fyrnd sb. f.
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) fortid, fordums tid, gamle dage
af kyne gyþinga er voro í fyrnd
●Mess²15(1993) 55v12þat er sagt at þat yrþe í fyrnd ... at féhirþar sꜵngo of brauþe oc víne of dag þat er þeir cuɴo ór messo eþa lága sꜵngom oc léto galauslega at (“ɔ: oc”, ed. note) þeir fingo bráþan bana
●Mess²15(1993) 56r19í fyrndinni var kallat Jǫtunheimar norðr í Finnmǫrk, en Ymisland fyrir sunnan *millim ok⸣ Hálogalands
HeiðrH 14Hirþmeɴ konvnga vorv miok hvskarlar kallaþir i fẏrnd
SnEU 702Egiptaland er ⸢fordum [var. i fyrndinni AM 227 fol “B”] het Axea
var. Stj¹ 773: AM 227 fol “B”Asia er kallat af nafni nockurrar konu. huer er i fyrndinni hellt riki i austrhaalfu ueralldarinnar
Stj¹ 6733Plato einn hinn uisazti meistari i fyrndinni
Stj¹ 7714sua segir Plinius einn hinn uisazti madr i fyrndinni
Stj¹ 8017Pytagoras einn ueralldar uitringr i fyrndinni
Stj¹ 9824hann hafdi sua sem nær allir adrir utlendzkir menn i fyrndinni i þat eina uarit driugum allri sinni eigu
Stj¹ 25731hann kunni af ollum lo᷎ndum tiþindi at segia. eigi siðr ⸢forn en ny [var. j fyrrnd en nu GKS 1005 fol “D²”]
var. ÓTᴵᴵ 865: GKS 1005 fol “D²”Mannkínnd var j tuenninghu j fyrnd
Mess²625 3119ad þad være sidur i firndinne, ad draga af nøfnum Gudanna nøfn sona sinna
EncHb281ˣ 50334Sa var sidur vijda i fyrndinni, ad lijtt voru badstofur, og hofdu menn þa baksturs-ellda stora
Fljˣ 3610
2) [e-s / á e-u / at e-u] (høj) alder, ælde, svækkelse pga. ælde, slitage, forfald, omkostninger i forb. m. forfald
Sva er nu mykel fyrnd at heiminum at varla munu nu þæir luter kunna til at værða er æigi munu dœmi til finnaz at fyʀri hava orðit
Kgs 7821skilde Einar af ser fyr[nd ok abyrgd ꜳ kirkiu ok ǫllum hennar o]rnam[ent]is er hun a j sér
IslDipl (1378) 6313skal hann at gera svá at (brú) haldi fyrir ⸢fyrnsku [var. fyrnd AM 133 4° “m”]
var. Jb 1762: AM 133 4° “m”Skilianðe af ser. abyrgd vm fyrnnd kirk‹iu› ok hennar ornamentis
IslDipl (1392) 1012s‹k›ilde sira halldor a bauduar ath abyrgiazt fyrnd a kirkiunni ok hennar ornamentis
IslDipl (1397) 13028ok wær vpp borit alt sagdrar kirkiu godz ok suo firær fyrndh sagdrar kirkiu sua ath oss wæl anægær
IslDipl (1433) 30936suæin haluardzson hefuær lukt oss ... firær fyrndh sagdrar kirkiu
IslDipl (1433) 30936vantar til xij hundrot firir fynd
DI IV (1432: Bps B II 3) 51122skylldi asgrimvr jo᷎nsson svara ok bo᷎rga vpp a sina pen[i]nnga. po᷎rcio ok fyrrnd k[irkivnnar ok h]ennar o᷎rnamenntvm
IslDipl (1449) 40322at þessu lvktu þa gaf sigmundr einarsson skvla loptzson olldungis kuittan ok akærulausan vm fyrnd ok porcïonem um suo langan tima sem hann atte jordina silfrastadi
DI V (1453) 10434sagde eigill bænhus skylld a jaurdunne a grille ok skylde (!) af sier fẏnd a bænhusinu
DI V (1453) 11717aboti sagdi bænhus skylld ueri a jordune breku ok skilldi huor af sier ath svara fyrnd ok reikninge þar vm sꜳ er selldi
DI V (1464) 42012solarhitinn mvterar malminn, suo ath bly snyzt i silfr, ef fyrndin verdr suo mikil staudunnar, sem natturan beidizt
