dǽll adj. [dǽlan; compar. dǽlli/dǽllri(FriðB 48¹⁶), superl. dǽlstr]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
A.
1) [e-s] [e-m / við e-n] nem/rar (at have med at gøre), omgængelig, imødekommende, blid/venlig ⫽ easy (to deal with), tractable, accommodating, gentle/friendly
●●● vas (hann) dęll oc inn mildasti viþ alla goþa meɴ
●Nik655 716●●● var hann oc goðr oc dęll sinom monnom
ÓH 16812●●● ecki þótta ec nv́ dǽ̨ll heima meir en sva
Jvs291 7822●●● sal ... skal fram koma innan þess sama mánaðar ... ok sé boðit með vátta .ii., en hinn taki þar við eða umboðsmaðr hans, nema hinn vili ⸢inndælla gera um [var. enn dælla vm gera GKS 3268 4° “a”, etc.] er taka skal
var. Jb 1313: GKS 3268 4° “a” → ms. 6r(11)17●●● mælti hann til Hallgerðar: Ver þú dæl, meðan ek em heiman, ok sýn af þér enga fárskapi, þar sem við vini mína er um at eiga
NjM 926●●● Helgi var ... æcki dæll vid alþydu
GullÞ 412●●● sǫgðu (þeir), at sá dólgr væri kominn í byggðina, at þeim þótti ekki dæll viðfangs
Gr 1674●●● Hǫfðu þeir sveit mikla ok varu ekki dælir
StuᴵᴵR11127ˣ 14325÷ hann var hogverr ok dæll aullu landzfolkinu
Orkn325I 12812÷ þicki þer raðit ... at þu þickir her dę́ll ef menn mega trautt heima um þic tǽla
Jvs7 1926÷ ek þotta æigi alldęll hæima
JvsFlat 17237÷ hann var blíðmæltr ok dæll vinum sínum, ǫrr af fé
Hkrᴵᴵᴵˣ 37920÷ vertu dæl, systir! þvíat svá skulum vér hefndir vekja eptir föður vorn, at
SǫrlaStˣ 4351
2) nær, tillidsfuld ⫽ close, trusting
3)
● dǽlt [■ / til e-s] [e-m] (n. sg.) nemt, ligetil, behageligt, som man kan tillade sig ⫽ easy, straightforward, pleasant, permissable
●●● Þat þarf hann (ɔ: konungr) oc vandliga at hughleiða ... at hann se i sinni ræfsing hværgi sva blauðr at firi of mykillar blœyði hans sacar skyli hværium dællt þyckia at briota þat er stannda á æpter retri skipan
Kgs 7440●●● þat er eigi sva ⸢dælt [var. auduellt ÓTFlat 6320] at taka Sigurð jarl af lif do᷎gum sem at drepa kið eðr kalf
ÓTᴵ 525●●● mun þier þath dælltt þuiath fꜳer munu til verda ath giora j moti þier
HalldSn²Flat 4311●●● varer mig, at honum þicki nu dælla land þitt til beitingar, enn þa er eg var vid
Krók 37●●● þa er Daner sao fe sitt reca a hafeno. viku til þeir er fyrstir foro. þotte þat dælla at taca er laust flaut en at sꝍkia innanborz af Norðmannum
FskBˣ 2607●●● þat þótti engum dælt, at segja konungi hersǫgu, þvíat hann hafði þar mikit við lagt, hverjum er þat gerði
Hkrᴵˣ 20815●●● hann var vanr ... at koma ok leggja lag á varning manna, því at hann hafði heraðsstjórn; þótti engum dælt fyrr at kaupa en vissi, hvat hann vildi at gera
Hǿnsˣ 87÷ þotti mꜹnnum sem dælla mundi at leita eptir foðurleifðum sinum
Fornk 1228÷ Enn er Guðmunðr prestr sa, hve horfdi af Kolbeini, at hann villdi ecki annat, oc hvgdi ser þetta mundv vera dælstz, þa svarar hann
StuᴵK 26014÷ er Danir sá fe sítt ok gersimar reka á hafínv ... þottí þeim dælla at taka þat
Huldaᴵ 18918÷ engum þotti dælt at segia konungi herso᷎gu
ÓTᴵ 409÷ þegar kenda ek þig er ek sa þig. Þormodr suarar. þa er æigi dællt at dyliaz þviat þu hefir rett kendann manninn
FbrFlat 22026÷ hugsuðu sumir menn þat, at henni mundi nú dælla þikja um at vélast, enn áðr, því at henni hafði verit áðr it mesta óttaboð ... at ofbelldi konungs
Mág² 464÷ þad mvn uerda / ... / at ec eiga mun / jngebiorgv. / Bio᷎rn mællti. en kemur þier hon j hug. dællra er nu og giorer þu nu mannliga
cf.er þetta eín dąlla en j balldurs haga
4327 FriðB 4816÷ Enn kemr þér hon (ɔ: Ingibjǫrg) í hug; dælla er nú um annat at þenkja, enn þó gerir þú karlmannlega
FriðBJSˣ 12412÷ tók ríkit Knútr konungr ... var þá eigi dælt til at kalla, meðan hann lifði
Hkrᴵᴵᴵˣ 7210÷ er Danir sá fé sitt reka á hafinu, þá þótti þetta dælla at taka, er laust flaut, en sœkja inn um borð at Norðmǫnnum
