eyra sb. n. [eyra; eyru/eyrun, gen. eyrna]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) øre ⫽ ear
her vill eige fotr vesa hond ne aýra at vesa auga
●Eluc674(1989) 1532Gyþingar éopþo i gegn es þeir héyrþo þesse orþ. oc stungo fingrom í éyro sér
~ lat.continuerunt aures suas
Vulg Act 7,57 Steph15(1993) 80v12es iesus tóc hende siɴe a éyra þrǽlsens. þa vas haɴ héill þegar
~ lat.Et, cum tetigisset auriculam eius, sanavit eum
Vulg Luc 22,51 Theol15²(1993) 78r27En droten vár mǽlte þa æinkar hꜵt. Hværr er øyrun hæfir. þa høyri þessor orð
HómNo¹³ 702grødde hann øyra þrǽls er Petrvs hafðe áf hoggvit
HómNo¹⁶ 7816●●● Navt oc savðe oc svín scal maðr marka a eyrom eɴ fogla scal marka a fitiom
GrgKonᴵᴵ 15520Eyrna mörc scolo vera en eigi öɴor mörc. af þvi at ecke er lög marc. nema a eyrom se. Scilr þa mörc ef eyrna scipte er
GrgStað 4832alldri mego ... œyru hœyra. þann hínn fahœyrða fagnað. er helgir menn hava i himneskre dyrð
~ lat.auris non audiuit
JDamBarl 855 Menota: 62vb7 BarlA 1159mer þykkyr þo þu. helldr likr orme þeim er aspiss heitir. er apttr lykr oc byrgir œyru sin
~ lat.aures
JDamBarl 10913 Menota: 84va19 BarlA 1606●●● ef stelr leysingia mannz. æða ambott her alen. þa scal skera af henne annat eyra. En ef hon stelr annat sinn. þa scal skera af henne annat eyra
Gulᴵ 859hvar sæm þeir (ɔ: hirðmenn) koma þa lita allra manna augu til þeiʀa siða oc mæðfærðar oc aller neigia sin œyru til þeiʀa orða
Kgs 4341i nasar oc ꝍyru oc i hiarsa
BorgKr¹ 33922hestar .Ij. hvitir. ok svꜹrt eyru a hvarum tveggia
Heið 7017konungr geck fyrir Þoʀ ok rak éxi við eyra honum
ÓTOddS 16423þv skallt skera or voðvana or eyknvm ok af eyrvn
Hem544 572eigi er rett at hafa eyrað til nytrar keningar en hiartað i oðrvm stað
ViðrLS544(1995) 2131Ev̇rv hans ero lv̇ðnir menn
~ lat.Aures
7933 Eluc675(1989) 799(proverb.; cf. FJOrdspr 80) þar eru eyru sœmst, sem óxu
NjR 13216huer sem stælr til ꝍyris missi ꝍyrat oc af husinu
RbHM (*1299-1319)² 14419hann mællti í eyra. A.
~ lat.ad aurem
Milit 20b49 Ridd623 2823Hrafnar ii. sitia á ꜹxlvm honvm ok segia i eyro honvm avll tiþinde, þꜹ er þeir sia eþa heyra
SnE 4224en Þoʀ reiddi til hnefann ok settr við eyra ‹H›ymi, sva at hann steyptiz firir borð, ok ser i iliar honvm
SnE 6310●●● Eyrv heita hlvstir ok heyrn
SnE 19017Eyru þessa líkams skilldu vera Decani ok profastar er ho᷎yra skilldu ok vilia saker ok vandenda mal heilagar kristní
SvR 117leði hann meirr eyrna til at heyra þeira kall ok orð
Ant 6013þꜳ heyrði hann til er prestlingvm var kennd iðrot sv er gramatica heitir. En sva loddi honvm þat vel i eyrvm af micklvm *næmleik ok athvga at hann giorðizt enn mesti iðrotta maðr
JBpA(2003) 179hann vikr at henni or flokkinvm, ok æigi til annars, vtan gefr henni sva þvngan pvstr vndir eyrat
ClarA 2137h[us]preyia kallaði hana til ‹sin›. ok mællti i eyra henni
