pund sb. n. [; -]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) (om vægtenhed af forsk. størrelse) pund
skal vax vera æigi minna en halft pund
NoDipl (1225) 3222þar ero i xij. pvnd af ravðo gvlli
Þiðrᴵ 1822●●● Smꝍrpundare skal slikr uera sem iafnan er uanr at uera. oc uera .iij. punda smꝍr þeirra at .iiij. merkr oc .xx. geri huert ⸢smꝍrpund [var. pund Holm perg 34 4° “Fa”, etc.]
var. Landsl 16612: Holm perg 34 4° “Fa”Sverrir konungr lagði a bøndr um vetriɴ leiðangr. at or hveriom liða scylldi gera maɴ oc umfram pund (ɔ: et pund mel) oc nꜹt
Sv 17214ek orka .xii. pvnda þvnga
Bær 11652flur j seckium. linn pundum. vax botnvm heilum
RbHM (*1316)⁴a 1231sva mikil at hon (ɔ: kórónan) va pund gvllz
StjC 51913oc iiii. pund rugar, uar nu lagt huært pund ær mit lukum biscupenum firir xii. aurum forngilldum ær þesse skulld oll saman ii. mærkr oc ix. tige marka
DN III (1318) 11025pund bygmiols
Landsl 411●●● ef maðr selr ... malt eða korn i pundum
Landsl 1566af iarne tutukta huart pund eftir rettre tilltolu
JKr 35513Sva skulu ver oc husa garða vara at bera meghe pund i þrꝍngsta laghe. eftir endilangum
Bl 24316malt eða korn i pundum
Bl 25418Pund katla skal vera at .xij. aurum
Grg347Kon 2514Juɢurtha skal senda Metello .m. punda silfrꜱ
~ lat.argenti pondo ducenta milia
8128 Rómv226(2010) 8116vii pund salsz
DN VI (1368) 3156Þraða silki selest fyrir .xiiij. aura ⸢pund [var. pundit Holm perg 34 4° “B”]
var. RbEM (*1282) 167: Holm perg 34 4° “B”ef maðr selr hunang í tunnum eða í vǫkkum, malt eða korn í pundum, mjǫl í sekkum
Jb 2219●●● Jorunde goda voru gefnir aurskór æinir þeir voru suo storir ok iarnmykler at þeir stodu halft pund saumlauser
OStór 52410vax pundum humbla sækkium heilum
RbME (*1346)(ˣ) 16615sculu oc gestkompnir men ey klædhæ smærrom sælia en stykkium heilum hundradum læreft dammiduk oc alt einbreit klædhe vax pundum humbla sækkium heilum mioll ... læstum ædher halfuum ... Riis oc almandher bismara pundum pipar oc .... skala pundum
RbHMy (*1358)¹a 479 n. 26Pund skal uega med aullum buningi sinum
Stj² 30636●●● Skiptv þeir nu sinu herfangi. ok uar þat suo mikit gull at pundum matte telia
Jarlm¹ 265vel þria tigi punda eda fimttigi
MedMisc 619●●● thaka skyllde .lx. pvnnd jarns til vigttar og latha binnda þat vmm halsen ꜳ Erasme
ErasReyk 1356fiorar merkur vax oc pund lẏsis
DI II (*[1340]›AM 263ˣ) 74217jtem gaf Olafur jonsson: kv med þeim skilmala: ad þar skal gefazt af pvnd matar: edur eyrer vadmals: ad þorlaksmesso
DI IV (*1397›AM 263ˣ) 2153pottur gamall er liggur j pund
DI VI (*1537›AM 262ˣ) 5804Jtem att kattlarar seili huertt pund smidatt jarnnalaust fir .v. aura
RbHM (*a1380) 1431Item at asker lysis seilist fir halffua marck. ænn huert pund lysis fir .ij. ærtoger
RbHM (*a1380) 1433
● pund korns
j korne fimm læstir ok halft fiorða pund korns
DN II (1309) 7932þa gallt huært pund korns þria laupa smœrs
DN II (1311) 9217pund korns
DN XI (1349) 4136tyttughu pund korns oc twau pund mallz