Thom²y 49928sagde ꜳbothenn ath graftrar kirkiv skylld vere ꜳ iordenne vik ok skilde af ser ath suara fyrnd ok ollvm reikninge ꜳ henne
DI VI (1478) 1283Þessa hluti lagde jon bondi hakonarson til vididalstungu kirkiu medr þeim skilmala ath hann lukti j porcionem ecclesie oc firir fẏrnd kirkiunar j hennar ornamentum
DI V (1461-1510: Bps B II 4) 34827þér látit sem þér þurfit áminning annars mannz yfir þeim hlut er svá litlu gjörðiz, at eingi gleymska eðr fyrnd má fólgit hafa fyrir yðr
Æv²³624 9116Jtem lagde sera Þordur til mork fyrer fyrnd a messuklædum
DI VI (*[c1400]›AM 262ˣ) 395liet Sæmundur ... bæta fyrnd kirkiunnar og hvsanna
ÞBpC³ˣ 27023
3) (jur.) forældelse
Jarder allar þer er ... afla gengar vndan mannom. þar skal aldre ⸢fyrnd [var. fy‹r›nska Landsl 978] a falla
LandslBorg 115b4þa skal alldri ⸢fyrnd [var. fy‹r›nska Landsl 978] a falla meðan er skilrik vítní ero til
Landsl1154 13927allz stadar sem meiri fyrnd er ꜳ fallin, leidir hann (ɔ: Thomas) til ellri manna uætti ædr letr skilrik, ok tekr sua aptr undir kirkiuna
Thom² 32610
4) (soc. & jur.) gammel sædvane, hævd
Profaz ok alldri meiri uerðavrar a allri papey en sua sem iafnan hefir gengit at fyrnd. mork gullz brendri með uelltu iorðu huert penings land
NoDipl (1299) 10647at retto æignar skipti meðr fyrnd, þa eighu fyrsagðer brœðr land oc æign vpp oc vt
DN IV (*1306›vid 1306) 6711j vtferð mina vil ek hafa til Swithuns kirkiu tuau pund vax, ok offr ok motegongu eftir fyrnd
DN IV (1310) 8230Skall ok fyllgiskona hænnar væra j biscupsgarde ... vm joll oll eptir fyrnd
DN II (1313) 10132saam meer æiki annætt sannære, sem meer vilium firir gudi suara, æiftir rettre fynd
DN IV (1343) 2292Þesso allu fram farnv þa saam mer ekki annæt sannæræ sæm mer vilium firi gudi suara eptir rettre fynd sæm her er sk‹r›ifuat
DN IV (1344) 2301at fyndænne
DN I (1347) 24421syndizst oss ollum samt framarr ganga gogn ok vitne herra biskups ... hellðr en fyrrsagdz arngeirs. sakir fyrnðar ok skilrikiss vattanna. ok likenda af ðyrleik Jarðanna
IslDipl (1353) 2920
5) gammel sædvanemæssig afgift
Form.: fyrnd (19); fyrndinni (8); fynd (3); fyrndh (2); fyrrnd (2); fẏrnd (2); firndinne (1); fyndænne (1); fyrnðer (1); fyr▹nd (1); fyrndin (1); fyrnnd (1); fẏnd (1); fyrnder (1); fyrnðar (1);
Comp.: bǿn·hús- (2), kirkju- (7), kirkna- (1), staðar- (1)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím _; LP _; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH _; AJ _; deVr (fyrnast); Fr4; NO; Walter _; ÁBlM (fyrna); Bl (firnd); WPA _;
Litt.: Bøe 1962 [KLNM 7] 286; Hægstad 1915 93; Hægstad 1916 140; Seip 1955 157
Genre. (expected): charters [dip]: 22 (3); religious works [rel]: 13 (12); legal works [jur]: 4 (4); historical works [his]: 2 (8); learned works [div]: 1 (1); family sagas [isl]: 1 (5); contemporary sagas [bis]: 1 (3); legendary sagas [fas]: 1 (2); unclassified [ ]: 0 (0); romances [rom]: 0 (5); þættir [tot]: 0 (1);
HD (red.) — March 2011
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
...
...
...