EgM(2001) 13626Hǫskuldi þótti þetta mikit á móti skapi, er Hrútr hafði sett lausingjann við eyra honum
Laxd 8812lagði (hann) spiotinv fram millvm eyrna hestinvm; ok saa hann, at spiotit tok lengra fram enn hestrinn ok sva aptr
StuᴵK 31111Bonðvm fellz þat vel i eyrv, er hann sagði
StuᴵK 3527Sva var sem Kalfí færí annat eyra vt. þott hann heyrðí slikt talat
Huldaᴵ 3124Sompnus mælti vid hann sva. Vakidv Agamemnon konungr Grickía. Ek hefi þier til eyrna ad færa gofuglig ord
TrójS 8922Þar er ok su ein þiod er Panothios heitir. hafandi sua stor eyrun. at hon hylr driugum allan sinn likama meðr eyrunum einum saman
~ lat.tam diffusa magnitudine aurium
IsidEtym XI 3,19 Stj¹ 792þeir heita panothi. þiat pan aa girzku er upp aa uárt maal at segia sua sem allt, enn othi er allt eitt ok eyra
~ lat.aures
IsidEtym XI 3,19 Stj¹ 795Panadios heita þeir, er eyro hafa sva micil ath hylia allann likam med
Encᴵ 3511Héér er le᷎kning vid sar eyru: Tak sauda gall og blanda med kvenna miolk, þat giorir rúm eyrun
Med194 6425tak sauda gall ok blanda vid kvenna miolk, þath gredir rifin eyru
Med194 7025hann ... sat a hesti sinum ok lag[d]i spioti‹d› fram j millum eyrna á hestinum
StSt335 1017fyrir eyrum kristninnar
Thom² 32429fyrir eyrum omilldra
Thom² 3421verít vel skiliandí ok eyru til legíandí þui ath heyrd ord eru þegar tynd nema hugr hirdi þat er eyra vid tekr
ÍvA 64mællti i eyra henni navckr ord hliott svo at hun ein vissi
Eir557 5510slo Kirialax med ollu afli sinni burtsto᷎ng undir eyrad Rogeri
KirjB 8132Áran greip í eyrun á honum
EgÁsm 355bregzt hann (ɔ: Falr) j flugdreka liki ... Hauggr hann (ɔ: Victor) þa til drekans ok kemur aa hlustina vinzstri og tok hana af. ok j þui brazt Falr aptur j mannz lijki ok war þa af honum eyrat
Vikt 3112en er hann kom at eikunum huesti hann augun og reisti eyrun og skimadi uida
VSj 4710eyrvn hvit sem sniȯr
Adon 14721Vilmundr snyr þa auxenj og sette hamaren uid eyra á Buris
Vilm 17515kuad hann eingann sliks fyrr fyst hafa at gio᷎ra slik odæma uerk uid uíní mína. enn þo ho᷎rd eigi gott af eyrum at leida
Harð 15319Firir þvi er syngur firir eyrum er malurt god med uxa galli
MedMisc 5416stappadur med gasa istur ok lattin j eyru. þat dugir vid eyrna verck
MedMisc 5619Lætur madur j eyru hennar lo᷎g. þat gerir man vel at heyra
MedMisc 604Stappaz annis med oleum. þat er gott ath lata j eyra vid þeirra verck
MedMisc 6028Lo᷎gur af jardhumla blandadur vid oleum ... er godur at drepa j eyru vid þeirra verck
MedMisc 633Stappar madur sallt ok vinan allt saman þat er gott vid hoggorms biti. vinans lo᷎gur ok kvenna. miolk. elltir optir mykinn verck ur eyrum
MedMisc 6913Leggur madur daufur þung j eyru .ii. daga æda .iii. þat er gott vid deyfvi
MedMisc 7210fenkels lo᷎gur drepur madka j eyrum
MedMisc 7220værdur jarn rydur sodinn j ediki. ok dreyptt j eyra. þa þurckar þat ok minckar j þvi allann verck
