freistni sb. f. [-; -ir]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) [e-rs] forsøg, test ⫽ experiment, testing
þar sæm þu rœdder um þat hvart þar væri noccot sað eða æcki þa ætla ec þat land (ɔ: Grǿnaland) litit af þvi fram flytiaz en þo ero þeir mænn þar er hællzt ero agetazter oc rikazter kallaðer at þeirʀ leita við firi fræistni saker at sa. En þa er þo mæstr fiolðe a þvi lannde er æigi væit hvat brauð er oc alldrægi sa ænn brauð
Kgs 302En þo at þu taker annars konar tre en þætta [var. + til freístní AM 243 a fol]
var. Kgs 2219 → Kgs AM 243 a fol 7ra24freisni siuk manz ... Tak miolk ok hell hlande siuks manz ꜳ ok ef flytur. þa mun hann lifna. enn ef sockur. þa mun deyia
MedMisc 1141
2) [e-m / við e-n] prøvelse ⫽ trial, ordeal
●●● Af þvi es oss nauþsýn at dýrca helga engla i beónom órom. oc calla á þá til fulltíngs í allre freistne varre
●Hóm237² 16633At þeir mege reyna goþa menn oc illa í ⸢freistne [var. frestni Eluc675(1989) 3313] siɴne
Eluc674(1989) 333at þu muɴ staɴdasc mega fréistni þeꜱa oc maɴrꜹ́n meþ miscuɴ miɴi
HómÍsl²⁹(1993) 44r16eigi við sar ne sviða. oc við enga aðra ⸢freistni [var. freístí AM 231 I fol]
Menota: 24vb10 BarlA 4523●●● þeir varo þo sumir. er firir freistni sakar. oc gamans. sagðu honom sumra luta nofn adru vis en varo
Menota: 76vb27 BarlA 1439Nu æf þer værðr þærs auðit at þu fær uphaf af konongi eða af aðrum rikis mannum. þa lat þu þer þat i hug koma at þat er guðs rað oc hans fræistni þvi at hann hæfir ser i hænnde hugh oc hiarta stor hofðingia at skiota þeim i hug þa mænn upp at hæfia mæðr sœmð oc mætorðe æf hann vil oc er þat hværium skylldar æmbætti moti þvi at væra hialps maðr þœiʀa er minna mægho en hann
Kgs 6712●●● Dauið svaraðe. Þat gerir guð til fræistni við mic oc vil vita æf ec vili minar hænnðr læggia a cristi hans
Kgs 11411langæ sott er manne freistni
ViðrǼHHauksb 30531gvþs vinr sa at þetta var freistni viþ hann af ꜹfond fianda
Alexis 5027at ver ... standimsc vel freistni otrvaþra manna
Jón³ 2224fyrir þá freistni ok undirhyggju er hann veitt hafði meðr úskylldu sinni móður ok dregit at henni dauðanet
Æv¹ 96●●● fyrir þann skylld at hann hafdi huarki uerit beittr fyrir uandamaal edr nockurs konar freistni. þa ...
