eign, egn sb. f. [-ar; -ir]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) [e-s / á e-u] [e-m] eje, ejendomsret, ejerskab, besiddelse ⫽ act of owning, property rights, ownership, possession (of sth.)
●●● fylgdi þat iafnan eign sverdsiɴs at hverr sagþi ꜹþrum nafn sverdsiɴs oc sva þat hvaþan þat var comit
ÓH 6058●●● haʀalldr beiddi þeꜱ ... fꜹþor siɴ at haɴ scylldi fá honom slicar ígvr oc rike til ígnar oc foʀaþa seᴍ ... ave hans hafþe fingitt knvte
Jvs291 122●●● hann (ɔ: Uni) nam ser land til eignar fyri svnan Lagar fliot allt herað til Vna lꝍkiar
LdnHauksb 9029●●● uar þat sua mikit fe at engi maðr í Norðrlǫndom hafðe seð slikt í eins mannz ⸢eign [var. eigu Hkrᴵᴵᴵˣ 9818]
HkrEirsp 447●●● þetta var viðrganga Kꜳra at oðal, eighn hæfð, ok alla adra luti þa sem honum vardaðo j fyrsagðre jorð, gaf han vpp
DN IV (1321) 1397●●● minzt a optsamlega at þu hæfir með lane en æigi með æign
Hirð 4221●●● honum ok hans erfuingium til stadughrar øignar (sic)
IslDipl (1346) 2316●●● erchibyskupinn ... gaf upp ... allt ualld ok tilkall ... yfir ... kosningi undirgiof edr offran korununnar. sva i tilkalli sem i eign
~ lat.tam in petitorio quam in possessorio
46327 Sættarg 4703●●● Man ek þer ok þinu kyni gefa þitt utlegdar land til æfinligrar eignar
~ lat.in possessionem aeternam
Vulg Gen 17,8 Stj¹ 11433●●● drekann hefir Oddr ⸢sér til eignar [var. sjálfr AM 173 folˣ “E”] ... en ǫnnur skip gefr hann víkingum
ǪrvM 5415●●● Anno domini M°. cc°. lxx°. iij°. letu leikmenn af at kalla ser kirkiur til eignar aa islandi. j skalholltz biskups dæmi
Ann351 536 n. 13●●● hafdi fadir minn ... allar landz nytiar med eign i þersum takmo᷎rkum vpp i fiall ok ofan at ꜳ
IslDipl (1399) 13815●●● birne æinarssyne ... til halldz ok fullrar æighnar
IslDipl (1401) 1442●●● (cf. def. 8) átti hann þing við landsmenn, ok lýsti sinni eign á landinu, ok beiddiz viðtǫku ... var hann til konungs tekinn yfir allt landit
EgÁsm 399●●● Nú fekk Sæmundr eign goðorðanna af þeim, *er lǫgliga áttu ok at erfðum hǫfðu tekit
StuᴵᴵR11127ˣ 11615●●● þorgils ... selldi ... Gudna ... fiordunginn j jo᷎rdunne Krossnese ... til fria̋ls forrædis og æfinnlegrar eignar med o᷎llum þeim go᷎gnum og giædum. hlutum og hlunnendum. rekum oc renningumm er þeim jardar parte filger oc filgia hefur a̋tt ad fornu og nyu
DI V (*1469›1704ˣ) 55026÷ Nu vill maðr scipta við aɴan til eignar töðo velle. eða enge teigom. eða recom. þa scal stefna heim avalt vico fyrir
GrgStað 44912÷ gaf (hann) riki þeirra til ęignar Jsraels folki
~ lat.in possessionem
Vulg Jos 11,23 StjC 37326÷ vilja þeir þó skilja ⸢eign [var. egn GKS 3271 4° 47r20; eigu GKS 3269 a 4° “h”] með sér
var. Jb 25711 → Jb GKS 3271 4° 47r20÷ baud Bardar þæima iardar œyrii vp Sæbirni ... ok sagdæ af sina æing ok abyrþllu (ɔ: ábyrgzlu) en æigi vardvællu (ɔ: varðveizlu)
DN II (1331) 15810÷ En þo at maðr af tiundaðo fe late gera skip. eða nꝍtr ... eða aðra luti seer till æignar oc at afla. a ... þa ...