MedMisc 7321henna logur latin j eyru manz er go᷎d vid þeirra verck
MedMisc 7421Myntu lo᷎gur blandatur med hunang er god at drepa j eyru vid þeirra verck
MedMisc 7724Blandaz madur med edik hann ok dreypiz (nitrum) j eyru. þa þurckar han þerira hunsku ok tekur ur þeim song ok siukdom allann
MedMisc 8018Lætur madur þar vid Sæffran. ok rennir j eyru. þat er gott vid þeirra verck
~ da..i. ørnæ
HarpK 13711 MedMisc 858Mustardur er godur vid hofud. augu lungu magha. hosta. ok verck j eyrum
MedMisc 891þat er (gott) at lata j eyru vid eyrna verck
MedMisc 924Oleum af violis. eda rosum. þatt er gott vid hosta. ok margs kyns siukleika. þat er ok gott ath lata j eyru
MedMisc 9323Hennar lo᷎gur er godur ath dreypa j eyru
MedMisc 941ein smyrsl er heitir oleum. laurinum. eda de vinokon. hun er heit miog. ok ver ædar allar. ok dofva j limum. þvi at hun tekur af allann dofva ... bætir eyrna verck. ok kvef. ef brætt er j eyru
MedMisc 9827eyron kolld
MedMisc 11616þat grædir rifin eyru
MedMisc 1233lat. j eyrun. þa mun. heyrn batna
MedMisc 1237lat j eyrun þat grædir vel
MedMisc 1239hell vid vormu j eyron. þat grædir vel
MedMisc 12310Item vid eyrum. Malurtt blandat vid uxa gall. ok smurtt um eyra manz
MedMisc 12312Item vid eyru. Tak þu ull ok volka vid lo᷎g læknis blads. legg j eyra hins daufva margha daga þa mun batna
MedMisc 12316Item vid tann verck. Skædur þu hofud ædi. þeirri er undir eyra er. þa bætir þat
MedMisc 12330Tak þu log gras þess er caprifolium heitir. ok lat j eyra manninnum. þar sem verkur er undir
MedMisc 12331●●● Sá er hefir eyru at heyra, heyri hann
~ lat.Qui habet aures audiendi audiat
Vulg Luc 8,8 Theol672 18819Jökull hefir þat aldri mátt heyra, at Þorsteinn hafi ⸢verit um nokkura hluti til líka við Jökul [var. um nokkra hluti dreigit í eyra við hann um neinar íþróttir AM 556 b 4° “C”]
var. ÞorstVík 42113: AM 556 b 4° “C”Þá spyrndi Grettir svá fast við eyrun á tveim, at þeir lágu í roti
Gr 16717j margs mannz eyrvm
BarlReyk 10629þat barzt eigi seint til hennar eyrna sialfrar
HenKunReyk 5024.vj. aurum ef maðr höggr eyra af manni. en .xij. aura ef kinnbein fylgir
BjarkÁMˣ 30715Ef madur hoggur eyra af manne, bæte vj aurum
BjarkExcYcˣ 779Grímr var náliga, sem við annat eyra gengi út, þat er Þorsteinn mælti
Brandkrˣ 18716ef eyra höggr af manni. þá scal hann bꝍta honom .vj. aurum
Frostˣ 1721j eyru
~ lat.et calmor meus in conspectu eius introiuit i aures eius
416 (Vulg Psalm 17,7) GlossPsalt 516hefir kellïng upp hækjuna, og ætlar ad slá þenna mann vid eirad
~
HG 549 HG AM 590 b-c 4°ˣ 34v32hann var gyrdur suerdi ok hafdi hauɢ spiot mikit i henndi ok lagdi spioted framm milli eyrna hestinumm
HrafnAˣ 22924slær Landres bróður sinn svá gildan pústr, at honum þótti syngja at eyrunum
KlmBˣ 6536Hverr er sá maðr, er nef hefir í eyra hverjum manni ok falar sér misseravistir víða, en ræðr af enga?
