frǽndi sb. m.
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) ven ⫽ friend
ikke skarpt skille mellem def. 1 og 3
Þit scolot deíla kníf oc kiotstycke. oc alla lute yckar imille sem frændr eɴ eigi sem fiandr
evt. def. 3 GrgKonᴵ 2068Frendr varir gøraz oss fiandr. þeira fiandmenn scolo oc þa vera minir fręndr
cf. Hávamál 43 Mork 26319Frendr varir gøraz oss fiandr. þeira fiandmenn scolo oc þa vera minir fręndr
cf. Hávamál 43 Mork 26320Sa callar nu frendann er fyrir scommu callaði fiandaɴ
cf.Syniz mer sva sem her vaði allt saman kalfar ok ulfar
1074 Sv 1076uer skulum deila knif ok kiot stykki ok alla hluti uor imilli sem frendr en eigi fiandr
evt. def. 3 Heiðy 999ef fader okar og moder uita af þessu, þa uerdum uid skomud æfinnlega, og aller okar frændur
evt. def. 3; eng. frend dobbelttydigt, cf. MED, spec. def. 4~ eng.all oure frendes
10129 ÆvMið³⁴8ˣ 10111
2) (spec.) fosterbror, fostbroder, kammerat ⫽ (spec.) foster brother, companion
þa spurði Andreas ... huern uilltu at ek reisa upp fẏrst. hann suaraði. Þat uil ek at þu reisir upp Gnaram ⸢frænda [var. fostbroður Andr¹ˣ 33418] minn Þa fell heilagr Andreas ꜳ kne ... heẏrðu hinn goði Jhesus Christus. reis þu upp hinn dauða fostra Philopatoris
~Þá mælti Grímr: svá segir þú frá mǫnnum, sem þeir ⸢frændr [var. fóstbrœdr AM 343 a 4° “A”] muni komnir vera, Oddr ok Ásmundr
evt. def. 3; Oddr og Ásmundr er fostbrødre, cf. fx. 6¹⁸⁻¹⁹, 7¹⁸, men Oddr er også ‘frǽndi’ (søn) til Grímr ǪrvM 203
3) frænde, slægtning, søn ⫽ kinsman, relative, son
ikke skarpt skille mellem def. 1 og 3
En Asgerðr Biar[nar] dottir er att hafði Þorolfr Scalla Grims son var þa með Arinbirni fręnda sinum
Eg162θ(2001) 8914Siðan bar Egill upp mál þat fyr Asgerði. En hon skꜷt til raða fꜷðor sins. oc þeiʀa Arinbiarnar fręnda hennar
Eg162θ(2001) 9113●●● ef sa maðr aɴdaz her er her a engi frænda a lande
GrgKonᴵ 22912●●● Arf scal taca a islande frænde eða felagi
GrgKonᴵᴵ 1957kann æigi gǽta frænndi. frænda
~ lat.nepos ... nepoti
Pamphilus 2452 Pamph 10912●●● hinir aller ugilldir hvárt er þeir fa sár. æða ben. bæðe kononge oc frændom
GulKrᴵ 1921þa sverr hann barn þat af hende ser. þa er þat i engum abyrgðum við hann. ne við frendr hans
Gulᴵ 3029Sva ma frende hans at somu geva hanom frælsi af hende hans
Gulᴵ 317Sa scal fyst i sko stiga er mann leiðir i ætt. en þa hinn sialfr er i ætt er leiddr. en þa hinn er arve iatte. en þa hinn er oðrlom iatte. en þa þeir frendr
Gulᴵ 3117Sva megu fleiri frendr i ætt leiða. oc til arfs gera sem nu hevi ec talt. ef sa iatter er arve er nestr
Gulᴵ 3126A þingi scal skulldarmann taca at bioðasc frendum fyst
Gulᴵ 365have hann tva luti með sér. en hon þriðiung a hendr frendum sinum. þeim er arve ero nester
Gulᴵ 5218þa scal hann sveria til fiar sva mikils sem hann vill svaret hava. oc frendr hans visa hanom a. at hann sveri eigi usꝍrt. þa ...