DN II (*1354›vid 1495) 26610
● pund malts
Mylnu men halfærtugh vndir pund malz
RbEM (*1282) 1520iii kyr firir iii merkr ii yxn firir iii merker vii. stikkur kledes firir halfua iiii mork ok halft pund malsz firir halfua mork
DN IX (1354) 16123
● pund vax
iiij pund vax
DN III (1331) 1484at Cristkirkia gere mina utfærd med iiij. pundum vax
DN II (1342) 2073half[t] pund vax
DI II (*1318-c1400›Bps B III 3ˣ) 46911
2) (om møntenhed/betalingsmiddel ofte i form af guld el. sølv)
hann vill leysa þør út .xxx.m punda
~ lat.quarum ter dena talentum milia sunt precium
Alexandreis 959 (IV 98) Alex 5919●●● Atta þushundrat punda skærra pæinga var‹ð›væiter vár feork
~ lat.Octo millia librarum numeratæ pecuniæ
22434 Thom¹ 22420vil ek gefa þer ... .ccc. pvnda ingialld a hverivm .xíj. manvðvm ok ver hvar i Englandi er þer gott þickir
Hem544 5830þvsvnd pvnda silfr
~ lat.mille talenta argenti
Vulg 4Reg 15,19 StjC 6374●●● Eín er su fe hirdzla i musterinu. at i man vera x́l. punda
~ lat.argenti talenta esse quadringenta
3918 Gyð(1995) 395send oss nu ć. punda
~ lat.argenti talenta centum
9332 Gyð(1995) 935J fyrstu sendi aristobolus honum ccc. punda
Gyð(1995) 11615●●● sagdizt at hann mundi eiga meira enn .ccc. pvnda enskra penninga liggiandi i sinum fehirdzlum
~ lat.librarum
HelChron 101414 MarE 64717hinn fyrri skattr var görr Rónía konungi með þrjú hundruð pund penninga
Trist¹ˣ 4826lausa fe þat sem hier hefer ek er þat æigi minna enn .x. punnd
Þiðrᴵᴵˣ 37612
● enskt pund
Æirikær Hauarðzson lauk fru Ragnildu Jonsdottær tuau pund ænsk firir þriggia aura boll j Lundum
DN III (1322) 12713han hafde firir þa jord tuæimr skilldingum minna en vii pund ænsk ok .iii. kyr gangande
DN XI (1340) 3135ek er skylldugr at luka Jone bærard x pund ænsk sæx peningum ænskum minna firir vi stycki klædes
DN III (*1343›vid 1343) 18824●●● Þorstæin lauk Jardþrudi j godum enskum peningum tolf pund ænsk j fyrnefnda iardar aura
DN IV (1348) 26947Moyses lauk honom ... .lxxx. pund ensk ok æina mork brenda
DN VIII (*[1340]›apogrˣ) 1457
● pund gulls
Hyram sendi Salomon konvngi .c. pvnda gvllz oc .xx. pvnd
~ lat.centum viginti talenta auri
Vulg 3Reg 9,14 StjC 5705beiddvz þeir besserkir Hrolfs kraka at taka mala siɴ, iii. pvnd gvllz hverr þeira
SnE 14012biodum ver at þeír giallde j skatt x pund gullz firir sína vro᷎kt
SvR 1717●●● Sverdit Iovis ... sotti Lepvs dvergr i nidr gongv þat la i orma bæli ok geimdi þat einn blotgydia hann keypti sverdit at henne firir ccc ⸢pvnda [var. marka Holm perg 7 fol “B”] gullz þetta sverd bar Nabagodo‹no›sor kongr
Gibb 1610þesse same greifi ... baud honum burtreid og skylldi vid liggia .ċċċ. punda gullz
SigTurn 20410Þar tok Bui .íȷ́. kistur fullar af gulli, so at i huorri uoru ⸢.x. pund [var. .x. hvɴɴdrvþ marka Jvs291 736] gullz
Jvs510 3716muntu þar finna suo morg pund gullz ok suo morg pund silfrs
~ lat.auri et argenti pondera
LegAur 51332 MarD635ˣ 11867með ... svá góðum hesti, at hann vildi eigi missa fyrir xxx punda gulls