LjósvLˣ 4517huerr sem hann sa, matti i nog vndirstanda, at honum war miok ouiliugt at hafa þar til sin eyru
MarD634ˣ 79027Þorgils sagðiz eigi fyrir hans orð mundu gera ok svarfaði taflinu ok lét í punginn ok stóð upp ok laust við eyra Sámi, svá at blæddi
StuᴵᴵR11127ˣ 13718(proverb.) Eigi vil ek láta hǫfuð þitt af hálsi slá. Munu þar eyru sœmst, sem uxu
ÞHvítˣ 1711
● bera at eyrum [e-t] [e-m]
● berr fyrir eyru/eyrun [e-u] [e-m]
ravdd hefvir borið fyrir eyrv mer þꜳ er ek hefvi eigi slika fyʀ heyrða
JBpA(2003) 1411þvi, sem fyrir min augu berr eda fyrir eyrun
~ lat.auribus
SpecH 1195b32 (XXIX 28) MarD634ˣ 115321
● bera í eyru [e-t] [e-m]
Vita viliom ver, hvilic kenning er, þviat þu berr nyia breytne i eyro oss
~ lat.Nova enim quaedam infers auribus nostris
Vulg Act 17,20 Páll¹ 22124þat var borið i eyru þeim at Erlingr Iarl hefði gert hann til gabs aústr þanninnn
SvEirsp 26022baro þat i eyro konvngi at Sigvrðr Hrana son hefði eigi vel farit með fínnskattínom
Þing²45 3113enn ecki gio᷎rða ek þetta i héfnd eptir Kaálf, þo at þat se borit i eyrv yðr
StuᴵK 53923var þat borít i eyrv Magnvsi konvngí. at bondvm þætti Haʀalldr harðr j alǫgvm við sik
Huldaᴵ 1341óvinir Guðmundar báru þat í eyru Katli ... at hann fifldi konu hans
LjósvLˣ 1054
● bera/flytja til eyrna [e-t] [e-m]
þat var borit til æyrna Birgi. at Erlingr Jarl hæfði gort hann til gabs þangat
Sv 618Þessa hlvti sagði Jepte oc bavð mer at bera yðr til eyrna
~ lat.ut dicerent regi Ammon
Vulg Judic 11,14 StjC 40536þessa lvti segir gvð drottinn oc bavð mer at flytia þer til eyrna
StjC 4317Sem konvngs menn flvttv þetta allt til ęyrna Dauid lęynilega. þocknaðiz honvm vel
~ lat.Cumque renuntiassent servi eius David
Vulg 1Reg 18,26 StjC 46813sagþi, at þat skyldi haldaz mega firir þvi, sa formali, at hann skyldi flytia þeim til eyrna, er þa tæki við
SnE 1287med þui ... at þu fluttir mier til eyrnna erende þessa falsara. þꜳ skalltu og hans giallda
SigÞǫgl 12622
● falla/fallask vel í eyru [e-m]
konungi fell þat vel í eyro
ÓH 2075þat lof fellz honvm i eyrv
TrójHb 125Jarli fellsk þat vel í eyru
BjH488ˣ 1178Sveini konungi fellz þetta allvel í eyru
Knýtlˣ 2449honum fellu þessi ord byskupsins vel i eyru
~ lat.vigilanter audiuit
SpecH 264b39 (VII 116) MarD634ˣ 88824
● fljúga í/(fyrir) eyru [e-m]
sem oss flavg þetta i eyro. vvrðvm ver ogn oc otta slægnir
StjC 36812þat flygr nv i æyro mer þreli þinvm at ...
~ lat.audivit famam servus tuus
Vulg 1Reg 23,10 StjC 4788nu flygr sa kuittr j eyru oss. at honum mvni veittar svikligar fyrir satir af sinum v vinvm
ÓTᴵᴵ 25011flýgr honum fyrir eyru hversu grimmliga Jamund ... fóttreðr kristinn lýð
KlmBˣ 1636
● koma til eyrna [e-m / e-rs]
Su bon fyri syndum varom man sciot koma til øyrna almatigs guðs
~ lat.ad aures
6217 Alk619 635þesse tiðendi er mer ero firir ⸢œyru [var. œro Barl231 2374] komen
~ lat.quae auribus meis insonuit
JDamBarl 7719 Menota: 55va11 BarlA 10028En iamskiott sem guð hœyrði bœn. Josaphaz. konongs. oc hanns akall. kom til. Guðs œyrnna
Menota: 89va28 BarlA 17015Er þat komit til æyrna mer, segir haɴ er meir þyckir stórtiþeɴdvm sǽ̨ta at stefnir ... se aɴdaþr
Jvs291 5626kømr þetta nv brat til ýrna veseta
Jvs291 699eigi kœmi þau tiðendi til eyrna mér, at mér þœtti verri
NjR1908 971Nv koma þav tiðendi til eyrna Dauid. at ...
StjC 47711þau nymæli foro brátt oc komu til ey‹r›na Magnusi konungi oc Erlingi Iarli
SvEirsp 27110eigi kœmi þau tíðendi til eyrna mér, at mér þœtti verri
NjM 1104Fylgðar-menn ... voro eigi truir at þui, at þeir færi með danza-gio᷎rðir þær, er Þorði gatz eigi at; kom þat til eyrna Þorði
StuᴵᴵK 878er þat kom til eyrna henni, at Pall postoli baud
MMA 53711kom hans frægd til eyrna K‹arlamagn›use kongi
~ lat.ad ... aures
6740 Egid 6715kom þetta bratt til eyrna konungi ok [ueitti hann] þessu nockrn trunad
HÍ 3319Mier er þat til eyrna komit. at ...
