eitr (spec.: etr Hóm677 22¹¹, cf. Seip 1955 73; etr- MedMisc passim) sb. n. [; dat. -um]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) [e-s] gift ⫽ poison
●●● þat es eþli hoɢɢormsins. þa es vetr keomr at haɴ skríþr a miþli triá þar es þrǫngt es oc strýkr ór ser éitrit allt oc verþr þa spanýr eptir
●HómÍsl⁴³(1993) 72v22●●● hann blett éitri drvc hans
~ lat.ueneno
Dialᴵᴵ 27414 GregDialA 909●●● þeim mon eigi granda þott þeir dreki dꜹþføranda etr
Hóm677 2211●●● nu var þegar fyrir buet eitr þat er hann scal drecka. oc honom man at bana verða á .x. vetra freste
~ lat.fatale uenenum
Alexandreis 819 (III 355) Alex 4926●●● iafnnsciott sem ... hann drack af kerinu. þa kennir hann at eitr fellr vm allan likam hans
Alex 1533●●● um kvelldit var castat eitri i dryck þeira oc do þeir þar allir
Sv 1344●●● hegomleg dyrð, hæimskra manna lof, er kraptanna æitr ma sannlegha hæita
Thom¹ 295●●● sverð þeirra voro stellt af eítri, ok þeir sialfir eitrs fvllir
Bær 11135●●● a þvi skinni bitr eigi eitr, ok eigi gengr vatn a þat
Bær 1199●●● þeir er blod crist taka sem vin annat þa snz þeim þat i orma gall ok o vm reðilikt eitr
~ lat.venenum ... aspidum
8621 Eluc675(1989) 864●●● Þa toc Skaþi eitrorm ok festi vpp ifir hann, sva at eitrit skyldi drivpa or orminvm i andlit honvm
SnE 6924●●● Allt ormanna eitr er kallt i sinni nátturu
~ lat.venenum
IsidEtym XII 4,42 Stj¹ 9735●●● þat (ɔ: hornit) er fullt af eitri ok fiolkyngi
StSt335 2020●●● (ey er) sua kroptug at vidr sa er uex i eyiunni hudir ok horn er uerda a bu fe ok molld su er tekin er af iordu sigraz a ollum eitrum
~ lat.omnia ... venena
424 Dugg681a 43●●● Malurt dugir ok firir etri ... ok firir eitur bitj
~ da.etær
HarpK 10617 MedMisc 546●●● eitrit dreifðist um allan líkama hans ok limu
~ fr.Li venims
Tristan 1513 Trist¹ˣ 19122÷ rekem ó lund eþa hatr ýr hiortom órom sem éitr møndom vér
~ lat.venenum
CaesASerm 72919 ●HómÍsl⁶¹(1993) 102r4÷ ec mon dreka eitr
~ lat.uenenum
Dialᴵᴵ 27425 GregDialA 9017÷ Ormarnir gerþo, sem þeim var boðit, drogu at ser eitrit
~ lat.venena sua
PassSJ 62411 SJ² 7976÷ englar bera holld crist til himna en dioflar casta eitri i mvnn hinvm
Eluc675(1989) 863÷ Ef þu vill, at ec trua guði þinum, þa mun ek gefa þer eitr at drecka
Jón² 45216÷ *eitrqvika ... harðnaþi ... þa varþ þat is ... en ‹vr› þat, er af stoð eitrinv *, frꜹs at hrimi
SnE 1210÷ en þa er fvll * er mvɴlꜹgin, þa gengr hon ok slær vt eitrinv, en meþan drypr eitrit i andlit honvm
SnE 703÷ hann drack eitr ok sakaþi ecki
SnE 1344÷ er nu skænkt oss gall firir vín, en eítr firir guðs bloð
SvR 234÷ Vera métti að þer hræddiz ef ek lyka upp fyrer yðr heluíti ok sæi þer þar elldz fulla staði ok ár þær er með æitri fellu
Rómv595(2010) 3217÷ vaknaðí ormrinn. er knifrinn stoð a honvm. ok bravtz vm fast. tok þa felldrinn við eitrinv
cf.þar var firir einn mikill eitrormr
11813 Huldaᴵ 11921÷ ek drack þetta eítr
~
PS 65833 JJ SÁM 1 68vb23÷ Til friðgiorðar midil ockar liggr engi annarr vegr, en þu dreckir eitr dauðlikt, ok halld heilu lifi i nafni meistara þins Jesu
~ lat.veneni poculum
