fyrir·líta vb.
(cf. forlíta vb., fyrlíta vb.) forlíta vb. [3] fyrlíta vb. [28]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) [e-n/e-t] forsmå (ngn/ngt), ringeagte (ngn/ngt), foragte (ngn/ngt) ⫽ despise (sby/sth.), scorn (sby/sth.), show contempt (for sby/sth.)
þa er menn fyrilita at lyða hinum ællrum monnum
~ lat.despiciunt
11626 ●Alk619 1175Oc þa firir leit iarlinn þa oc q. eigi uilia hava yfirgang þeira
ÓTOdd 602er þeir sa þa i hervilegum buninge, þa firirlitu þeir postolana i hug ser
SJ² 79524menn þeir er ælska heim þenna. en glœyma oc afvirða. oc firir lita þa. hina myklu von. er ...
BarlA 4911En þeim er firir lita at tigna þa. oc hafna þeim. þa skolum ver refsa þeim
BarlA 10214sva mette vera at hverr váʀ firelite annan. ef eigi hefðe iofn vgipta til handa fallet ollom
~ lat.Fastidisse
Alexandreis 1579 (VI 245) Alex 9214Engi dugande maðr virðer vin sinn eptir yvirlitvm. eða fire litr hann af áfelle harðra forlaga
Alex 9233þu vill fyrir-lita bæði os oc sæmð þina sialfs
Sv 925þer hafet mik fyrirlitit oc yðr at bake latet
Thom¹ 9815ek skal þo æige fyrirlita hann, at hæimrenn hafne honum
Thom¹ 15112sa gerir rangyndi sialfs sins astar er hann fyrir litr eð betra en kýss eð herfilega
ViðrLS544(1995) 19910firir leit at vera ængla hofðingi a himni
~ lat.despexit
9329 Eluc675(1989) 931Eigi sa ek bettri ne dyʀligri meyiar allar en yðr; ok a engi dꜹgandi maðr at fyrir lita yðr
Flóv¹ 15458þeir er mik fyrirlita mvnv verða liotir
~ lat.qui autem contemnunt me
Vulg 1Reg 2,30 StjC 43121oc hinn vandi vikingr gat at lita Dauid. fyrirlæit hann hann þegar
~ lat.despicio
Vulg 1Reg 17,42 StjC 46416hirð æigi at fyrirlita lif mitt ok sal
~ lat.noli despicere animam meam
Vulg 4Reg 1,13 StjC 60713Blasivm dęmi ec til hꜹgs þaɴ er mik fyrir léitt
BlasA623 4516fyri lít mig eigi
~ lat.ne me despicias
10523 BǿnAlk 1057þeir hẏggia ser þat till godz virkis ædr sídar gíetslo at þeir firirlita konong sín ædr adra landz hofdingia
SvR 76er þui vndarleght huadan þeir dræga þau do᷎me at firirlita konong
SvR 1031gud villdí þa eígí firirlita tighn konongdomsens er konongar varo heídnír
SvR 1032j þessum lutum a undirmaðrinn eigi fyrir lita ne hafna boðskap sins herra
BernhBr 6024ef þæir uilia mik fyrer lita með sꜹnnu
~ lat.me despiciunt
11433 Rómv595(2010) 11416er ... þeir helldv ꜳ beininv þꜳ fyrirlitʀ hann i hvg ser helgan domiɴ ok þotti litils vm vertt
JBpA(2003) 499Er nv sv vár bæn til þeira allra maɴa er þessa fra savgɴ hafva með havndvm at þeir fyrir liti sva fremi vara frasavgɴ er þeir giora aðra merkiligri
JBpA(2003) 5314Hann fyrirleít moderní Jugurthe
~ lat.despiciens
1032 Rómv226(2010) 1012Hann segir sinvm postolum qui uos audit, me audit, qui uos spernit, me spernit. Sa er yðr hlydir, hann hlydir mer, enn sa er yðr ⸢fyrir-litr, hann fyrir-litr mig [var. (ms.) forsmꜳir hann forsmꜳir mik Adv 21 3 17ˣ “V” 20617; hafnar mer hafnar hann GBpB(2018) 1257]
StuᴵK 29123Eigi com mer þat i hvg at þv mondir ⸢fyrlata [var. firirlita Huldaᴵᴵ 23324] mic sem aðrir