JKr 35310÷ vm eign eðr tilkall sagdrar Jarðar
IslDipl (1341) 1629÷ til upphelldiss stadnum ok klaustreno aa thingøyrum ... hofum ver lagt þangat. sogdo klaustre til øfuinligrar øignar land allt aa hialltabacka
IslDipl (1346) 4162÷ þat er sagt. at Finnbogi ætti þat fátt i ⸢eign [var. eigu AM 510 4° “B”] sinni. at honum þætti meira vm vertt en stoðhrossin
Finnb 4418÷ Hær med læggium ver honum till rento fyrir cancelers starf allan næssodda med allu þui frialse sem hann hæfir af badum skipræidunum af follo till æfenleghar eignar
~÷ at gefa þat (ɔ: landit) ... ydr til eignar
~ lat.possidendam
Vulg Exod 6,8 Stj¹ 26526÷ skulo þęr allar iardir sua margar sem vgræitt er af ... falla vndir oss ok konungdominn til æfinligrar æignar
RbHM (*1303)¹ 5722÷ gef ek þér þat at sǫk er þú sitr á jǫrðu útekinni eptir eign eða umboði, eða eignar þér þat er ek þikkjumz eiga
Jb 1553÷ till æuærdalegha eighnar
IslDipl (1393) 11235÷ hann vann (Vianam) af heidnum monnum ok kom alldri j kongs eign
KlmA1980 729÷ brodir írlandz drottningar er skattínn krefur henne til eignar
Trist¹Frg1878 21219÷ feck hann til eignar og forræde‹s› dottur sinne bæde lonnd aull og lausafe
SigÞǫgl 1023÷ skifftust nøfn þeirra med ⸢tign [var. eygn Holm papp 1 folˣ “C”], og skillde hann Tholomeus heita, þegar hann vard köngur
var. DínDrˣ 413: Holm papp 1 folˣ “C”÷ sꝍki þann er af dró eða hans arfa. en honum til eignar er þá er handhafi at
Frostˣ 2498÷ fylgði þat jafnan eign sverðzins, at hverr sagði ǫðrum nafn sverðzins ok svá þat, hvaðan þat var komit
Hkrᴵᴵᴵˣ 42715÷ tak þér til eignar þat af herfórum Jamundar sem þú vill
~ fr.vos soit tos otroié
AsprWᴵ 19529 KlmBˣ 2032÷ skulu þær iardir allar falla vndir os ok konungdomenom huar sem eigi er greit af ... til euerdeligar eignar
RbHM (*1299-1319)¹ 14118÷ [var. þá bjóða þeir honum annat skipit til eignar AM 173 folˣ “E”]
var. ǪrvM 245: AM 173 folˣ “E”
● ganga til eignar [á e-t] tage i besiddelse ⫽ take possession of
● kasta eign [sinni] [á e-t/e-n] bemægtige sig, beslaglægge, overtage ⫽ seize as one’s own, confiscate, take over
●●● Þorvaldr tok vpp buit aa Eyri ... ok kasta‹ði› sinne eign aa marga þing-menn Rafns sona
StuᴵK 3744●●● konvngr kastaði sinní eígn á ǫll ǫnnvr hans bv
Huldaᴵᴵ 387●●● Þorolfr bauð sik til ꜳ sea við Gyðo. hun iatti þvi ok hafði hann hana heim með ser. en kastaði þar sinni eign ꜳ lendur ok lausa fe
RRÓT 31412●●● er ættleggr heilags Thome utlægdiz af Anglia, kastar Heinrekr konungr sinni eign ꜳ allt þat godz i fostu ok lausu, er þeir attu, sem nu landflæmir hann
Thom² 3888÷ kuez (hann) skulu annat huart a þui sumʀi hafa ðrepit hann eðr rekit af lanðinu ok kastat sinni eign aa
Heiðy 1059÷ konungr lagði Avlvi vgilldan en castaði sinni ⸢eigv [var. eign AM 68 fol “68”, etc.] a fe þat allt er hann hafði att
var. ÓH 2685: AM 68 fol “68”÷ ÷÷÷Þorvaldr tok vpp buit aa Eyri ... ok kasta‹ði› sinne ⸢eign [var. ÷÷÷eigu BLAdd 11127ˣ] aa marga þing-menn Rafns sona
var. StuᴵK 3744 → Stu BLAdd 11127ˣ 93v31÷ Eptir þat reið Arnkell heim ... ok kastaði sinni eign á fé þat allt, er þar stóð saman
Ebˣ 9219
● komask með eign [at e-u] opnå ejerskab, komme i besiddelse (af ngt) ⫽ obtain ownership, manage to obtain (sth.)
● leggja eign [sína] [á e-t] tage i besiddelse, beslaglægge ⫽ take possession of, confiscate
● eign ok óðal
●●● þu segir mér firi iorðu þeirri er þu átt ecki i. ec a þa iorð at eign oc at oðrle. oc ver ec þa logum oc dome
Gulᴵ 8610●●● atta manada mata boll ... ato samflæit vii langfædr ... bæde at æign ok odle
DN III (1321) 11821●●● til æfenleghrar eighnar ok oðals
DN IV (1321) 1393÷ þeir scolo telia til langfeðra sinna .v. er átt hava. en sa hinn sette er bæðe atte at eign oc at oðrle. þa ...
Gulᴵ 878÷ ... þrimenning Botilldar a. Stæini sem bæðe a. j Stæini at æighn ok at oðle
DN XV (1324) 1438÷ sem bæðe a. j. Stæini at æighn ok at oðle
DN XV (1324) 1438÷ toko þeir so til bokar ... ok suoro att fullan bokar eið. at inra Giuf ok ytra millim Sand aar ok Giuf aar til eignar ok oðals atte Barðer Arna son
DN VIII (1331) 11327
2) [millum e-ra] (spec. om fælleseje ⫽ spec. of jointly-owned property)
●●● hann scal fara til heimilis þess manz er hann vill scilia land at eign við
GrgKonᴵᴵ 8624●●● Nu vill huartueggia hallda skipinu til fiskiar eða fengiar ok a sinn væg huar þæira. þa skall sua at fara sa er æign vill skipta við annan vm skiptit sem aðr var tinnt firir vttan þat at þa skullu skynsamir menn lutta huar skip skall hafa eða verð ef þæir verða eigi a annat satir sialuir
BlFarApp 29013●●● giordum vid sva fellda eigu (ms. eign) millum greindra jarda at helminghi skilldu huorer vidiuallamenn oc reykiamenn eiga fiskveidi j jokulsä
DI III (*1371›apogrˣ) 2739 → ms. 1r7
● eiga í eign have (del) i ejerskab/ejendomsret ⫽ have (a share) in ownership/property rights
●●● Nv ef .ij. menn eða fleiri eigu mork eða vtthaga saman. þa skal engi meira i vinna en i eign a
Landsl 1186●●● ef sumir leyfa íneyzlu í mörcu en sumir eigi. þá taci sá er eigi leyfði landnám sitt fullt. en slíct af áverca sem á í eign
Frostˣ 24426÷ ef .ii. menn eða fleiri eigu skóg ... þá skal engi meira í vinna en í eign á ok tala rennr til, at úskiptri jǫrðu, nema eldivið
Jb 14612
3) (om besiddelsesret i kraft af ‘umboð’ ⫽ of right to possession by virtue of an ‘umboð’)
4) (i forb. m. ægteskab ⫽ in conn. with marriage)
● fá til eignar [e-rrar] tage (kvinde) til ægte ⫽ take as one’s wedded wife
5) [í e-u] (item pl. eignir) ejendom, formue, ejendele ⫽ (item pl.) property, possessions, fortune, belongings
●●● Engi er sva gafugr at ǽtt eða at ęignum ... at þenna dom mege flyia
●HómNo³⁷ 16826●●● (evt. def. 7) Brøðr tveir váro í Vic ꜵustr kyn-stórer menn ok feaðr (ɔ: fjáðir) væl atto þar oðal ok æignir allar
~ lat.abundantes ... divitias
ActOlav 13812 ●ÓH619 1173●●● Heðan ifra scal hús mitt þer opit vera ... oc oll mín æígn undir þínu valldi
~ lat.copia
Pamphilus 2517 Pamph 1125●●● oc sva er hvervitna sem maðr selr annars eign. þa scal hann (ɔ: ejeren) at hvarom heimta sem hann vill. þeim er selldi. æða þeim er keypt hever
cf.Ef maðr lér ꝍðrom grip einnhvern (cap.)
