valds·maðr sb. m.
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
‹xij. quiðar› ⸢vallz mann [var. goða GrgStað 527.]
●Grg279 40014valldz mannum
Menota: 87ra24 BarlA 16438valldz monnvm
Menota: 94rb17 BarlA 1795valldz maðr scal nefnt hava firi pasker til þings sua marga menn or þingi huerio sem her vattar
Járns 2596ef hann vil eigi dom hallda. þa sculo valldzmenn hinom þing stefna oc gera hann vtlægan
Járns 26123binnda skal þann mann oc færa soknarmanne. þæim ær til soknar er tekinn i þui heraðe en hann a at vatðvæita hann. oc sua vallz maðr er honom er færðr
Járns 26826Nu tekr ualldzmaðr eða soknarmaðr upp bu buanda utalt oc udæmt
Járns 29223eigi skal hann segia at vallzmanz nema þar se
Járns 29420Eigi skal hon selia vallzmanne ne ofrikis manne þæim sem við hana a
Járns 2954Nu mæler þat soknar maðr eða valldz maðr at þæir have sætt gorva
Járns 29927var Hæinrekr konungr þar komenn meðr iarlum oc barunum, meðr valldzmonnum oc aðrum sinum sœmðarmonnum
Thom¹ 595enge byskupa eða valldzmanna
~ lat.nemo pontificum vel procerum r
7931 Thom¹ 794ef valldzmaðr afrœkez rett at gera
~ lat.minister regis
13531 Thom¹ 13511hvat ætli þer at son Ysai man ... gera yðr alla rika valldzmenn oc ho᷎fðingia
~ lat.tribunos et centuriones
Vulg 1Reg 22,7 StjC 4763vil ek nv at þv hverfir aptr i friði. at æigi styggim ver vara valldzmenn
StjC 4894[var. valdz manna AM 68 fol “68”]
var. ÓH 2264: AM 68 fol “68”sem hann in gengr i hofgarda borgarinnar, heilsar hann hofdingium ok uallzmonnum stadarins
MarF 11362þessir ro᷎ningiar uaru af sialfum uallzmonnum borgarinnar til þessa glo᷎ps utsendir
MarF 113929- (see citation slip for text) Finnb 38
hann var skipaðr valldzmaðr ok stiornari ifir morgvm lyð
Mar655XXXII 5796frꝍndr hins vegna risa með kięrv vpp ꜳ konvna fyrir valldzmanni fyr sagðrar borgar
MarS 27728hann var skipaðr valldzmaðr ok stiornar yfir mørgvm lyð
MarS 3179Er þá valldzmaðr til kallaðr at heyra prófit ok orskurða málit
Æv²⁸ 11319allir valldzmenn, hverrar stèttar eða slektar sem hverr væri ok hafi nökkut lèn eðr lètta af krúnunnar gózi
Æv⁴⁸ 15425Electus ... er meðr sæmiligu yfirlæti í boði þess valdsmanns, er ... yfir bauð eyjarnar
GBpD 5118valldz mann
Fær61 7317valldzmenn
Huldaᴵᴵ 22620⸢valldzmaðr [var. maðr af valldi HkrEirsp 24619]
Huldaᴵᴵ 3343engin hofðingi eða valldzmaðr, sa er þangat gengr ... er sva stollz eða storr, at eigi leggi hann fyrst vópn af ser
MMA 54613Allra mest var hann tignaðr vm Austr uegh þangat sendr af keisaranum sva sem foríngi eðr valldz maðr skipaðr yfir alla konunga ꜳ Ruz landi ok i o᷎llu Garða riki
ÞorvVÓTᴵ 30012⸢ualldzmanni [var. hirdstiora GKS 3274 a 4°ˣ “3274”; merkismanne AM 94 4°ˣ “d” etc.]