Gulᴵ 5228ef hann a frenðr. æða erfðar menn. þa scolo hanom boð gera
Gulᴵ 6020Have frendr hins dauða at hallda hann ... oc hallde hann til þings. ellar fꝍre armanne konongs
Gulᴵ 612ef maðr er viginn i oldrhusi at brennanda elldi. æða i dax liose. þa scolo olhusmenn fa bana at þeim manne. æða giallda hann aptr giolldum fullum bæðe frendum oc sva kononge
Gulᴵ 6213ef kona vigr karlmann. þa er hon utlog oc scolo frendr hennar fꝍra hana af lande
Gulᴵ 6229ef umage verðr mannzbane. hann scal oc fꝍra af lande. oc frendr hans kome hanom a for firi fimt
Gulᴵ 6230En ef hann kveðr nei við. syni með lyritar eiði. fellr til .xl. marca. oc giallde giolld frendum
Gulᴵ 6410scolo þeir giallda giolldum aftr frendum. oc .xl. marca kononge. af hvaromtveggia flocke
Gulᴵ 6420scolo þeir gera einnhvern mann at vigi sannan. æða giallda .xl. marca kononge oc giolld frendum
Gulᴵ 6424giallde hann giolldum aptr frendum hans. en konongr a ecki a þvi
Gulᴵ 6512þeir giallde hann giolldum aptr frendum
Gulᴵ 6531þa scal sa giallda er hellt hanom holfum giolldum aptr frendum hans
Gulᴵ 7233at sættarkaupe ef frendr ganga aller senn til sættar
Gulᴵ 8118Siaunda ef maðr skiptir oðals iorðu sinni i aðra iorð. þær scolo oðrlom fylgia oc allar þær er i oðals skipti hava komet. með brꝍðrom oc með frendom þeim. allar aðrar aurum
Gulᴵ 917hon ma þvi svara at þat er hvárskes ockart oðal. þat ero fong frenda occarra
Gulᴵ 9434●●● ivir maðr allra þeiʀa er þa varo bornir i þvi lannde oc þar atto fe oc fræɴdr hvart sæm varo rikir eða urikir
Kgs 7136en hinir ero aller ugillder huárt er þæir fa sar eða bana. bæðe konunge oc frændom
Járns 2662se utlægr oc ugilldr huar sæm hann verðr staddr bæðe konongi oc frændom
Járns 2669þa vilia frændr hins dauða þann or ęttenne taka er baztr er
Járns 26611ef menn sia øði a honom binde sa er vil at vsekio oc have til þings oc bioðe frændom. leysi þar oc sege af sina abyrgð
Járns 2674þa se hon ugilld frændom hins dauða hvárt sem þæir vilia meiða eða drepa hana
Járns 26715af fe hins er drap have frændr hins dauða full giǫlld
Járns 26717En þau grið oc þa festo skal hann sua hallda oc aller hans frændr sem hann have sialfr festo tekit. oc sellt grið
Járns 27112þegar hann fær sǽr matar sialfr eða frænðr hans oc klæða. þa er hann þegar rættnæmr
Járns 27319allar aðrar frændbætr oc saktal skal falla niðr sua at huargiz frændr aðrer taki ne giallde framarr en nu er skilt
Járns 27332ef frændr konunnar vilia leggia til hennar slika heimanfylgio ...
Járns 2761ef frændr vilia ekki til leggia þa skal sa er konona hever legit. bøðe bioða oc bæta lagarætt
Járns 2764●●● Faðer oc moðer skal raða giptingom dætra sinna ef þau ero til. En ef þæirra misser við. þa eigo frændr hinir nanasto giptingom at raða
Járns 27621ef hann (ɔ: leigumaðr) liggr lengr (sjúkr) þa skal meta verkation oc mat þann er hann neyter ella fare a henndr frændom
Járns 2986●●● Rætt er oc at faðir eða annarr frendi festi mey eða kono ef þat er hennar vili þa er festar fara fram
ÁKr 379Þeꜱir erv navðleyta menn hveʀ annarꜱ ok eigv allir goða kosti ok sva frendr þeira eigi siðr ok er þat þvilict sem þeir erv sialfir
Heið 6524●●● Nv erv ok raðnir til farar með þer heima menn þ[inir] ok nabvar er bæði eru frendr þinir ok teingða menn
Heið 662Nv verðr þar fagna fundr mikill með þeim frendom er Barði hittir systur sonu sina. segia hvarir ꜹðrvm tiðendi
Heið 7229Þvi reð ek þesi rað. ok sva hit sama hefndir þv þeirar suivirðingar þinnar. er þeir giorðo til þin ok yðarra frenda
Heið 7613þeir frendr skulo þar vera þeir Þorgisl af Meðalheimi ok Arngrimr. ok Eirikr uið-sia ok Þorliotr giallanda fostri. Eyiolfr fra Asmundar-gnvpi
Heið 801Þorbiorn riðr nv til Þorgꜹz frenda sinnꜱ til smiðio. ok hittir hann firir dagmal dagꜱ
Heið 8410Ek heiti Þorbergr en þetta sverð selldi mer Lygi-Torfi frendi þinn. ok her af skaltv mart hꜹgg þola i dag at þi er ek uillda eða hvi so᷎ki þer nv eigi at
Heið 9021Þorbiorn ser nv frendr sina. hirðir nv ei vm lif með ꜹrkumlum þeꜱum
Heið 922Oc þa sende hann menn a fvnd Tryggva konungs frenda sins a Hringa rike
ÓTOddS 420illa er yþr farið sonvm Gvnhilldar. vnnit með svikvm riki manna oc frenda yðaʀa
ÓTOddS 526ef frendr grafa þæn man i kirkiu garð vttan lꝍyfi kenne manz eða ræðes manz þa ...