2632 Gulᴵ 271●●● Sva ma keɴa allar asynivr at nefna annaʀar nafni ok keɴa við eign eða verk sin eða ættir
SnE 11017●●● gud ... let alla hans eign mikilliga grædaz ok aauaxtaz bædi i gorðum ok aukrum
~ lat.substantiam
Vulg Gen 39,5 Stj¹ 19833●●● hafi hann heiman með sér bref ... þat er vitni berr vm ⸢eignir [var. eign AM 115 b 4°ˣ “B”] hans i fꝍstu ok lausu
RbHM (*1308) 7921●●● selldu þeir ... bæinn a Stockanesi ok adrar æignir j iordum
FbrFlat 21926●●● syndi hun honum fiȧrhluti. og eigner þær er þau skylldu med sier hafa
MírmB(1997) 4720●●● Þidranndi atti manna-forrad umm Niardvijk ... Þetta var þa hunndrad bonda eign og LXX
Fljˣ 716●●● (evt. def. 7) sveria hvárt er eign hans eða almenningr
cf.callar annarr ser en annarr callar almenning
25031 Frostˣ 2515●●● eígn þína
~ lat.et cum adulteris porcionem tuam ponebas
6413 (Vulg Psalm 49,18) GlossPsalt 6513●●● Af minne eign neítta egh xxx marka gulls
Þiðrᴵˣ 24426÷ vil ec æinn lut lysa ... at sunr minn viti, at hann afle ser með vapnum, sem ec aflaða mer, allda oðal, arf oc æignir
ElisA 414÷ Sva oc vm aðra æign, nꜹt eða ros
SkipSauð¹ 4913÷ sia megv þær hversso litil eign min er af ꜹðe Dana konungs
ÓTOddS 18624÷ þo at minir menn hafi uapn * goð þa er þat þeiʀa ⸢eígn [var. eigin Sv 12325]
SvEirsp 36524÷ *hvern þeira (ɔ: ása), er ec nefni til, þa tec ec með heiti af eign aɴars assins ... sva sem vær kollum ... fannaTy, þat er þa Oþins heiti ... sva ok at kalla reiþar Ty (for Þórr)
SnE 866÷ Asv er sva rett at kenna at kalla einn hvern annars nafni ok keɴa við verk sin eða eign eða ættir
SnE 11310÷ hann (ɔ: manninn) ma ok keɴa til eignar siɴar, þeirar er hann a ok sva ef hann gaf
SnE 11915÷ Þesi heiti kǫllvm ver viðkeɴingar ok sva, þott maðr se kendr við bæ siɴ eþa skip sit, þat er nafn á, eþa eign sina, þa er einkar nafn er gefit
SnE 1898÷ öngri sinni eign þyrmdi hún fyrir skyld biskupsins
GBpD 13319÷ biskup ... hefir af sett mik allri minni ⸢eign [var. eigv Holm perg 1 fol “C²”]
ÞorvVÓTᴵ 28719÷ Nú mistrúir hinn at hann eigi, þá láti eigandi bera til tveggja manna vitni, at þat (hross) er hans eign, ef hann skal úræntr vera
Jb 1697÷ gull er æigi fatækra eign
~÷ ‹sagde› Rognnualldr sua ... at Þorolfr skialgr hefde hann geort frialsan ok gefuit honum aftr æignir sinar firir langa ok truliga þionustu
RRFlat 2917÷ Hann suaradi ... J þessum vi stodum ok j serhueria ætt er elldrinn kom vpp leyniz iardfolgit féé ... Nu er þat liost bondi at þetta fee allt er þin eignn ok þui lagdi logann fyrst at þinum bæ en sidan vt j rikit beggia vegna at þv munt finna ok vpp grafa ok til þin heim flytia ok sidan dreifa sem þv ert vanr til beiggia handa suo at margr mun fullsæll af verda þinni eign
DrJ 4314÷ saman er brædra eign bezt at lita
Gísl 1320÷ eígn
~ lat.Et tradidit grandini iumenta eorum et poscessionem eorum igni
1281 (Vulg Psalm 77,48) GlossPsalt 1292÷ en er sóttin herði at honum, bað Ámundi hann þá skipa til ‹um eignir sínar› emend. Stu 49211: AM 114 fol “Ip”
emend. StuᴵR8ˣ 49211: AM 114 folˣ “Ip”
● bezta eign “bedste ejendom”, ?kernedelen af (ngns) ejendom (som der ikke må tæres på el. bruges af uden arvingers tilladelse) ⫽ “jewel of the property”, ?the mainstay of (sby’s) property (that may not be expended or used without the consent of heirs)