Rémˣ 1099
● pund silfrs
faande honum tiv pvnd silfrs i hond
~ lat.decem ... talenta
2030 Thom¹ 2011ek gef þer þvsvnd pvnda silfrs
Bret 28519lvkv vpp fehirðzlor oc gafo honvm af goða feno .lxx. pvnda silfrs
StjC 39831●●● kæypti hann fiall æitt i Samaria fyrir .ii. pvnd silfrs
~ lat.duobus talentis argenti
Vulg 3Reg 16,24 StjC 58815skallt þv lata lifit. ella giallda pvnd silfrs þar fyrir
~ lat.talentum argenti
Vulg 3Reg 20,39 StjC 6005vmgiordin er a var hialminum var verd x punda silfrs
KlmA1980 1488hestr, sá er keyptr var ... fyrir hundrað punda silfrs ok sjau ok 20 guðvefjarpellum ok 700 landspenninga þeirra er budi eru nefndir
KlmA 40517Svo syndiz mer ... sem einn uirduligr madr kæmi til min ok feingi til geymzlu .x. pund silfrs
Thom² 31721
3) udbytte, indtægt, fortjeneste
Af sliku ... þa er engin driugum sua latr. lágr edr litils háttar. at hann megi auruggr ok ottalauss um uera. at hann hafi eigi þegit no᷎ckut eitt edr fleiri af þeim pundum ok gozi
Stj¹ 15023hann man eptir langan tima til þers aptr huerfa i uerolldina at krefia þa skilreckiss ok skynsemdar af ueittum pundum ok uelgo᷎rningum
Stj¹ 15032hefir hann heimolligt herbergi meðr uel rikum manni. ok þat sama heimilishus ok herbergi er hans pund
Stj¹ 15118
4) talent, begavelse
ek hreddomc at fyr dømasc ef ek fela þegiande i iorþo ⸢pund [var. kvnostv Eluc675(1989) 47] þat es goþ selde m[er]
~ lat.talentum
324 ●Eluc674(1989) 34má engin þat medr sannindum segia. at hann hafi ecki þers háttar pund þegit
~ lat.Talentum
GregHom 110911 Stj¹ 1515hann hefir til þers skilning ok skynsemd þegit at predica fyrir audrum monnum. ok þat sama embætti uerdr hann af þi pundi skylldugr at ueita
~ lat.prædicarionis ministeriam debet ex talento
GregHom 110915 Stj¹ 15110
II. (y. no.)
Form.: pund (38); pundum (12); punda (11); pvnda (8); pvnd (7); Pund (2); pundi (1); punnd (1); pundit (1); pvnnd (1);
Comp.: aur·riða- (1), bismara- (3), half- (1), hveiti- (1), korn- (1), laxa- (1), lífs- (4), líns- (7), lís- (2), mjǫl- (1), rug- (1), skála- (1), skip- (27), smjǫr- (2), vel·gernings- (1)
Gloss.: EJ m.; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer; Anm _; Bin _; Rím; LP _; Med; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr (cf. corr.); Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _; ; LMNL
Litt.: Bjørkvik 1963 [KLNM 8] 45; Finnur Jónsson 1921 (KultSprog) 72; Gjøstein 1934 [ANF 50] 127; Höfler 1931 [ANF 47] 260, 269, 286; Hødnebø 1966 [KLNM 11] 45; Páll Vídalín 1854 394 f.; Seip 1955 308; Veturliði Óskarsson 2003 [BA 43] 150
Genre. (expected): religious works [rel]: 25 (21); charters [dip]: 21 (6); legal works [jur]: 15 (8); romances [rom]: 11 (8); historical works [his]: 3 (14); unclassified [ ]: 2 (0); legendary sagas [fas]: 2 (3); þættir [tot]: 2 (2); learned works [div]: 1 (2); family sagas [isl]: 0 (10); contemporary sagas [bis]: 0 (6);
ÞH (red.) — January 2014