fram adv. (ONP)

fram adv.

Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English

I. A.

1) [af sér/e-u / at e-u / eftir e-m/e-u / frá sér/e-u / ór e-u / á e-t / í (gegnum) e-t / fyrir e-n / um e-n / yfir e-t / til e-s] (loc. mobil.) frem (til et sted el. stilling), ud, op, ind, ned, hen

● fram ... aftr

● fara fram finde sted, foregå

byr Snorri ueizluna ... ok ferʀ hon fram skoruliga sem van var Heið^y 107³

● á fram
1) frem

Siðan let hon giora salu ellda epter fornum sið. ok kastaði þar a fram klæðunum ok uapnunum. Epter það risu þar upp salu elldar epter allri strꜹndinni þar sem herrinn bygði Rómv595(2010) 359²
ek ætla mer lengrum afram en a bak aftr FbrFlat 358²⁴
ef hann hverfr áfram BjarkÁMˣ 308¹

2) forover, fremover

● af fram, fram af [!] forover, fremover

● fyrir fram [e-n] fremfor (ngn)

● hjá fram, fram hjá
1) [e-m] ved siden af (ngn), forbi

2) [e-m] mod (ngn)

Hinir ylmaz þvi meirr, er yfir fara með floccom, gefa aðrar sacir hia fram bonðom. Þeir ganga oc yfir bv þeira Sigurðar oc Arnors StuᴵK 284⁸

● fram fyrir neðan nedenunder

rettsynj nidr ‹j› drangstein uid skugga gautu ok rædr henni sidan ut a hals firir nedan fram IslDipl (1397) 131⁶

● um fram, fram um [e-n/e-t] på den anden side (af ngn/ngt), forbi (ngn/ngt)

● ganga fram gå i opfyldelse

ef draumar gengu eigi stundum fram ~ HMSᴵᴵ 87¹⁸ Nik AM 640 4° 21r¹

● fram ok/... innar

● jafn fram
1) [e-m/e-u] lige langt frem, lige så langt frem som (ngn/ngt)

2) ligeud

Miok iafnfram skrifꜳr Lofuis Fracka konungr til herra pafans af sama efni Thom² 418¹¹

3) [e-m/e-u] side om side, ved siden af hinanden, parallelt

4) [e-m] ligeligt, i lige samme grad, på samme niveau, af samme værdighed

● leggja sik fram anstrenge sig

Þa mælti Vtgarðaloki: þvrfa mvntv Þialfi, at leggia þig meiʀ fram, ef þv skalt viɴa leikiɴ SnE 55⁷

● fyrir lǫg fram imod loven

so hann miste eige sinna peninga fyrir lo᷎g framm DI VIII (*1480›Lbs 871ˣ) 67²⁸

● setja/... skip/... fram

2) fremad, henad

● á fram, fram á [!] [á e-n]

● jafn fram lige hurtigt fremad

bvendr frestuþu atgꜹngv fyr þa sǫc at lid þeirra for hvergi nęr iamnfram oc biðv þeꜱ lids er siþaʀ for ÓH 566¹⁰

● fram á leið

● fram á/í veg

3) henover, hele vejen hen til/imod, langs med

● með fram, fram með [e-u] langs med (ngt)

4) (om det at nå frem til et sted)
● koma fram [í e-t / at e-u / til e-s]

5) (om det at nå til enden/målet med ngt)

6) forud, i forvejen

er hann atti eina dagleid til borgarinnar. þá sendi hann framm Gudifrey ath segia kȯmu sina MírmB(1997) 102¹⁵

● frá fram, fram frá [!] i forvejen, forud

● fyrir fram, fram fyrir [sik] i forvejen, forud

● undan fram, fram undan i forvejen, forud

7) [á e-t / í e-t / til e-s] (temp.) frem (i tiden), senere

● er fram (orðit dags) det er blevet sent

● á fram videre

● fram frá [e-m] efter (ngn)

Framm fra uirduligum herra Urbano papa secundo ... standa tiu postoligir fedr Thom² 301³⁰

● fram í frá [!] fra da af, senere

En ef iord fell j ꝍydi þa er sa skyldughr at lata bodh fꝍra. er jord a edr bꝍte bodfoll oll þau er verda fram j fra at þui sinni RbMH (*1265-1266) 485²⁴

● um fram, fram um [e-t] indtil efter, på den anden side af (ngt)

● fram yfir [e-t] indtil efter, på den anden side af (ngt)

● jafn fram [e-m/e-u] på samme tid, samtidig (med ngn/ngt)

● fram á leið i eftertiden, senere, videre

● líðr/... fram [á e-t / at e-u / til e-s]

8) [í e-t] (temp.) tilbage (i tiden)

● fram í ǽtt(ir)

9) bort, væk

10) tilovers, overskydende
● af fram

● fyrir fram på forhånd, i tilgift

● fyrir allt fram fremfor alt, først og fremmest

● hjá fram, fram hjá [e-m] ydermere, i tilgift, desuden

● um fram
1) [e-n/e-t] udover (ngn/ngt), ekstra

2) [e-n] fremfor (ngn), mere end (ngn)