●●● Eigi skal hér á landi gefaz mey eða konu meiri tilgjǫf en .lx. hundraða, þó at menn sé ríkir, en hvergi meira en fjórðung ór fé hans. En ef hann gefr í beztu eign sinni, þá skulu erfingjar hans leysa til sín, ef þeir vilja
Jb 28612●●● Þath geʀeʀ ek þoʀleifʀ ... vitʀlegt ... ath sigʀidʀ þoʀaʀenns dotteʀ kona min eʀ malakona i minn gard ok eigʀ fimtigi hvnndʀada j sinn mꜳla ok hefeʀ ek lagt mala hennaʀ i mitt bv edʀ beztv eignn eʀ ek eigʀ edʀ eigandi kann ath veʀda
IslDipl (1428) 26835●●● lagdi hann malann upp j bezztu eign þa hann a eda eigandi uerdr at
DI V (1451) 8727●●● kiore eirekur loptson Margretv olafsdottur frændkonv sina malakonv j gard biarna olasonar og lagde up i bv og beztv eign þvera j hnioskadal mala margretar
DI V (1471) 6113●●● skal þetta allt saman (ɔ: heimanfylgja, tilgjǫf, morgingjǫf) vera virt ok reiknaz in summa hennar mꜳli j gard arnodds til eignar og fevaxtar ... lagdi arnoddr ... þa alla peninga uppi sina beztu eign þa er hann ꜳtti edr eigandi at yrdi. fasta ok lausa. henni til eignar. þar til hun hefdi sinn fullan mala
cf.
● fǫst eign fast ejendom (cf. def. 7) ⫽ immovable property
6) (spec. om kirkelig ejendom, cf. item def. 7 ⫽ spec. of ecclesiastical property)
●●● Byscop varr scal kirkiom raða. oc ‹sua› ꜹllom eignom þeirra ... sva oc tiondom oc tilgiofom þeim sem menn gefa gvði oc hans helgom monnom logliga ser til salo hialpar
ÁKr 2310●●● Sua vilium ver ok at huarke varer menn ne adrer dirfui sik till þess at gangæ a æigner krist kirkiu i Hamre
RbHH (*1263) 46231●●● hverir sem tíundir eða heilagra manna eignir hallda með þrái. þeir eru bannsetíandi eftir logligar aminníngar
ÞBpB 24914●●● margri staðarins eign var þar rænt ok stolit, hestum ok húsbúníngi ok flestu því er utan kirkju var
GBpD 7515●●● ef veralldliger valldzmenn ... gera krafer eða vskẏllduligar pýndingar ꜳ klerka ok kirkiur ok þeirra eigner ... þa viti þeir sik vera j banni
StatJón 1824●●● þat priuilegium er enn af guði veitt heilagri kirkiu. at klerkar eigu valld ok rað ẏfer hennar eignum ok auðæfum
StatJón 18235●●● Einkanliga riss þat mꜳl af þui lastudga grunni, er fyrr var skrifat, af skutlan ok gripdeilld, er fyrr leiddizt upp ꜳ guds eign
cf.iardir erchistolsins
32533 Thom² 32532●●● Hann acktade effter umm eigner stadarens, og let asannast ad minne være þurdur ä, enn honum hefde flutt vered ... Voru þa tyunder nær cc hundrada og xlc, enn landaleigur nær c hundrada
ÁBpˣ 17115●●● En eigi scal kirkia týna eign sinni fyrir fyrnscu sacar
Frostˣ 24923●●● Han gerdi ok naudzlegha skipan ok haghlegha bæde vm kirkiu tiundir. oc um hænnar ⸢æigur [var. eighnir oc DonVar 1 Barth D folˣ “B”, etc.] rentor. eda skyldir
var. StatInnoc 45721: DonVar 1 Barth D folˣ “B”÷ Enghi biskup skal ok dirfuæzt at lægghiæ vndir sik eda sin stad æighnir. eda odoll annara kirkna
~ lat.possessiones
45325 StatVilhj² 45517÷ læikmenn skulu vm oll mall sꝍkiazst firir herra konongenom ... vttan þæssor mall ... sem hꝍyra till kristins rettar. Sua sem er rꜳn. eða vm stuld or kirkiu ... vm alt kirkiu frialse. er hon ꜳ i ser. oc vttan sik. i monnum oc æignum
JKr 37712÷ ‹Vm forræði byskups a kirkium ok eignum þeirra› emend. ÁKr 239: GKS 3270 4° “B”
cap.÷ Nu þarf at greina um ⸢*eignir [GKS 3270 4° “B”, etc.; non emend. eigor] kirkna
emend. ÁKr 2610: GKS 3270 4° “B”÷ En ef nokor dirfir sik till þess at gengr a æignir stadaræns i Hamre ... þa ...