SvKr 40916●●● at uilia huarstuæggia þæirra er saman ero komen. oc annara frennda
EiðKrA 3822●●● ef maðr uill ser kuænfangs læita þa skal han raðs læita uið frenðr þæirar. er skylldazster ero til forræða at lagum rettom
EiðKrA 38212●●● skulu þa frenðr oc oðalsmen lꝍysa þa iorð gulli oc brændo sylfri
EiðKrA 38824Magnus konungr berbeinn hafði unnit i Sudreyium með nokcurum uiafnaði af Mælkolui skota konungi fro᷎nda hans
HákEirsp 61521þicki þer raðit frǽnndi at þu þickir her dę́ll ef menn mega trautt heima um þic tǽla
Jvs7 1925Nu segir Palnatoki. huersu gamall ertu frǽnndi
Jvs7 204Palnatoki mællti. halltu ecki til þessa fręnndi
Jvs7 209er þeir kómu til skips, fagnar Hrútr Ǫzuri, frænda sínum, vel ok blíðliga
NjR 107Nú skalt þú ríða vestr með mér, frændi, ok vera með mér í vetr
NjR 1010er liðit kom i bo᷎inn þa reyndiz þat at sueitar haufðingiar haufðo grið geuit Boglum fro᷎ndum sinum ok uinum
SvEirsp 41216hann oc hans far eru ugilld at þui sinni bæðe konungi oc sua frendom þo at hann se aftekin oc eigi kirkiu græfr
FrostKrᴵ 13422ef sa maðr hæfir fyrmeir spektar maðr veret oc bioða frendr at sꝍma kirkiuna
FrostKrᴵ 13426●●● En ef maðr uil taka kono þa er frende hans atte. þa ...
FrostKrᴵ 14717eru aller frændr hans vndir þeim griðum ok trygðum sem huer veiti sealfr
Landsl 508ef manne tꝍmizt arfr meðan hann er i utlægð oc hafa frendr hans arf þann arf tekit meðan hann uar i utlægð
Landsl 534skolu frendr hans honum þat fe aptr greiða
Landsl 535En ef menn sea sanna ꝍðe a honum þa bindi sa sem uil at orsekiu oc hafe til þings oc bioðe frendum at lꝍysa
Landsl 553aðrar frendbꝍtr oc saktal falle niðr sua uan‹d›liga at huarkis frendr aðrir take ne giallde frammar en nu er skilt
Landsl 5811þegar sem hann fær ser matar sialfr oc klæða eða uapna eða frendr hans gefi honum
Landsl 7114ef frendr konunnar uilia leggia til hennar heimanfylgiu
Landsl 7120ef frendr uilia eigi til leggia
Landsl 721þa ma hon giptazt með skynsamra frenda sinna raðe
Landsl 758frendom hans synizt hann uarliga halldenn af forlags ꝍyri þeim sem aðr skilr
Landsl 8710skal moðer fꝍra omaga sina a hender frendom þeim sem arfi eru nester
Landsl 883byð ek allum minum frendum þeim sem til lausnar eru komner
Landsl 9513þa skal hann en bioða hinum sem hann kꝍypti af. ef hans oðal uar. oc hans frendum ef þeirra oðal uar
Landsl 9620●●● þu segir mer firir þeirri iorðu er yðr var boðen frendom með lagum bæðe oðals monnum oc oðals nautum
Landsl 9722●●● I þessom dome skolu eigi uera frendr ne magar. fermenningar ne nanare
Landsl 981●●● ef hann suarar þui at þessi iorð hefir legit vndir uarom ætlegg frenda þeirra er oðalum eigu at fylgia .lx. uetra eða bætr
Landsl 9825hon uar yðr logboðen frendom. trygð oc skꝍyt vndir mik oc minn ætlægg oc uær ek þessa iorð laugum oc dome
Landsl 9910bioðe frendum hans at þeir lꝍysi hann
Landsl 15311Þa hina .v. at þar sem maðr drap mann. matti aðr með sektum nauðga frendr sina
Landsl 17618hann skal halda log þau oc rettindi er hin hælgi Olafr konongr frende minn skipade a millum konongs ok bonda
GulKrNA 30924Sva sæ mer gud hollr oc hin hæilgi Olafr konongr frende min