● yfir fram, fram yfir [e-n/e-t] fremfor, udover, ydermere, mere end, desuden

● yfir allt fram fremfor alt, først og fremmest

● jafn fram [e-m/e-u] sammen med, tilligemed, ligeledes

● svá fram fremfor alt, i særdeleshed

svá ⸢fram fám vér þetta starf [var. framt skipum vér þetta AM 657 a-b 4° “C¹”], at hann skal af engum lausn fá várra vegna nema af þér Æv⁸⁸624 271⁹

11) (loc. stat.) foran, forrest, i forreste ende, i spidsen

● fram ... aftr

● fram fyrir sik foran sig

ser hann lios nockvat fram fyrir sig PErem 187³⁸

● fram í frá [e-m] foran (ngn)

● fram undan [e-t] foran (ngt)

12) henne, oppe, inde, ude

13) borte, afsides

14) i ansigtet

15)
● jafn fram hver gang

16)
● svá fram i tilfælde af

hann uill med honum dueliazt so fram‹t› sem þeir standi til sinum ordum og fyrirheitum Saulus 50²⁵

I. B. framar (compar.)

1) [e-m] (loc. mobil.) længere frem, tættere på

2) (temp.) længst frem i tiden, senere

3) (temp.) længere tilbage i tiden, tidligere, før

4) (loc. stat.) længere fremme, højere oppe

● því framar

Þa taka þeir it fyrsta skeið, ok er Hvgi þvi framaʀ, at hann snyz aptr imoti honvm at skeiðs enda SnE 55⁵

5) hellere, mere, yderligere, i højere grad, endvidere, nærmere, desuden

● enn framar endnu mere

● því framar så meget mere, destomere, ydermere, desuden

6) [e-m/e-u] bedre

● ganga framar [e-u] overgå (ngt)

● vera framar [e-m/e-u] overgå (ngn/ngt)

● því framar

er oss yfir ollum kristnum monnum þi framarri ok fagrligarr látanda. sem uær uitum sidarr huiliks uerdleiks huerr er Stj¹ 157²⁸

I. C. frama(r)st/fremst (superl.)

1) [e-s] længst frem, tættest på

2) (temp.) længst tilbage, tidligst

3) (loc. stat.) forrest

en sialfr hertogi Ector var allra framaz ok hio til beɢia handa TrójHb 177²⁹

4) mest, (aller) helst, frem for alt, først og fremmest

5) bedst, på bedste vis, af første klasse, først, ypperligst

II. (y. isl.)

III. (y. no.)

Form.: fram (549); framm (104); framar (60); framarr (47); framaʀ (26); framarst (16); frammar (16); framaz (15); framast (14); framarri (13); frammazt (13); fremst (12); framazt (8); fraᴍ (7); frammare (6); fremzt (5); fremz (3); framazst (3); framaʀʀi (2); framarre (2); frammazst (2); frammaʀ (2); þram (2); Framar (2); frammast (2); Framm (2); frama (1); frem (1); framaʀi (1); framt (1); þrammast (1); frammara (1); fre̋mz (1); framare (1); framaʀʀ (1); frammarre (1); frammari (1); frommare (1); yfir (1); f▹ra◃m (1); framꜳz (1); frama▹z◃ (1); frammaszt (1); frammazsth (1);

Comp.: ó- (18)

Gloss.: EJ; ClV item (jafn) jafnfram, jafnframar; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 item framarri, jafnfram; Finsen _; Fr item framarr, framarra, framarri, fremr, jafnfram; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb item fram ífrá, framarr, fremst, jafnfram; HertzbLat _; HertzbTill item jafnfram; Suppl4 _; Fischer _; Anm; Bin _; Rím framm, item íframm, jafnfram; LP framm; Med framar; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr item fremr; Fr4 item framarr, framarri, fremr, jafnfram; NO item framar(r), framarra, framarri, frama(r)st, fremr, jafnfram; Walter _; ÁBlM; Bl item cf. corr.; WPA _;

Litt.: Bandle 1956 [BA 17] 102, 437, 445-447; Finnur Jónsson 1921 (KultSprog) 320; Hastrup 1985 54; Hægstad 1916 131; Jakobsen 1901 [ANOH 1901] 96; Lundeby 1947 [ANF 62] 34; Salvesen 1968 49; Seip 1955 114; Seip 1955 294; Stefán Einarson 1944 [JEGP 43] 270-272; Stefán Einarson 1944 [JEGP 43] 273-275, 280-282; Stefán Einarson 1944 [JEGP 43] 281-282; Stefán Einarson 1944 [JEGP 43] 284; Valtýr Guðmundsson 1889 33

Genre. (expected): religious works [rel]: 245 (250); historical works [his]: 158 (163); family sagas [isl]: 151 (113); contemporary sagas [bis]: 91 (69); romances [rom]: 84 (97); legal works [jur]: 69 (89); charters [dip]: 54 (72); learned works [div]: 36 (29); legendary sagas [fas]: 34 (40); þættir [tot]: 23 (21); unclassified [ ]: 0 (4);

ÞH (red.) — November 2018

External (non-ONP) resources:

...