RbHH (*1263) 4633÷ Þat er ok firirboðit at biskupar ... dirfiz no᷎ckurum manni at selia eða veita iarðir eðr bæi eða nockurar aðrar eignir sinna kirkna til æfinligrar staðfestu
StatPáll¹ 70726÷ Vilhialmr konungr ... skutlar iardir ok eignir kirknanna ok dregr vndir konungsgard
Thom² 29617÷ Sua þet sama maal kirkiunna (sic) eighna
~ lat.item cause possessionum ecclesiarum sacrilegij
46410 SættargDKNVSB 47819÷ Svo ok lẏser ek jon aboti fyrir þeim dandimonnum sem her erv. jordina illavgastadi j fnioskadal. æfinliga eing (!) jvngfru Marie ok klaustur‹s›ens ꜳ mvkaþverꜳ
DI VII (1493) 17825
7) (spec.) fast ejendom, jordbesiddelse, gods, jordejendom, jord ⫽ (spec.) immovable property, landed property, estate, land, lands
●●● vm eighn þa. ok uttvægh er Jngi .konongr. gaf til hauwðeyiar or bꝍ þeim er aspar heita
●NoDipl ([1207-1217]) 2923●●● I þeire eyio var einn gamall maðr ... hann atti þar bu oc eignir
ÓTOdd 1878●●● lagv acrar við veginn. konungr bad menn fara spacliga oc spilla eigi ⸢eign [var. avkrvm AM 325 V 4° “325 V”, etc.] fyr bvanda
ÓH 5338●●● þæir sæm fe hans varðvæittu ... greiði honom slikt sem þæir toko i egnom eða lausa fe
Járns 2659●●● olafer harals son sældí gunnare bonnda þa æignn er borgar hæíta en gunnar fek honom þa æígnn er lofstaðar hæíta
NoDipl (1294) 685●●● En ef þeir (menn) eru i Noregi. eða ꜹðrom londom sem eignir eigv a Jslandi. þa scal þar tiund af geraz gvði oc heilagri kirkio. oc hennar þionosto monnom sem eignin liggr. hvart sem greþir sa er iorð á. eða sa sem byr á
ÁKr 3220●●● bioɢu (þeir) nu i bum þeira. hverꜱo sem licaðe þeim er eignirnar attu
Sv 1434●●● hann let oc scra allar þær iarþir oc eignir i Orcneyiom oc Hiallt-landi er fallit hofðu i konungs-garþ
Sv 13230●●● hælldr hann þessar eigner ok garða i sino vallde
~ lat.de prædiis
4533 Thom¹ 4516●●● huæruitna þar sem við eða skip eða fearlut manns rekr a eign annars manz
FrostKrᴵ 1433●●● þa mego þeir þat erfa. fyrst ⸢eignir [var. jarðir AM 69 4° “Fb”, etc.] þær er konungr erfir eptir aðra frendr sina eða þær sem hann kaupir með lausa fe
Landsl 2821●●● Eign þessor er oðal mitt er. oc ek uerðr nu at selia. þa
Landsl 9512●●● ef menn kaupa ⸢eignir [var. iarðir] eða garða ... þa ...
Landsl 1573●●● Ek logfæsti eign þæssa er þu byr a ... bu oc loð oc allt þatt er a stende
JurForm309 485 n. 11●●● En æf konongr beidizst eígnír heilagrar kirkíu þa hæfuir han vællde at hafwa æf han vill
~ lat. in textuagros
96 SvR 910●●● þan vilium ver abota hafwa ... er kosen værdr ... mædr iaẏrdí þess er lafwardr er ifuir eighn þeire er sa stadr er vp gor af
~ lat. in textupossessionis
1228 SvR 1231●●● stefndi (Glúmr) honum um stulð ok kvazk hann drepit hafa á eign sinni ok stefnir honum til óhelgi, er hann fell á hans eign
Glúm 3220●●● (cf. def. 6) skal ... huerr biskup j sinu yfirboði lata ræiknaz skiluisliga eignir klaustranna ok setia mater ꜳ huersu margar personur skulu inn takaz j sérhuert þeirra
StatJǫr² 35410●●● Tokom uith ... odholl oc eighner skogha oc skipp ... vndir gudz uald oc okkart ... traust
DN XII (*1290›AM 902 a) 1029●●● Hofdu sua sagt vinir kongs ... at þeir væri margir med jarlli, at hann eggiudu ofridar moti kongi, ok hann rækizt eigi leingur af eignum sinum ok odolum
Hák81 4889●●● af þui at þar lagu engar eignir til uttan siolf heima jordin. gaf þessi ... biskup kirkiunni ok klaustrinu til æfinlegs upphelldis biskups tíundir sua miklar sem uerda af þrettan kirkiu soknum fẏrir uestan uazdalsá
DI II (*1320›apogrˣ) 49430●●● huart sem epter ero æigner eða lausa fe. þa skal kononngr taka ęigi meira i þegngilldi en aðr er vanði a af fę eþa eignom
FrostÁMˣ 2011●●● En þeir sem fę hans varðueittu meþan hann var i utlegð þa græiðe hinn slict aftr sem þeir toko bæði i ęignum ok lausa fę. fyrer utan landskyllder
FrostÁMˣ 2035●●● ef maðr býðr verð fyrir iörð ... en hinn vill eigi við taca ... þá stemni hann honum þing til þess fylkisþings er eignin liggr í
Frostˣ 23725●●● Mæla ok nokur (!) menn mote at hafa tauernis hus a eignum sinum. vilium uer at varir vmbodzmenn biode þeim adrir (!) iamgodar iardar firir af vorum eignum
RbHM (*1303?) 13812÷ er oss saght at þer haveð genget a meðr kappe ok agírnd ok malghat þa eign með rangyndum ok unyta sva. fyrir munkum j hauwðey
●NoDipl ([1207-1217]) 2925÷ guðbrandr let gera kirkiu a bꝍ sinum. Oc læggr þar til goðar æignir af iarðum þæim sem hann atte
ÓHLeg 353÷ mat þu ... kaupa þer þan oðal. oc eignir
Menota: 33rb6 BarlA 601÷ Nu leiðiz monnom her at sitia þeim er eignir eða oþol eigv norðr i landi
ÓH 1261÷ þotti honom þeir Einriþi feþgar vera bazt comnir til þeirra eigna oc lꜹsafiar er jarl hafði att
ÓH 5234÷ Brøðr .ii. varv a Upplondum ... Atto þar oðal oc eignir storar
ÓH 6506÷ allt þar sem eru bu eða æignir erminrics konungs eða sifca þa brenir hann
Þiðrᴵᴵ 17711÷ siðan helldo þeir hondum saman olafr ok gunnar ok kꝍyftu þa firir nemfdum eignum
NoDipl (1294) 6848÷ scal þar tiund af geraz gvði oc heilagri kirkio. oc hennar þionosto monnom sem eignin liggr. hvart sem greþir sa er iorð á. eða sa sem byr á
ÁKr 3222÷ scal ‹hann› giallda ... tivnd af þvi fé sem hann hefir út með ser haft ... þo at hann eigi garþa eþa æignir utan landz
ÁKr 349÷ ef elldr kemr i hus ‹mannz› eða andvirki hvert sem er. eða ‹ganga vo᷎tn at eða› scriþor. eða ofviþri hveria lvnd sem ván er at þessir lvtir spilli eign mannz. þa ...