MelitoHeine 11526 Jón⁴ 4852÷ Olafr vard braddaudr af eitri undir bordum at Uppso᷎lum
Styrb 7010÷ Hann sagdi um morgininn sinum heimolligum monnum, at honum þotti nockur madr byrla ser eitr i einu gullkeri hardla uænu
~ lat.venenum
16934 Thom² 40635÷ hafði slegit eitri út um pússinn ok í lær honum
Trist² 5210÷ þui (dýri) fylger su natura at þui ma ecki eitur granda
Vikt 305÷ nu treysti ek þui at þier ma eigi eitur granda
Vikt 308÷ ef dryckur er falsadr med eitur edur no᷎ckurvm ȯhreinendvm. þȧ ypper sier beitin j kerinu af steinsins nȧtturv
Adon 15415÷ kemr þeim þat nu a samt at honum mune hafa uerit gefit eitr at drecka
Vilm 14919÷ Abrotanus ... dugir vid ollum verk. ef madur dreckur smior þat er hun sytz j ... Stappar madur hana med vin ra ok dreckur. þa dugir hun þat sama ok hreisar (!) ok hiartarætur ok er god at drecka moti eitre
~ da.for ætær
HarpK 10712 MedMisc 5425÷ Etur madur hana jduliga þa er hun god vid etri
~ da.etær
HarpK 1502 MedMisc 603÷ spyia ormar etri j augustus manadi
MedMisc 6229÷ Dreckr madur hana med vine fyrstunne er at honum kemur likþra sott þa er hon god vid þvi ok etri ok drepur spolorma
MedMisc 6721÷ leyser hun fastan maga. ok er god vid siukann maga ok vid etri
MedMisc 7732÷ þat er gott vid eitri ok ormstyngh
~ da.etær oc ormstyng
HarpK 14710 MedMisc 963÷ hier er lijtil smyrsl er eg vil gefa þier. þau bera þꜳ natturv ath eigi megi þier eitur grannda mega ef þu ert med þeim smurdr
Hect 1114÷ þä er hann legst undir vidar rætur þä verður þegar eÿtur ollu alldini ä þuí trei. Svo verda og ǫll vǫtn ef hann legst ï þau eÿtri blandinn
Enc AM 731 4°ˣ 23v3÷ tak her nu við eitri, ok drekk sem skiotast, til þess at þu synir guð þinn almattkan vera, ef þu ert alheill eptir, þa er þu hefir drukkit
Jón¹ˣ 43121÷ eitr var fest í beini hans ok holdi
Trist¹ˣ 6024÷ þeir (ɔ: lǽknarnir) kunnu ekki at göra at eitruðu sári né eitrit út at draga, sem þurfti
Trist¹ˣ 19118
2) giftstof, edder (spyet af drage, etc.) ⫽ venom (spit by a dragon, etc.)
●●● Miðgarðzormr blæs sva eitrinv, at hann dreifir lopt avll ok lǫg, ok er hann allogvrligr, ok er hann a aþra hlið vlfinvm
SnE 7112●●● stigr (hann) þaðan brꜹt ix. fet; þa fellr hann d‹a›vðr til iarþar firir eitri þvi, er ormrinn blæss a hann
SnE 7218●●● orma hꜹfvt ǫll vitv iɴ i hvsit ok blasa eitri, sva at eptir salnvm reɴa eitrár
SnE 751●●● hraut ælldr af mvnne þeim (ɔ: drekunum) med miklu æitri
GullÞ 1328●●● spyia þeir (berserkir) eitri j bardogum ok eingi jarn bita þa
Vikt 292●●● flygur eirn hrædjligur drekj ... spyiandj eitri ꜳ jotna lydin suo at hann fell flokkum
Vald 7410●●● fram af morkinne flygur einn dreke ogurligur frysanndi eitri suo io᷎rdinn og skogurinn sortnadi
Hect 12310●●● siä þeir hrædelega dreka med eijtre bläsande og ellde vr sier spijande
DínDrˣ 662÷ þa vacknaði við sa hinn grimi dreki ok bles ogvrlegv eittri
TrójHb 1624÷ Þoʀ hvesti avgvn á ormiɴ, en ormrinn starþi neþan imot ok blés eitrinv
SnE 632÷ við ragna rꜹckr kom Miðgarzormr vaveifliga at Þor ok bles a hann eitri ok hio hann til bana
