bergja vb. [-gð-]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) [e-t / e-u / á e-u] [með e-u] [af e-u / ór e-u] smage, spise, drikke ⫽ taste, eat, drink
●●● hann cnatte engo bergia af himnescom søtleik
~ lat.gustaret
3130 ●Eluc674(1989) 316●●● fecc (hon) honum þesskonar drycc at alldre verð‹r› hann sva valcaðr ne moðr. er hann abergir þeim drycc þa fær hann þegar fullkominn styrc
~ fr.Si tost cum il l’avra beü
LaisMar 9733 Menota: 34vb37 Streng 16414●●● ero sumar æðer (ɔ: vatnsǽðir) þær. er bæðe renna ... reinlega. oc ero lystilegar a at bergia. En þær ero aðrar ... með beisklegre aberging
Menota: 35ra23 BarlA 6320●●● son eiɴar gꜹfvgrar eckio fecc qvercasvll oc sotti sva mioc at sveiɴinn matti ꜹngvm mat ⸢bergia [var. niðr koma Hkrᴵᴵˣ 43613]
ÓH 51710●●● þv ser með avgvm heyrir með eyrvm bergir með mvnni ilmar með nosvm handlar með hondvm
ViðrLS544(1995) 21311●●● Adam bergdi sætlec bann‹a›ds eplis
~ lat.acciperet
PassAndr 126 Andr⁴ 40727●●● kuíðr ok ínnifli þessa likams skolu vera munkar ok reínlifuis menn þeir er þa eína fo᷎dzslo skolo nẏta ok bergia er allr likamr skuldí taka no᷎ríngh ok stẏrk af
SvR 24●●● gack til min ... bergiande af þvi briosti, sem forþum drack minn elskuligi son
MarS 19524●●● Þegar í blautu barns beini bergir hann á mótstöðu heimsins ... Þvíat faðir hans ... féll vápnsóttr í Noregi
GBpD 714●●● medr allzkyns ynniligum uidum ok alldintream. þeim sem bædi uáru manninum lystiliga fo᷎gr at sea upp aa ok sæt at bergia
~ lat.edendo
HistSchol 1721 Stj¹ 3122●●● ok engi ... át né drakk á þeim degi né nótt ... ok engi hestr var sá þar er bergði hvárki á korni né ⸢hey [var. heyi AM 180 a fol “a”]
~ fr.manjuë
AsprWᴵ 14710 KlmA 29030●●● Enn þegar sem piltrinn bergdi þann dryk, er dreyrinn uar i dreypt, lęgdiz kuidblastrinn, enn kuerkr myktuz, sua at litlu sidar þiggr hann aptr fulla heilsu
Thom² 46127●●● af þeim mikla þorsta er hvn hafde. þꜳ vard hvn at bergia af þvi. enn þegar at hvn hafde bergt vatnnenv þa fiell hvn nidr j ovith allt til jardar
~ nty.dranck
LegAnn I8v.09 AnnaReyk 40822●●● hvorcke þeir nie þeirra fylgdar menn ... ho᷎fdv bergt neinv hvorcke athz ne so dryckiar
~ nty.ane ethent vnde drinkent
LegKonnPass 319vb36 KonReyk 1222●●● guds modir ... gefr honum at bergia hinne helguztu miolk or sinvm briostum
MarD634ˣ 7256●●● at bergja sætleik þess osyniliga lifs
~ lat.libare
HFars 177717 MarD635ˣ 65423●●● nu bergir þu ⸢ꜳuoxt [var. auexti AM 233 a fol] þinnar illzku
~ lat.comedis
HFars 179731 MarD635ˣ 6773●●● ef hann var siukur, þa var hann so linur og hægur, ad hann bergdi ⸢ä [var. ÷ ÞBpB¹ˣ 27124] hvytum mat
ÞBpC³ˣ 2743÷ Ef maþr ⸢berger [var. berkir Eluc675(1989) 4519] a maclegre tiþ. af .io. (N:ɔ: einu) tre þa hungrar hann aldrre siþan
~ lat.de uno comederet
4532 ●Eluc674(1989) 458÷ drack (hann) þar viþ vatn eþa skógar hunang. þui er kallat béist at bergia
HómÍsl⁶(1993) 6r9÷ beiþomc ver þvi siþr til eilifra crasa sem ver bergiom þeim sialdnaʀ
Hóm677 4831÷ Heit høfum ver strengt at ver scolom vega Paulum aðr ver bergem eigi a mat varom
~ lat.nihil gustaturos
Vulg Act 23,14 Páll¹ 22919÷ ef nocquorr maðr bergir þui þa man hann skiott deyia
ÓTOdd 1348÷ (sá) er abergði þæima grosum
ElisA 7511÷ En þat rað gaf henni æinn dyrlegr prestr at hon skylldi a hueriom degi a nokoro bergia