ÁKr 457÷ [var. + Eg logfestir her i dag eign mina er N. heiter akra oc taudur engiar oc skouga holt oc haga votn oc veiði stada og allar lands nytiar AM 56 4° “Gf”]
marg., y. no. c1500-1550÷ Oc er Hacon kom *heim. þa melti Gunhilldr illa til hans oc rak hann brꜹtt af sinom eignom
ÓTOddS 1420÷ Jtem til Nunnuseters j Aslo þriggia aura bol or samre eigh‹n›
cf.Ek ... gefuer ... tolf aura bol j bæ þeim er Solberger heitir
742-7 DN II (1307) 7411÷ lofar (hon) miogg kvrtæisi sinna, ꜹð mikinn, gvl ok gimmsteina, eignir ok oðol
Bær 10463÷ lasv (þeir) þar til bækr at hann ætti eigi siðr at taka konvngsnafn i erfð enn eignir eða oþꜹl
HákFris 49323÷ Sv iorð ... skal vera þin æign
~ lat.possessio
Vulg Jos 14,9 StjC 37414÷ allt skal þat standa sem ek hefi þar aðr vm mællt. at þit Siba skiptið ⸢eign [var. eignum AM 226 fol “A”] oc avkrvm með ykr sem verða ma
~ lat.possessio
Vulg 2Reg 19,29 StjC 5395÷ ek man af honvm taka ęign oc hlvtskipti .x. kynkvisla Jsraels. enn gefa honvm oc hans afkvæmi riki Jvda
StjC 57419÷ er þat ofallit bǫ́ndum ok kaupmonnom at geua upp firi eignir sinar firi þiofum ok illmenni er Sverrir hefir saman harkat
SvEirsp 28314÷ ef landzdrotten segir at hann hefir tekit af eign hans oc ser nytt. huart sem þat er vttan garðz eða innan ... þa hefe hann skilrík uitni til at þat se satt er hann segir
Landsl 10218÷ af fe eða eignum
Landsl 17518÷ Sua er oc skipat framleiðis vm eignir þær er faðr gefr oc kuangar með son sin eða giptir með dottor sina oc husprꝍya hans er hia oc tælr ecki at openberliga þa ma hon þat eigi riufa siðan þo at misdauði uerði eða hannar erfingiar
RbEM (*1280) 720÷ ef bonde selr ⸢eignir [var. iarðir AM 309 fol “F” etc.; iorð AM 31 8° “K”] kono sinnar ... abyrgizt sa sialfr uatta sina er kaupir ... oc hans erfingiar ef hann er dauðr at iorðen uar selld með husprꝍyunnar samðykt
RbEM (*1280) 85÷ skal faðr ... eigi meira erfa eptir barn sitt oc hans erfingiar en allt lausa goðz æfenliga. En eignir allar skal hann eiga oc hafa oc i uirðar setiazt vm alla sina lifdaga
RbHM (*1313)¹a 9915÷ En eptir hans daga take sa eignir allar er erfðom er nestr eptir þat sama barn
RbHM (*1313)¹a 9916÷ gef ek (ed. †er†) þer þatt at sok at þu (ed. þui†) sitter a æign þæsse utækin
JurForm309 485 n. 12÷ Skal canceler oc þesser þrir hafa rikis stiorn oc iuirseo eftir eignum oc ingeldom alz rikissens
RbHM (*1302)² 501÷ En (ɔ: ef) konongr kræfuir skatt af oss þa lo᷎ysí eígnír heilagrar kirkíu skatt af oss
~ lat. in textuagri
96 SvR 99÷ ef æign er i þægngilldi græid. þa skulu arvar veganda æiga lausn a. ef þæir uilia lꝍyst hafa innan .x. vættra ef þæirra oðal var
Bl 2114÷ scal ... ærfingi ... luka allar loglegar skulldir af æignum ef eighi er lausa fe til
Bl 2117÷ skall sa er byr a næstum æighnum fara till
BorgKrNᴵᴵ 2975÷ Allar þær æ‹i›gnir sem falla undir konong af udaða uerkum ... þær ma ængi lendr maðr með rettu ser kanna ne brot lea
Hirð 40715÷ Æingi maðr ma oc firirgera æignum sinum eða oðlum uið nokorn. nema uið guð oc konong
Hirð 40718÷ at þui siðr þurfi (hann) at efazt i um æignir konongs eða uisa ꝍyri i syslu hans
Hirð 4293÷ [var. vm vmsion a eignum GKS 3268 4° 59r(117)8; vm vmboð a eignum maɴz GKS 3270 4° 66vb2]
cap.÷ þæ‹i›r vilia vndir sik breota oc sina eighn kanna Hormondar vathn oc Faludals skogh vndan oss oc krununne
NoDiplom (1355) SRA dipl perg 1r3÷ allar þær eignir, sem at fornu hefði til heyrt krúnu keisarans ok nú veri skutlaðar, skal hann með sterkri hendi aptr skipa fyrra stétt
GBpD 524÷ Fara þeir nv til þings, hvartveggia, oc lauc biskup þar gerdum vpp vid rad inna bestv manna. Gerir hann eign til handa Sæmundi, enn stillir sva gerdum, at hvarirtveggiu mattv vel vid una
StuᴵK 2434÷ Olafr tok allar iarðir hans ok eignir
ÓTᴵ 16716÷ Ketill setti Biorn son sinn til at gæta eigna sinna eptir i Noregi
ÓTᴵ 26911÷ skolu þeir firirbioða sua konum sem karlmonnum at vinna firir þeim eða þiona þeim sua at leiga ⸢garða [var. eignir AM 350 fol “F” etc.] þeirra huss eða ⸢skip [var. iarðir AM 350 fol “F” etc.]