GulKrNA 30925þeir attu systr .ij. ok ræððu sua huarirtueggiu at slegit munði i giorð ok i manniofnut en menn hofðu sárt halldit frenðum sinum
Heiðy 10116ok letu frenðr Barða ser eigi annat lika en þa var rætt við huorra tueggiu huat þa var uænst
Heiðy 1022en Barði sagði at hann var eingi auðmaðr ne þeir bræðr eðr frenðr þeira. ok eigi munu wer biðia oss fiar til bota
Heiðy 1027hann er frenði hans
Heiðy 10216hann var frenði þeira Guðmunðar sona auðigr at fie
Heiðy 1033frenði segir Hallðor. Þu hefir uel i honðum uið mik. ueitt mer offt mikit
Heiðy 1039Eirikar med guds miskun Noreghs konongr oc Hakon hertoghe ... senda herra Erlingi Alfs syni frenda sinum ... oc allum adrum guds vinum oc sinum quedio guds oc sina
RbEM (*1281-1282)¹ 3214●●● hann (ɔ: hamarinn) hefir lamit margan hav́s a feðrvm eða frændvm þeira
SnE 2910(i kenning) Hvernig skal keɴa Loka? Sva, at kalla hann ... frænda ok fꜹþvr broþvr, siɴa ok sesa Oþins ok asa
SnE 1006(i kenning) Hvernig skal keɴa Loka? Sva, at kalla hann ... Sleipnis frænda
SnE 1009●●● (heiti) Heitir ok niðr, nefi attvngr, konr, kvndr, frændi, kynstafr, niðivngr, ættstoþill, ættbarmr, kynqvisl, ættbogi, afqvǽmi, afspringr, havfvðbaðmr, ofskꜹpt
SnE 18817●●● ef honum geta æi frændr eða vinir i þui holpet
JKr 34717ef maðr væitir manne atlaup ... oc værðr i þui aftekin. han oc hans verk ero vgild a þui sinni. bæðe kononge oc sua frændom
JKr 34818ef sa maðr heuir fyrmæir spectar maðr verit, oc bioða frendr at sꝍma kirkiuna er friðr uar a broten
JKr 34823frendr þeirra manna er varer vmbods men lata taka till ransakas eda ræfsa þeim epter laghum heitazt vidr vara vmbods men
RbHM (*1303)³ 6021þeir vilia huarke luka frendom bꝍtr ne kononge þæghn
RbHM (*1315)¹a 1114þuilikir men siti eighi i bygdum med þui mote þui framar edr lenger en var landzuistar bref edr grida bref vatta vm bꝍtr frendom ok konongenom þæghn
RbHM (*1315)¹a 11110●●● huarratueggia frendr hiner nanastu ok hiner skynsamasto
RbHM (*a1306) 1408bioðe frendom at þæir lꝍysi han undan þæirre skuld er han a honum at giallda
Bl 25910ef þæir vinnaz verk a þa ero þæir aller frid hælgir er til sꝍkia. en hinir vgildir en firir standa. bæde firir kononge ok frendom. huart sæm þæir fa af sor eda bana
BorgKr² 35529þa er han vgildr kononge ok frendom
BorgKr² 35825hon ‹a æigi› for‹ræ›de sin fyr en frændr ha‹fa› gift hena hæiman at vilia sinum
BorgKr²ᴵᵛ 692ma madr æighi þa kono fæsta æda fa er frendi hans skylldari en fimta manni hafdi adr fæsta
BorgKrNᴵᴵ 3014●●● komo firir oss a almennilegha stæmfno ... mikil fiolðe. þeiria frænða ok magha af einni halfw. en af annare halfw Þorðr ... ok fiolðe annara frænða ok magha þeiria Haukuikinga
DN II (1337) 1906Dꝍmezt oc manz bane til dauða. þa late huerr syslumaðr sem giorst ranzsaka oc fae sealfr bana til en æigi frendr æftir þui sem logbok sægir oc han uil svara firir guði
Hirð 43014Þat vilda ek, frændi, at þú segðir Kormáki þessa ráðagørð, er hér er stofnuð
Korm 22613Of óráðþægr ertu, frændi
Korm 23525●●● Óláfr svarar: ... er um heilt bezt at binda, frændi, segir hann. Kjartan svarar: auðvitat er þat, faðir
Laxd 17717Hvert skal fara, frændi?