ÓTOddU 25816÷ [Þa svaraðe sannænnde. Ðat er mitt skylldar æmbætti at syna soc Adams mæðr þvi at hann lœyndi mæð lyghi þvi er mæst var soc til oc loghbrot af hans hænndi. En þæssi var soc mæst til af yckaʀri hænndi at ]æplin varo foghr oc girniligh oc sœt at bærghia[. en þit girntuz mioc at væra froðari en yccr var lovat]
Kgs 776÷ hon hafði kennt aðr sœtleik æplissins oc girndi hana optaʀri at bærgia á
Kgs 8116÷ skal mannzens raki sa er flyghr af fastannda mannz munni værða þer (N:ɔ: orminum) at iam hætto æitri við lif þitt æf þu bærghir á sæm manninum er æitr þitt æf hann bærghir a þvi
Kgs 8215÷ .v. daga bergði engi maðr mat
Sv 1416÷ þat var .viii. dęgr at þeir bergðu engo nema snio
Sv 2134÷ þar stendr þat tre er maðr kennír eigi sottar ne meínsemdar ef hann bergír þar af. oc heítír þat lifs tre
EncHauksb 15229÷ hverr sa maðr skilldi vera bǫlvaðr ... er difðiz at bergia nockvrvm lvt a þæima degi
cf.ængi maðr skilldi a fæðv kenna
45334 StjC 45324÷ lystvz avgv min sem ek ⸢bergþi [var. bergða AM 227 fol “B”, etc.] harðla litlo af þesso hvnangi
~ lat.gustaverim
Vulg 1Reg 14,29 StjC 4542÷ ⸢bergði [var. bergða AM 227 fol “B”] ec oc þo sem minnz af hvnangi
~ lat.Gustans gustavi
Vulg 1Reg 14,43 StjC 4559÷ bergþi hann af ꜹllom grosom þeim er hon ferþi
~ lat.gustans
PassBlas 341a46 BlasA623 393÷ heilagr Antonivs var ꜳ bæn sinni, aðr hann skylldi fæzlv bergia
Ant 9533÷ tók fárligt kverkamein, með svá frábærum þrota, at af tók málit ok náttúru til at bergja nökkuru
GBpD 201÷ Kerling ein la þar at Suina-felli oc sva komin at bana, at hon hafði þa VII nætr mal-lavs verit oc enngvm mat bergt oc ecki rært a ser nema framan-verða fingr oc tær; enn þo skildiz eigi avnð við hana
StuᴵK 2553÷ rennr þaðan litill lækr. ok fꜳ margir siukir menn heilsu er bergia
ÓTᴵ 25215÷ Spurði hun ... huat manni væri minnzt lofat ... at neyta af fæðzlu til lifs lengíngar. ok siþan bergdi hun eptir þvi. sem hann sagði at minnz væri lofat
ÓTᴵᴵ 29711÷ hann bergdi aa bannadum aauexti
Stj¹ 392÷ til þers at ... alldri bidi þat uatn til i allri Egipto ... at eigi uerdi allt at blodi bædi at sea ok bergia þi
Stj¹ 26814÷ su fæda sem ek bergi
~÷ þá váru liðnir þrír dagar síðan hann bergði á nökkuru hvárki at eta né drekka
KlmA 31019÷ ek verð nú fyrst at matast ok mitt lið, því at vér bergðum ⸢á öngri fœzlu [var. eigi á mat né drykk AM 180 a fol “a”] á þessum þrimr dœgrum
KlmA 32511÷ hann hafdi eigi ꜳ̋ mat ⸢bergt [var. kennt Holm perg 7 fol “C”] ꜳ̋ fiorum dægrum
~ fr.ne out mangé
Boeve 4512 BevB 22724÷ ek mun bergia a einum lauk, ok er þat litill matr, enn þo ma þat kenna, at ek hefi bergt
Ragn 12431÷ er þat skyllduliga bodit ollum monnum at þeir matízt eigi ok bergí avngu adr þeir hlydi messunne
Mess⁴ 722÷ Eigi skal prestr bergia þui vatni er hann þuærr innan kalek med ef hann skal syngia adra messu sidar þann sama dag ... þui at eingi skal messu syngia nema fastandi
DI II (*1345›AM 39) 79732÷ at bergia af þui blezada uatni. Optliga uerda ok ridusiukir menn heilir, er af þui uatne bergia
MarE 54834÷ enn helgazta andar fœzla er huers manz leidar nest skal vera til híminrikis: er þui berger med idʀann synnda ok aflate
Mess³ 5936÷ þat sem prestr ma æigi haska laust ⸢hafa edr neyta [var. bergia AM 135 4° “L”]
var. StatEi² 52611: AM 135 4° “L”÷ enn hann sialfur fastandi. enn ef prestur hefir bergt ꜳ hinum sama deigi. ꜳdur hann hefir sungit messu ... þa ...