Stj¹ 530ma huerr sem einn skynsamr madr skilia uel. medr huersu mo᷎rgum háttum hans freistni aukaðiz
Stj¹ 13034●●● stigu yfir freisne heims
Martin² 6042vilía ok marger skilia at gradvale jarteiner þetta heims líf er margfolld freístni ok anavd fylger svo sem drottíɴ þoldí j fostv síɴí
Mess¹238 415Margfolld er su freistni med ymissum fortolum, er nu profar Thomam erchibyskup, at hann skuli uikia til meiri myktar uid konunginn
Thom² 3351●●● Enn miskunnsamazte gud ... tekr af honum flærdarfulla freistni hins forna fianda
~ lat.molestiam impugnationis dæmonum
50820 VP 5081j freistní micillí
Mess⁵ 7921Enn þá eʀ hann girntist optar at bidia leyfis til meiri freistni wid iob ... þá vaʀ honum lofat ad drygia vilia sinn ꜳ lijkama jobs og ollum þeim varnadi er honum vardadi... sua er ritad at sathanas tok frá iob alla gnott fiáʀ og vij syni hans og iij dætur. og laust sijdan allann lijkam hans med lijkþrá
KgsE 2019vill hann (ɔ: guð) syna menn algiora verda läta j freistnenne og mannraunum ef vel standast
PBpˣ 4237●●● Svá hjálpi mér guð í þessarri freistni, ok svá skíri hann mik af þessu járni
Trist¹ˣ 12811
3) [til e-s] fristelse, lokken ⫽ temptation, enticement
●●● oc hliua þeír sva cristnenne í beonom viþ frę́istne. sem rǽfret hlíuer kirkionne viþ élom. oc scúrom
●Hóm237¹ 945Et ne nos inducas in temptationem ... Oc eige leiþþv oꜱ i freistne
FV15¹(1993) 14v21●●● Oc eige léiþþv oꜱ i fréistne heldr leys þv oꜱ fra illo. Et ne nos inducas in temptationem. sed libera nos a malo
FV15²(1993) 16r17Sæl er sa er stænzc fræistni
~ lat.tentationem
6329 Alk619 6324●●● guð er trvr ... ok lætr æigi fræista vár yfir þat er vér megom. hældr mon hann gera fulting með fræistni
~ lat.cum tentatione
9430 Alk619 953fyri iatning fræistni þæirrar er (ms. maðr) hæfir i hug ser
~ lat.per confessionem tentationis
12524 Alk619 1257at hann tóci eigi freistni af heɴe
transl. of lat. culpa with freistni is lop-sided~ lat.ne quam per eam incurreret culpam
Dialᴵᴵᴵ 503 GregDialA 13420Vake er ok biðið fyrir yðr qvað droten mælte við læresvæina sina. at æigi kume þér í fræistni
~ lat.ut non intretis in tentationem
Vulg Matth 26,41 HómNo¹⁶ 7811Við þæirri fræistni sculo varðvæita sic ok sina menn aller þæir er algorlega reca fra sér urøctar svefn
HómNo⁴ 404●●● Eɴ var in þriþia freistni ofmetnaþar sver aɴdscoteɴ hóf hann vp a mvstere oc baþ hann ofan stíga ef hann være gvþs sonr
~ lat.temptatio superbiae
PassBarth 13816 Barth²Cod645 1056●●● Sva hava margir margar suikit með mykilli fræistni
~ lat.multo temptamine
Pamphilus 2338 Pamph 10419hans scallt þu þo fyrst með mikilli frǽistni frǽista
~ lat.temptamine tempta
Pamphilus 2661 Pamph 1177er hann um stundar saker sino sialfræðe uppgævenn, at hann falle i fræistnenne
Thom¹ 6916en þolinmœði vann freistnina en freistni yfirbot
def.? ViðrLS544(1995) 23414þin orð erv vndarlig; enda veít ek eigi, nema þv freistir mín. En sv freistni ‹skal› mek alldręgi svikia
Bær 10944●●● utan alla freistni nema at eins af sinni eiginligri aufund ok ofbelldi
~ lat.absque vlla suggestione in malitia consensit
SpecH 5a29 (I 10) Stj¹ 85Er sa huerr ok storliga miok sigradr ok yfirstiginn. sem hann ottaz eigi at hann uerdi af freistninni sigradr
Stj¹ 14234freistnin uerdr ok go᷎riz af þrimr hááttum. þat er medr aaeggian meðr tilteygingar lystingu ok meðr samþyckt uidr syndina
Stj¹ 1461●●● fiandinn uar annan tima af þersarri ofmetnaðarins freistni suiuirdr ok sigradr
Stj¹ 14628Hꜳrsins *snarpleiki merkir hardlifi heilags Thomæ, er hann skryddi moti skeytum andligrar freistni
Thom² 35616Hafi þer no᷎ckura freistni af, herra, ath eiga hann (ɔ: hringinn) fyrer ydra vetur vist?