NjM 2321Þá vá ek Sigmund hvíta, frænda Gunnars
NjM 2326●●● (heiti) ‹H›eita ok mꜳgar. sifiungar. suilar hleytar spiallandí þopti kompann felagi fostrí uínr uanda maðr frændi
SnEW² 10431●●● ef kallmaðr kuangazt eða kona giptizt firir utan ⸢frenda raðs [var. rꜳð fꝍður sins eða moðor eða annarra frenda sinna eptir þui sem aðr skilr i lꜵghum. meðan hann er i vmeghd GKS 1154 fol “Gd”]
var. Landsl 912: GKS 1154 fol “Gd”Biskup svarar: sannliga frændi, mun hún ambuna. Nær þá? segir hún. Þá er hann þarf mest, segir biskup
GBpD 6426●●● prestr sá var vígsluson ok kjötligr frændi herra Guðmundar
GBpD 16528Þa mælti Þorvarðr: veitz þv þat frændi, at ec hefi verit havfþingi fyrir ætt varri, oc minn faðir fyrir mer
StuᴵK 25817Þa ‹var› fæð mikil með þeim Sturlu ⸢frendvnvm [var. frændum]; hafdi hann ok mann-margt
StuᴵK 3875●●● Þa mælti Hallfreðr við Hallfreð son sinn. Þer vil ek gefa frendi sverðit konungs naut
Hallfr61 12814gerðí Sveínn konvngr frændí yðvar hvarntveggía þeirra. jarl sinn
Huldaᴵᴵ 3242●●● konungr yfir þeim luta Englandz er aðr ho᷎fðo att hans ætt menn ok frændr
ÓTᴵ 1274sva ok vm Einar þambarskelfí er íafnbíoða villdí at rikdomí Haʀalldi konvngí frænda várvm
SveinkaHulda 1287utan sækia sinn edr kirkiu sinnar rett. edr þeirra annarra sem lo᷎gin lofa honum. sem ero eckiur. frendr þeirra. edr fo᷎durlaus bo᷎rn
StatEi² 53218●●● Þessi articulus tilheyrir lærdum mo᷎nnum. Þviat ágirndar blindleiki ok usettlig elska. sem lærdir menn hafa til frænda sinna. einkannliga til þeirra sem þeir geta af vleyfdum ok fyrirdæmdum frillulifnadi
StatEi³ 6285●●● helldr gefa þeir alla þa eign sem þeir hafa af kirkiunni aflat sinum fręndum sonum ok dætrum sva saurugliga getnum sem fyrr segir
StatEi³ 62815●●● skal vera frealst at gefa konum sem kꝍrlum hinn tiunda hlut fear sins allz þess er hann hefir at erfðum tekit ... En fiorðungh af ꝍllu afla féé þæim sem hann vill. hellzt helgum stꝍðum. eðr fręndum sinum eðr vskylldum mꝍnnum ef hann vill
RbHH (*1224)² 4483baud hann Constancio presti frenda sinum at ...
