ef nokot dyr kœme i skotmal fyrr en hann fœre þaðan
Streng 145Gviamar ... vill engom koste brott fyrr en hann have sott
Menota: 21va38 Streng 405sa er oðrum gærer svik ok ætlar dauða. ma fyrr giallda sinnar illzsku. en hann megi þæim fyrir koma er hann villdi giarna illt gera
Streng 7817fruen var ulett með svæinbarne fyrr en þau kœme hæim
Streng 1104alldre skal hon upprisa fyrr en konungr gere henni rett af þui er Janual mismællti henni
Streng 2183þa scolo þeir menn er þa kirkiu eigu lata timbr a tuft koma fyrr en .xii. manaðer se gegner
GulKrᴵ 816þa scal hann timbri a tuft koma fyrr en .xii. manaðr se gegner
GulKrᴵ 823ef þeir vissu at usœrt var. fyrr en þeir vynni
GulKrᴵ 1724fyrr en hann flae huð af
Gulᴵ 2514scal sa eigi þa kono fyrr gifta en XII manaðr se gegner
Gulᴵ 282fara a þing fram fyrr. en þau have veret XX vetr saman
Gulᴵ 2832En ef eigi er i sundr sagt fyrr en þau have verit XX vetr saman. þa ...
Gulᴵ 2833oc berr til kirkiu fyrr en þat have .iij. netr hinar helgu
Gulᴵ 315ef faðer gefr frælsi fyrr en hann have netr .xv. hinar helgu
Gulᴵ 3127sa annarr en fyrr er frælsi gevet en hann have .iij. netr hinar helgu
Gulᴵ 3229þa a armaðr ecki a henne fyrr en hon have golldet
Gulᴵ 3614þa scal hann þat gott hava fyrr en hann af iorðu fare
Gulᴵ 381fyrr en have .iij. uetr hinar helgu
Gulᴵ 4832fyrr en hon andezt
Gulᴵ 494ef kona er með barne. oc er barn kvigt i kviði hennar fyrr en hon andezt
Gulᴵ 494aller aðrer iamnaner. fyrr en undir konong gange
Gulᴵ 498hana scal taca til niunda knes. fyrr en undir konong gange
Gulᴵ 4931þa skal hinn er ór skapdrottens kvisl er. taca til niunda knes fyrr en undir konong gange
Gulᴵ 502fyrr en armaðr take
Gulᴵ 6328ef armaðr kœmr fyrr til. en han have log boðet firi sic. þa a hann allt þat
Gulᴵ 693fyrr en armaðr take
Gulᴵ 697scal hann taca annan rett sinn or hundraðe fyrr en armaðr take
Gulᴵ 7116vatn sva diupt at væta verðr hofuð sitt fyrr en hann kome hans hofðe upp
Gulᴵ 808hava brigt fyrr en þriggia kononga æve se liðin
Gulᴵ 9112oc hava brigt fyrr en þriggia kononga æve se liðin
Gulᴵ 9115oc brigðr þo fyrr en arðr se skotenn i iorð
Gulᴵ 9421oc leynir hanom engi maðr fyrr en skip kome til lunnz
Gulᴵ 1004þa hæfir hann þa luti alla aðr hugleidda. oc með skynsæmð skipaða i hugh ser fyʀr en þeir hafi fram komit
Kgs 8637mæðr þvi at þa gaðer æigi fyʀr at minnazt en ec minnti þec a
Kgs 11714Þeir ... villdv eigi ⸢fyʀ [var. fyrre AM 325 VII 4° “325 VII”] a braut fara en þeir vissi hvat þar reðiz af
ÓH 30912Hvi vartv sva diarfr at þu lezt scira barn mitt fyʀ en ec vissa
ÓH 3189Knutr konungr hafði sett baɴ fyrir cꜹpscip ꜹll fyʀ en hefði buit her siɴ
ÓH 4268Þorbergr hafði spurt allt um farar Steins ⸢fyrr en [var. aðr AM 68 fol “68” etc.] hann ⸢kømi [var. kom AM 321 4°ˣ “321”] heim
SteinÓH 3782hann ... vill at viso na Dario fyʀ en flottenn breste
Alex 4133Fiorum nottom fyʀ en bardage þesse tøkiz
~ lat.ante
Alexandreis 912 (IV 2) Alex 5532vilia þeir enn fleira við freista fyʀ en á dette dauðenn
Alex 8810fyrir veniv sakir styggvaz menn nv eigi við at sia oss er orðnir erom fyʀ en dauðenn kome sem halfeten líc
~ lat.olim
Alexandreis 15721 (VI 257) Alex 9228En þar ímot freistar enn frękne hversvetna fyʀ en yvir hann luke