DI II (*[1326]›AM 42 a) 59916÷ þeir havdv faret ꜳ xiij dogvm ... til Bethlehem þo so vndarlega at hvorcke menn nie þeirras (sic) faraskiothar ꜳ ollvm þeim veginvm hefde nockvrv bergt
KonReyk 1430÷ Hann ꜳth og alldre nockvrn math so at hann bergde eigi nockvt af avskv bakade byggh bravde
LazReyk 1779÷ nær sem hann vigde eitt bravd og var nockvr madr sem diofvl odr være. eda være med mannenvm. þa vard þegar hinn vonde ande at flyia j bvrttv fra honvm er hann bergde af þvi og lika hinn er odr var batnade þegar
~ nty.dar van ethen
LegServPass 27ra49 ServReyk 19626÷ hrædunst eg at hann uerdi firer hrafns nefi. og hrafninn berge hans blodi
Hem1010 377÷ [var. + ... er ... särliga mædd af hungre og þorsta ... þvi óngvu hafdi hon bergt þann dag Holm papp 13 4°ˣ “ε”]
var. ClarB 1860: Holm papp 13 4°ˣ “ε”÷ so fesk lickt sem þeim þötte þeffa aff, þiker þeim lijtilz vertt, hia þui sem nu kiendist þeim er þær bergdu
DínDrˣ 483÷ Þorgunna vildi engum mat bergja um kveldit[. En um morguninn kom Þóroddr bóndi til hennar ok spurði at um sótt hennar]
Ebˣ 1414÷ þegar hann hafdi bergt þuj sama vatnj. var honum hoti liettara
JBpC(2003)ˣ 14831÷ þviat þeir ... byrgdi dygdir okominnar veralldar ok guds ord
~ lat.gustabant
HFars 177714 MarD635ˣ 65420÷ biuggust keisare og kong Valldimar til heimferdar, bædi daprer og harmþrungner, so þeir ga̋tu hvorke ⸢bergt koste nie vijne [var. þeigid kost nie vin AM 522 4°ˣ “522”]
SigrValˣ 15710÷ Oc máᴛi hann nę́r eki a mát ⸢taca [var. bergia AM 380 4°ˣ]
var. ÞBpCod645 1522 → ÞBp AM 380 4°ˣ 50v12
● bergja beisku få modgang at føle ⫽ taste adversity
● bergja (á) dauða smage døden ⫽ taste death
●●● haɴ bergþe dauþa í fraᴍfǫr skyɴdelega svasem of fareɴ veg
~ lat.mortem ... gustavit
GregHom 119429 HómÍsl²⁴(1993) 35v7●●● egi hofom vit en [var. + ꜳ Niðrst³ 1615] dꜹþa bergt
~ lat.non gustavimus mortem
EvangNicod 7592 Niðrst² 88●●● [var. + þar fyrir skal ek ydr lata bergia beiskvm davda AM 62 fol “D¹”, etc.]