var. Mork 4008 → Huldaᴵᴵ 23324sem hun uissi. at hun hafði barn getit af þeirra sambud. þa fyrirleit hon sina fru Saray
~ lat.despexit
Vulg Gen 16,4 Stj¹ 11235ef hann forsmár eigi ok fyrirlitr lága ... luti
~ lat.non spernit
LeoSerm 2733 Stj¹ 14219sem þer seait nokkura fatæka menn fremia þa einshueria luti sem liotir ok lastsamligir. eru. þa fyrirlitit þa eigi þi helldr ok lastit þa ekki. auruilniz ok ecki af þeirra uegna
Stj¹ 15632Heilsa brødr þinum. þeim sem aa saumu leid hatar ok fyrirlitr allar þær konur sem annars kyns ok kindar eru enn hann. sem þu fyrirlitr alla karlmenn
Stj¹ 2074þeir fyrirlita ok hallda alla saudahirda sem afleita
Stj¹ 2237Ef þeir spyrið herra konungr. att upphafi hui ek fyrir leít þessa heims luti ... þa lyð mer
BarlC 20432ger nu suo uel at þu fyrer lit æigi mannin suo miog ok miskunna honum
EgSH1005 7808ef hann skal þat allt fyrir lita
Seb238XII 10912hann fyrirleit alla heimsins fegrd, fostrland ok fiarhlute, fręndr ok uine, takandi fyrir guds ast będi ꜳ sig ok sina fręndr fatęktar utlegd
Thom² 4462fyrirlit ek hofdingia þina
~ lat.despicio
PassVinc 2651 Vinc 32216hér mun hvárrgi okkar þurfa fyrirlíta annan fyrir mannkosta sakir eða trú-bragða
Magn¹ˣ 2432bidiandi at þer firirlitid ei þessa sending þvi at annan tima skal um bætra, þægar gud lofar
DN II (*1308›DonVar 1ˣ) 7835ok eigi hefur hann fyrirlitid bæn fateks
~ lat.neque despexit deprecacionem pauperis
2018 (Vulg Psalm 21,25) GlossPsalt 2118bað Þjóðólfr konung, at hann skyldi eigi fyrir líta sonu sína, - þvíat fúsir væri þeir at eiga betra móðerni, ef þú hefðir þeim þat fengit
Hkrᴵˣ 13612honum stóð á aðra hönd Amphilotus byskup at fyrirlíta ok fóttroða Arianos með sínum góðum lifnaði
KlmBˣ 54919þó at Skegg-Broddi hafi nú fá menn, þá sómir eigi at fyrirlíta hann
LjósvLˣ 9011en þa fyrirlitr hann, sem hꜳfir ok wolldugir þickiazt
~ lat.destituit
MirMar1896 27b15 MarD634ˣ 7452enn drottinn gleym mier eigi og fyrirlyt eigi myn tar
~ lat.despicias
382 PlacA(1998)ˣ 391þat er kvenna lunderni, at þær ... girnast opt þat þær kunna ekki fá, enn hafna því mörgu ok fyrirlíta þat, er þær heimult eigu
Trist¹ˣ 930hann veit þo ecke annat sannara vmm þann lut, enn þat er viturlight, ath skoda med skemtan j samvitsku sialf sijns þat sem hann heyrer fyrr enn oþeckiz vid edur fyrerlijti
Þiðrᴵˣ 73
● ‖ præs. part.: fyrirlítandi
skallt þu þat vist vita at æigi er þat nafn firi litannde. sva sæm svivirðingar nafn at heita huskarlar konongs hælldr er þat mykit sœmðar nafn hværium er þat nafn fær
Kgs 436ef þeir bioða illt þa ero þeir firir litande
~ lat.contemnendi sunt
8633 Eluc675(1989) 8611
● ‖ præt. part.: fyrirlitinn
þa er hann var sva firirlitinn af maunnum, þa sendi guð honum engla sina
Jón² 4462þottiz hann nǫckvǫð i þvi svivirðr vera ok fyrirlitinn
Thom³F 53134Enn þo lꜹgðo sumir menn øfund a þat er firi litnir voro. fire sina andmarka. eɴ nento þo eigi við at skileazt ‹eða yfir› at be᷎ta sina misverka
GBpA 993Er nv fyrr sagðr Anselmvs hvatliga settr vndir rangan hvgardom allra sinna kvmpana, vheilsaðr ok fyrirlitinn