ÞJ 917Leið oss eigi í freistni
~ lat. in textuEt ne nos inducas in temptacionem
161.04 FV624 1615ok gak vnnder hans merki ok vert hlifdur uid allri freisni gak i klaustur hier jnan stadar
Æv238XXI² 32014kiemur j hug köngs döttur ein logande girnd j hennar hiartta og freistne, ei til holldligrar girndar edur nockrar elsku, helldur til ad pröva sijna kunnättu, j möti Dijnus
DínDrˣ 1517frelsazt af freístne
~ lat.Quoniam in te eripiar a temptacione: et in deo meo transgrediar murum
83 (Vulg Psalm 17,30) GlossPsalt 93hin dyra drottning Maria giæt min vid freistni at ek meigi standaz
KlmB1980ˣ 3091ad a þessűm tymum biriar ad anar Jobb synest fyrir freistnni
~ lat.per temptationes
262 PlacA(1998)ˣ 273
4) (om fristelse fra djævelen/djævlene ⫽ of temptation by the devil/devils)
Þvertre ... merkia friþ. oc samþýcke. þat es stýþr. oc samtę́nger ǫll goþ verc ór. sva at þau falle eigi fýr of viþre diꜵuollegrar ⸢frę́istne [var. freistonar HómNo²¹ 9829]
●Hóm237¹ 1017siþsamr muncr var méoddr af fréistne eɴs fórna fiánda
HómÍsl³¹(1993) 47r29●●● [F]ꜵstur ero styrc vópn í gægn fræistni diofla
~ lat.tentamenta dæmoniorum
8529 Alk619 8515Eggiar hueʀ þeirra annan at standa staðfastlega. mote þeirri freistni. at fiandenn freistar at koma. þeim fra guði
Menota: 23va17 BarlA 4318enskiss virði hann. annskotans aeggian eða frestni
Menota: 97ra32 BarlA 18430margfallegar freistnir. oc stora avar koste. þollde hann af fianndanom
Menota: 98ra4 BarlA 18618hann (ɔ: Lucifer) misgerdi utan no᷎ckurs annars áeggian edr freistni
Stj¹ 83Madrinn hefir tuifallda meinandi skadsemð ... fengit. þat er syndarinnar ⸢*kueyking [AM 227 fol “B”; non emend. hneyking] innan medr sealfum ser ok fiandans freistni fyrir utan sik
~ lat.dæmonem extra
SpecH 6a25 (I 13) Stj¹ 833slíkt ætla ek úvinarins freistni. Meistarinn sagði: Efaz þú ekki í því!
Æv⁶⁷ˣ 18229
5) (om kødelige/legemlige fristelser ⫽ of temptations of the flesh)
i sva sundrleito atqveþi scorþi eɴ saɴi þiɴgheviandi ‹þat› at hann melti aɴat af licamligri freistni en aɴat af andligri scvnsemi
~ lat.ex temptatione carnali
Dialᴵᴵᴵ 325 GregDialA 13025●●● hann drap oc dæyddi allar licamligar fræistnir af margscyns meinlætum er hann toc a sik
BarlB 22811hann atti ekki barn. þviat sva segiz at hann hefði til þess enga ⸢fyst ne eðli [var. freistní AM 62 fol “D¹”]
var. ÓTᴵ 1296: AM 62 fol “D¹”●●● ( ) er hann kende freistne a ser, þa for hann i kallt vatnn ok bat ser fulltings af gude
Orkn 11022
6*) (fejloversættelse af lat. tempestas ⫽ mistranslation of lat. tempestas)
Form.: freistni (27); fræistni (10); freistne (6); frę́istne (2); freisni (2); fréistne (2); freistní (2); freisne (1); freístne (1); freistnin (1); freístni (1); freistnenne (1); freistnni (1); frestni (1); fræistnenne (1); freistnir (1); freistninni (1); frǽistni (1); fréistni (1); freístní (1); fræistnir (1);
Comp.: á·blástar- (1), á·blástr- (1), ástar- (1), djǫfla- (1), djǫfuls- (2), fjánda- (7), hefndar- (1), kven·manns- (1), líkams- (6), of- (1), saur·lífis- (1), synðar- (1)
Gloss.: EJ; ClV (freisti); ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb _; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med fresni; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr _; Fr4 item frestni; NO; Walter; ÁBlM (freista); Bl; WPA _;
Litt.: Seip 1955 73, 77, 157; Walter 1976 92-93
Genre. (expected): religious works [rel]: 48 (17); romances [rom]: 7 (7); historical works [his]: 7 (11); learned works [div]: 2 (2); contemporary sagas [bis]: 1 (5); family sagas [isl]: 0 (8); legal works [jur]: 0 (6); unclassified [ ]: 0 (0); legendary sagas [fas]: 0 (3); þættir [tot]: 0 (1); charters [dip]: 0 (5);
CS (red.) — May 2010
ER (omred.) — December 2019
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
fregna - fremja
...
...