Alex 9634mynde enge beʀ hava orðet í þesso bragðe fyʀ en framkomet vére
Alex 1235ef mer scal saklausum varna lifsens. fyʀ en ec hava fullkomlega tekit minn þrosca
~ lat.adhuc
Alexandreis 21218 (VIII 297) Alex 1249fęrir þic sialfr í hóf fyʀ en hon (ɔ: hamingjan) late vellta hvelet vndir þer
~ lat.ne ... forte
Alexandreis 2208 (VIII 455) Alex 12812at eigi flivge hon fra þer fyʀ en þec vare
Alex 12816Þat hevir hann í hvg ser at venda eigi fyʀ heim til Griclandz. en hann se einvallz konungr
~ lat.tunc demum
Alexandreis 2617 (X 181) Alex 1496margr leggr lifet á oc lętr fyʀ en hann finne þat er hann vill
Alex 15422oc nv riðr han i moti þeim. verðr nv mikill bardagi. oc fyʀ er myrct af nott en lokit se viginu. En Valltari er nu saʀ mioc oc drepit hævir han nu .xi. Riddara en hœgni komz unðan. oc komz i skog
Þiðrᴵᴵ 1089oc ef hann væri heima fyʀ en hans st‹i›up synir væri hængdir myndi margr hialmr klofinn uera oc mundi þar fylgia hœfut oc mœrg brynia slitin. margr skiolldr veikr gorr. oc margs mannz son mundi sic aldrigi sea siðan
Þiðrᴵᴵ 16613oc þat skal honum sua verða golldit sem nu mægu þer hœy‹r›a. at fyʀ en han fai þvi aflat skal han hanga þa er ec veit oc hann hvarr ockar er rikari. þa mællti heimir Guð hialpi þiðreci konungi. en firir þui er þu spillir sua morgum þinum frændum oc ætt monnum þa muntu þess giallda
Þiðrᴵᴵ 1725ecke vetti ek at hingat setti þau ⸢*fyrr [non emend. fyrirr] en þrotin veri sv hialpar van
ÓTOddS 1720n.siðan gaf O. (ɔ: Óláfr) leyfe monnum sinom at þeiʀ føri kꜹpferðer til ymissa landa ok kæmi allir til hans fyʀ en þeiʀ føri af Englande
ÓTOddS 4530þa kvrv þeir þetta at segia eigi fyʀ en þeir stigi a land fotvm
ÓTOddS 6431ok fara ecke fyʀ a land upp en hann genge um morgvninn
ÓTOddS 17520ef þeir scylldi flyia fyrir lendom monnum. fyʀ en þeir visi hvat fyrir væri
Sv 2535Birkibeinar ... drapu hann fyʀ en hann kemi a land
Sv 12833æinum manaðe fyrr æn sialfr fœre meðr þæim ærendum
Thom¹ 22210En fyrr en han sialfr veri crosfestr oc seldr, þa sagþi han os adr fyrir, at einn af vari sveit mundi han selia
Andr⁴ 40629þo at han se dauðr fyr en þau kome saman
GulKrNB 3345hann sagði þeim kveðju Gunnhildar ok þat með, at hon myndi eigi bjóða þeim, fyrr en þeir hefði fundit konung
NjR 1312tungl mun hafa bloðs lit, fyrr enn komi dagr drottins
PP 28740seti inn fenað fyr en farit hafi vm þria bœa
Landsl 12621at þv komir fyrr aptr en hann se andaðr
Bas 349Fyrst at ver hafuum firirbodet en af nyia læik at syslumen eda adrer rettar þæir sæm her voro ifuir skipader take fyr þa sæct sæm oss hꝍyrir til. en þæim se adær dꝍmdær sin rettær. er firir vanuyrdingh vard
RbHM (*1293) 2016sva at fyrr enn hann veri fimtan vetra giddiz hann gnogliga bokligum listvm
MarS 17514setta ek manngard i moti þi (dýri) ok drap at ok lamdi ... riddara minna fyrr enn þat yrdi drepit
AlexBr226 16029vinnid ecki a monnum, fvrr enn ec segi, hvar nidr skal koma
StuᴵK 1135Hann andadiz M C X oc I vetri eptir bvrð Kristz, enn fim vetrom fyrr enn Hvams-Stvrlli væri fæddr
StuᴵK 2479sitia þeir bræðr firir flokkinvm ok letu engan vndan rida, fyrr en þeir hefði rannsakat hvern mann, iafn-uel biskupinn sialfan
StuᴵK 41312gud go᷎rdi ... allan akrsins blomstr ... fyrr enn þat rynni upp yfir iordina