~ lat.nepoti suo
Dialᴵᴵ 781 GregDialB 1929fátœkir frændr útlagans eigniz hálft þat er hann átti
Jb 414at þeir hjálpi því framarri af því fé lǫgligum úmǫgum ok fátœkum frændum útlagans
Jb 418Nú andaz útlenzkr maðr hér ... þá skal þann arf taka hér til brottflutnings eptir hann hinn skyldasti frændi hans
Jb 941●●● Nú andaz útlenzkr maðr hér ... þá skal þann arf taka hér til brottflutnings eptir hann hinn skyldasti frændi hans ... Nú er eigi frændi til, þá skal taka arffé félagi hans
Jb 943Nú er engi frændi til, þá skal taka til úthafnar mǫtunautr hans sá er út ætli
Jb 9510Fátœka menn ... sem frændr þeira eigu eigi forlagseyri fyrir þá at leggia, ok eigi eigu sjálfir fé at fœða sik við
Jb 10613Engi skal kaupa arfván at oðrum ... en þó at nokkurr kaupi, þá skal eigi haldaz, nema sjálfr leysi sinn arf til þess at ættleiða frænda sinn til
Jb 10816skal fyrst bjóða frændum sínum nánustum með vitnum við honum at taka
Jb 1094þó at hann bjóði eigi frændum
Jb 1097Þá skal svá ala, er þar eru hreppsmenn ok engan eigu frænda þann er forlagseyri hafi til at fœra þá fram svá at menn viti, ella færi til frænda
Jb 1149Líkar oss ok vel at frændr geri kaupmála sín í milli
Jb 29013ef frændr úmagans vilja þat samþykkja
Jb 2919skulu þá frændr svara skaða úmagans um sakir þeira vangeymslu
Jb 29110latandi med blindri agirni ok vanstilltri ꜳstwð alla þessa peninga huerfa til sinna frenda
StatEi³351 63115●●● [var. + hofuðtiund eða annars kostar vill han skipa kirkium eða klaustrum. frændum eða fatꝍkum monnum GKS 1154 fol “C”, etc.]
var. JKr 34921: GKS 1154 fol “C”minnizt sidhan soknarprestz sins. frenda oc vina með nakore huggan sem guðz lane sem guð hefuir hueriom leent eftir slikum efnum sem huar orkar
StatÁrni 84417[var. er mistud fodurinns ok margra frendra (!) go᷎fggra GKS 1005 fol “Flat.”]
var. Rauð4 6742: GKS 1005 fol “Flat.”●●● þer frendr ok uinir heilagra
~ lat.o amici, o parentes ... o coniuges venerandę Sanctorum
11229 Seb238XII 11210Þui birtiz sua einni sꜳl, at stigi þeira frænda stod uppreistr i dynianda loga
Thom² 2975Frændr hin‹s› uegna kæra hann fyrir konungs ualldi
Thom² 3319fręndur atte hann sier audga ... til begia handa
Æv238XXIV¹ 3086bidiandi guds modr myskunna aund þeira frænda
~ lat.cognati sui
HelChron 10174 MarE 65324‹Messu song skal eigi af presti taka eda beneficium ok ecki doms atkuædi til hiona skilnadar eda forbodanar hinna stærri stormæla utann in scriptis se fram borit med logligum ꜳminningum fyrir frendum› emend. StatEi 53929: AM 456 12° “M”
emend. StatEi² 53929: AM 456 12° “M”●●● Móðir hans fylgði honum á leið; ok áðr þau skilðu, mælti hon svá: Eigi ertu svá af garði gǫrr, frændi, sem ek vilda
Gr 4915●●● Nú veit ek, at þessa okkra skuld megu hvárki leysa okkrir frændr né fémunir
Gr 2875●●● fór ek útan ór lǫndum ok ór Miklagarði með Þorsteini, ok fyrirlét ek bæði frændr ok fé
Gr 28730(fejl i teksten, cf. ed. emend.) reid Ector fram ath ⸢*Florentio *fęrandi *hann [AM 589 d 4° “589 d”; non emend. Florentia fręnnda hans] af baki med skiotum atburd
fejl i teksten, cf. ed. emend.; evt. def. ‘fostbroder, kammerat’ Hect 888n.frændr hins sára skulu halda hann til rúfa er á sári ok halda í konungs húsi
BjarkÁMˣ 30523ef eigi eru frændr til at halda þann mann þá skulu bꝍarmenn hlutast til at helmingi. en gialdkyri at helmingi
BjarkÁMˣ 30526ef eigi eru frændr til þá skal kallari drepa þann mann
BjarkÁMˣ 3061hon skal sꝍkia hann síðan til eiða ok frændr hennar
BjarkÁMˣ 31334þá skal bióða hann frændum ok vinum undan at leysa
BjarkÁMˣ 31423frændr skulu fylgia konu ok úmaga af landi í brot at úsekiu
BjarkÁMˣ 31428ef ættborinn kona fyrir liggur sier, oc verður sek vid kong, þa skal gialld fyri bioda frændum oc vinum ef þeir leyse hana undan
BjarkExcYaˣ 84b4Ef madur tekur byrgiskonu sier, oc hefir votta ij. vidr, oc gengr i lióse i hvilu hennar, þar á kongr aungan rett á, enn frændr eigu rett á
BjarkExcYaˣ 84b18þa skal hann bæta syne sinum slijkan rett, sem ádr bætte hann frændum hennar
BjarkExcYaˣ 84b21hann skal giallda merkr iij. frændum hennar, fyrir þat at hann lá med henne, nema ...
