dyggr adj. [dyggvan/dyggan; compar. -vari/-ari/-ri, superl. -vastr/-astr/-str]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) [e-m/e-u] virkningsfuld, af god kvalitet, tjenlig, anvendelig ⫽ effective, of good quality, serviceable
●●● Hinn aldyggvazta bøn er fyrir syndum. olmosogiærð ok fꜵstur
~ lat.Efficacissima
8733 ●Alk619 8716●●● su io᷎rd getr ok gefr medr sinni frygð ok nægð dyrsta ok ⸢dyggari [var. dygðugari AM 227 fol “B”] aauo᷎xtu
Stj¹ 23417●●● þviat i þess háttar uegum er þat uatn miog fagíætt at bædi sie monnum dygt ok fararskiotum
Mar AM 764 4° 14v15
2) [e-m] [í e-u] brav, redelig, tro, trofast, loyal ⫽ worthy, upright, trustworthy, true, faithful, loyal
●●● ęingi finnz dyggri dræingr i allri þinne hirð oc þer truligarr þionandi
~ lat.fidelis ... et gloriosus
Vulg 1Reg 22,14 StjC 47623●●● minnum ver ydr vpp a. þann kærlæika sem þer erot skylldugir gudj ok afspringj Magnus konungs. at þer ser dyggir æiginnar konu dottur varre
DN XI (*1308›NRA dipl) 1539●●● Reynda ek hann hinn ⸢dygguazta [var. dyggazsta AM 54 fol “C¹”] i o᷎llum lutum
ÓTᴵ 713●●● dyggra ok dugandi manna sidr
~ lat.fidelium
HistSchol 5830 Stj¹ 12120●●● Sa se[m þ]a kemur i veroldena, er hennar (ɔ: plánetunnar Merkúríuss) stund er ... hann er dyggur ok falslaus
Encᴵᴵᴵ736 703●●● hennæ skipandæ sæmiligt herbyrgi j kla[u]strino þar til æina dygga þionozstu kono til þæss tima hon vigist til systur
IslDipl (1432) 30520●●● hefer hann j þessum kirkiunnar umbodum ok uorum stadit ok starfat sem einn dyggr ok trur þienari
DI VI (1479) 1874●●● Svort augu med raudum dropum merkia rettlatan hug, dyggan ok hugvitran
~ lat.probum
CTV 79b46 Physiogn435 9928●●● hann þottiz þat sia sva mart stormenni sem undan flyði. at þeir myndo ⸢svicom vilia at honom coma [var. honom ei dyɢvir vera AM 42 folˣ]
var. Sv 1619 → Sv AM 42 folˣ 81v3÷ hon hafði með ser einn forstiora dyggvan oc truan er getti hænnar so᷎mðar oc virþingar
ÓTOdd 3111÷ skal æinn af hans sonum rannzaka allar þinar (ɔ: Lucifers) fehirðzlur oc taca allar gersimar fra þer mæð hærfange. Leiða Adam unndan þino valldi oc allar hans ⸢dyggar [var. dyggvar AM 243 a fol] kynsloðer mæðr dyʀum sigri
Kgs 8140÷ Her liɢr nv sa maþr er dyɢvastr var oc drottinhollastr
Mork 26528÷ vita hverꜱo dyɢr eða ⸢trꜹstr [var. truʀ Sv81 17312] hann ... er þeim i raðunom fyrir oꜱ Birkibeinum
Sv 13825÷ vttan sins erkibyskups vilia gera þæir þætta, meðr hvæim er þæir hofðu fyrr staðet oc þo skamma stund meðr dyggum drengskap
Thom¹ 6412÷ ek man væita honvm lyðmenn dyggva oc drængi goða til þionosto
StjC 4321÷ firir þina hollæ ok dygga þionosto er þu hefuir væit mer j minum krankdome
DN III (1332) 15311÷ Ætla ek ... til engra annarra launa af þer fyrir mina fylgd ... en þu ser honum (ɔ: fjándanum) sem ⸢dyggastr [var. dyggvaztr Holm perg 1 4° “E”]
Mar240f 41028÷ Hér má líta dyggan mann ok vel fallinn, ok tók hann mikit verðkaup í staðinn
Æv⁸⁶ 25613÷ goder man dygger ok truur j engomlut grunsamlighr
DN V (1353) 17028÷ Konvngr sa at þetta var stormíkit fe. ok mælti til hans. hafþv þǫck firir þína dygga ok dreíngílíga meðferð
Huldaᴵ 704÷ þar líggr nv sá er allra var dyggaztr. ok drottinhollaztr
Huldaᴵᴵ 7717÷ Sigurð sessu naut minn hefir ek reynt at dyggum manni ok goðum
ÞorvTÓT 963÷ at þessum íí. ouinum brot reknum þa kalleð til yðuar i staðenn til. rettra skilniga. íí. sannsyna aldyggia uini
BarlC 20421÷ at þer seð dyggir eiginnar konu dottur várri Jngibiꝍrgu
RbHM (*1308) 8026÷ Til at geyma þetta blezada bo᷎rd ... ero skipadir margir dyggir þionostu menn. ymisligʀar stettar prestar klerkar. munkar. leikmenn