DI II (*1318›AM 350) 41922sogdu ualldzmenn Pharaoni konungi af hennar fegrd
Stj¹ 10531valldzmaðr Effesiborgar, er a latinu kallaz proconsul
Jón⁴ 4752- (see citation slip for text) Jb 58
- (see citation slip for text) Jb 71
- (see citation slip for text) Jb 2195
- (see citation slip for text) Jb 22010
- (see citation slip for text) StatJón 1821
- (see citation slip for text) StatJón 18219
- (see citation slip for text) DI II (*[1281]›AM 48) 21311
valldz. monnum
~
HMSᴵᴵ 13536 Nik Holm perg 16 4° 48r5- (see citation slip for text) Ann1005 3997
- (see citation slip for text) Orkn 31922
⸢æínn walldz maðr [var. eínualldz maðr SÁM 1] comes at tígn
~
PS 10614 Pétr AM 639 4° 38r22Heinrekr konungr skrifar heim i Eingland ollum ualldzmonnum ok alþydu
Thom² 41929Þeir letu valldzmenn stadarins tia ser fatækisfolkit
VP 64815- (see citation slip for text) VSj 1111
þuiat bædi ⸢*ualldzmenn [non emend. ualldzmann] ok almuginn i Einglandi fylger honum
Thom²y 48721n.einn illvirki var gripinn af valldzmanni, járnaðr ok í dýflizu settr
Æv¹⁹624 7320- (see citation slip for text) HG152 xiv31
- (see citation slip for text) FormBrúðᴵ 16520
- (see citation slip for text) ÁBpˣ 1811
vallds monnum
ÁBpˣ 1811- (see citation slip for text) ÁBpˣ 375
valldsmanna
ÁBpˣ 375- (see citation slip for text) ÁBpˣ 573
valls menn
ÁBpˣ 573- (see citation slip for text) AnnGott 34929
- (see citation slip for text) AnnRegˣ 1551
- (see citation slip for text) Ar212ˣ 6196
- (see citation slip for text) DI V (*1472›apogrˣ) 65530
- (see citation slip for text) DI IX (*1536›ÍB 309ˣ) 76833
- (see citation slip for text) Hkrᴵˣ 2213
- (see citation slip for text) Hkrᴵᴵᴵˣ 47515
skipaðust frelsi ok sœmdum þeim sem riddarum til heyra þat er, at vera undanteknir öllum sköttum ok skyldum lýðmanna eða pyndingum valdsmanna
KlmBˣ 22037ábótar ok hverskyns valdsmenn með útöluligum lýð
KlmBˣ 55430- (see citation slip for text) Knýtl1741ˣ 8312
cf. simplex maðr (1288)
Form.: (27); valldzmaðr (7); valldzmenn (6); valldz maðr (4); valldzmanni (2); ualldzmanni (2); uallzmonnum (2); valldzmanna (1); valdsmenn (1); valldz mann (1); walldz maðr (1); ualldzmann (1); valdsmanns (1); valldsmanna (1); valldz mannum (1); vallz mann (1); vallzmanne (1); valdz manna (1); valldzmonnum (1); vallds monnum (1); valls menn (1); ualldzmenn (1); vallzmanz (1); ualldzmaðr (1); ualldzmonnum (1); valldz. monnum (1); valdsmanna (1); valldz monnvm (1); vallz maðr (1);
Gloss.: EJ (vald); ClV (vald); ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP _; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH _; AJ _; deVr _; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM _; Bl; WPA _; ; LMNL
Litt.: Breisch 1994 68; Maurer 1907ᴵ 91; Ásdís Egilsdóttir 2000 255
Genre. (expected): religious works [rel]: 23 (18); legal works [jur]: 14 (6); historical works [his]: 11 (12); contemporary sagas [bis]: 8 (5); charters [dip]: 5 (5); unclassified [ ]: 3 (0); romances [rom]: 3 (7); þættir [tot]: 2 (1); learned works [div]: 1 (2); family sagas [isl]: 1 (8); legendary sagas [fas]: 1 (3);