IN PROGRESS

...

Lexicon Poeticum (2nd ed.)

This uses metadata and images from septentrionalia.net

fóstrsáð - framm, fram

...

Cookies

ONP: Dictionary of Old Norse Prose

Word

fram adv.

I. A.

1) [af sér/e-u / at e-u / eftir e-m/e-u / frá sér/e-u / ór e-u / á e-t / í (gegnum) e-t / fyrir e-n / um e-n / yfir e-t / til e-s] (loc. mobil.) frem (til et sted el. stilling), ud, op, ind, ned, hen

● fram ... aftr

● fara fram finde sted, foregå

● á fram 1) frem

2) forover, fremover

● af fram, fram af [!] forover, fremover

● fyrir fram [e-n] fremfor (ngn)

● hjá fram, fram hjá 1) [e-m] ved siden af (ngn), forbi

2) [e-m] mod (ngn)

● fram fyrir neðan nedenunder

● um fram, fram um [e-n/e-t] på den anden side (af ngn/ngt), forbi (ngn/ngt)

● ganga fram gå i opfyldelse

● fram ok/... innar

● jafn fram 1) [e-m/e-u] lige langt frem, lige så langt frem som (ngn/ngt)

2) ligeud

3) [e-m/e-u] side om side, ved siden af hinanden, parallelt

4) [e-m] ligeligt, i lige samme grad, på samme niveau, af samme værdighed

● leggja sik fram anstrenge sig

● fyrir lǫg fram imod loven

● setja/... skip/... fram

2) fremad, henad

● á fram, fram á [!] [á e-n]

● jafn fram lige hurtigt fremad

● fram á leið

● fram á/í veg

3) henover, hele vejen hen til/imod, langs med

● með fram, fram með [e-u] langs med (ngt)

4) (om det at nå frem til et sted) ● koma fram [í e-t / at e-u / til e-s]

5) (om det at nå til enden/målet med ngt)

6) forud, i forvejen

● frá fram, fram frá [!] i forvejen, forud

● fyrir fram, fram fyrir [sik] i forvejen, forud

● undan fram, fram undan i forvejen, forud

7) [á e-t / í e-t / til e-s] (temp.) frem (i tiden), senere

● er fram (orðit dags) det er blevet sent

● á fram videre

● fram frá [e-m] efter (ngn)

● fram í frá [!] fra da af, senere

● um fram, fram um [e-t] indtil efter, på den anden side af (ngt)

● fram yfir [e-t] indtil efter, på den anden side af (ngt)

● jafn fram [e-m/e-u] på samme tid, samtidig (med ngn/ngt)

● fram á leið i eftertiden, senere, videre

● líðr/... fram [á e-t / at e-u / til e-s]

8) [í e-t] (temp.) tilbage (i tiden)

● fram í ǽtt(ir)

9) bort, væk

10) tilovers, overskydende ● af fram

● fyrir fram på forhånd, i tilgift

● fyrir allt fram fremfor alt, først og fremmest

● hjá fram, fram hjá [e-m] ydermere, i tilgift, desuden

● um fram 1) [e-n/e-t] udover (ngn/ngt), ekstra

2) [e-n] fremfor (ngn), mere end (ngn)

● yfir fram, fram yfir [e-n/e-t] fremfor, udover, ydermere, mere end, desuden

● yfir allt fram fremfor alt, først og fremmest

● jafn fram [e-m/e-u] sammen med, tilligemed, ligeledes

● svá fram fremfor alt, i særdeleshed

11) (loc. stat.) foran, forrest, i forreste ende, i spidsen

● fram ... aftr

● fram fyrir sik foran sig

● fram í frá [e-m] foran (ngn)

● fram undan [e-t] foran (ngt)

12) henne, oppe, inde, ude

13) borte, afsides

14) i ansigtet

15) ● jafn fram hver gang

16) ● svá fram i tilfælde af

I. B. framar (compar.)

1) [e-m] (loc. mobil.) længere frem, tættere på

2) (temp.) længst frem i tiden, senere

3) (temp.) længere tilbage i tiden, tidligere, før

4) (loc. stat.) længere fremme, højere oppe

● því framar

5) hellere, mere, yderligere, i højere grad, endvidere, nærmere, desuden

● enn framar endnu mere

● því framar så meget mere, destomere, ydermere, desuden

● á fram
1) frem

● hjá fram, fram hjá
1) [e-m] ved siden af (ngn), forbi

● jafn fram
1) [e-m/e-u] lige langt frem, lige så langt frem som (ngn/ngt)

4) (om det at nå frem til et sted)
● koma fram [í e-t / at e-u / til e-s]

10) tilovers, overskydende
● af fram

● um fram
1) [e-n/e-t] udover (ngn/ngt), ekstra

15)
● jafn fram hver gang

16)
● svá fram i tilfælde af