BjarkExcYaˣ 9324Hrafnkiell gode, frænde Helga Asbiarnarsonar, sótte vygsmál á hendur Gryme
DplFljˣ 12816Aastudugt var med þessum frænndumm; funndu menn þad, ad huorri þeira systra var ynndi ad annari
Fljˣ 321þá scal nemna frændr hins sára at gæta með honom. eða greiða bꝍndr með honum svá marga sem ármaðrinn þarf
Frostˣ 1625ef menn siá ꝍði á manne. þá bindi sá er vill at orsekiu oc hafe til þings oc bióði frændum
Frostˣ 16811Ef kona vegr mann. þá eigu frændr hins dauða ‹kost› at drepa hana ef þeir vilia
Frostˣ 16819En ef cona drepr búanda sinn ... þá se hon ógilld frændum hins dauða
Frostˣ 16830af fé hins er drap. þá hafi frændr hins full giölld
Frostˣ 1692frændr hafe slícar bœtr af fiárlutum sem góðum mönnum sýniz
Frostˣ 1696at hann hefer sætzc við fiárhallds mann oc frændr
Frostˣ 16924Nú ero conor þær siau er maðr má vegaz um sectalaust við konung oc við frændr oc gefa dauðum söc
Frostˣ 16930... ef hann vill at bótum komaz eptir frænda sinn
Frostˣ 17011fiárlut scal frændum með vitni bióða epter þeim sölum er á sættar stemnu verða tilgreidd
Frostˣ 17814aller frændr ero iamnvel under þeim griðum oc trygðum sem siálfr veitti hverr
Frostˣ 17828ef einn maðr eða fleire taca við bótom oc greiða framleiðis frændum
Frostˣ 1793en hinir ero aller úgilldir ... bæði konungi oc frændum
Frostˣ 1835hon scal bæði baugum bꝍta oc svá taca ef hon er einberni oc til arfs komin þar til er hon setzc á brúðstól. þá castar hon giölldum aptr í cné frændom
Frostˣ 1851scal hann bióða frændum at þeir leysi hann slícu fé sem hann er secr
Frostˣ 22310En frændr hans leysi hann þá .iij. mörcum. eða hinn fénýti ser er þangat hafði sem hann vill
Frostˣ 22621þá vinnr hann á tryggrofa manni oc úgilldum bæði konungi oc frændum
Frostˣ 23311Ef frændr vilia eigi gefa gaum at þeim conum er þeir eigu fyrir at hyggia. oc fá þær siálfar ser atvinnu. þær sculu ráða svá sínu ráði sem þær vilia. En þar scal eigi frændr engan rétt á því eiga. nema hon liggi með manne
Frostˣ 23325Ef frændr vilia eigi gefa gaum at þeim conum er þeir eigu fyrir at hyggia. oc fá þær siálfar ser atvinnu. þær sculu ráða svá sínu ráði sem þær vilia. En þar scal eigi frændr engan rétt á því eiga. nema hon liggi með manne
Frostˣ 23327Lög þau öll er hinn helgi Ólafr konungr gaf oc setti. oc réttarbót þá alla er frændr þeirra hafa síðan gefit. þeir sem konungar hafa at landi setit. þá scal halldaz
Frostˣ 25810sa er mann drepr saklausan hafi fyrer gort fe. ok friði. se utlagr ok ogilldr huar sem hann verðr staððr beðe kononge ok frendom
FrostÁMˣ 207En ef eign er i þegngilldi greidd. þa skulo frændr eiga lausn a ef þer vilia laust hafa
FrostÁMˣ 2013En ef vegande fellr i þessare utlęgð fyrer konongs sverði eða frænðom ins dauða. ok a hann fę efter. þa bæti fręnðr hans fiorþung giallda af þui fę
FrostÁMˣ 2016En fręndr taki trygðer ok alsætte i mot af frenðom hins dauda
FrostÁMˣ 2018Nu ef vegandinn er yr Noregi þa bæti frændr hans fiorðong bota
FrostÁMˣ 2020En ef hann vill æigi bæta. þa mego frænðr hins dauða hefna a honom
FrostÁMˣ 2032þo at sa maðr kome i sætter er of sinn vann a saklausom maɴi ok vinnr hann enn slict værk annat sinni ok trauster sua fę sinu eþa fręndom sinom