var. RbEM (*1281-1282)² 8511: AM 350 fol “F”÷ Sva iátadi ok herra konungrinn ... at iafnan se erchibyskupi sealflofat at gefa ok skipa sæmiliga lærda menn sva þeim kapellum sem konungar hafa latit vpp gera edr sinar eignir til gefit
Sættarg 4716÷ Þorualldr Koðrans son reisti þar af grund velli eítt ꜳgiætt munklif hia þeiri ho᷎fuð kirkiu er helgut er Iohanne baptista ok lagði þar til nogar eignir
ÞorvVÓTᴵ 30015÷ Hann hafði átt eignir miklar í Víkinni
ǪrvM 29÷ þá skal hann greiða erfingja ... fé þat alt er hann tók í eignum eða lausafé, utan landskyldir eða annan ávǫxt
Jb 8612÷ Á þing skulu þeir þá fara ok lýsa eigna‹r›skipti sínu; þá hafa þeir eignum sínum at lǫgum skipt
Jb 1239÷ Eigi skal bóndi selja eignir *húsfreyju sinnar *eða þær⸣ sem þau eigu bæði saman utan samþykki hennar
Jb 28410÷ siðan taki þeir fiorir þetta goðz ok kaupi með þær eignir ok þarfinndi sem þeim þickir henntiligaz til þessa spitals
RbHM (*1308) 7820÷ [var. + En ef erfingiar fullkoma eigi sva gorfa skipan framfarande manns innan .xij. manaða ... skal þeim fyribiodast af erkibyskups halfu allar þær eignir ser at nyta eftir hinn sem skipan gerði GKS 1154 fol “C”, etc.]
var. ●JKr 34921: GKS 1154 fol “C”÷ [var. + Þessir megu eigi gera skipan firir ser a sidastum dogum þvi at þeir eiga eigi sialfir sinum vilia at raða. þræll ok ꝍrer menn ... ok þeir sem eignir hafa upp gefit sem eru klaustrmenn. þui at sa gaf alt er sik offraði guði GKS 1154 fol “C”, etc.]
var. ●JKr 34921: GKS 1154 fol “C”÷ margar kirkivr let hann smida gefandi þar til storrar *giafer ok eiggner
ÓH1 71310÷ kongr tok vid eynne ok lagdi adrir ⸢eignir [var. eigur HákEirsp 57015] j moti til stadarinns
Hák81 49316÷ lasu (þeir) bækr fyrir honum þær, at hann atti eigi sidr ‹at› taka kongsnafn j erfd en eignir ok odol
Hák81 50417÷ hun var kyniut af Brettlandi ok þar atti hun eigner storar
Sams 23÷ skolu þeir firirbioða sua konum sem karlmonnum at vinna firir þeim eða þiona þeim sua at leiga ⸢garða [var. jarder AM 136 4° “S”] þeirra huss eða ⸢skip [var. edr adrar eignir AM 136 4° “S”]
var. RbEM (*1281-1282)² 8511: AM 136 4° “S”÷ Sighurdir ... gaf Omundi ... Trodass a Bastass mork medh eighn oc odle latrom oc lunnendom sem till liggir oc leghit hefuir fra forno oc nyiu
DNᴵᴵ 8627÷ endemercke there ængner emellom
DNᵛᴵᴵᴵ 27126÷ Þorsteinn var lendr maðr Hákonar jarls; hann ... átti eignir nær jǫrðum Þorgils
Flóamˣ 2027÷ En ef eign er i þegngilldi greidd. þa skulo frændr eiga lausn a ef þer vilia laust hafa
FrostÁMˣ 2013÷ Alldri skal ok erfinnge selia þęr æigner er hann tækr efter hinn ut laga meþan hinn ut lage lifer
FrostÁMˣ 2024÷ skal ok erfinnge ... giallda allaʀ loglegar skullder af ęignum ef eigi er lausafę til
FrostÁMˣ 2026÷ En allar þęr eigner ok lanzskyllder er menn skolu fimtar stefnu til leggia þa skal saka abere nefna við vatta tua ok leggia stefnu efter
FrostÁMˣ 231÷ Of eigner þęr er vtan stafs ero kallaðar ok i almenningum ero gorvar þa ...