MarS 17724ef þv sigraz á Haʀalldi [konvngi] mvntv heita drottins-svíkí. ok vera firirlítínn ok rekinn fra ǫllvm goðvm mǫnnvm
Huldaᴵ 2063skylldi hann helldr uerda til umbotar áminntr enn fyrirlitinn eðr hafnadr
Stj¹ 15720Gud firri oss þui ... at setia þeim fiarruist ok fyrirlitning, sem fyrir rett guds ... er adr utlægdr ok fyrirlitinn af odrum
Thom² 38216varð hann nú svá firirlitinn, at nær engir vildu honum gott gera
Gr 13123
2) [e-n/e-t] forkaste (ngn), vrage (ngn), afvise (ngn/ngt) ⫽ cast aside (sby), reject (sby), abandon (sby)
Vęr ætlvðvm at þv villdir fyrirlita hana oc lata æina
StjC 41229æigi hata þæir þik sva miok i þesso sem mik fyrirlita þeir
StjC 44027Enoch hafnaði heimi ok ⸢firirleit [var. fyrirlet Holm perg 1 4° “E”, etc.] konv sina
MarA 34816er þat eigi undarligt, þo at þer fyrirlitið tvenna heilsugotu, þar sem þer hofnuðut bæði fostunni oc saðningunni
JBapt²A 91125Hann fyrirleit enn sæla Joachim ok órœkti fórn hans
MarS 314Jacob ⸢fyrirleit [var. fyrirlet AM 227 fol “B”] sina husfru Lyam
~ lat.despiceret
Vulg Gen 29,31 Stj¹ 17324þersi mær er min dottir. su sem huern karlmann hefir fyrirlitit hegat til
Stj¹ 20631sæl ertu. fyrir þat er þu hafnadir skurdgudum ok fyrirleitz þau
~ lat.dimisisti idola
SpecH 43b53 (I 121) Stj¹ 20928þvi næst geingr anselmus sama ueg firirlitanndi verolldina gerandiz munkr unnder herra domi hersuini abota
Mar980 4231go᷎rt mer fo᷎stur og helgehald efter minum hugþocka. enn fyrirlitit hitt. sem adr var sett og dæmt af heilo᷎gum fedrum
DI VII (*[1495]›Adv 21 7 14ˣ) 2409
● ‖ præt. part.: fyrirlitinn
cf. simplex líta (308)
Form.: fyrirlita (6); fyrirlíta (5); fyrirlitinn (5); firirlita (4); fyrirlitit (4); fyrirleit (4); fyrir lita (3); fyrirlitr (3); firirlitinn (2); firir lita (2); fyrir-litr (2); firir leit (2); firi litnir (1); firirleit (1); fyrirlitid (1); fyrirlyt (1); fyrirleít (1); fyrerlijti (1); firirlítínn (1); fyrir léitt (1); fyrer lita (1); fyrir litr (1); firir litande (1); firi litannde (1); fyrir leít (1); fyrirlitʀ (1); fyrilita (1); fyrer lit (1); firelite (1); fyrirleitz (1); fyrirlitið (1); fyrirlit (1); fyrir-lita (1); fyrirlæit (1); firirlitu (1); fyrir liti (1); fyrir líta (1); fyri lít (1); fire litr (1); firirlitanndi (1); firirlitid (1);
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb _; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer; Anm _; Bin _; Rím _; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr _; Fr4 _ firlíta = fyrirlíta; NO; Walter _; ÁBlM item (for-); Bl; WPA _;
Litt.: Bandle 1956 [BA 17] 324; Johannisson 1939 201; Seip 1943 [MM 1943] 122; Seip 1955 79, 81, 204; Veturliði Óskarsson 2003 [BA 43] 189
Genre. (expected): religious works [rel]: 43 (18); historical works [his]: 10 (12); contemporary sagas [bis]: 5 (5); romances [rom]: 5 (7); family sagas [isl]: 3 (8); charters [dip]: 2 (5); learned works [div]: 1 (2); legendary sagas [fas]: 1 (3); þættir [tot]: 1 (2); legal works [jur]: 0 (7); unclassified [ ]: 0 (0);
JL (red.) — June 2021
TW (eng. def.) — September 2022
ÞH (strukt.) — October 2010
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net