~ lat.antequam
Vulg Gen 2,5 Stj¹ 1913þa ma uera at hann blezi þer i stad Esau fyrr enn hann deyi
~ lat.priusquam
Vulg Gen 27,10 Stj¹ 16522en fyrr en hann hafi þat frjálsat ... munu fáir fegnir heim koma
KlmA 29015En fyrr en hann geti undr sik frjálsat ok friðat Frakkland ... þá mun svá lúka þessi sverðaleikr
KlmA 29023En fyrr en hann væri upprisinn, þá kom þar Karlamagnús konungr at honum
KlmA 31024Fyrr en konungr stigi á hest sinn, þá þógu þeir blóðit ok sveitann af andliti hans
KlmA 31420ok fyrr en þetta kveld sé komanda, þá verðr annarr okkarr vitandi, hvárr réttara er hafandi
KlmA 3398En ⸢fyrr en hann kemi [var. aþr Martinus qvæmi Martin¹ 56527] midleidis, þa kendi inn siuki madr krapt hans
Martin² 58840Þeim og sem fiorda dags ridu hafa þa helpur þat miog ef hryggiar tanginn er smurdur a fyrr. enn ridan taki ath skialfva
MedMisc 9731werdur hann fyrr omali en prestr komi til hans
DI II (*[1269]›AM 456) 281bannade hann kiot at eta ꜳ paskatima fyrr enn þeir tace adur gudz likama
DI II (*1345›AM 51) 82933uar þeim þath mikil gięfa ath þesse ferligi fantur uar af radin fyrr enn hann mętti nockurn skada gera
Hect 1678var logtekenn hinn nye christins doms balkur utann fa capitula þa sem menn villdu ei sam þyckia ⸢fyrr umm [var. fyrre Holm papp 8 4°ˣ “B³”], enn herra Magnvs konvng[ur og Jon erchebiskop giorde þad statt] hversv þav skilldi standa
ÁBpˣ 4216fyrr enn
~ lat.Remitte michi ut refrigerer priusquam habeam
3622 (Vulg Psalm 38,14) GlossPsalt 3724hann var fyrr á landi uppi, en þeir hefði snúit skipi sínu eptir honum
Hkrᴵᴵᴵˣ 34322En þat vas ... Xiiii. vetrom eþa XV. fyrr en cristni qvæme hér á Ísland
Íslbˣ 2635En fyrr en þeir fǿri þaþan þá kom þar ríþandi Hiallti
Íslbˣ 2842Systirin andazt fyrr en hvn hafi endt sina skript
MarD635ˣ 90733gudi, þeim er alla hluti veit, fyrr en fram komi
~ lat.antequam fiant
MirMar1896 21a13 MarD635ˣ 93119
C. fyrst (= conjunc.)
eftersom, siden
Form.: fyrr (222); fyʀ (139); fyrst (101); fyr (27); fyst (12); fyʀr (11); Fyrr (4); first (3); fvrr (2); furr (2); fvʀ (2); Fyrst (2); fyrirr (1); Fyʀ (1); fvrst (1); fo᷎rst (1); fÿrst (1); fyʀʀ (1); fyrʀ (1); fo᷎r (1); fẏrr (1); før (1); fẏr (1);
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl fyrst(at) conjunc.; Suppl1 _; Suppl2 fyrst conjunc.; Finsen _; Fr item fyrst, fyst; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med item fyrst; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr item fyrst; Fr4 item fyrst, før; NO item fyrst; Walter _; ÁBlM; Bl _; WPA _;
Litt.: Bandle 1956 [BA 17] 99, 445f.; Grøtvedt 1939 95; Hansen 2002 [ANF 117] 35-61; Hægstad 1916 104, 209; Lundeby 1947 [ANF 62] 86; Seip 1955 270; Seip 1955 270; Ulset 1976 [MM 1976] 160-162; Western 1936 [MM 1936] 30
Genre. (expected): historical works [his]: 137 (93); religious works [rel]: 90 (142); legal works [jur]: 76 (51); romances [rom]: 76 (55); family sagas [isl]: 49 (64); legendary sagas [fas]: 33 (23); contemporary sagas [bis]: 32 (39); learned works [div]: 29 (16); charters [dip]: 11 (41); þættir [tot]: 5 (12); unclassified [ ]: 0 (2);
ÞH (red.) — December 2018
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
fyr, fyrir - fyrr, fyrst
...
...