var. ÓTᴵ 3838: AM 62 fol “D¹”÷ enn ho᷎fum vid eigi ꜳ dauda bergt
~ lat.non gustavimus mortem
EvangNicod 7592 Niðrst³ 1615÷ Drottinn Iesus Kristr ... er ... virdizt wpp ath taka þrælslighan likam ok lꜳta þik ꜳ kross negla ok ⸢bergia [var. uilldir bergia ꜳ KatA(2017) 1147] beiskvm dauda
~ lat.gustare
11526 KatB(2017) 1158
2) [e-t / e-u / á e-u] (spec. om den hellige nadver) indtage (nadveren), kommuniere ⫽ (spec. of Holy Communion) partake in the Eucharist
●●● snz hvæʀ trvaðr i holld krist er a hans bloðe berger
~ lat.per comestionem hujus cibi
8130 Eluc675(1989) 816●●● Ek em lífs brauð þat sem af himni kom. ok sa sem þetta brauð ⸢bergir [var. neytir AM 621 4°]. mun at eilífu lifa
~●●● þa geck til altaris ein kuinna ... hun vilde bergia corpus domini
MarS² 105830●●● spurdu þeir hann ef hann uilldi hafa þionustu og bendi hann þeim at hann uilldi Enn sidan sem hann hafdi ⸢bergt [var. þionostu tekit Dugg624 1316; tekitt corpvs domini Dugg657a 1324]. þa lof‹a›di hann gud
~ lat.sumeret et vinum biberet
1330 Dugg681a 138●●● gieck hann jnnar at alltarenv þa sem prestvrenn bergde gvdz likam
HenKunReyk 5832●●● eigi skal hann deygia utan med riett skripta mꜳl ok þar med bergiandi holldi ok blod vors herra Jesu Christi
Encᴵᴵᴵ461 11228●●● nærr dagliga bergdi hann ⸢holld ok blod [var. holldi ok blodi Holm perg 1 4° “E”] guds
~ lat.suinebat (ɔ: sumebat)
MirMar1927 5822 MarD635ˣ 87315÷ sva at ... vér sem verþog at bergia þa holde guþs oc blóþe
HómÍsl³²(1993) 50r32÷ bergþi han meþ micilli hrętzslo þeim hlut corpus domini er þa var ępter
~ lat.sumpsit
VitBasAASS 943b40 BasFrg 253÷ En ec segi ýþr at engi mon þeirra bergia nottorþi minom er callaþir voro
~ lat.gustabit cœnam meam
GregHom 12666 Hóm677 4811÷ at vér sem verðir ... at bergia holde ok bloðe drotens vars
HómNo¹⁵ 7721÷ Messo hald sette drottinn Iesus þa er hann gerðe or brauðe ok or vine hold sitt ok bloð ok gaf at bergia postolom sinom scír-dags aptan
Mess¹619 16012÷ sa hverr er bergir vmaklega guðs holldi eða hans blode hann ær (N:ɔ: étr) ok dreccr ser mikin afallz dom
Hóm AM 655 XVIII 1r20÷ Skiott bergðe hann, sva gerer hann allt sitt æmbætte meðr skiotu tilbragðe saker sendinga illra engla, þat er mæinlekt yfirflog hegomlegra hugrenninga
~ lat.Comedebat
3621 Thom¹ 3513÷ Var svikin keisari a paskadag er hann drakk af kalek er hann hafði bergkt korpus Christi. ok var kastat i eitri
AnnReg 15014÷ bavð at þeir hlyddi messo ok bergði holldi ok bloði gvðs almattigs
Bas 2826÷ let hann gefva ser corpvs domini ok er hann hafði þvi bergtt. þꜳ savng hann fyrst communio þessa
JBpA(2003) 2818÷ er hann hafdi bergt holldi ok blodi Jesus Kristz
MMB 55134÷ Þa lati hann (ɔ: prestr) falla einn hlutinn nidr j kalekin ok giori kross þar j eptir veniu. þa segi hann Corpus domini nostri ihesu christi. þa bergi hann huoru tueggia eptir veniu
Theol266 6924÷ þa er kennemadr hefer berckt. fœ̇rizth skiot ꜳ̋ burt calekrin
Mess³ 6222÷ thok greind qvinna sigh þa aftvr og jdradezt sinnar otrv og bad sancte Gregorivs at veita sier myskvn so at hvn matte fꜳ at bergia likama drottens sem adrer rett kristner menn giordv
GregReyk 506÷ huort eg hefdi bergt edr eigi holld og blód míns sæta lausnara
DI VI (*[1479]›JS 308ˣ) 24429÷ bergdi hann holldi ok blodi vors herra Jesu Kristz
MarD635ˣ 8083÷ þesse same blÿpeningur er hann lagdi ä Alltared, er nu i braudz lÿking, og þad sama berger nu aftur ä nÿtt þesse madur med fagnade
ÆvMið⁹ˣ 1425
Form.: bergia (27); bergt (14); bergir (8); bergdi (7); bergði (6); berger (4); bergde (3); bergþi (3); bergja (3); bergi (2); bergiom (1); bærgða (1); bærghia (1); bergtt (1); bergír (1); bergí (1); bergkt (1); bergðu (1); bergiande (1); bergþe (1); bergðe (1); berckt (1); bergiandi (1); bergem (1); byrgdi (1); bergðum (1); bærghir (1); bærgia (1); bergdu (1); berge (1);
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb _; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím _; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl item cf. corr.; WPA _;
Genre. (expected): religious works [rel]: 60 (26); historical works [his]: 14 (17); romances [rom]: 9 (10); contemporary sagas [bis]: 7 (7); charters [dip]: 3 (7); family sagas [isl]: 1 (12); legal works [jur]: 1 (9); legendary sagas [fas]: 1 (4); þættir [tot]: 1 (2); learned works [div]: 0 (3); unclassified [ ]: 0 (0);
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net