FrostÁMˣ 2331÷ Vm loss a hælgum tiðum oc flota [var. + oc sua ef við rekr a annars manz eign AM 312 folˣ “A”]
cap.÷ eign þá scal engi maðr selia. er í veð er lögð úmaga fiár. *fyrr en úmagi er sáttr við fiárhalldsmann
Frostˣ 21519÷ Til allra eigna innan fylkis scal umboðsmann hafa
index÷ En þessi á milli þá hegni þeir selver sín sem menn hegna eignir sínar á land upp með lagakefli
Frostˣ 25227÷ þeir ráku af eignum jarla konungs, en suma drápu þeir
Hkrᴵˣ 14715÷ tǫluðu þeir þá um eignir þær, er Óláfr konungr heimti
Hkrᴵˣ 4295÷ eigi skaltu varðveita mína ⸢eign [var. eigu GKS 1005 fol “F”] heðan fra
Knýtl1741ˣ 9017÷ sættust þeir at þui at þeir Leifr gulldu eignir sinar þeim fedgum
LdnHb105ˣ 624÷ rak konungr Biorn son hans af eignum sinum. ok tok under sig
LdnStˣ 1522÷ firirbiodum ver huerium monnum i huerri stet edr tigund sem huer stendr tilgiof at taka edr krefia hedan af til nokora eigna vmfram landskyld ok abud slika sem þeim sæmir
RbHM (*1297) 2918÷ Firibiodum ver ok med samma hetti huerium manni nokorar skyldu veizlur at taka af landzsætum sinum þess i millum er þeir fara at byg‹g›ia eignir sinar
RbHM (*1297) 2921÷ skall moder ... æigi meiira ærffue efftr barnn sitt, æn allt lausa gozs æffennlega. Enn æighnnir allar skall honn æiga oc haffua oc i gardar setiazt. enn alla sina liffs daga
RbHM (*1313)¹b 1031÷ En effter henar daga tacka sa æighnir allar er ærffdum er nestr æff that samma bør barnn i fadur læghen ther sem barnet ærffdi efftr fadur sinn
RbHM (*1313)¹b 1032÷ hann atti eigner i Vik austr
EgM(2001) 11920
8) (spec. om konges territorium og magtområde ⫽ spec. of a king’s territory and area of dominion)
●●● konungr ... s. (ɔ: segir) at vist voro nocquorar borgir oc. þorp þau er hann hafði att. oc aðrir hafðu heriat af hans eign oc lagt nu við sitt riki
cf.þat riki er latit er
292 ÓTOdd 2833●●● hans (ɔ: konungs) æign oc oðall er alt landit
Hirð 4039●●● Nv hefir þv Sigurðr iarl dom yfir riki þessu er ek kalla mina eígn. sem alt aɴat riki þat er att hefir Haralldr konungr
ÓTᴵ 2196●●● Ec vil at tækinn se til konongs a Vebiarga þingi Horða-Knutr sun minn. se hanum svaret allt lanndet. at eign oc ifirsokn
FskBˣ 1864
● kalla eign [sína] [á e-u] gøre krav (på ngt) ⫽ lay claim (to sth.)
9) det som tilhører (ngt), indhold ⫽ what belongs (to sth.), contents
10) (pl.) (om mandens kønsdele/testikler) “ejendelene, tilbehøret, udstyret” ⫽ (pl.) (of the male genitals/testicles) “the possessions, the requisites, the equipment”
Form.: eign (68); eignir (44); eignar (18); eignum (13); æignir (9); æign (9); eigner (8); eígn (5); eighn (5); eigna (4); eignn (3); æigner (3); æignum (3); eighnar (3); ęignum (3); æighn (2); eignom (2); æignar (2); æighnir (2); eígnír (2); øignar (2); eignin (2); eignirnar (2); egn (2); ígn (1); æignir (1); æighnum (1); æignn (1); eygn (1); ęign (1); eing (1); egnom (1); æighnar (1); æighnnir (1); æígn (1); Eign (1); eighna (1); eighnir (1); ængner (1); eiggner (1); eighn (1); eighner (1); ęignar (1); ígnar (1); æing (1);
Comp.: barna- (2), barn- (12), barns- (4), bónda- (3), brǿðra- (1), dilk·fjár- (1), ein- (1), erfða- (1), fasta- (23), fast- (3), fjár- (5), garða- (2), gripa·sam- (1), hǫfðingja- (1), jarðar- (9), kirkju- (26), kirkna- (8), klaustra- (1), konunga- (1), konungs- (9), kosta- (1), landa- (1), landar- (6), land- (36), lands- (1), leik·manna- (1), mann- (1), með- (1), merkr- (5), saman- (3), sam- (22), skóga- (5), sona- (3), sonar- (2), staðar- (4), staf·karla- (3), stór- (7), viðr- (26), ǽttar- (1), ør- (9)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím _; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM (eiginn); Bl; WPA _;
Litt.: Bjorvand 1994 111-112; Grønvik 1989 [MM 1989] 28; Gunnar F. Guðmundsson 2000 79-84; Hamre 1962 [KLNM 7] 524-525; Helgi Sk. Kjartansson pers. 2004 (konsulent april 2004); Hesselman 1913 18; Hægstad 1915 158; Hægstad 1915 60; Iversen 2001 [CollMed 14] 89-94; Lundeby 1947 [ANF 62] 77; Magnús Stefánsson 2000 107; Olsen 1932 [MM 1932] 139 n. 1; Ruthström 2002 82; Seip 1931 [MM 1931] 57; Seip 1955 67, 278; Sturtevant 1934 [JEGP 33] 91; Taranger 1913 172
Genre. (expected): legal works [jur]: 95 (22); historical works [his]: 42 (41); charters [dip]: 30 (18); religious works [rel]: 20 (63); romances [rom]: 11 (24); contemporary sagas [bis]: 10 (17); family sagas [isl]: 9 (28); learned works [div]: 8 (7); legendary sagas [fas]: 6 (10); þættir [tot]: 4 (5); unclassified [ ]: 2 (1);
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net