DI I (*[1173]›AM 186) 22114er hans menn havfdv vt hlyt hans fyrer savgn. þotte þeim þa vera sier til eyrna komen en mesta hrygdar saga
GeorgReyk 31016þesse thidinnde qvomv lika henne thil eyrna sem avllvm avdrvm
GregBpReyk 618þetta var ecki morgvm stvndvm adr thalad af mvnne keisarans. en þat kom til eyrna Malcvse
SofReyk 19731Þesse tydinde komu bratt til eyrna biskope
ÁBpˣ 15313þegar wt eru druckinn minne, fær Dijnus komid erindumm sijnumm til eijrna, könngz döttur
DínDrˣ 285Oss hefer til œyrna komet þat sem ver mikilegha undrum
DN IV (*1340›DonVar 1ˣ) 20711Oss hefir til œyrna komet af ymisra manna frasoghn. þriotzska ok vlydni. er Anfinner a Hwithæimi gerer mote hæilaghre kirkiu
DN X (*[1339]›apogrˣ) 379Þessi ord [ko]mu upp ꜳ Arnneydarstadi til eyrnna Droplaugar og sonum hennar
Fljˣ 3814þessi tydindi komu til eyrna Päli byskupi ä nȧttar þeli voveyfliga
PBpˣ 42517kómu þersi orð í hvers mannz munn ok eyru, ríks ok fátæks, ok um síðir til kóngsins sjálfs
~ lat.Sed dum sermo ... tandem percussit aures regis
DiscCler 252 Æv⁷¹ˣ 1918
● er mér ulfs ván er ek eyrun sé (proverb.; cf. FJOrdspr 194)
(proverb.; cf. FJOrdspr 194) er mer vlfs van er ek eyrun seg
cf. Jóhannes Halldórsson 1959 [ÍF 14] 272 note 3 Finnb 232(proverb.; cf. FJOrdspr 194) þar er mer ulfsins ván, er ek eyrun sá
Vǫls 4620
2) (øreformet) håndtag, ‘øre’ ⫽ handle (shaped like an ear)
*) (Fr def. 2 ‘noget af et Fartøis Tilbehør’ “SE. I, 583” → Jón Sigurðsson 1848 583¹⁴; beror på poesi)
Form.: eyru (31); eyrna (22); eyra (22); eyrun (9); eyrum (7); eyro (6); eyrv (5); œyru (4); eyrom (3); eyrvm (3); eyrvn (2); œyrna (2); æyrna (2); eyron (2); eyrnna (2); eyrat (2); eirad (1); eyrað (1); œyrnna (1); øyra (1); æyro (1); ꝍyrat (1); Ev̇rv (1); Eyrv (1); ýrna (1); éyra (1); Eyru (1); eyrad (1); eyrunum (1); aýra (1); eyrna (1); eijrna (1); øyrna (1); ęyrna (1); øyrun (1); éyro (1); ꝍyru (1);
Comp.: fagnaðar- (1), hug·skots- (2), konungs- (7), lítil·lǽtis- (1), manns- (1), ó·hljóðans- (2)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 øy-; Fischer _; Anm _; Bin -eyra; Rím _; LP; Med; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH øy-; AJ; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM _; Bl item cf. corr.; WPA _; ; LMNL
Litt.: Collinder 1928-1929 [APS 3] 207-208; Falk 1912 80; Finnur Jónsson 1914 [ANF 30] 80; Seip 1955 286, 311; Valtýr Guðmundsson 1889 136
Genre. (expected): religious works [rel]: 69 (39); historical works [his]: 15 (25); family sagas [isl]: 14 (17); romances [rom]: 13 (15); contemporary sagas [bis]: 10 (11); legal works [jur]: 8 (14); learned works [div]: 5 (4); legendary sagas [fas]: 5 (6); þættir [tot]: 3 (3); charters [dip]: 3 (11); unclassified [ ]: 0 (1);
CS (red.) — April 2010
ER (omred.) — December 2019
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
eygarðr - eyrir
...