SnE 8720÷ Antikristus kallaz dreki, er blæss eitri ok illzsku fra ser aullum megum
Mich 71220÷ bles (ormrinn) eitri wm alla io᷎rd ser ij nand
Hect 11311÷ enginn vætta mun svá heitt eitri spýa eðr eldi, at þeim granda kunni
SǫrlaStˣ 41915
3) giftigt kemikalie ⫽ poisonous chemical
4) (om sur/bitter drik) eddike, galde ⫽ (of a sour/bitter drink) vinegar, gall
●●● var honom gefit eítr at dreca
~ lat.escam fellis
PassAndr 126; cf. –vinum ... cum felle mixtum–– Vulg Matth 27,34 Andr¹Cod645 1288●●● gofo (þeir) mér eítr at dreca þa er mic þyrsti
~ lat.aceto
PassJacFabr 5247 Jak¹Cod645 9612●●● Enn er þat oc stundum, at eitr er byrlat gullkerum, en hitt er alsiða, at byrla hiþ bezta vin or trekerum
~ lat.aceto
PassSJ 62017 SJ² 79529÷ var honom gefit eítr at dreca
~ lat.vinum ... cum felle mixtum
Vulg Matth 27,34 Andr¹Cod645 1288
5) materie, betændelse ⫽ pus, infected matter
●●● þar laust þegar verk í með eitri ok blés allan fótinn ok lærit
ǪrvS 1952●●● er byskup kom til ok læit a fotinn þa fannz þar a blarr flekkr ok blasinn af eitri
ÓTFlat 40019
6) (fig.) gift ⫽ (fig.) poison
●●● hafa (þeir) eitr í mvnne þat ero ill orþ
●Eluc674(1989) 517●●● theodas. er huest hafðe tvngu sina til illz. þui likazt sem tvieggiat suerð. fullt af falsom getnaðe oc blanndat illzku fullu eitri ... tok sua til orðz
~ lat.ueneficium
JDamBarl 9933 Menota: 76rb10 BarlA 14129●●● svæik oc sigraði þessi prettafvll pvta með æitri sinnar illzkv þann agæta kappa
StjC 41733●●● er þat miok nauðsynligt at j huern tima er sꜳlin fleckaz af eitri syndarinnar væri j stað til reiðu lækningar lyf iatningarinnar
StatJǫr² 35418●●● Hvaðan kemr mér þessi vandi, er svá eitrliga mér grandar ... Varla má þat vera, at dagr þessi hinn heiti göri mér innan svá mikit eitr (ɔ: smerte ⫽ ɔ: pain)
Trist¹ˣ 1214÷ ivdas hataði gvð ok tok hann af þvi eitr en kraptr ok takn heilax hollz var eptir með gvði
Eluc675(1989) 867
Form.: eitri (20); eitr (17); eítr (7); etri (5); eitrinv (5); eitur (4); eitrit (4); æitri (3); eittri (1); éitri (1); eijtre (1); eitre (1); éitr (1); etr (1); eÿtri (1); eítri (1); æitr (1); éitrit (1); eitrum (1);
Comp.: blíð·mǽla- (1), hǫgg·orma- (1), orma- (1), orm·stings- (2), ǫfundar- (1)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb _; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím _; LP; Med item etur; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Bergljót S. Kristjánsdóttir 2006 [Skírnir 180] 410; Falk 1914 3-4; Grøndal 1869 [ANOH 1869] 228-230; Halvorsen 1958 [KLNM 3] 540-541; Larsson 1889 [ANF 5] 142-149; Reichborn-Kjennerud 1928 90; Salvesen 1968 57; Seip 1943 [MM 1943] 123; Seip 1944 [ANF 58] 148-149; Seip 1955 106 f., 160 ff.; Seip 1955 73
Genre. (expected): religious works [rel]: 37 (20); romances [rom]: 20 (8); learned works [div]: 9 (2); historical works [his]: 4 (13); legendary sagas [fas]: 3 (3); family sagas [isl]: 1 (9); legal works [jur]: 1 (7); þættir [tot]: 1 (2); contemporary sagas [bis]: 0 (6); unclassified [ ]: 0 (0); charters [dip]: 0 (6);
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
eistla - ek
...
...