FrostÁMˣ 219þaʀ sęm maðr verðr aftækinn. þa vilia frænðr hinns dauþa þann yr ættenne taka er bęztr er
FrostÁMˣ 2125●●● Markus var frændi Rafns manni firnari enn systrungur
HrafnAˣ 1932oc qvómu áþr á mót þeim frændr þeira
Menota: 5v6 Íslbˣ 291Ferr hun nu med sinum frændum til fyrr sagdrar kirkiu
def.? cf. lat.~ lat.cum suis necessariis
HFars 178656 MarD635ˣ 6681skal frialst vera sua konom sem kalmonnom at gefua hin tiunda lutin or lande oc lausum ꝍyre er han heifuer med erfdum fengit. oc fiordongh fengins fiar. helghum stadum er vil. frendum ef þat sunist
RbHH (*1224)¹ˣ 44719Likar os ok vm giptingar mal. at su felags gerd stande sem þꜵ gera sin imillum sem saman bindast ... med logleg‹r›a arfanna samþyckt ok frendanna ráde
RbHM (*1297) 2820hann ferr nú til Reykjadals at finna frændr sína
Reykdˣ 15520●●● allann þann sőma er eg ma̋ ydur veita minn elsku frændi skal eg ydur giarnann veita
SigrValˣ 11512veit ek, frændi, at þú ert búinn til allra atgerða
Vatnˣ 802
4) (pl. frǽndr) (spec.) (om forældre, transl. lat. parentes) ⫽ (spec.) (of parents, transl. lat. parentes)
Foglar þer er fiaþrar reẏta af frendvm sinvm
~ lat.parentum suorum
25815 ●PhysFrg¹ 2582En er ungar kenna rǫdd fręnda siɴa, afrøkiasc þeir perdicem oc fliuga til frenda sinna oc fylgia þeim
~ lat.vocem matris suae ... ad suos parentes naturales
27625 ●PhysFrg² 2767
5) (spec.) forfader ⫽ (spec.) ancestor
● inn fyrsti frǽndi, (inir) fyrstu/fyrri frǽndr [e-rs]
Síþan es hiner fyrsto frǽndr órer vꜵro út recner fra fagnaþe paradisar. Þa cvómo þꜹ í erfeþe oc vesolþ þessa heims. eɴda ólsc her upp kyn þeiʀa
●HómÍsl⁶⁰(1993) 97v31Siþan er hinn fyrsti vár frendi Adam gerði imoti gvðs vilia
Sv 1061sem yðra fyrri frændr
ÓTᴵ 3071
● ganga fram til frǽnda [sinna]
II. (cogn.)
Form.: frændr (42); frendr (29); frænda (17); frændi (17); frændum (16); frendum (15); frendom (13); frenda (13); frændom (8); frendi (5); frenðr (5); frende (4); frenði (3); frænðr (3); frænde (2); fręndr (2); fręndum (2); frǽnndi (2); fręnda (2); frendann (1); frenðum (1); frændvm (1); frennda (1); fręnnda (1); Frendr (1); frǽndi (1); frendvm (1); frendra (1); fræɴdr (1); frænða (1); frændur (1); frændí (1); fręndom (1); frendvnvm (1); fro᷎nda (1); Frændr (1); fro᷎ndum (1); frendanna (1); frænndi (1); frænndumm (1); fręndur (1); fręnndi (1); frǽndr (1); frænðom (1);
Comp.: ábóta- (1), byskups- (10), fǫður- (21), jarls- (2), konu- (1), konungs- (11), móður- (24), ná- (37), príors- (1)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin item Frændi; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM (frændi); Bl; WPA _; ; LMNL
Litt.: Bandle 1956 [BA 17] 267, 269; Breisch 1994 95; Finnur Jónsson 1914 [ANF 30] 87; Hamre 1976 [KLNM 20] 589; Hastrup 1985 75; Holtsmark 1958 [KLNM 3] 484; Kunz 1994 [StudIsl 51] 127-132; Seip 1955 139, 149; von See 1964 150
Genre. (expected): legal works [jur]: 143 (21); family sagas [isl]: 32 (27); historical works [his]: 17 (39); religious works [rel]: 14 (59); learned works [div]: 5 (7); contemporary sagas [bis]: 5 (16); romances [rom]: 3 (23); charters [dip]: 3 (17); þættir [tot]: 2 (5); legendary sagas [fas]: 1 (9); unclassified [ ]: 0 (1);
HD (red.) — September 2010
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net