Hkrᴵᴵᴵˣ 1275÷ þotti nu sem dælst mundi til at kalla er vngr konungr reð firer riki
EgM(2001) 7631
● gera sér dǽlt [við e-n] [um e-t] tillade sig (ngt) (over for ngn), være ligefrem, være forekommende/indladende, indynde sig ⫽ permit oneself (sth.) (in relation to sby), be frank, be accommodating/forthcoming, ingratiate oneself
●●● Þórðr Ingunnarson gerði sér ⸢*dátt [ÍB 225 4°ˣ “V”, etc.; non emend. dælt] við þau Þorvald ok Guðrúnu
Laxd 11616n.●●● Ek mun nú gera mér dælt um ráðagerð við þik
NjM 35420●●● hann ... skrumaði mikit, ok var hent at honum gaman mikit eða dáruskapr af sumum mǫnnum. Hann gerði sér við þá dælt ok sagði mart ofan ór heraði frá byggðarlagsmǫnnum
Gr 22419÷ a̋ medan hier i Skalhollts stijffte var þannen byskupslaust giorde Bio᷎rn ... sier dælt vid Skalhollts stad
[fejl]
● þykkir dǽlt [við e-n] [e-m] det forekommer (ngn) nemt at have (med ngn) at gøre, (ngn) synes at kunne tillade sig hvad som helst (over for ngn) ⫽ (sby) finds it easy to deal (with sby), (sby) permits himself liberties (with sby)
●●● Þa for Sulpicius þegar til mals við ‹hann›, þviat honom þote delst viþ hann
~ lat.sicut apud eum nemo familiarius loquebatur
DialMartᴵᴵ 1963 Martin¹ 56913●●● delt þycker monnvm við þik þvi at þv ert litill konungr
ÓTOddS 18126●●● [meiri] sæmd er. at þer einum. enn at morgum audrum. ok mun dællt uit mig þickia ef þu [ert eigi j] faur
cf. ed. note
Ljósv162 5414●●● Sva mikil miskunn var i hiarta hans ok i andliti, at hveríum þotti iafndællt vid hann sem vid fodur ok modur
~ lat.putarent se habere patrem beniuolentiæ matremque affectus
VitSylv 50948 Silv 24820●●● Ekki var Þórðr mjǫk vinsæll af alþýðu, því at hann þótti vera spottsamr ok grár við alla þá, er honum þótti dælt við
BjH488ˣ 1123
B. dǽlla (compar. n. sg.? if. ÁBlM dǽl-la adv.)
(det kan sagtens være ɔ:) måske, eventuelt ⫽ (it is just as likely ɔ:) maybe, possibly
●●● þú skalt aptr hverfa til jarðar, þá er hinn efsti dagr kemr sá er skjótlega mun koma ok dælla at hann verði í dag
~ lat.forsitan
Medit 49132 BernhRitn 1966●●● skal ... herra abote ... vita at ef hann firir smaar ... vaart bod at ver skulum so mote honom framfara oc (ɔ: at? cf. Fr) loghum hæilaghrar kirkiu oc hennar hirtingh at dælla. at hann skal kenna sik litit gagn hafua af sinni frauist þriotsko edr olydni
DN VII (*[1338?]›apogrˣ) 17212●●● A ydra konungligha tighn trœystande ... dirfwmzst ver yðr. dælla j ydarre mikli fiolskyldu. med vaarom brefom mœda æftir vaarre skyldu
DN VIII (*[1341]›apogrˣ) 14718
Form.: dælla (11); dælt (10); dæll (4); dællt (4); dęll (3); dæl (2); dællra (1); delt (1); dælan (1); dælltt (1); dǽ̨ll (1); dælst (1); dę́ll (1); dælir (1); dælstz (1); delst (1);
Comp.: ein- (1), in- (4), inn- (13), óð·inn- (2), ó- (56)
Gloss.: EJ item aldæll; ClV item aldæll; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl item jafndælt n.; Suppl1 _; Suppl2 jafn-; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb _; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH _; AJ; deVr; Fr4 item jafndæll; NO; Walter _; ÁBlM; Bl item jafndæll; WPA _;
Litt.: Heidermanns 1993 150-151; Helgi Sk. Kjartansson pers. 2004 (konsulent april 2004); Holtsmark 1961 [KLNM 6] 257; Høst 1984 [MM 1984] 13; Kock 1934 [ANF 50] 337; Marstrander 1930 309-310; Seip 1929 23-24; Sverdrup 1929 54-55
Genre. (expected): historical works [his]: 16 (8); family sagas [isl]: 12 (5); religious works [rel]: 4 (12); legendary sagas [fas]: 3 (2); contemporary sagas [bis]: 2 (3); romances [rom]: 2 (5); charters [dip]: 2 (3); legal works [jur]: 1 (4); unclassified [ ]: 1 (0); þættir [tot]: 1 (1); learned works [div]: 0 (1);
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
dýrð - dæll
dæll - dõkkvalr
dáð - eða
...
...