~÷ hann truir at Jon firer muni honum listarinar ferr nv til rads med honum sa alldri er dygr ne vel duger at hann skal at komaz listinni huat er kostar
DrJ 4710÷ hinn dyggvasti hirðmaðr Magnúss jarls
Magn² 25918÷ er þat ok eigi furda, þott dygs mannz bæn *hafe mikit megn med ser
~ lat.virtutem
VitPat 88236 VP 64117÷ jarl kendi þegar Amícum félaga sinn hinn dyggasta
Amic 1888÷ þier megit mikla þauck hafa fyrir ydur ord og dyggua þionustu sem þier hafit oss iduliga tied
Saulus 3623÷ Olafur het sa madur er næstʀ geck konginum. hann kalladi Asmundr skosuein sinn. hann var hraustur madur ok hardr til uopns. traustur ok trulyndr hægur ok huersdags gæfur dyggur ok dreinglundadr. aurr ok einardr ok hollʀ j aullu sinum hofþingia
SigFót 23415÷ er hann dyg[g]r madur ok hinn uitrazsti j ollu[m] radum ok suikur eigi sinn lanardrottinn
Vikt 122÷ (Án) sagði: þat hygg ek, at þeir séu góðir menn ... Hún kveðst eigi þat ætla, at þeir muni dyggvir menn heita mega, ok gruna ek þat, hvort þeir hafa unnit illvirki, eða ætla þeir til
Án 35026÷ fyrir laungu vissa ek svik yður við mik. en eigi hefik dygt hjónaval
Án 35127÷ Þat mátti kalla, at hann hefði mest ráð með jarlinum; hann var honum dyggr
HálfdEyst 947÷ og nu tȯk hon þat rȧd at hon kallar til sin dygga menn og hæverska
Adon 11013÷ einn riddari ... bar af odrum monnum ... hann uar mikils uirdr af konunginum ... hann uar dyggr ok buinn til allrar þionustu
MarE 99019÷ kvazk hann eigi þar vera mega, nema hann fengi einnhvern ⸢dyggðarmann [var. dyggan mann DG 10 “10”] at vera hjá sér
var. Gr 2232: DG 10 “10”÷ þessi Gira var systir Eskoparts ridarra hveri kongs dotvr agætarri ok ⸢dyggarre [var. dygguari AM 529 4° “C”]
var. Gibb 445: AM 529 4° “C”÷ Lærder menn hallde sig fra deilum edur þrætum og ollum osidsamligum hlutum og hallde sig diggua effter þuj sem þeirra stiett byriar
DI II (*1327›AM 181ˣ) 63915÷ Bóndi mællti: Dyggr þræll ertu
Gautr¹ˣ 329÷ þar liggr sá nú, er ⸢dyggvastr [var. dyɢstr HkrEirsp 9014] var ok dróttinhollastr
Hkrᴵᴵᴵˣ 19218÷ Megu menn ok hér í finna, hversu mikit skilja má at vera dyggr ok staðfastr til guðs
KlmBˣ 5015÷ hann hefir ek jafnan reynt at dyggum dreng
KlmBˣ 5230÷ Keisarinn sendir í alla nálæga staði dygga menn ok stefnir saman lærðum sem leikum
KlmBˣ 21934÷ Þá mælti konungsdóttir við meyjarnar: Nú skulu þit vera mér dyggvar ok sjálfum ykkr
Rémˣ 1542
Form.: dygga (5); dyggr (4); dyggir (4); dyggum (3); dyggan (3); dyggur (2); dygt (2); diggua (1); dyggaztr (1); dyggra (1); dygger (1); dyggvar (1); dygs (1); dygr (1); dyggvastr (1); dyggva (1); dyggia (1); dyggastr (1); dygguari (1); dyggari (1); dygguazta (1); dyggri (1); dyggar (1); dyggvasti (1); dyggua (1); dyɢr (1); dyggvan (1); dyggasta (1); dyɢvastr (1); Dyggr (1); dyggvir (1); dyg▹g◃r (1); dyggvazta (1); dyɢvir (1);
Gloss.: EJ item aldyggr; ClV item aldyggr, (all-) alldyggr; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr item aldyggr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP item aldyggr; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH aldygg; AJ; deVr; Fr4; NO item aldyggr; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Bandle 1956 [BA 17] 310; Heidermanns 1993 165
Genre. (expected): religious works [rel]: 16 (13); romances [rom]: 11 (5); historical works [his]: 10 (9); charters [dip]: 6 (4); legendary sagas [fas]: 4 (2); family sagas [isl]: 1 (6); legal works [jur]: 1 (5); þættir [tot]: 1 (1); learned works [div]: 0 (2); contemporary sagas [bis]: 0 (4); unclassified [ ]: 0 (0);
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net